مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

مقاله مقاله نشریه

مشخصات مقاله

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

706
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

615
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل ایستگاه های سینوپتیک کرمانشاه با استفاده از مدل برنامه نویس ژنتیکی

صفحات

 صفحه شروع 29 | صفحه پایان 42

چکیده

 مقدمه: در علم آبیاری, برآورد دقیق نیاز آبی گیاهان زراعی و محصولات باغی از پایه ای ترین رکن طراحی و محاسبات مهندسی به شمار می رود(اسلامی و قهرمان 1392). مشاهدات مربوط به تبخیر از طریق تشتک ها همواره همراه با دقت قابل قبول نبوده و همین طور شبکه متراکمی از ایستگاه های تبخیر سنجی نیز در دست رس نیست و از طرفی استفاده از روش های مستقیم مستلزم صرف هزینه و وقت زیاد می باشد, لذا توسعه یک رویکرد جایگزین برای تخمین میزان تبخیر بر مبنای متغیرهای هواشناسی باقابلیت اندازه گیری و تخمین راحت تر ضروری به نظر می رسد. بدین منظور برای برآورد تبخیر و تعرق مرجع, استفاده از مدل های ریاضی با اندازه گیری های پارامترهای هواشناسی به عنوان متغیرهای مستقل اجتناب ناپذیر خواهد بود(اسلامی و قهرمان, 1392). محمد رضا پور و همکاران(1394) مدل سازی تبخیر-تعرق پتانسیل ماهانه با استفاده از برنامه ریزی ژنتیک در استان سیستان و بلوچستان تدوین کردند. بدین منظور, میزان تبخیر-تعرق مرجع در مقیاس ماهانه با استفاده از روش پنمن-مانتیث و بر اساس داده های هواشناسی از قبیل میانگین دما, رطوبت نسبی, ساعات آفتابی, سرعت باد و مقدار بارش برای یک دوره 40ساله در ایستگاه های زابل, ایرانشهر, چابهار و زاهدان محاسبه شده و در 16 الگوی زمانی تأخیری جداگانه مرتب شد. سپس به مدل سازی مقادیر تبخیر-تعرق ماهانه بر اساس برنامه ریزی ژنتیک با استفاده از نرم افزار GeneXproTools برای توسعه و اجرای مدل های مبتنی بر برنامه ریزی ژنتیک استفاده شد. هدف از این پژوهش ارائه یک مدل ساده و درعین حال کاربردی و دقیق جهت محاسبه تبخیر و تعرق پتانسیل می باشد تا با استفاده از آن و عناصر اقلیمی موثر در تبخیر, میزان تبخیر صورت گرفته از سطوح محاسبه شود. مواد و روش ها: استان کرمانشاه, 5/1 در صد از کل مساحت کشور را در برگرفته است. این استان از شمال به استان کردستان, از جنوب به استان های ایلام و لرستان و از شرق به استان همدان محدودشده است. در این تحقیق به جهت اهمیت فصل رویش و نیاز آبی برای رشد و نمو محصولات زراعی و مرتعی به منظور برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل در ایستگاه های منتخب منطقه, مجموع ماه های سال طی دوره آماری 1391-1374 در نظر گرفته شد. در این مطالعه جهت تعیین شاخص های خشکی و تبخیر و تعرق, از مدل Gep استفاده شده است. ایستگاه های منطقه ازنظر آماری موردبررسی قرار گرفت و از بین آن ها 5 ایستگاه در محدوده استان کرمانشاه انتخاب شد. سپس داده های آماری به لحاظ کمی و کیفی به وسیله آزمون ران تست در Excel و SPSS مورد تجزیه و ارزیابی قرار گرفت و در ادامه جهت تعیین فصول خشک و نیمه خشک و فصولی که برای رویش و کشت و کار مناسب می باشد, از مدل و نرم افزار GEP استفاده و میزان صحت داده های برآورد شده مورد ارزیابی قرار گرفت و درنهایت نقشه پهنه بندی میزان تبخیر و تعرق پتانسیل استان تهیه گردید. نتایج و بحث: عوامل مهم تأثیرگذار در میزان کسری اشباع شامل دما, باد و رطوبت نسبی می باشند به طوری که افزایش دما و سرعت باد بر میزان کسری اشباع افزوده, افزایش تبخیر را در پی دارد و افزایش رطوبت نسبی به عکس کاهش مقدار کسری اشباع و درنتیجه کاهش شدت تبخیر را به دنبال خواهد داشت لذا در این تحقیق به منظور برآورد تبخیر پتانسیل با استفاده از مدل Gep چهار عامل دما, سرعت باد, رطوبت نسبی و کسری اشباع به عنوان متغیرهای مستقل و ورودی مدل بکار گرفته شده و تبخیر از تشتک نیز به عنوان متغیر وابسته و به منظور برازش و ارزیابی کارایی مدل به آن وارد گردید. در بررسی مقادیر محاسبه شده مشاهده می شود که مقادیر تبخیر برآورد شده توسط مدل Gep در حد قابل قبولی به مقادیر تبخیر اندازه گیری شده از طریق تشتک تبخیر نزدیک بوده و همبستگی بسیار بالایی را نشان می دهد(r= 0/98) که این امر خود نشان دهنده کارایی بالای مدل Gep در برآورد میزان تبخیر و تعرق پتانسیل در استان کرمانشاه می باشد. در تحقیق حاضر از بین روش های میانیابی زمین آماری از روشIWD استفاده شده است به طوری که پس از محاسبه میزان تبخیر و تعرق پتانسیل با استفاده از مدل Gep و تعمیم مقادیر حاصله به سطح با استفاده از نرم افزار ArcGis نقشه پهنه بندی تبخیر و تعرق استان کرمانشاه بر اساس مقادیر برآورد شده و مشاهده ای ترسیم گردید. بررسی نقشه های پهنه بندی نشان می دهد که نتایج حاصل از مدل Gep با میزان ثبت شده از تشتک تبخیر دارای اختلاف بسیار اندک بوده و در هردو بیشترین تبخیر مربوط به شهرستان های غربی و جنوب غربی تا حوالی مرکز و کمترین آن مربوط به شهرستان های شرق و شمال شرق استان می-باشد. نتیجه گیری: در این تحقیق به منظور برآورد میزان تبخیر و تعرق پتانسیل از مدل Gep که مدلی مبتنی بر الگوریتم ژنتیک است استفاده شد, نتایج نشان داد که بین داده های به دست آمده از مدل و تشتک تبخیر قرابت زیادی وجود دارد. عدم وجود امکانات کافی ازجمله تشتک جهت ثبت میزان تبخیر پتانسیل و ناکافی و ناقص بودن آمار موجود در اکثر نقاط کشور اهمیت و جایگاه روش ها و مدل های مختلفی که بر اساس فاکتورهای مؤثر بر تبخیر و تعرق پتانسیل بتوانند مقدار آن را با ضریب بالایی از اطمینان برآورد کنند بیش ازپیش آشکار می سازد. در این تحقیق نشان داده شد که مدل Gep مدلی کارآمد جهت برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل در سطح استان کرمانشاه می باشد و همچنین از آن می توان با اطمینان بالایی جهت بازسازی آمارهای ناقص و اصلاح داده های پرت در سطح این استان استفاده نمود. تحلیل نقشه های پهنه بندی میزان تبخیر و تعرق پتانسیل بر اساس اندازه گیری از تشتک تبخیر و مدل Gep نشان می دهد که هر چه از سمت شرق به غرب و از شمال به جنوب حرکت کنیم بر میزان تبخیر افزوده می گردد. نتیجه بسیار مهمی که از مقایسه میزان بارش سالیانه استان با تبخیر صورت گرفته به دست می-آید این است که از ابتدا تا اواسط فصل رویش گیاهان شهرستان های شرقی دارای بارش ماهیانه بیش از میزان تبخیر بوده و این میزان به سمت غرب کاهش می یابد به طوری که کمی بعد از نواحی مرکزی (اسلام آباد) میزان بارش و تبخیر برابر و پس ازآن کمتر می گردد و هر چه به اواخر فصل رویشی نزدیک می شویم وضعیت یادشده به کل استان تعمیم می یابد یعنی به نسبت میزان تبخیر از بارش بیشتر می گردد که این امر بیانگر کمبود آب و نیاز آبی شدید گیاه خصوصاً در نواحی غرب تا مرکز استان در انتهای فصل رویش است.

استنادها

  • ثبت نشده است.

    • ارجاعات

  • ثبت نشده است.

    • استناددهی

    APA: کپی

    حقی زاده، علی، بیات، وحید، و ارشیا، آزاده. (1398). برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل ایستگاه های سینوپتیک کرمانشاه با استفاده از مدل برنامه نویس ژنتیکی. فضای جغرافیایی، 19(67 )، 29-42. SID. https://sid.ir/paper/91513/fa

    Vancouver: کپی

    حقی زاده علی، بیات وحید، ارشیا آزاده. برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل ایستگاه های سینوپتیک کرمانشاه با استفاده از مدل برنامه نویس ژنتیکی. فضای جغرافیایی[Internet]. 1398؛19(67 ):29-42. Available from: https://sid.ir/paper/91513/fa

    IEEE: کپی

    علی حقی زاده، وحید بیات، و آزاده ارشیا، “برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل ایستگاه های سینوپتیک کرمانشاه با استفاده از مدل برنامه نویس ژنتیکی،” فضای جغرافیایی، vol. 19، no. 67 ، pp. 29–42، 1398، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/91513/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

    مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.

    • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.

    • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا
    telegram sharing button
    whatsapp sharing button
    linkedin sharing button
    twitter sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    sharethis sharing button