رادیو در ایران با سابقه ای طولانی تر از تلویزیون کوله باری از تجربیات سالیان طولانی و خاطراتی عمیق از تاریخ این کشور دارد چرا که در طول سالیان با لحظه لحظه زندگی مردم این کشور و در لحظات دشواری و سختی و جنگ و آرامش و تنش و... در دوران تاریخ معاصر در کنار ایرانیان بوده است و برنامه سازان این رسانه قدیمی بر دوش بزرگان این رسانه قرار گرفته و می توانند افق دورتری را در حوزه رسانه مشاهده کنند چرا که وامدار 75 سال تجربه رسانه ای هستند. این پژوهش در نظر دارد معنای رادیو را از دیدگاه برنامه سازان رادیویی مطالعه کند. این پژوهش به روش کیفی، مردم نگاری انجام شده است و روش گردآوری داده ها در این پژوهش مشاهده، مشاهده مشارکتی و مصاحبه است و در سال های 1394-1393 انجام شده است جامعه آماری این پژوهش رادیویی ها در همه مشاغل است. در حین انجام از هر شغل 5 نفر برگزیده شد و تا اشباع کامل ادامه یافت. از تجربه زیسته پژوهش گر با داشتن 16 سال سابقه فعالیت در رادیوهای مختلف و کار در مشاغل مختلف (مانند تهیه کنندگی، سردبیری، نویسندگی و مدیریت تولید) در این پژوهش برای تحلیل داده ها استفاده شد. داده ها با استفاده از روش کدگذاری و مقوله بندی تحلیل شده اند و سوال پژوهش: معنای رادیو برای رادیویی ها چیست؟ در این پژوهش مشخص شد که 3 گروه عمده در رادیو وجود دارد. دسته اول که رادیو عشق آن ها است. دسته دوم رادیو را دوست دارند اما عاشق رادیو نیستند و اگر فرصت بهتری برای آن ها فراهم شود رادیو را ترک می کنند و دسته سوم که رادیو فقط شغل و ممر درآمد آن ها است.

این پژوهش به منظور مطالعه عوامل مؤثر بر مصرف موسیقی رادیو پیام و رادیو آوا و نیز شناخت دریافت های مخاطبان از موسیقی این دو رادیو صورت گرفته است. مصرف چندخوارگی پیترسون، مفهوم ذائقه و نظریه سبک زندگی برگرفته از رویکرد بوردیو در حوزه مصرف فرهنگی و نظریه دریافت، با تمرکز بر رویکرد هال، مبانی نظری پژوهش را تشکیل داده اند. برای اجرای پژوهش با 23 نفر از مخاطبان تهرانی دو شبکه رادیوییِ «پیام» و «آوا» مصاحبه عمیق صورت گرفته و برای تحلیل داده ها، از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. یافته های پژوهش در قالب 3 مضمون اصلی و 16 خرده مضمون استخراج شده اند. نتایج نشان می دهد که نمونه های مطالعه شده، ذائقه ای چندخواره دارند و رادیو برایشان در ردیف دوم منابع دسترسی به موسیقی قرار دارد. بر اساس نظریه دریافت، جایگاه اجتماعی افراد مهم ترین عامل مؤثر بر معنای دریافتی آنان از موسیقی رادیو است و هرکدام از این مخاطبان بر اساس جایگاه اجتماعی خود، تجربه های شخصی، ارزش ها، باورها و فرایندهای اجتماعی و سیاسی معنای مورد نظر خود را از موسیقی رادیو پیام و رادیو آوا دریافت می کنند. همچنین نتایج حاکی از آن است که مخاطبان، با توجه به وضعیت اجتماعی خود و فضای سیاسی حاکم بر جامعه، ایدئولوژی موجود در محتوای موسیقی های پخش شده از رادیو را در قالب خوانش های توافقی، تقابلی و انتقادی تفسیر می کنند.

امروزه برنامه ریز ی برای تبدیل چشم اندازها و شعارهای منتخب شبکه های رادیویی به طرح برنامه و سپس برنامه سازی، به عنوان مساله ای جدی وگاه مبهم، پیش روی مدیران و برنامه ریزان این رسانه قرار گرفته است. زیرا روش های سنتی و تجربی اتخاذ شده در این زمینه از نواقص و ضعف هایی چون ایستا بودن یا فقدان جامعیت رنج می برند.بنابراین هدف این مقاله تحلیل اصول و شرایط برنامه ریزی برای شبکه های رادیویی و طرح استفاده از فرایند معکوس تحلیل گفتمانی به عنوان روشی نوین برای حل مساله یاد شده است. بر این اساس کوشش شده است با بیان ارکان اصلی برنامه ریزی رادیویی شامل توجه به نظام اجتماعی، ویژگی های رسانه رادیو و ماموریت شبکه ای و همچنین شرح اصول نظریه های گفتمانی و نیز مراحل فرایند تحلیل گفتمان و مرور اجمالی انواع و سطوح آن، شناسایی و درک بهتری از مبانی نظری و مفاهیم مرتبط با موضوع صورت گیرد و در نهایت، مدلی معکوس (از گفتمان تا متن) به منظور برنامه ریزی محتوایی رادیویی، تبیین شود.

این مقاله به دنبال کاوش نسبت «رادیو جماعتی» و «انسجام اجتماعی» در ایران است. پس از طرح مساله، اجتماع را ایده ای مهم در تحولات اجتماعی دنیای امروز ارزیابی کرده و ضرورت آن را برای ایران معاصر تبیین می کند و بعد از آن رادیو جماعتی، اوصاف، کارکردها، ویژگیها و نقش آن در این فرآیند را شرح می دهد. چارچوب مفهومی مقاله، جایگاه رادیو جماعتی در مناسبات عناصر و مولفه های موثر در ایجاد همبستگی اجتماعی در وضعیت ایران را نمایش می دهد. از این منظور استدلال می کند، انسجام اجتماعی در ایران ضعیف و با موانع و مشکلات بزرگی روبه روست. با این رویکرد و با نگاهی به شرایط اجتماعی، به نقش رادیو جماعتی در ترمیم انسجام اجتماعی در ایران می پردازد. نتیجه گیری مقاله قایم به این استدلال است که ایران به مثابه کشوری در حال توسعه، متکثر، با روابط خاص گرایانه شدید، برای انسجام و هم گرایی نیاز به تقویت اجتماعات میانی به منزله گروههای واسط برای تعدیل هویت خاص گرایانه و رواج عام گرایی دارد و رادیو جماعتی به عنوان رسانه این اجتماعات می تواند نقش موثری در تقویت هویت اجتماعی افراد و انسجام اجتماعی ایفا کند.

رسانه ها با نشر اطلاعات افکار، ذهنیات و فرهنگ جامعه را شکل می دهند. انتخاب کنندگان و تدوین کنندگان پیام (مدیران رسانه ها و عوامل برنامه ساز) نقش بسیار مهمی در چگونگی شکل گیری این فرهنگ و تحولات آن دارند. در این مقاله حضور کمی و کیفی زنان در این موقعیت های شغلی در دو رسانه رادیو و تلویزیون در ایران بررسی گردیده و نشان داده شده است که زنان در اغلب مشاغل تولیدی حضور دارند، اگر چه این حضور در برخی قسمت ها پررنگ تر یا کم رنگ تر است. در این مقاله با تحلیل چگونگی مشارکت زنان در رسانه ها در باره کیفیت این مشارکت بحث شده و عوامل موثر بر کارآیی شغلی زنان بررسی گردیده است. براساس یافته های این پژوهش میزان وچگونگی مشارکت زنان در تولید برنامه های رادیو و تلویزیون نشان دهنده توانایی های زنان در انجام مشاغلی است که کمتر زنانه تصور می شوند.