هم نویسندگی یکی از شایع ترین مظاهر همکاری علمی بین پژوهشگران و محققان شاخه های علمی می باشد. رشد قابل توجه این پدیده در شاخه های علمی مختلف در دو دهه ی اخیر باعث آن شده تا بررسی ویژگی های مختلف شبکه های هم-نویسندگی به مسأله ای جذاب برای محققان تبدیل گردد. بررسی شبکه های مذکور در شاخه های علمی مختلف از جمله ریاضیات، فیزیک و علوم اطلاع رسانی با استفاده از ابزارهای موجود در حوزه ی تحلیل شبکه های اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به رشد روزافزون پدیده ی هم نویسندگی در حوزه های مختلف علوم پزشکی، در این مقاله شبکه ی هم-نویسندگی محققان ایرانی حوزه ی طب بازساختی مورد تحلیل قرار گرفته است. ضمنا شبکه ی همکاری علمی بین موسسات ایرانی فعال در حوزه ی طب بازساختی نیز تحلیل و بررسی گردیده است. در انتها بر مبنای تحلیل های صورت گرفته، پیشنهاداتی جهت ارتقاء سطح کمی و کیفی تحقیقات صورت گرفته آورده شده است.

جهان در آستانه رشد و نقطه عطف جمعیتی قرار گرفته است و از طرفی سالمندان به عنوان یکی از رکن های مهم جمعیتی در هر کشور و منطقه جغرافیایی به شمار می آیند. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، تعداد افراد بالای 65 سال در سال 2010 معادل 526 میلیون نفر بوده است که این تعداد در سال 2050 به 1. 5 میلیارد نفر خواهد رسید که به طور عمده در کشور های توسعه یافته قابل مشاهده خواهد بود. پیشرفت چشمگیر در فناوری های نوین و امید به زندگی طی قرن گذشته بخش مهمی از این تغییرات می باشد که منجر به کاهش مرگ و میر و بیماری ها در سنین بالا می باشد. از این رو، طبق گزارشات، بیماری هایی نظیر مشکلات قلبی، فشار خون، دیابت، سرطان، مشکلات ریوی و حرکتی از عمده عوارض ناشی در سنین بالا می باشد. علوم پزشکی، فناوری های باز ترمیمی و مهندسی از گذشته در خدمت جوامع گوناگون بوده تا بتوانند میزان مشکلات و عوارض های متنوع که در اثر پیر شدن افراد و اختلال در عملکرد فیزیولوژیک بوجود می آورد را به حداقل رسانده و یا بطور کامل درمان نماید. از این رو، فناوری مهندسی بافت و طب باز ساختی به عنوان یکی از مهمترین حوزه های پزشکی در افزایش نرخ امید به زندگی و افزایش کیفیت آن نقشی مهم و حیاتی در سال های گذشته به واسطه پیشرفت هایی که در این حوزه به وجود آمده، ایفا نموده است. با توجه به رشد جمعیت سالمندان و روند تشدید جمعیت، تقاضا برای جایگزینی بافت ها و ارگان های حیاتی در این گروه از جامعه در حال افزایش است. مهندسی پزشکی و طب بازساختی توانایی حل این قبیل مشکلات و تامین نیاز های بیمارن را در آینده به طور کامل خواهد داشت. در حوزه مهندسی بافت، هدف ایجاد یک ساختار داربست سه بعدی (3D) حاوی سلول و همراه ماده زیستی است که عملکردی مشابه بافت / اندام زنده داشته و ممکن است برای ترمیم یا بازسازی بافت / اندام آسیب دیده از آن در بدن فرد استفاده شود. نیاز اساسی این داربست ها این است که بتواند از رشد سلول، انتقال مواد مغذی و مواد زاید و تبادل گازهایی از قبیل اکسیژن و دی اکسید کربن را پشتیبانی کند. مهندسی بافت و طب بازساختی معمولا از سه استراتژی زیر استفاده می کند: (1) یک سیستم پیچیده حاوی سلول / ماده زیستی، که در آن مواد بیولوژیکی و سلول آن ارگان (مانند سلول های استخوانی) برای ترمیم و بازسازی بافت ها / اندام ها در بدن کاشته می شوند؛ (2) سیستم هایی سلولی با پتانسیل تبدیل شدن به هر نوع بافت، مانند پیوند سلول های بنیادی بند ناف؛ و (3) زیست مواد بدون سلول، که در بدن کاشته شده و روند ادغام و تحریک تشکیل بافت های طبیعی بدن را طی می کنند. در کشورهای توسعه یافته، بیماریهای قلبی، سکته مغزی و سرطان عامل اصلی مرگ و میر در بین بیماران است. میزان این بیماری ها و سایر بیماری های مزمن و غیر واگیر نیز در کشورهای با درآمد متوسط و پایین نیز در حال افزایش است. اما در این میان، عمده ترین حوزه هایی که طب بازساختی بر آن متمرکز است را می توان به حوزه های: سلول درمانی، پرینت سه بعدی بافت ها، اصلاح ژنتیکی، مهندسی بافت استخوان و غضروف، تاندون، قرنیه، بافت قلب، دیسک های بین مهره ای، عروق خونی، پوست، عصب و بافت های دندانی اشاره نمود. دلیل اصلی انتخاب مهندسی بافت و طب ترمیمی، کمک به تسریع روند بهبود بافت های از دست رفته می باشد؛ چرا که در دوره سالمندی، بافت های بدن میزان تولید سلول های جدید خود را از دست می دهد و میزان جایگزینی بافت بشدت کاهش پیدا می نماید. از این رو این دانش و فناوری به کمک افراد با سن بالا می شتابد تا بتوان میزان آسیب های بوجود آمده در بافت ها را به کمترین میزان خود رسانده و با ایجاد کیفیت زندگی بالاتر، سطح امید و طول عمر را در این بخش از جامعه را افزایش دهد.

پیش زمینه و هدف: در بین علوم نوین پزشکی، طب بازساختی توجه پژوهشگران و پزشکان زیادی را به خود جلب کرده است به گونه ای که توام با پیشرفت این شاخه از پزشکی، امیدها به درمان بیماری های غیرقابل درمان و صعب العلاج افزایش یافته است. سلول درمانی به عنوان ایده ای نوین تحت حوزه طب بازساختی در تعامل با مهندسی بافت و ژنتیک توانسته است گوی سبقت را در علوم نوین پزشکی ربوده و تاییدیه استفاده بالینی چندین محصول دارویی بر پایه سلولی را روانه بازار مصرف کند. هدف از این مطالعه، معرفی و مرور داروهای تایید شده مبتنی بر سلول درمانی است که امروزه مورد استفاده درمانی قرار گرفته است. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع مروری غیرسیستمیک بوده که طی آن تمامی محصولات بیولوژیک دارای تاییدیه استفاده درمانی در سطح جهان از سایت های مربوط به سازمان های مربوطه استخراج و گزارش گردیده است. همچنین جستجوی مقالات به شیوه دستی و الکترونیکی در پایگاه های اطلاعاتی PubMed، Scopusو Science Directانجام گرفت. یافته ها: از آنجایی که محصولات سلول درمانی با فراورده های مبتنی بر ژن درمانی و مهندسی بافت قرابت دارد، کلیه فراورده های بیولوژیک دارای تاییدیه استفاده بالینی از کشورهای مختلف جهان جمع آوری و معرفی شده است. در مجموع ایالات متحده با 16 محصول، کره جنوبی با 14 محصول و اتحادیه اروپا با 8 محصول به ترتیب بیشترین تعداد این محصولات سلول درمانی را دارا می باشند. نتیجه گیری: با توجه به تازگی این شاخه از پزشکی و ورودمحصولات مبتنی بر سلول درمانی به بازار مصرف، یک روند صعودی در تولیدات و توجهات به آینده پزشکی بازساختی و سلول درمانی قابل پیش بینی است.

1مقدمه: بهینه سازی فرآیندهای مهندسی بافت نیازمند مدل هایی است که نتایج ساختاری و عملکردی را با شناسایی ارتباطات بین پارامترهای مختلف و تحلیل فرایندهای گوناگون، پیش بینی نماید. طبق مطالعات مرتبط پزشکی، هوش مصنوعی پتانسیل قابل توجهی جهت تحلیل و پیش بینی داده نشان داده است. در مطالعه حاضر مقالات در دسترس در زمینه کاربردهای هوش مصنوعی در پزشکی بازساختی و مهندسی بافت از گوگل محقق و پابمد، انتخاب و مطالعه شدند. هوش مصنوعی می تواند در طراحی، تعیین ترکیبات، ساخت، پیش بینی ویژگی های زیست مواد مختلف و داربست ها، پیش بینی رفتارهای سلولی، جایگزینی مطالعات حیوانی و کنترل واکنش های زیستی نقش موثر ایفا نماید. به علاوه، استفاده از هوش مصنوعی منجر به صرفه جویی در زمان و هزینه، تسریع و تسهیل دستیابی به نتایج بهینه می گردد. نتیجه گیری: بکارگیری هوش مصنوعی، شامل یادگیری ماشینی و یادگیری عمیق، در حوزه پزشکی بازساختی و مهندسی بافت تحلیل تمامی انواع داده های جدولی و تصویری را امکان پذیر ساخته و پتانسیل قابل توجهی جهت تحلیل داده، بهینه سازی و پیش بینی نشان داده است.

سیاست گذاری برای توسعه علوم و فناوری های نوین نیازمند درک صحیحی از وضعیت موجود با توجه به شرایط خاص کشور است. پزشکی بازساختی نیز از این امر مستثنی نیست. هدف این مقاله پیشنهاد راهبردهایی برای توسعه علم و فناوری در حوزه پزشکی بازساختی در کشور است، به طوریکه هم راستا با اسناد بالادستی توسعه علم و فناوری باشند. برای دستیابی به این هدف، در مرحله اول از تحلیل SWOT بهره گرفته شده که طی آن با نظرخواهی از کارشناسان این حوزه، بینشی از وضعیت کنونی به دست آمده و راهبردهایی متناسب از تقابل نقاط قوت و ضعف با تهدیدها و فرصت ها ارائه شده است. در مرحله بعد در قالب نگاشت نهادی، با تکیه بر نظام نوآوری، به تبیین مسئولیت های بازیگران و فعالان این حوزه برای اجرایی سازی این راهبردها پرداخته ایم. در نتیجه، راهبردهایی در حوزه های سیاست گذاری، تنظیم گری، تسهیل گری و ارائه خدمات ارائه، و برای اتخاذ گامی اولیه در جهت تحقق عملیاتی شدن آن ها، نهادهای متولی هریک با توجه به وظایف و حوزه های عملکردی و کارکردشان در نظام نوآوری مشخص شده اند.

اصطلاح "میدانهای الکترومغناطیسی " (EMF) ترکیبی از میدانهای الکتریکی و مغناطیسی هستند که به عنوان روشی تشخیصی و همچنین یک ابزار درمانی با مزایای فراوان مانند سهولت در انجام، عدم دردناکی و کنترل پذیری بسیار مناسب است که امروزه کاربرد فراوانی در پزشکی بازساختی و درمان سرطان یافته است. علاوه بر ارگان هایی مانند عصب، قلب و استخوان که دارای عملکرد الکتریکی هستند، وجود ذرات باردار الکتریکی درون سلول ها سبب ایجاد میدان الکترومغناطیسی داخلی می گردد. این میدان می تواند تحت میدان الکترومغناطیسی خارجی تحت تاثیر قرار بگیرد و سبب ایجاد اثرات درمانی گردد. اثرات درمانی آن به کاربردهای میدان الکترومغناطیسی به عنوان ابزاری تحریکی برای القای اثرات مختلف بیولوژیکی روی سلول ها مانند ایجاد تغییر در تکثیر سلولی، تمایز، چرخه سلولی، آپوپتوز، تکثیرDNA، بیان سایتوکاین و موارد دیگر مربوط می شود. همچنین درمان ترکیبی با میدان الکترومغناطیسی به همراه سایر درمان های فیزیکی مانند رادیوتراپی و حتی درمان سیستمیک نظیر شیمی درمانی مهمترین رویکردهای استفاده از میدان الکترومغناطیسی در درمان سرطان است. میدان های الکترومغناطیسی می تواند سبب تکثیر و تمایز سلول های بنیادی و تعدیل سیستم ایمنی گردد که نقش موثری در درمان بیماری های التهابی و پزشکی بازساختی دارد. همچنین این حوزه با توجه به مزایای بسیار نظیر غیرتهاجمی بودن عملکرد انتخابی و نیز سهولت استفاده و همچنین قیمت مناسب می تواند افق های نوینی را در درمان سرطان ایجاد کند.

مقدمه: یافتن درمان های مدرن ومناسب برای بیماری ها به ویژه بیماری های مزمن (مانند بیماری های مزمن متابولیکی) یکی از مهم ترین موضوعات درگیر کننده ذهن بشر است. از سویی دیگر، محدودیت هایی مرتبط با پیوند اعضاء وجود دارد که نیازجدی برای رفع آنها، محققان را به انجام مطالعات گسترده در راستای یافتن بهترین روش های جایگزینی اعضاء تشویق نموده است. در این زمینه، محققان به مزیت سلول های بنیادی به عنوان رویکردی مناسب پی برده اند. بر این اساس تاکنون استفاده از سلول های بنیادی برای درمان بیماری های مختلف در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران مورد توجه بوده است و مراکز تحقیقاتی زیادی به انجام مطالعه در جهت به روز رسانی علم سلول درمانی می پردازند. روش ها: مروری بر تاریخچه ی مطالعات سلول های بنیادی در ایران و جهان انجام گرفت و مرکز تحقیقات سلول درمانی و پزشکی بازساختی به عنوان یکی از مراکز پیش رو در این حوزه معرفی و مروری بر فعالیت های این مرکز انجام شد. یافته ها: سابقه ی مطالعات مرتبط با سلول درمانی در ایران به سال 1369 باز می گردد. به دنبال آن، مرکز تحقیقات سلول درمانی و پزشکی بازساختی با ارایه خدمات مبتنی بر اصول GMP، اقدام به ارایه خدمات بالینی مطابق با استانداردهای جهانی و انجام پژوهش های مختلف در این حوزه نموده است. نتیجه گیری: هدف نوشته حاضر بررسی راهبردها، چالش ها و فرصت های تحقیق و درمان با استفاده از سلول های بنیادی در این مرکز است.

پزشکی بازساختی حوزه رو به رشدی برای ترمیم بافت های آسیب دیده بدن موجود زنده است و امروزه به عنوان درمانی نوین، مطرح شده است. بدین منظور، زیست مواد پلیمری (داربست ها) و یاخته های زنده استفاده می شوند. هدف از این کار، بررسی کاربرد داربست های زیست فعال پلی لاکتیک اسید در بازسازی بافت های مختلف است. پلی لاکتیک اسید زیست پلیمری سنتزی است که در سال های اخیر به عنوان پیشنهاد مهمی در تولید داربست های مهندسی بافت مطرح شده است. این پلیمر ماده ای زیست سازگار، زیست تخریب پذیر و زیست جذب پذیر است که در بدن موجود زنده به طور کامل آبکافت می شود و به مولکول های آب و کربن دی ا کسید تجزیه می شود. تولید داربست های زیست فعال پلی لاکتیک اسید که پس از کاشت درون تنی، قابلیت ایجاد پیوند شیمیایی با یاخته های بدن میزبان را دارند، روش بسیار نوینی در یاخته درمانی محسوب می شود. این روش اثر بسزایی بر روند و سرعت ترمیم انواع بافت های مختلف مانند بافت های مجرای ادرار، دیواره شکم، قلب، قرنیه چشم، مثانه، عروق، تاندون، غضروف، پوست، عصب و استخوان و نیز رباط پیرادندانی دارد. در این مقاله، جدیدترین و برجسته ترین پژوهش های دانشمندان بالینی جهان در سال های 2020 و 2021، به منظور تولید داربست های زیست فعال پلی لاکتیک اسید برای بازسازی بافت های بدن به طور خلاصه مرور می شود.

ماهیت جنگ ها در طول زمان با پیشرفت فناوری نظامی و تسلیحات جنگی همواره در حال تغییر است که منجربه الگوی متنوعی از آسیب های بافتی شده است. پیشرفت در تجهیزات حفاظت فردی و زره بدن، انتقال سریع از میدان جنگ به مراکز درمانی، بهبود اقدامات احیا، کنترل خونریزی و مدیریت زخم به طور قابل توجهی به بقای مجروحین جنگی کمک کرده است. با این حال مصدومین متحمل آسیب های بافتی با درجات مختلف می شوند که به موجب آن تحت درمان های پیچیده و طولانی مدت قرار می گیرند. افزایش بروز آسیب های ناشی از ادوات انفجاری در جنگ های مدرن، درمان و بهبودی مصدومین را پیچیده تر کرده است که نیاز به شیوه های نوین درمانی مبتنی بر سلول های بنیادی را در طب نظامی برجسته می کند. سلول های بنیادی از منابع مختلفی مانند مغز استخوان، بافت چربی، عضله اسکلتی، پوست، بافت ژله وارتون و خون بندناف، جفت و مایع آمنیوتیک قابل حصول هستند و با قابلیت خودتجدیدشوندگی، تکثیر و تمایز به سلول های عملکردی بافت های مختلف، فعالیت های ضد التهابی، پاراکرینی و تعدیل کننده سیستم ایمنی، به عنوان یک رویکرد درمانی امیدبخش در رابطه با بسیاری از آسیب های میدان نبرد و عوارض ناشی از آن ها مورد توجه قرار گرفته اند. تحقیقات اخیر در این زمینه، توسعه روش هایی برای کاهش پیامدهای بحرانی در مواجهه با آسیب های ناشی از جنگ را نشان می دهد. در همین راستا، در این مطالعه علاوه بر تشریح مهمترین آسیب های بافتی در جنگ های مدرن، پیشرفت های اخیر استفاده از سلول های بنیادی برای بازسازی بافت های آسیب دیده بررسی شده است.

مقدمه: یکی از چالش­ هایی که علم پزشکی از دیر باز تاکنون با آن مواجه بوده است ارائه راهکاری به منظور درمان بافت­ های آسیب دیده بدن می­ باشد. هدف اصلی مهندسی بافت و پزشکی بازساختی توسعه جایگزین­ های زیستی به منظور بازسازی، حفظ و یا بهبود بافت آسیب دیده و عملکرد اندام است. در حال حاضر تحقیقات قابل توجهی در زمینه فناوری نانو و یا استفاده از نانومواد در پزشکی انجام گرفته است. ویژگی بارز این مواد افزایش نسبت سطح به حجم با کاهش اندازه آن­ ها همزمان با تغییر و یا افزایش اثرات فیزیکی و شیمیایی ماده است. در دهه­ های اخیر تولید منسوجات پزشکی از جمله استفاده از نانوالیاف پلیمری راهگشای ارائه خدمات چشمگیری در حوزه پزشکی ترمیمی بوده است. حوزه کاربرد­ های زیست پزشکی اغلب نیازمند یک رویکرد چند رشته­ ای می­ باشد که علوم زیستی و پزشکی را با علم مواد و مهندسی ترکیب می­ کند. یکی از مهم­ ترین کاربردهای مهندسی بافت استفاده از ماتریس­ های نانولیفی به عنوان داربستی برای رشد و تکثیر سلول است. در این تحقیق به شایع ترین روش های تهیه و مهمترین کاربردهای داربست­ های مهندسی بافت در پزشکی بازساختی پرداخته شده است.