زمینه و هدف: یکی از روش های مطمئن و موقت پیشگیری از بارداری، IUD است. در برخی موارد بروز عوارض ناشی از IUD سبب خارج کردن پیش از موعد آن می شود. مطالعه حاضر با هدف تعیین عوارض جانبی IUD در زنان مراجعه کننده به درمانگاه های زنان شهر بیرجند طی سال های 1381 تا 1386 انجام شد.روش تحقیق: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی تمام پرونده های (تکمیل شده) تنظیم خانواده زنانی که به منظور گذاشتن IUD مراجعه کرده بودند، بررسی شد. پرسشنامه شامل مشخصات فردی و سوالات مربوط به عوارض جانبی و علل خروج IUD بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری توصیفی، کای دو، تی و رگرسیون لجستیک در سطح معنی داری a=0.05 تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: میانگین سنی زنان مورد مطالعه 31.4±6.1 سال و میانگین تعداد زایمان آنان 2.5±1.3 بود. میانگین طول مدت استفاده از 47.3±24.1 IUD ماه بود و نرخ شکست IUD 0.8% گزارش گردید. شایعترین عوارض ایجادشده به ترتیب شامل خونریزی و لکه بینی (24.2%)، عفونت (17.4%) و درد (9.8%) بود. علل خروج IUD، ایجاد عارضه و تمایل بیمار به تغییر روش پیشگیری از بارداری بود. بین میزان تحصیلات (P=0.02) و نوع IUD (P=0.006) با بروز عارضه رابطه معنی داری وجود داشت ولی رابطه بین شغل (P=0.09)، سن فرد (P=0.6) و تعداد زایمان ها (P=0.21) معنی دار نبود.نتیجه گیری: عوارض ناشی از IUD یکی از دلایل عمده قطع این روش است. این عوارض قابل پیشگیری است و می توان با آموزش های صحیح و مراقبت بیشتر از میزان آن کاست، همچنین می بایست مجریان مربوطه آموزش کافی در این زمینه داشته باشند تا از خروج زود هنگام IUD جلوگیری شود.