دو عامل کاربری اراضی و پوشش سطح زمین از مهمترین فاکتورهایی هستند که در مدلهای (به خصوص تجربی) برآورد فرسایش و رسوب به عنوان لایه های اطلاعاتی مهم و اصلی در نظر گرفته می شوند. در مدل PSIAC اصلاح شده نقش این دو عامل به ترتیب به صورت درصد تاج پوشش و درصد خاک لخت در نظر گرفته می شود. در تحقیق حاضر با استفاده از تصاویر ماهواره لندست (سنجیده (TM رابطه درصد پوشش و درصد خاک لخت حوزه آبخیز سه با شاخصهای پوشش گیاهی مانند PVI,RVI,NDVI و سایر آنالیزهای سنجش از دو مورد بررسی قرار گرفت و شاخص NDVI به عنوان بهترین شاخص از لحاظ همبستگی با پوشش گیاهی شناخته شد، که البته کاربرد آن بعد از بررسی های صحرایی مجدد و با اعمال تغییرات کارشناسی، جهت طبقه بندی درصد تاج پوشش گیاهی استفاده شد. با توجه به رابطه همبستگی ضعیف درصد خاک لخت با شاخص های پوشش گیاهی و تجزیه و تحلیلهای به کار رفته، جهت تهیه لایه اطلاعاتی درصد خاک لخت از روش طبقه بندی نظارت شده استفاده شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که تصاویر ماهوار Landsat-TM همبستگی بسیار خوبی با درصد تاج پوشش دارد. در حالی که استفاده از این داده ها جهت برآورد درصد خاک لخت سطح زمین نیاز به بررسی و تحقیقات بیشتری دارد ولی در هر صورت دارای دقت خوبی برای استفاده در مدل MPSIAC می باشد.

در مناطق خشک و نیمه خشک ایران در زمینه برآورد شدت فرسایش های آبی و بادی (به صورت توام و مقایسه ای) کمتر کار شده است. مناطق خشک و نیمه خشک علاوه بر فرسایش آبی تحت تاثیر فرسایش بادی نیز می باشند، لذا مطالعه و بررسی آنها با استفاده از مدلهای MPSIAC و IRIFR.E.A (اختصاصی - احمدی) هدف اصلی این تحقیق بوده است.در این تحقیق مشخص گردید که نحوه ارزیابی بعضی از عوامل موثر در فرسایش های آبی و بادی در مدلهای MPSIAC و IRIFR.E.A (اختصاصی- احمدی) با اشکلاتی مواجه بوده و با توجه به شرایط اقلیمی و ادافیکی کشور (جهت دستیابی به نتیجه مطلوب تر) باید مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرند.در تحقیق حاضر ضمن تهیه نقشه حساسیت اراضی به فرسایش های آبی و بادی با استفاده از مدل های MPSIAC و IRIFR.E.A (اختصاصی - احمدی) پتانسیل رسوبدهی هر دو نوع فرسایش تعیین و سپس مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که زیر حوزه های لاله زار و نگار که 41 و 59 درصد سطح عرصه مورد بررسی را شامل می شوند، به ترتیب 49 و 51 درصد رسوب ناشی از فرسایش آبی و 14.5 و 85.5 درصد رسوب ناشی از فرسایش بادی را به خود اختصاص داده اند. در زیر حوزه لاله زار کل پتانسیل رسوبدهی (حاصل از فرسایش های آبی و بادی) در مقایسه با رسوب ناشی از فرسایش های آبی و بادی به ترتیب 36.2 و 76.4 و 23.6 درصد به دست آمده است. بنابراین، مشخص گردید که مطالعه فرسایش بادی در بخش هایی از مناطق بیابانی مهمتر از فرسایش آبی است، هر چند بهتر است هر دو نوع فرسایش مطالعه و پتانسیل رسوبدهی آنها به عنوان کل رسوب مد نظر قرار گیرد.

در این تحقیق با هدف ارزیابی کارایی مدل های EPM وMPSIAC در براورد رسوب، حوزه آبخیز طالقان با مساحتی بالغ بر 948.5 کیلومترمربع، توپوگرافی کمپلکس و تنوع شرایط اقلیمی، سنگ مادر و پوشش گیاهی به عنوان منطقه مطالعه انتخاب شد. بخشی از داده های موردنیاز مدل ها از طریق مطالعات آزمایشگاهی، صحرایی و بخش دیگر از نتایج (نقشه ها و گزارش های ) مطالعه جامع آبخیزداری حوزه که قبلا انجام شده بود، تامین شد، نقشه ها به وسیله میز رقومی ساز و سایر داده ها از طریق صفحه کلید وارد رایانه شده و کلیه، اصلاحات و تغییرات و تبدیلات لازم (تبدیل سیستم مختصاتی به سیستم UTM ) به کمک GIS انجام شد. براساس روشی که در شرح مدل های مذکور آمده است، همه لایه های اطلاعاتی مورد نیاز آنها از داده های رقومی شده موجود در رایانه و به کمک GIS تهیه گردید. در این تحقیق پس از رقومی سازی خطوط تراز 100 متری، مدل رقومی ارتفاع (DEM) تهیه و از آن برای تهیه نقشه شیب و انجام برخی محاسبات، استفاده شده است. در ادامه با استفاده از توانایی GIS و براساس ساختار هرمدل، عملیات محاسباتی و پردازشی مورد نیاز جهت تعیین رسوب و تهیه نقشه های مربوطه انجام پذیرفت. نتیجه تحقیق در مورد مدل MPSIAC نشان می دهد که این مدل شدت متوسط تولید رسوب را 871 m3/km2/yr و میزان رسوب سالیانه حوزه را با دقت 98.31 درصد رسوب مشاهده ای براورد نموده است. این درحالی است که مدل EPM تنها 74.96 درصد رسوب مشاهده ای حوزه را با متوسط شدت تولید رسوب 666 m3/km2/yr محاسبه نموده است. براساس نتایج مدل ها، طبقه چهار وضعیت فرسایش بیشترین و طبقه یک، کمترین سطح حوزه را می پوشاند.

در این تحقیق فرسایش و رسوب حوضه آبخیز آق لافان چای بر اساس روش های فائو و پسیاک اصلاح شده بر آورد شده است. در روش فائو فرسایش سالانه 3.87 تن در هکتار و میزان رسوب دهی سالانه 167 تن در هکتار است که شش عامل محیطی یعنی زمین شناسی سطحی، خاک، توپوگرافی، پوشش خاک، چگونگی استفاده از اراضی و وضعیت فرسایش بررسی می شود. اما در روش پسیاک اصلاح شده، میزان فرسایش سالانه 3.1 تن در هکتار و میزان رسوب دهی سالانه 133 تن در هکتار است در این روش نه عامل محیطی؛ زمین شناسی، خاک، آب و هوا، رواناب، توپوگرافی، پوشش زمین، کاربری اراضی، فرسایش سطحی و رودخانه ای بررسی می شود. در این مقاله نحوه تولید اطلاعات با فن آوری سنجش از دور و تحلیل آنها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد ارزیابی قرار گرفته است. میزان رسوب برآورد شده از روش های فائو و پسیاک اصلاح شده با میزان رسوب حاصل از اندازه گیری رسوب در ایستگاه هیدورمتری مقایسه شد و نتیجه بدست آمده بیانگر آن است که استفاده از روش پسیاک اصلاح شده برای تخمین فرسایش و رسوب قابل قبول است.  

به منظور مقایسه و ارزیابی دو مدل MPSIAC و MUSLE در برآورد رسوبدهی، پژوهشی درحوزه آبخیز درکه انجام گرفت. ابتدا آمار بارش، رواناب و رسوب جمع آوری شد و نقشه های مورد نیاز با استفاده از نقشه های توپوگرافی و عکس ماهواره ای کاسموس بصورت رنگی با مقیاس 25000: 1 تهیه گردید. برای اندازه گیری مساحت، طول و تلفیق نقشه ها نیز از امکانات نرم افزار ILWIS, GIS استفاده بعمل آمد. در این تحقیق با استفاده از مدل MUSLE رسوبدهی به صورت رویدادی محاسبه شد و مشخص گردید ضریب 11.8 و توان 0.56 این مدل قابل استفاده درحوزه درکه نمی باشد. بر اساس رسوبدهی مشاهده ای و ثبت شده و به روش رگرسیون، ضریب و توان مزبور به 0.234 و 0.53 اصلاح گردید (r2=0.96). سپس رسوبدهی سالانه با استفاده از مدل MUSLE برآورد شد که اختلافی برابر 17.6 درصد را با رسوبدهی سالانه مشاهده ای نشان داد. ضمنا با استفاده از مدل MPSIAC با اصلاح عامل استفاده از اراضی اقدام به برآورد سالانه رسوب شد و مشخص گردید که مقدار برآوردی رسوبدهی، 157 درصد بیش از مقدار مشاهده ای رسوبدهی سالانه می باشد. مقایسه دو مدل از نظر صحت برآورد رسوبدهی سالانه نشان داد که استفاده از مدل MUSLE با ارایه مقادیر مطمئن تری نسبت به مدل MPSIAC برتر بنظر می رسد.

فرسایش خاک، یک فرایند پیچیده و خطر نافذ ژئومورفولوژیکی (سرطان زمین)است و نرخ آن یک شاخص جامع برای ارزیابی درجه توسعه یافتگی و پایداری برنامه های مدیریت زمینی کشورها به شمار می رود. به دلیل وابستگی شدید خاکزایی بر سیستم های شکل زایی،بین واحدهای ژئومورفولوژی و فرسایش خاک در سطح مختلف فضایی، رابطه نزدیک وجود دارد.در این تحقیق برای بررسی رابطه بین واحدهای ژئومورفولوژی و فرسایش، پتانسیل فرساسش حوضه آبخیز کاشیدار با مدل ام.پسیاک در قالب رخساره های ژئومورفولوژی (واحدکار) که براساس همکنی در توپوگرافی،سنگ و واکنش فرسایشی در سطح نیمه تفصیلی و مقیاس 50000: 1 تفکیک شده اند، برآورد گردید. براساس نتایج حاصله، این حوضه دارای سه کلاسII،III، IV تولید رسوب و پنج کلاس II تاVI فرسایش است و میانگین آنها بترتیب 322 و 1105 مترمکعب در کیلومتر مربع در سطح سال می باشد بین میزان فرسایش ویژه و عوامل مدل در هر رخساره،معادله با رگرسیونی با 0.981 R= برقرار شد که در سطح (P<0.05)0.05 معنی دار می باشد در آنالیز رگرسیون چند متغیره (پسرو) نیز همه عوامل مدل با ضریب 0.95478= R2 در سطح معنی دار باقی ماندند.تفاوت رسوب و فرسایش ویژه در داخل واحدهای ژئومورفولوژی(واحد،تیپ،زیرتیپ،و رخساره (76 پولیکون با تکرار)و همچنین تفاوت تعداد و مساحت پولیکون بین نقشه های واحدها و نقشه رسوب و فرسایش ویژه به روش کای- اسکوئر مورد آزمون گرفت.از بین 17 آزمون به غیر از تفاوت تعداد پولیکون نقشه واحد و رسوب ویژه،بقیه تفاوتها در سطح 1تا (0.01<P<0.05) 0.05 معنی دار می باشد. این رابطه نماینده تنوع شرایط ژئومورفولوژیک و اثرات کنترلی آن در تنوع تیپ و نرخ فرسایش و رسوب در حوضه کاشیدار می باشد.از این رو،واحدهای ژئومورفولوژی با حالت رتبه ای فضایی و ارتباط زایشی نزدیک با یکدیگر، در سطوح متفاوت برای برآورد میزان فرسایش و رسوب و مدیریت خطر فرسایش در آبخیزها به عنوان واحدهای کاری مناسب قابل استفاده می باشند.    

از آنجایی که در اکثر زیر حوزه های کوچک و متوسط در حوزه آبخیز البرز جنوبی به دلیل عدم وجود ایستگاه رسوب سنجی، آمار رسوب مناسب موجود نمی باشد لذا، لازم است تا یک روش تجربی و سازگار با شرایط محیط مورد اریابی قرار بگیرد تا در صورت تطابق آمار رسوب بدست آمده از این روش، با میزان رسوب مشاهده شده از طریق ایستگاههای رسوب سنجی برای محاسبه رسوب در سایر حوزه های مشابه فاقد ایستگاه رسوب سنجی به کار گرفته شود. در این مطالعه مدل پسیاک اصلاح شده در شش زیر حوزه کوچک و متوسط شامل زیر حوزه های امامه، رودک، افجه سیرا، بیلقان، گزلدره به کار گرفته شد.نتایج به دست آمد نشان داد که در چهار زیر حوزه آبخیز امامه، رودک، افجه و گزلدره، اختلاف بین میانگین آمار رسوب بدست آمده از ایستگاههای رسوب سنجی با مدل پسیاک اصلاح شده از طریق آزمون تی در سطح احتمال 1 درصد معنادار نمی باشد و این مدل قابل تعمیم به زیر حوزه های آبخیز البرز جنوبی مشابه با زیرحوزه های مذکور است. ولی در دو زیر حوزه سیرا و بیلقان به علت عدم دقت در تعیین دو فاکتور پستی و بلندی و کاربری اراضی اختلاف بین میانگین آمار رسوب به دست آمده از ایستگاههای رسوب سنجی با مدل پسیاک اصلاح شده از طریق آزمون تی در سطح احتمال 1 درصد معنادار می باشد و این قابل تعمیم به زیر حوزه های البرز جنوبی مشابه با زیر حوزه های مذکور نمی باشد. درصد اختلاف بدست آمده بین میزان رسوب برآورد شده توسط مدا پسیاک اصلاح شده و ایستگاه رسوب سنجی در زیر حوزه آبخیز امامه 27.8 درصد، زیر حوزه آبخیز رودک 43.2 درصد، زیر حوزه افجه46.46 درصد، زیر حوزه آبخیز سیرا 80.9 درصد، زیرحوزه آبخیز بیلقان 64.4 درصد و زیر حوزه آبخیز گزلدره 13.5 درصد است.نتایج بدست آمده در این مطالعه در مقایسه با سایر مطالعات انجام شده،نشان دهنده این مطلب است که دو فاکتور پستی و بلندی و کاربری اراضی در مدل پسیاک اصلاح شده و عامل تعداد سالهای آماری مورد مطالعه در ایستگاههای رسوب سنجی باعث بوجودآمدن بیشترین درصد اختلاف در برآورد میزان رسوب توسط مدل پسیاک اصلاح شده و ایستگاههای رسوب سنجی می باشند، لذا این عوامل در مدل باید با دقت بیشتری مورد محاسبه قرار گیرند.