شرایط بحرانی شرایطی است که تشابه بسیار کمی با شرایط عادی دارد. تعاریف بسیاری برای بحران و شرایط بحرانی ارائه شده است و مولفه های زیادی را برای آن می توان منظور کرد اما آن چه در همه تعاریف و همه شرایط بحرانی یافت می شود تلفات و صدمات جانی است. هر جا صدمات جانی مطرح باشد به تبع آن مراقبت های پزشکی از مصدومان نیز مطرح خواهد بود. یعنی در هر حال، هنگام بحران حضور کادر پزشکی اعم از پزشک یا دیگر مراقبان سلامت لازم است.ارائه خدمات سلامت در دو دسته کلی قرار می گیرند. یکی هنگام شرایط عادی و دیگری هنگام شرایط بحرانی و از آن جا که شرایط بحرانی با شرایط عادی تفاوت کلی دارد، مسوولیت های اخلاقی مراقبان سلامت هم در شرایط عادی و شرایط بحرانی متفاوت خواهد بود.برای تبیین اخلاق پزشکی (یا به شکل عام تر، اخلاق در مراقبت های سلامت) در شرایط بحرانی به دو موضوع کلی باید پرداخت؛ یکی مسوولیت های اخلاقی مراقبان سلامت و دیگری حل اثربخش مسائل اخلاقی مربوطه. موضوع دوم بسیار گسترده است و در این مقاله با اشاره ای جزئی از کنار آن می گذریم. اما در خصوص تبیین مسوولیت های اخلاقی مراقبان سلامت در بحران دو نگاه می توان داشت. یکی نگاه شخص گروانه و فردی که البته تحویلی و خردانگارانه است و دیگری نگاه سیستمی و راهبردی که البته کامل تر و همه جانبه تر است. در نگاه سیستمیک برای تدوین اخلاق به سه جزء باید پرداخت. اول، اصول اخلاقی، دوم کدهای اخلاقی و سوم منشور چندوجهی اخلاق سازمان. که در این مقاله اشاره ای کوتاه به اصول و کدها کرده و به ذکر یک نمونه از اصول و کدها که در جمعیت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر حاکم است اکتفا می کنیم.شرایط بحرانی به قدری وسیع و پردامنه هست که نمی توان به یک شکل واحد و به طریق موضوع محور (subject oriented) در مورد آن ها صحبت کرد و لازم است حوزه های گوناگون بحران احصا شده و مسائل هر کدام استخراج شود و آن گاه با رویکردی مساله محور (problem oriented) به آن ها نگریست و پژوهش کرد. از سوی دیگر، لازم است اخلاق پزشکی و مراقبت در شرایط بحرانی جزء اولویت های وزارت بهداشت و دیگر سازمان های مربوطه قرار گیرد.

مقدمه: هنگام وقوع بحران در بیمارستان، خطرهایی از سوی گروه های مردمی وجود دارد. چون با از دست دادن خونسردی و با هجوم به درهای خروجی و اضطراری، شرایط را نامطلوب تر از آنچه هست، ساخته و وضعیت را برای بیماران و پرسنل اداری مشکل آفرین می نمایند. بنابراین در برنامه ریزی، مساله امنیت بیماران و پرسنل حاضر در بیمارستان باید لحاظ گردد. این پژوهش با هدف ارزشیابی برنامه ریزی بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران از نظر آمادگی جهت رعایت موارد امنیتی در هنگام بروز بلایا انجام گردید. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی ست، و در آن تمام بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران بررسی گردید. ابزار گردآوری داده ها، وارسی نامه (چک لیست) ای حاوی 6 سوال بود که از طریق مشاهده و مصاحبه با افراد مختلف بر حسب مورد (مدیر بیمارستان، مدیر پرستاری، دبیر کمیته حوادث غیرمترقبه و...) تکمیل گردید. به منظور ارایه یافته ها از مشخصه های توصیفی نظیر فراوانی، نسبت، درصد میانگین با استفاده از ابزار spss استفاده شده است. یافته ها: از بین بیمارستان های مورد بررسی، بیمارستان حضرت رسول (ص) با متوسط 88.4 درصد دارای بیشترین امتیاز برنامه ریزی از بعد امنیت و بیمارستان های نواب، هفتم تیر و علی اصغر دارای کمترین متوسط درصد امتیاز (51.4 %) بودند. نتیجه گیری: بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران بجز بیمارستان حضرت رسول (ص)، با توجه به عدم تدوین برنامه بلایا از امنیت لازم به هنگام بروز بلایا برخوردار نمی باشند. ضروری است بیمارستان ها در زمان قبل از وقوع بحران دارای برنامه دقیق و زمان بندی شده ای جهت مقابله با شرایط غیرمترقبه و اضطراری باشند و آموزش های کافی، به صورت نظری و عملی را در این خصوص در نظر گیرند.

همانند یک کوه یخ فقط قسمت مختصری هزینه های اقتصادی و اجتماعی زلزله از آن نمایان است، و بخش های ناپیدای آن مخاطرات و تاثیرات پیش بینی نشده و بسیار زیان آوری دارد. این هزینه ها شامل از کار افتادن موتور فعالیت های محوری اقتصاد، خسارت های انسانی و اجتماعی وارد آمده، بی کاری و جز آن است که به خسارت ها و آسیب های اجتماعی و انسانی بعدی منجر می شود. شمار تلفات، زخمی ها و معلولان، قسمت های بیرونی کوه یخ اند که البته می توانند چهره وخیم خسارت های انسانی و خسارت های آتی را نشان دهند، اما خود آن ها نیستند.در ایران زلزله یک پدیده قطعی است که برای مقابله با آن باید از طریق سازوکارهای اقتصادی و برنامه ها و تدوین راه بردهای و راه کارها اقدام کرد. خسارت های عمیق زلزله بم، که از بلا خیزترین زلزله های جهان و بدترین زلزله های ایران بود رو به فزونی اند و این بیش تر شامل فقر و بی کاری و مسایل اجتماعی می شود، اما تدبیرها هنوز مقطعی، ناسنجیده و ناکارآمدند. کار بازسازی در حوزه های کالبدی، نه در قلمروی اجتماعی و اقتصادی، مطالعه می شود. نظرسنجی مردمی و تلفیق آن با دیدگاه کارشناسی مستقل و ورزیده صورت نگرفته است. اولویت بندی برحسب طبقه بندی هزینه های زلزله هرگز مشخص نشده است. با آن که مشکل منابع مالی وجود ندارد اما مشکل مدیریت بحران، برنامه ریزی، تدوین راهبرد، تدوین راه کار و تخصیص منابع به گونه ای کارآمد و سالم کاملا جدی و مشکل ساز است.