مقدمه: در پژوهش های کیفی نمونه گیری توسط نوع پژوهش مشخص می شود ولی اکثر پژوهش های منتشر شده نوع پژوهش را مشخص نکرده اند. با این وصف راهبرد جدید در پژوهش های کیفی استفاده از انعطاف پذیری حداکثر به جای رعایت دقیق چارچوب می باشد. این مطالعه مروری برای مشخص نمودن انواع روشهای نمونه گیری با استفاده از مقالات معتبر و کتابهای در دسترس انجام گردید. روش: جستجوی الکترونیکی با استفاده از پایگاه های داده ای مانند Scopus، Sciencedirect، Medline، Cinahl، Proquest و Psychinfo با کلیدواژه های پژوهش های کیفی و نمونه گیری انجام شد. یافته ها: روش های نمونه گیری در پژوهش های کیفی اگر چه تحت عنوان هدفمند نام برده شده است ولی این روش ها می تواند شامل طیف وسیعی از نمونه گیری ها از سهمیه ای، گلوله برفی، نظری، موارد حاد، همگن، پشت سر هم، معیاری و ترکیبی باشد. نتیجه گیری: نمونه گیری در پژوهش کیفی سعی در تعیین گروه های ویژه ای از مردم را دارد که دارای ویژگی های بوده یا در موارد مشابهی از پدیده اجتماعی مورد پژوهش زندگی می کنند. شرکت کننده بدان دلیل انتخاب می شود که قادر به کشف دیدگاهی مشخص از رفتار مربوط به پژوهش است. اگرچه منافع پژوهش کیفی در مراقبت سلامت بطور فزاینده ای توسط افراد دانشگاهی و پزشکان شناخته شده ولی کژ فهمی هایی در مورد فلسفه اساسی و راهبرد متدولوژیک باقی مانده است. فرایند نمونه گیری یکی از علل ابهام در پژوهش های کیفی می باشد. در واقع نمونه گیری یک مورد پیچیده در پژوهش های کیفی بوده و روشهای زیادی از نمونه گیری در نشریات پژوهش های کیفی وجود دارد ولی عدم وضوح و همپوشانی انواع نمونه گیری کاملا مشخص است.

مقدمه: مطالعه دقیق جمعیت های پنهان و با دسترسی سخت به منظور شناسایی خصوصیات آن ها بسیار بااهمیت است؛ چرا که سلامت جامعه را به دلیل داشتن رفتارهای پرخطر به مخاطره می اندازد. با این حال، نمونه گیری از این جوامع به دلایل عمده ای مانند پنهان بودن آن ها و نداشتن چارچوب دقیق از طریق روش های نمونه گیری متداول امکان پذیر نیست.روش ها: در این مقاله به تعریف مفاهیم کاربردی و نکات کلیدی در اجرای روش نمونه گیری پاسخگومحور با تمرکز بر روی طرح هایی که هدف آن ها بررسی رفتارهای پرخطر و پنهان نظیر رفتارهای پرخطر جنسی، اعتیاد تزریقی و ابتلا به عفونت HIV است، پرداخته شد.یافته ها: از مزایای روش نمونه گیری پاسخگومحور، علاوه بر تولید برآوردهای نااریب و کارا برای برآورد پارامترهای مورد نیاز در جوامع در معرض خطر ابتلا به بیماری های نادر و پنهان نسبت به سایر روش های نمونه گیری ارجاع زنجیره ای و متداول، بلکه نوآوری این روش نمونه گیری در حین اجرای آن نیز بود.نتیجه گیری: استفاده از روش نمونه گیری پاسخگومحور به منظور برآورد دقیق و نااریب نرخ شیوع بیماری های نادر و پنهان در برنامه ریزی های بهداشت و سلامت جامعه، پیشنهاد می شود.

ارزیابی دقت نمونه برداری پیش از انجام نمونه برداری از اهمیت زیادی برخوردار است. از آن جا که انتظار می رود بین متغیرهای محیطی کمکی و ویژگی های خاک روابطی وجود داشته باشد، نقاط نمونه برداری مناسب نقاطی است که توزیع تجمعی احتمال متغیرهای محیطی کمکی را به گونهای مطلوب شبیه سازی کند. از آن جا که در این پژوهش برای تعیین نقاط نمونه برداری از باندهای تصویر ماهواره لندست و مدل رقومی ارتفاع به عنوان ورودی ها استفاده شد، سه روش نمونه برداری تصادفی، شبکه منظم و فرامکعب لاتین در سه تراکم 100، 50 و 25 نقطه برای شبیه سازی توزیع احتمال تجمعی باندهای تصویر ماهواره لندست و مدل رقومی ارتفاع در محدوده ای به وسعت حدود 52 هزار هکتار استفاده شد. سپس، توزیع احتمال شبیه سازی شده با توزیع جامعه اصلی و شوری خاک مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در تراکم نمونه برداری 100 و 50 نقطه، تفاوت دقت روش های نمونه برداری چشمگیر نبوده و با کاهش تراکم نمونه برداری میانگین مربعات خطای باقیمانده افزایش می یابد. حال آن که در تراکم 25 نقطه نمونه برداری، مقدار میانگین مربعات خطای باقیمانده در روش های فرامکعب لاتین، شبکه منظم و کاملا تصادفی به ترتیب 4، 7.83 و 17.15 درصد بود. به این ترتیب نتایج نشان داد که روش فرامکعب لاتین در تراکم نمونه برداری کم قادر به شبیه سازی دقیق تر توزیع احتمال ورودی است. علت این تفاوت آن است که در روش های کاملا تصادفی و شبکه منظم احتمال نمونه برداری از نقاط با فراوانی کم، بسیار اندک است. مقدار ریشه میانگین مربعات خطا در برآورد شوری خاک جامعه اصلی در تراکم 100 و 25 نقطه به روش فرامکعب لاتین به ترتیب 4.22 و 8.66 دسی زیمنس بر متر بود. هرچند مقداری بیش از خطای متغیرهای اولیه یعنی باندهای تصویر و مدل رقومی ارتفاع است، لیکن با دقتی مناسب توزیع احتمال شوری خاک در جامعه اصلی را شبیه سازی کرده است. در نتیجه مناسب ترین روش و تراکم نمونه برداری در این پژوهش روش فرامکعب لاتین با تراکم 25 نقطه بود.

نمونه گیری از جوامع پنهان به دلایلی چون عدم وجود چارچوب آماری مناسب همواره چالش برانگیز است. از آن جا که اکثر جوامع در معرض بیماری های خاص، پنهان و با دسترسی سخت هستند، روش های نمونه گیری که نمونه هایی معرف و کارا از این جوامع تولید نمایند، موضوع بسیاری از تحقیقات دهه های اخیر در سرتاسر دنیا شده است. به دلیل نامعلوم بودن احتمال انتخاب نمونه ها در جوامع پنهان که در روش های نمونه گیری متداول به آن ها نیاز است و همچنین عدم کارایی روش های نمونه گیری غیراحتمالی به منظور تعمیم نتایج حاصل از نمونه ها، لزوم معرفی نمونه گیری ارجاع زنجیره ای احتمالی چون نمونه گیری پاسخگو محور ضروری شد. در این مقاله ضمن معرفی روش نمونه گیری پاسخگو محور به برخی از مزایای این روش از جمله کاهش نسبی اریبی برآوردها، امکان تقلیل نرخ بی پاسخی با پرداخت مشوق ها و تخصیص وزن متناسب با عکس اندازه شبکه اجتماعی پاسخگویان به منظور ارائه برآوردهایی نااریب پرداخته شده است. همچنین به برخی از معایب این روش شامل دست نیافتن به نمونه های افتراقی در صورت انتخاب هسته هایی همگون، عدم دستیابی به کارایی بیش از روش نمونه گیری گلوله برفی در صورت اجرای نادرست آن و عدم رسیدن به تعادل در صورت نبود شبکه های اجتماعی ضعیف میان اعضای جامعه مورد مطالعه نیز اشاره شده است. هدف دیگر این مقاله، مقایسه روش های نمونه گیری از جوامع پنهان با این روش نمونه گیری که حاصل از اجرای این روش ها در طرح های مختلف و شبیه سازی های موجود است، می باشد.

با توجه به اهمیت عملیات بسیج همگانی واکسیناسیون سرخک - سرخجه در حذف بیماریهای سرخک و سندرم سرخجه مادرزادی و همچنین لزوم ارزیابی دقیق نحوه اجرای این برنامه از نظر کمی و کیفی و پوشش اطلاع رسانی با توجه به غیرفعال بودن اجرای برنامه با استفاده از یک روش استاندارد این مطالعه در جمعیت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران صورت گرفت. این بررسی یک مطالعه توصیفی تحلیلی بود. حجم نمونه مورد نیاز به منظور برآورد پوشش ایمن سازی 390 نفر، اطلاع رسانی در سه نوبت و در هر مرحله 190 نفر (جمعا 570 نفر) و بالاخره برای بررسی کیفیت خدمات 24 تیم عملیاتی تعیین گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش Lot Quality Assurance SAMPLING بر اساس سطح آستانه بالا 80% و پایین 30% صورت گرفت. بر اساس وضعیت پوشش ایمن سازی و کیفیت انجام واکسیناسیون، زنجیره سرد، کفایت نیروی انسانی، وسایل و مواد لازم در هر lot آن lot به عنوان قابل قبول یا غیرقابل قبول تعیین گردید. برای تحلیل از آزمونهای کای دو و دقیق فیشر استفاده شد. 96.4 درصد (فاصله اطمینان 95% 94.6 الی 98.2) افراد 5 تا 25 ساله مورد بررسی واکسن MR تلقیح کرده بودند. 7 نفر (1.8%) از افراد واکسینه شده از گروه هدف برنامه واکسیناسیون نبودند. در مجموع 20 نفر (5.3%) از افراد واکسینه شده دچار عوارض جانبی ناشی از تزریق واکسن شده اند. از مجموع 190 فرد مورد بررسی از نظر پوشش اطلاع رسانی در هر یک از مراحل اول، دوم و سوم به ترتیب 152 نفر (80.9%)، 184 نفر (96.8%) و 190 نفر (100%) از اجرای بسیج همگانی واکسیناسیون سرخک - سرخجه مطلع بودند. بیش از 80% مردم از طریق صدا و سیما از اجرای برنامه مطلع شده بودند. کیفیت انجام واکسیناسیون در 19 تیم عملیاتی (79.1%) مورد قبول  و در 5 تیم عملیاتی (20.9%) غیرقابل قبول تعیین شد. در این مطالعه کیفیت زنجیره سرد در 23 تیم عملیاتی (95.8%) مورد قبول و در 1 تیم عملیاتی (4.2%) غیرقابل قبول تعیین شد. کفایت نیروی انسانی، وسایل و مواد لازم برای واکسیناسیون MR در کلیه 24 تیم عملیاتی مورد بررسی (100%) مورد قبول تعیین شد. اجرای واکسیناسیون همگانی در این مدت کوتاه در مقایسه با برنامه های مشابه که در سایر کشورها انجام گرفته است بیان گر موفقیت دست اندرکاران در اجرای این برنامه است. در مجموع به نظر می رسد در زمینه کیفیت اجرای واکسیناسیون، عرصه اطلاع رسانی، تدارک لوازم و تجهیزات مراکز بهداشت شهرستان ها در حوزه تحت مطالعه مناسب عمل کرده و به پوشش هدف رسیده اند.

مقدمه: این مطالعه به منظور بررسی صحت بیوپسی از پنج غده لنفاوی آگزیلا 5Node SAMPLING (5NS) برای مرحله بندی مرحله یک و دو مرحله سرطان پستان انجام شد.مواد و روش: 26 خانم مبتلا به مرحله بالینی 1 و 2 سرطان پستان تهاجمی که در فاصله تیرماه 1381 الی اسفندماه 1382 در بخش کانسر 3 انستیتو کانسر بستری شدند و کاندیدای ماستکتومی مدیفیه رادیکال بودند وارد مطالعه گردیدند و پس از نمونه برداری از پنج غده در پایین ترین سطح آگزیلا؛ در همان مرحله تحت دیسکسیون کلاسیک آگزیلاری قرار گرفتند. یافته ها: در 2 بیمار از 14 بیماری که5ns  منفی بود در دیکسیون آگزیلا غده لنفاوی متاستاتیک یافت شد. در 2 بیمار از 12 بیماری5ns  مثبت بود کلیه غدد لنفاوی مثبت با5ns  برداشته شده بود و در دیسکسیون یافت نشد لذا حساسیت بیوپسی از پنج غده لنفاوی 86%: اختصاصی بودن 100% و صحت آن 92% برآورد شد، ارزش اخباری مثبت 100% و ارزش اخباری منفی 86% بود. نتیجه گیری: نمونه برداری از پنج غده لنفاوی در پایین ترین سطح آگزیلا آلترناتیو قابل قبولی برای اطلاع از وضعیت غدد لنفاوی آگزیلا در کانسر پستان می باشد.