ناباروری در دنیای امروز دیگر مثل گذشته یک معضل حل نشدنی نیست و پزشکان توانستهاند با شیوه تلفیقی به حل درمان ناباروران بپردازند. تولد فرزندان ناشی از تلقیح مصنوعی به دوشکل است: 1-تلقیح توسط اسپرم زوج با تخمک زوجه در داخل رحم یا خارج از آن برای باروری 2-تلقیح توسط اسپرم دیگری (فرد بیگانه) در داخل رحم یا خارج از آن. در مورد حضانت چنین فرزندانی در وهله اول فقها با چنین تلقیحی مسئله خاصی نداشته و بر حضانت طفل توسط پدر و مادر طبیعی خود اشتراک نظر دارند. مسئله اصلی زمانی است که از اسپرم فرد بیگانه برای باروری بدون اسپرم زوج استفاده میگردد. بیشتر فقها بر حرمت چنین تلقیحی نظر داشته و فرزند متولد شده را در حکم ولد شبهه میدانند و زمانی نسب را بر مرد و زن جاری میدانند که جاهل به تلقیح باشند. در بعد حقوقی باید گفت که حضانت ناشی از لقاح اسپرم زوج با زوجه چه در داخل رحم باشد چه خارج از آن متعلق به هر دو میباشد و در لقاح اسپرم فرد بیگانه جدای از زوج با زوجه، در صورت جهل به فرزند، نسب متعلق به هر دو و حضانت نیز بر عهده هر دو میباشد و در صورت علم از نظر فقهی در حکم ولد شبهه و از نظر برخی ولد زنا است ولی به نظر میرسد که با توجه به تحولات حقوقی در دنیای امروزی میتوان طفل را به زوج و زوجه ملحق دانست و با توجه به قراردادهای منعقده جهانی در حقوق داخلی کشورها باید حضانت را به زوج و زوجه داد اما در حقوق داخلی ما و با توجه به مبانی فقهی، حضانت بر عهده پدر و مادر طبیعی خود بوده و تنها تحت شرایطی خاص میتوان برای دیگران حق ملاقات و یا سرپرستی قرار داد. . .

در بخش هفتم، نحوه توارث بیماریها و تفاوت آنها را در ژنهای بارز (غالب) و استثنائات آن، ژنهای نهفته (مغلوب) وابسته به جنس y و x و تفاوت ژن بارز و نهفته را در مورد صفت وابسته به ایکس مشاهده می نمایید.

چکیده فارسی:با پیشرفت دانش پزشکی و امکان درمان ناباروری از طریق پزشکی مسائل متعدد و پیچیده ای در حوزه های اخلاقی، حقوقی، اجتماعی و دینی مطرح شده است، که می بایست از طرف فقها از یک سو، حقوقدانان و متخصصان علوم اجتماعی از سوی دیگر به آنها پاسخ مناسب داده شود، تا زمینه مناسب جهت وضع و تدوین قوانینی جامع و راهگشا فراهم گردد. یکی از آثار حقوقی کودک ناشی از تلقیح مصنوعی، توارث بین این کودک و صاحبان نطفه است. در این زمینه سوالات متعددی مطرح است از جمله اینکه در تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر و یا اسپرم بیگانه بین چه کسانی رابطه خویشاندی برقرار می شود و بین فرزند و چه کسانی رابطه توارث ایجاد می شود؟ وضعیت توارث کودکانی که نطفه آنها پس از فوت صاحب اسپرم منعقد شده چگونه است؟ آیا باید برای جنین های مذبور همانند جنین ناشی از باروری طبیعی سهم الارث معینی از ترکه مورث کنار گذاشته شود؟ از آنجایی که نسب یکی از موجبات ارث شناخته شده است ارث کودکانی که از طریق تلقیح مصنوعی متولد می شوند، تابع ثبوت یا عدم ثبوت نسب میان طفل و صاحب اسپرم و تخمک است چنانچه رابطه نسبی میان طفل و صاحب اسپرم از یک سو و صاحب تخمک از سوی دیگر، به رسمیت شناخته شود، توارث میان آنها برقرار می شود و برعکس هرگاه رابطه نسبی میان کودک و والدین او برقرار نشود، مساله توارث میان آنها منتفی خواهد بود. در این مقاله تلاش شده است تا با تکیه بر اصول و قواعد کلی فقه و حقوق و نیز بهره گیری از فتاوی فقها و اندیشه های حقوقی برای سوالات فوق پاسخ مناسب ارائه گردد.   چکیده عربی:مع تطور علم الطب و إمکان رفع العقمة بالطبابة قد طرحت مسائل متعددة معقدة منها: أخلاقیة حقوقیة اجتماعیة و دینیة. یجب ان یستجیبها الفقهاء من جهة و الحقوقیون و الخصیصون فی العلوم الاجتماعیة من جهة اخری. من حقوق الطفل فی اللقاح الاصطناعی، التوارث بینه و بین أصحاب النطفة و هناک أسئله، منها: فی هذا اللقاح، توجد القرابة بین من من الموالید؟ بمنی الاب او بمنی الأجنبی و یوجد التوارث بین من و المولود بالقاح هذا؟ کیف التوارث للاطفال الدین مات صاحب المنی قبل انعقاد النطفة؟ و هل ینبغی ان یترک سهم معین من الارث للاجنن هذه مثل الأجنة من اللقاح الطبیعی؟ المقالة تطرقت إلی استکشاف الاجابات للاسئله المطروحة معتمدة علی أصول الفقه و الحقوق و قواعدهما مع استمتاع من فتاوی الفقهاء و الحقوقیین.

چکیده فارسی:یکی از متفرعات بحث ارث، موضوع تبعیت یا عدم تبعیت ارث خیار از ارث مال است. در مواردی که برخی از ورثه از اصل مال محروم باشند، آیا ایشان از حق خیار متعلق به آن مال نیز محروم خواهند بود؟ در این مساله نظرات متعددی از سوی فقها ابراز گردیده است. اختلاف نظرها ریشه در اختلاف در مفهوم خیار دارد. در این مقاله با پذیرش مفهوم حلی برای خیار و ترسیم استقلال حق خیار از مال و پذیرش ارتباط آن با عقد، نظریه مشهور فقها مبنی بر عدم تبعیت ارث مال از ارث خیار تقویت شده است. با این تحلیل سعی شده است سکوت و اطلاق قانون مدنی حمل بر نظریه مشهور گردد. در پژوهش حاضر داده ها با روش کتابخانه ای استخراج و با روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته اند. چکیده عربی:من متفرعات الارث، التبعیة أو عدم التبعیة لإرث الخیار من إرث المال؛ هناک سؤال: هل للورثة بعضهم حق الخیار المتعلق للمال الموروث حینما کانوا محرومین من أصل الموروث؟ و قد أجابه الفقهاء فی آراء متنوعة. بینما الاختلاف یرجع إلی إلاختلاف فی مفهوم الخیار. فی المقالة، بعد قبول المفهوم الحلی للخیار و تبیین استقلال حق الخیار من المال الموروث و ارتباطه إلی العقد، قد تبینت آراء الفقهاء مبنیا علی عدم التبعیة لارث الخیار من المال الموروث. و قد سعی الباحث أن یعبر السکوت فیه و القانون المدنی عنه علی الرأی المشهور للفقهاء. درس الباحث توصیفیة تحلیلیة المعطیات المرتبطة بالاسلوب المکتبی.

میراث زوجه از دو جهت مورد بررسی فقهی قرار خواهد گرفت. 1- میراث زوجه ای که تنها وارث متوفی است، برای پاسخ به اینکه در این فرض، حکم ترکه مازاد بر سهم قرآنی زوجه (ربع) چیست؟ آیا این مازاد (همانند زوج) به زوجه می رسد یا چنانکه فقهای معاصر می گویند و قانون مدنی (ماده 866) نیز آن را پذیرفته به عنوان حق امام به حاکم واگذار می شود؟ 2- دومین مساله مورد بررسی اینست که میراث زوجه از همه اموال متوفی است یا از بعضی آن و آیا در این مورد بین زوجه ای که از متوفی دارای فرزند است و زوجه ای که فاقد فرزند از متوفی است تفاوتی هست یا خیر؟ نگارنده با بررسی اقوال و ادله، در مساله اول، دیدگاه مختار فقهای معاصر را بیشتر قابل دفاع دانسته، اما در مساله دوم دیدگاه فقهای معاصر و قانون مدنی را قابل نقد و تامل جدی می داند.

نهاد دیه از جنبه های حقوقی گوناگون قابل بررسی است. یکی از این جنبه ها موضوع ارث دیه است که از نگاه مسوولیت مدنی و نظریه عمومی تعهدات، دارای آثار مهم است. از سوی دیگر، آرای فقیهان در مسایل مربوط به ارث دیه مختلف است و قانون مدنی و قانون مجازات اسلامی هم نسبت به اغلب این مسایل ساکت است. مقاله حاضر در پی آن است تا ضمن بررس آرای مختلف فقهی و با لحاظ حفظ حقوق وارد کنندگان زیان، زیاندیدگان، طلبکاران و وراث، پاسخی مناسب برای این مسایل ارایه کند.

در میان صفحات سیاه و سفید تاریخ عباسی گاه نام شاعرانی به چشم می خورد که در گوشه عزلت گزیده، چهره شان در پس ظلم و طغیان حاکم زمان شان پوشیده مانده است و در انتظار دستی به سر می برند تا غبار غربت از چهره شان زدوده، آنان را به نسل های آینده معرفی کند.یکی از این شاعران گمنام "یک الجن" است که در سال 161 هجری در حمص به دنیا آمد. وی شیعه مذهبی است که در دوران اختناق عباسی به صراحت در اشعارش افکار علوی خویش را ابراز نموده و نفرت خود را از ظالمان و غاصبان خلافت از نوک قلم و زوایای قافیه ها بیان کرد. "دیک الجن" در طول زندگی خود حتی یک بار هم به بغداد که قبله گاه شاعران و ادیبان بود سفر نکرد و دیوان شعرش را به جای پر کردن از مدایح خلفاء و امراء، به اشعاری در رثاء و مدح اهل بیت مزین نمود. به همین دلیل تاریخ و کتب تاریخی بالاتفاق به تشیع او اقرار نموده است. وی اگر چه از شهر خویش سفر نکرد، در زمینه ادبی از مظاهر تجدید غافل نشد بلکه خود، ابداع گر یک نوع شعر به نام "تخییر" بود که بعدها زمینه نظم موشحات گردید. در مقاله حاضر به این زوایای مذکور در زندگی دیک الجن مفصلا پرداخته شده، چهره شاعر با استشهاد به اشعارش معرفی گردیده است.  

یکی از مشکلاتی که در استفاده از بارداری با تلقیح مصنوعی یا روشهای کمکی در تولید مثل (ART) مطرح است، فقدان قوانین و مقررات مدون در کشورهای اسلامی از جمله ایران است که در صورت تدوین، باید منطبق و برخاسته از اصول و مبانی اسلام باشد. با توجه به اینکه مساله تلقیح مصنوعی جزء مسایل نوپدید است، به طور طبیعی نمی توان در تحقیقات فقه پژوهان متقدم ردپایی از این موضوع یافت. پیش نیاز تدوین قانون انجام پژوهشهایی است که بتواند قانونگذار را در این مهم یاری رساند، از این رو این نوشتار یکی از محورهای اساسی این موضوع را بررسی کرده است، آنچه در این مقاله مطرح شده (نسب ناشی از لقاح مصنوعی با دخالت عامل بیگانه) است که آیا به نسب ناشی از زنا ملحق می شود یا به نسب ناشی از نکاح؟ به عبارتی کودک متولد شده ولد مشروع است یا نامشروع؟ که در صورت ثابت شدن مشروعیت آن طبیعی است از کلیه حقوق متعلق به اولاد برخوردار خواهد شد. حرمت ازدواج در مورد کودک دختر و پدر و منسوب شدن طفل به مادر از مسایل مطرح این موضوع است. شایان ذکر است که شرایط گوناگون، اقتضائات خاص خود را دارند.