بر روی پنج گونه از جنس گون (Astragalus) که از مناطق تسوج، ورزقان و مشیوداغی استان آذربایجان شرقی جمع آوری شده بودند مطالعه کاریولوژیکی براساس شکل و اندازه کروموزوم ها انجام گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که پایه کروموزومی X=8 بوده و گونه های A. echinops A. angustiflorus A. aharicus A. apricus A. candolleanus با 16 عدد کروموزوم دیپلوئید می باشند. تیپ کروموزوم ها در تمام گونه ها از نوع متاسانتریک و ساب متاسانتریک و در گونه A. aharicus نوع ساب اکروسانتریک نیز در یکی از کروموزوم ها دیده می شود.

در این تحقیق چهارده جمعیت از بخش های Hymenobrychis، Lophobrychis و Onobrychis از جنس Onobrychis، جمع آوری شده از مناطق طبیعی ایران، با استفاده از مریستم انتهایی ریشه و اندازه گیری تعداد و ابعاد کروموزم ها درتقسیم میتوز و فرمول کاریوتیپی هر گونه ارزیابی شدند. تعداد کروموزوم پایه در گونه هاx=7  یا x=8 و نوع کروموزومها نیز از نوع متاسنتریک (m) تا ساب متاسنتریک(sm)  بود. بیشترین میانگین طول ژنوم متعلق به گونه 48.157) O. Viciaefoliaمیکرومتر) و کمترین آن متعلق به گونه O. amoana subsp. meshhedensis (14.409 میکرومتر) بود. نتایج تجزیه واریانس ویژگی های کروموزومی نشان داد که بین گونه های مورد مطالعه از نظر تمامی صفات در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی دار وجود داشت. بر خلاف سایر گونه ها که در کلاس A استبینز بودند، گونه O. michauxii 2 در کلاس B قرار گرفت و دارای کاریوتیپ نامتقارن تری بود. گونه O. amoena subsp. meshhedensis با داشتن فرمول کاریوتیپی 14m، قرار گرفتن در کلاس 1A، بیشترین طول نسبی کروموزوم (68.26 میکرومتر)، کمترین عدم تقارن بین کروموزومی (0.12) و درصد فرم کلی بالا (41.19) به عنوان متقارن ترین گونه بود که نشان دهنده ابتدایی تر بودن این گونه از لحاظ تکاملی می باشد. در تجزیه به مولفه های اصلی، 2 مولفه اول بیش از 97.94 درصد از تنوع بین داده ها را توجیه نمودند. با توجه به گروه بندی گونه ها بر اساس پارامترهای کروموزومی بیشترین شباهت بین جمعیت های O. schahuensis 1 و O. chorassanica 2 و کمترین قرابت و نزدیکی بین گونه های O. schahuensis 1 و O. viciaefolia بود.

به منظور تعیین پراکنش گونه های نخود در استان فارس، در اوایل فصل رویش سال 1379 مسافرتهایی به تمام نقاط استان صورت گرفت و حاصل آن شناسایی 18 رویشگاه نخود بود. جهت شناسایی گونه ها اقدام به جمع آوری نمونه گیاهی از کلیه رویشگاههای مورد مطالعه شد و در نتیجه 7 گونه C. oxydon, C. subaphyllum, C. tragacanthoides, C. spiroceras, C. kermanesnse, C. arietinum و C. stapfianum در استان شناسایی گردید. بررسیهای کروموزومی شامل تعیین تعداد کروموزومها، سطح پلوئیدی و رسم کاریوتیپ روی 6 گونه انجام شد. این مطالعات نشان داد که کلیه گونه های مورد مطالعه دیپلویید و تعداد کروموزوم آنها 2n=2x=16 می باشد. در مرحله بعدی تجزیه و تحلیل ژنوم گونه ها شامل تعیین طول هر کروموزوم، طول بازوی بلند، طول بازوی کوتاه، نسبت بازوی بلند به کوتاه انجام پذیرفت. بر اساس جدول لوان و همکاران فرمول کاریوتیپی و مطابق روش استبینز تقارن کاریوتیپی گونه های مورد مطالعه بررسی شد.

مطالعات کروموزومی یک گام مهم در علم سیتوژنتیک است که برای بررسی خصوصیات ژنومی، ساختار و ناهنجاریهای کروموزومی به کار می رود. در این تحقیق وضعیت کروموزومهای توده مرکزی زنبور عسل ایران مورد بررسی قرار گرفت. برای تهیه نمونه های کروموزومی از بافت بیضه لاروهای جوان سه تا چهار روزه و شفیره نر در مرحله ای که چشمهای شفیره به رنگ سفید مایل به شیری می باشد استفاده گردید. برای این منظور در آزمایشگاه با استفاده از یک استریومیکروسکوپ و پنسهای ظریف بیضه از داخل بدن نمونه خارج و در محلول (کلشی سین 0.1 درصد و 0.4 KCL درصد) پیش تیمار می شد. سپس بافت بیضه در محلول اسید استیک / متانول (3:1) تثبیت و در فریزر نگهداری می شد. برای تهیه لام، از روش له کردن بافت استفاده شد. برای رنگ آمیزی ساده از محلول رنگ استواورسنین و برای تعیین الگوی نواربندی، از روش نواربندی G استفاده گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که تعداد کروموزومهای زنبور نر در این توده برابر با n=16 کروموزوم می باشد. اندازه گیری و مطالعه بازوهای کروموزومی نشان داد که تعداد 4 کروموزوم متاسانتریم، 12 کروموزوم ساب متاسانتریک یا ساب تلوسانتریک بودند. همچنین اندازه طول بازوهای کروموزومی در این توده نیز با دقت مورد مطالعه قرار گرفت. در این تحقیق تعداد 1 مورد B کروموزوم برای اولین بار در دنیا مشاهده و گزارش شده است.

بررسی سیتوژنتیکی و مطالعات کروموزومی جنس های نر و ماده گاومیش های بومی استان آذربایجان غربی به وسیله تهیه گسترش های متافازی حاصل از کشت لنفوسیتی نمونه های خونی اخذ شده از گاومیش های مرکز اصلاح نژاد گاومیش شمال غرب کشور واقع در منطقه جبل شهرستان ارومیه انجام شد. این بررسی معلوم کرد که تعداد دیپلویید کروموزوم ها در گاومیش آذربایجانی 2n=50 می باشد که از تعداد 24 جفت کروموزوم های اتوزومی، 5 جفت کروموزوم اول، ساب متاسانتریک و تمامی 19 جفت کروموزوم اتوزومی دیگر تلوسانتریک بودند. کروموزوم های جنسی از نوع تلوسانتریک بوده و کروموزوم X بزرگ ترین کروموزوم تلوسانتریک بود. کروموزوم Y نیز جز کروموزوم های تلوسانتریک تعیین گردید. ضمنا برای شناسایی دقیق تر کروموزوم ها و مطالعات بعدی از نواربندی G استفاده شد.

گونه های یونجه های یک ساله از لگوم های علوفه ای مهم در منطقه غرب کشور می باشند ولی گزارش های کاریوتیپی درباره این گونه ها بسیار محدود می باشد. به منظور بررسی ژرم پلاسم این گونه ها که در بانک ژن گیاهان مرتعی موجود می باشند مطالعات کاریوتیپی انجام شد. در بررسی های انجام شده جزییات کاریوتیپی اعم از طول کل کروموزوم، طول بازوی بزرگ، طول بازوی کوچک و نسبت بازوی بزرگ به بازوی کوچک اندازه گیری و ایدیوگرام آن رسم گردید. در بررسی های کاریوتیپی تنها گونه Medicago rigidula  دارای 2n=2x=14 کروموزوم بود و گونه های (M. minima 316 ،M. polymorpha 612  ،M. orbicularis 449 ،M. radiata 29 ،M. radiata 588 ،M. trancatulla 1146 ، tiralis 1038 وM. polymorpha 1123 همگی دارای 2n=2x = 16 کروموزوم بودند. در میان جمعیت هایی که دارای 2n = 2x =14 کروموزوم بودند گونهM. rigidula 1126 دارای بیشترین طول کل کروموزوم و گونه M. rigidula 454 دارای کمترین طول کل کروموزوم بودند. گونه های M. littoralis 1038 و M. minima 316 که دارای 2x=16 کروموزوم می باشند به ترتیب دارای بیشترین و کمترین طول کل کروموزوم بودند. میانگین طول کل کروموزوم و میانگین طول کروموزوم در اکثر گونه های خارجی بیشتر از گونه ها و ارقام بومی ایرانی بود. گونه ها و ارقامی که دارای اندازه کاریوتیپی بزرگ تر بودند اندازه بذر آن ها نیز بزرگ تر بود. در بین گونه ها و ارقام مورد بررسی تنها در دو گونه M. littoralis وM. polymorpha کروموزوم های B مشاهده شد. ارقام 1126، 606 و 1199 از گونه M. rigidula و 1123 و 612 از گونه M. polymorpha و رقم 588 از گونه M. radiata دارای کروموزوم های ماهواره دار بودند. نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای نشان داد که ارقام و گونه هایی که دارای اندازه کاریوتیپی مشابه و از نظر میانگین طول کروموزوم اختلاف معنی داری ندارند، دارای پراکنش و سازگاری یکسان بوده در یک گروه در کنار هم قرارگرفتند در روش آماری تجزیه به عامل ها، کروموزوم های شماره 5، 6 و 7 در جمعیت هایی که دارای 2x=14 کروموزوم بودند و کروموزوم های شماره 2، 5 و 7 درگونه ها و ارقامی که دارای 2x=16 کروموزوم بودند بیشترین تغییرات ساختمانی را نشان دادند. به منظور تعیین میزان تقارن کاریوتیپی ارقام و گونه های مختلف، آماره های ضریب تغییرات (CV) و درصد کل فرم (T.F%) محاسبه شدند. نتایج حاصل از آماره ضریب تغییرات نشان داد گونهM. polymorpha 612  دارای بیشترین تغییرات بین کروموزومی و M. rigidula 1128 دارای کمترین تغییرات بین کروموزومی بودند. از نظر آماره TF، گونهM. minima 316  دارای متقارن ترین کاریوتیپ و رقم1126  از گونه M. rigidula دارای نامتقارن ترین کاریوتیپ بودند.  

در این مطالعه، تنوع چهار گونه Anthemis متعلق به مناطق مختلف ایران با استفاده از ویژگی های کاریولوژیکی مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور آلفا برمونفتالین جهت پیش تیمار، محلول لویتسکی جهت تثبیت، سود یک نرمال برای هیدرولیز و استو هماتوکسیلین آهن جهت رنگ آمیزی استفاده شدند. صفات و ویژگی های کاریوتیپی شامل طول کل مجموع کروموزومی دیپلوئید، درصد شکل کلی، شاخص عدم تقارن، شاخص عدم تقارن درون کروموزومی و شاخص عدم تقارن بین کروموزومی محاسبه شدند. در همه گونه های مورد بررسی تعداد کروموزوم ها 2n=18 بود. آنالیز کاریوتیپ نشان داد که کروموزوم های متاسنتریک در همه گونه ها غالبیت داشته و ماهواره بصورت ریز در اغلب آنها قابل مشاهده است و بلندترین کروموزوم و طول کل مجموع کروموزومی به A. altissima تعلق داشت. بر اساس جدول دوطرفه استبینز، گونه A. pseudocotula در کلاس کاریوتیپی 1A و گونه های A. altissima، A. cotula  و A. hyalina  در کلاس 2A قرار گرفتند. گونه های مورد بررسی شاخص عدم تقارن درون کروموزومی بین 28/0-4/0 و عدم تقارن بین کروموزومی 12/0-15/0 نشان دادند و در مجموع، کاریوتیپ  A. pseudocotula  متقارن تر از سایر گونه ها بود. تجزیه خوشه ای نمونه های مورد بررسی بر اساس داده های کاریولوژیکی نشان داد که رابطه نزدیکی بین A. cotula  و A. hyalina وجود دارد. در این بررسی شمارش کروموزومی A. hyalina و A. pseudocotula برای اولین بار گزارش می شوند و دیگر شمارش ها با گزارش های قبلی مطابقت دارند.

بابونه آلمانی، Matricaria recutita L گیاهی دارویی از خانواده Asteraceae است که به عنوان ستاره در بین گونه های دارویی شناخته شده و قدمت استفاده از آن به زمان فراعنه مصر می رسد. در این مطالعه، چهار جمعیت از گونه M. recutita موجود در بانک ژن منابع طبیعی ایران که از نقاط مختلف ایران جمع آوری شده بودند جهت تعیین خصوصیات کروموزومی و کاریوتیپی، مورد مطالعه قرار گرفتند. برای تهیه اسلایدهای میکروسکوپی از روش اسکواش همراه با رنگ آمیزی با هماتوکسیلین استفاده شد. مشاهدات میکروسکوپی، تعداد کروموزوم های سوماتیکی را 18 =2n برای تمام جمعیت ها نشان داد. صفات طول کروموزومی (LA، SA و TL) و تقارن کاریوتیپی (AR، CI، TF%، DRL، SC و SA%)، همچنین شاخص های درون و بین کروموزومی (A1 و A2)، محاسبه شدند. تجزیه وتحلیل کاریوتیپی، غالبیت کروموزوم های متاسانتریک را در تمام جمعیت ها نشان داد. بر اساس میانگین صفات اندازه گیری شده، بلندترین کروموزوم و ژنوم به جمعیت 15123 (اراک) اختصاص یافت. بر اساس طبقه بندی استبینز، جمعیت ها در دو گروه طبقه بندی شدند. بر اساس شاخص های تقارن کاریوتیپ، جمعیت 15123 (اراک) و جمعیت 8959 (بروجن)، به ترتیب دارای کاریوتیپ نامتقارن و متقارن نسبت به بقیه جمعیت ها بودند. همچنین نتایج تجزیه به مؤلفه های اصلی نشان داد که کل تنوع حاکم بر جمعیت های مورد بررسی توسط سه مؤلفه اصلی اول توجیه می گردد و بیشترین تنوع حاکم بر جمعیت ها ناشی از صفات طول کروموزومی بود. در گروه بندی جمعیت ها به روش Ward جمعیت ها را در سه گروه متمایز قرار داد. به طورکلی، وجود تنوع بالای ژنتیکی و سیتوژنتیکی، نشان دهنده وجود پتانسیل بالا در اصلاح جنس بابونه و فعالیت های به نژادی است. داده های به دست آمده از این تحقیق، در برنامه های آتی اصلاح جنس بابونه Matricaria L کاربرد دارد.