هدف رابط کاربر وبگاه کتابخانه ها در عملکرد مطلوب آنها نقش تعیین کننده ای دارد و کتابخانه ها زمانی می توانند عملکرد مطلوبی داشته باشند که کاربران بتوانند تعامل مناسبی با آنها برقرار کنند. هدف پژوهش حاضر ارزیابی محیط رابط وبگاه کتابخانه ملی ج. ا. ایران و میزان مطابقت این وبگاه با مولفه های نیلسن با رویکرد مکاشفه ای است. روش/ رویکرد پژهش پژوهش حاضر به روش پیمایشی با رویکرد ارزیابی مکاشفه ای انجام شد. ابزار گرآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته شامل ده معیار اصلی و مولفه های فرعی آن بود. جامعه آماری این پژوهش 37 نفر از متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی است. یافته ها تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد میزان همخوانی محیط رابط وبگاه کتابخانه ملی ج. ا. ایران با 10 مولفه نیلسن، به طور کلی بالاتر از حد متوسط است. این وبگاه در برخی از معیارهای مدل نیلسن از سطح مطلویی برخوردار نبود. نتیجه گیری نتایج پژوهش نشان داد که میزان مطابقت محیط رابط با مولفه های" وضعیت واضح بودن و قابل رویت بودن نظام"، " همخوانی بین نظام با دنیای واقعی"، " ثبات و یکدستی"، "جنبه های زیبایی شناختی و طراحی ساده"، "تشخیص به جای یادآوری پیام ها" زیاد است. همچنین در مولفه های "کنترل و آزادی عمل کاربر"، "کمک به کاربر در جلوگیری و اصلاح خطاها"، " انعطاف پذیر و کارایی نظام"، "راهنمایی و مستندسازی" در حد متوسط و میزان مطابقت با مولفه "پیشگیری از خطا" بسیار کم است.

وبگاه کتابخانه ها به عنوان دروازه ای علمی برای برقراری ارتباط با پژوهشگران و اهل مطالعه عمل می کند و زمانی این وبگاه ها می تواند پاسخگوی نیازهای اطلاعاتی آن ها باشد که دارای معماری اطلاعات مطلوب باشد. هدف پژوهش حاضر ارزیابی وبگاه کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی براساس شاخص های معماری اطلاعات است. روش انجام پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی است و از سیاهه وارسی جهت تحلیل سیستم سازمان دهی، سیستم برچسب زنی، سیستم پیمایش و سیستم جستجو وبگاه با توجه به لایه های سه گانه معماری اطلاعات (محتوا، کاربر و بافت) استفاده گردید.  نتایج حاصل از سیاهه وارسی نشان داد که وبگاه کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی امتیاز 23 از 37 در قسمت سازمان دهی، امتیاز 44 از 57 در برچسب زنی، امتیاز 55 از 78 در پیمایش و امتیاز 26 از 46 در جستجو کسب کرده است؛ برای افزایش میزان رضایت کاربران و کارایی وبگاه ها نیاز به پیاده سازی کامل اصول معماری اطلاعات در طراحی آن ها است؛ این پژوهش می تواند با شناسایی نقاط ضعف و قوت وبگاه، منبعی مناسب برای برنامه ریزی در خصوص بهینه سازی معماری وبگاه باشد. این تحقیق تلاش دارد تا با ارائه ارزیابی نظام مند وبگاه کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی به بیان نکات ضعف و قوت این وبگاه و میزان کارایی آن بپردازد. براساس یافته های پژوهش وبگاه در مؤلفه سیستم های سازمان دهی، برچسب زنی و پیمایش به ترتیب با کسب 62%، 77% و 70% امتیاز در وضعیت خوب قرارگرفته است؛ ضعف های طرح سازمان دهی بیشتر از نوع ساختار سازمان دهی بود. نداشتن طرح های جغرافیایی، مخاطب محور و بر مبنای چارت سازمانی و عدم پشتیبانی از رده بندی اجتماعی از مهم ترین ضعف های سیستم سازمان دهی وبگاه است. عدم استفاده از برچسب های ترتیبی از مهم ترین ضعف سیستم برچسب زنی بود؛ عدم پیاده سازی سیستم پیمایش محلی و نقشه سایت از ضعف های سیستم پیمایش است. سیستم جستجو با کسب 56% امتیاز در وضعیت متوسط قرارگرفته و عدم قابلیت های اصلاح اشتباه های نوشتاری در پرسمان ورودی، حذف کلمات توقف، یافتن کلمات با تلفظ مشابه با پرسمان ورودی، یافتن کلمات با ریشه مشابه با پرسمان ورودی، رتبه بندی نتایج جستجو، شناسایی نتایج براساس مرتبط بودن رتبه بندی برخی از ضعف های سیستم جستجو است.

هدف پژوهش حاضر با هدف بررسی تجربه کاربری در محتوای وب کتابخانه ملی ایران، انتظارات و نیازهای کاربران را هنگام استفاده از محتوای وب کتابخانه ملی ایران شناسایی و بررسی کرده است. روش برای بررسی تجربه کاربری از روش های «پرس وجوی بافتی » و تکمیل جمله استفاده شده است و برای تکمیل و تایید برخی نتایج به داده‫ های تحلیلی وبگاه (برگرفته از سایت سیمیلاروب) ارجاع شده است. «پرس وجوی بافتی» یک رویکرد کیفی و تفسیری است که در قالب مصاحبه نیم ساختاریافته و به صورت مکالمه با کاربر در محیط واقعی کار وی انجام می شود. روش تکمیل جمله، جملاتی است که مشابه پرسشنامه برخط روی وبگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران قرار گرفته و توسط کاربران تکمیل شده است. ‬ یافته نتایج بدست آمده نه مقوله کلی و چهل و هشت مقوله فرعی در خصوص انتظارات و تجربه‫ های کاربران در وبگاه کتابخانه ملی ایران بدست داد که مقوله های کلی عبارت از جستجو، پژوهش و دانش‫ افزایی، شخصی‫ سازی و بومی‫ سازی، موقعیت‫ یابی در فضای کتابخانه، دستیابی به منبع، تعامل، رویدادها، معماری اطلاعات، طراحی و ظاهر است. ‬ ‬ ‬ ‬ ‬ نتیجه‫ گیری: ‬ نتایج بدست آمده پیشنهادهایی است که می‫ تواند مبنای مناسبی برای توسعه وبگاه کتابخانه ملی ایران یا حتی وبگاه ها و نرم‫ افزارهایی با بافت های مشابه قرار بگیرد. این نتایج علاوه بر پیشنهادهایی که برای بهبود تجربه کاربری وبگاه کتابخانه ملی ارایه کرده است برای کارآفرینان و علاقه‫ مندان به راه‫ اندازی کسب و کار و طراحی اپلیکیشن نیز ایده‫ های مناسبی مبتنی بر انتظارات و نیازهای واقعی کاربران بدست می‫ دهد. ‬ ‬ ‬ ‬ ‬ ‬

هدف از این پژوهش، ارزیابی کیفیت تارنماهای کتابخانه های دانشگاه های دولتی ایران است تا ضمن کسب اطلاعات لازم از کم و کیف آنها، تارنماهای مفید و کارآمد شناسایی، معرفی و رتبه بندی شوند. ابزار مورد استفاده در این بررسی، ابزار ارزیابی کیفیت تارنماها (WQET) است که هنجاریابی شده و روایی و پایایی آن (آلفای کرونباخ برابر با 0.95) نیز به دست آمده است. جامعه مورد بررسی در این پژوهش شامل 41 تارنمای فعال، مربوط به کتابخانه های دانشگاه های دولتی کشور، بوده که در دو بازه مشخص زمانی (بهمن 85 و اردیبهشت 86)، با استفاده از ابزار ارزیابی کیفیت تارنماها مورد بررسی و ارزیابی کیفی قرار گرفتند و گردآوری داده ها از طریق مشاهده مستقیم آنها صورت گرفته است. در مجموع با توجه به پرسش های پژوهش، نتایج به دست آمده حاکی از آن است که ویژگی های مخاطبان و هدف تارنما، بارگذاری و پایداربودن ساختار در بین تارنماهای مورد مطالعه در سطح خوبی قرار گرفتند. ویژگی های میزان سهولت جستجو، گرافیک، وجود سابقه و پیشینه علمی نویسنده یا تنالگان و هدف مشخص برای محدوده اطلاعاتی، در سطح متوسط و روزآمدبودن مطالب و پیوندهای درونی در سطح پایینی قرار گرفتند. نتیجه رتبه بندی تارنماها نیز نشان داد که تارنمای کتابخانه های دانشگاه های «علم و صنعت ایران» و «مازندران» با 82 امتیاز از مجموع 82 امتیاز، به اشتراک حائز رتبه نخست شدند و تارنمای کتابخانه های دانشگاه های «تهران»، «امام صادق (ع)»، «گیلان» و «تربیت مدرس» به ترتیب رتبه های دوم تا پنجم را به خود اختصاص دادند و در درجه بندی کیفیت عالی شناخته شدند. از این پژوهش و ابزار به کار رفته در آن می توان برای ارزیابی انواع تارنماهای کتابخانه ای دیگر نیز استفاده کرد. هم چنین پیشنهاد می گردد طراحان و مدیران تارنماها از یافته های این پژوهش در جهت ارتقای سطح کیفیت تارنمای کتابخانه های دانشگاهی کشور استفاده کنند.

مقدمه: وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی نقش مهمی در برقراری ارتباط و ارایه خدمات به کاربران دارند. هدف از پژوهش حاضر بررسی وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی علوم پزشکی کشور از نظر معیارهای ارزیابی عمومی و شناسایی نقاط قوت و ضعف بوده است.روش بررسی: در این پژوهش پیمایشی- تحلیلی، ابتدا وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی علوم پزشکی کشور از طریق اینترنت شناسایی شد. سپس معیارهای محتوای صفحه اصلی، جستجو و تحقیق و در نهایت امکانات کاربران ارزیابی و یافته ها با همدیگر مقایسه شد. جامعه آماری این پژوهش 41 وب سایت کتابخانه های دانشگاهی تحت پوشش وزارت بهداشت، در طی دوره زمانی 3 ماهه تا اسفندماه سال 1387بود. برای جمع آوری داده ها از سه سیاهه وارسی با 29 سوال استفاده شد. روایی با نظر متخصصین و نیز پژوهش های انجام یافته، تایید شد و برای تحلیل داده ها از نرم افزار Excel استفاده گردید.یافته ها: از مجموع وب سایت کتابخانه های مورد بررسی، به طور متوسط 36 درصد اقلام محتوای صفحه اصلی، 67 درصد اقلام جستجو و تحقیق، و 46 درصد اقلام ارزیابی امکانات کاربران را در طراحی صفحات وب رعایت کرده اند. از میان دانشگاه های مورد بررسی تعداد 18 دانشگاه معادل 45 درصد، بیش از 50 درصد اقلام اطلاعاتی سیاهه وارسی را در طراحی وب سایت خود لحاظ کرده اند.نتیجه گیری: وب سایت کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی کشور از نظر ارزیابی معیارهای "محتوای صفحه اصلی" در سطح ضعیف، از نظر ارزیابی معیارهای "جستجو و تحقیق" در سطح خوب و از نظر ارزیابی معیارهای "امکانات کاربران" در سطح متوسط قرار دارند. به طور کلی از معیارهای سه گانه ارزیابی در حدود 46 درصد در وب سایت های کتابخانه های مورد بررسی رعایت شده است. همچنین دانشگاه های علوم پزشکی مشهد، علوم پزشکی زنجان، علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی اصفهان، علوم پزشکی تبریز و علوم پزشکی شاهد بیشتر از سایر دانشگاه های علوم پزشکی، معیارهای ارزیابی را در طراحی وب سایت کتابخانه ها لحاظ نموده اند.

مقدمه: امروزه سیستم های مبتنی بر کامپیوتر در تمام جنبه های زندگی روزمره ما نفوذ کرده اند و عملکرد موفقیت آمیز یک سیستم کامپیوتری تا حد زیادی به نرم افزارهای عاری از خطای آن بستگی دارد. بنابراین با توجه به اهمیت استفاده از این سیستم ها به ابزاری جهت بررسی کاربردپذیری آن ها نیاز می باشد که یکی از ابزارهای مناسب، پرسش نامه کاربردپذیری سیستم پس از مطالعه است و هدف این مطالعه، بومی سازی و بررسی روان سنجی نسخه سوم فارسی پرسش نامه PSSUQ و ارزیابی کاربردپذیری وب سایت کتابخانه ای دانشگاه علوم پزشکی مازندران است. روش کار: این مطالعه به روش توصیفی-مقطعی(cross-sectional) انجام شد. ترجمه این پرسش نامه به روش برگرداندن زبانی از طریق روش Backward-Forward انجام گرفت. جامعه آماری مطالعه حاضر جهت بومی سازی شامل 314  و جهت ارزیابی وب سایت کتابخانه ای، 147 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی مازندران بود. برای سنجش روایی محتوایی پرسش نامه از روش شاخص روایی محتوا (CVI) و نسبت روایی محتوا (CVR)، سنجش پایایی نیز از روش آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 16 استفاده شد. تمامی مراحل مطالعه حاضر طبق موازین اخلاقی اجرا گردید.   یافته ها: شاخص روایی محتوا 96/0و نسبت روایی محتوای کلی پرسش نامه (شفافیت: 91/0، سادگی: 91/0، ضرورت: 75/0) به دست آمد. آلفای کرونباخ پرسش نامه 95/0 و همبستگی بین گویه ها نیز بیشتر از 3/0 بود و کاربردپذیری وب سایت کتابخانه ای با سن، جنس، رشته و مقطع تحصیلی و سال ورودی اختلاف معنادار نداشت. نتیجه گیری: نسخه سوم فارسی پرسش نامه PSSUQ به عنوان ابزاری معتبر و پایا برای ارزیابی کاربردپذیری سیستم ها و رضایت کاربران از سیستم های دیجیتال توصیه می شود و می تواند نقش مهمی در شناسایی مشکلات و نقاط ضعف آن ها داشته باشد.