دستور زبان، نظامی دوسویه-گوینده محور و شنونده محور-است که معنا وصورت را به یکدیگر پیوند می زند. متن نیز محصول این نظام و دوسویه است. در این پژوهش، در چارچوب کاربردشناسی بهینگی دوسویه بلوتنر (1998 و 2000) و تقویت آن توسط نظریه ی ربط اسپربر و ویلسون (1995)، نقش نماهای گفتمان زبان فارسی در دو فیلمنامه ی اصغر فرهادی بررسی و تعریف جدیدی از نقش نمای گفتمان ارایه گردید. بهینگی در متن، با بهره گیری از میزان تاثیرات شناختی و میزان تلاش پردازش آن ها به عنوان محدودیت، تبیین شد. مشخص شد نقش نماهای گفتمان با تولید بافت به وسیله ی پیش انگاری، رساندن مخاطبان به تاثیرات شناختی و کاهش زمان پردازش آن ها، منجر به تولید ربط بهینه می شوند. گوینده به کمک نقش نما ها پیام خود را در کوتاه ترین و موثرترین شکل ممکن انتقال می دهد تا شنونده نیز پیام را سریع و صحیح دریافت کند؛ درواقع بهینگی متن، نتیجه ی اعمال فرایند بهینگی در تولید و تفسیر متن به صورت همزمان و دوسویه است.

حوزه ساخت واژه با ساختار درونی کلمات سروکار دارد و واژه سازی از مباحث مهم آن به شمار می رود. یکی از فرآیندهای زایا و زیرشاخه واژه سازی، فرایند ساخت واژه تکرار است. از آن جایی که فرایند تکرار در بیش تر زبان های بشری دیده می شود، از دیدگاه ها و نظریه های مختلفی تحلیل و تبیین شده است. نظریه بهینگی یکی از این نظریه ها است که در پی کشف مشترکات زبان ها وگویش های گوناگون است. پژوهش حاضر نیز به تحلیل و توصیف فرایند تکرار در گویش شوشتری، یکی از زیرشاخه های گویش بختیاری و متعلق به زبان های ایرانی نو جنوب غربی، در چارچوب نظریه تناظر بهینگی می پردازد. در این مطالعه روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است و داده های زبانی از متون و واژه نامه های گویش شوشتری و همچنین گفت وگوهای روزمره گویشوران شوشتری گردآوری شده اند. در تحلیل داده ها از شم زبانی یکی از مولفین که خود گویشور بومی است، استفاده شده است. تحلیل داده ها حاکی از آن است که در گویش شوشتری فرایند تکرار کامل افزوده و ناافزوده قابل مشاهده است و تکرار کامل افزوده خود نیز بر دو نوع میانی و پایانی تقسیم می شود. فرایند تکرار ناقص نیز به دو صورت پیشوندی و پسوندی در گویش شوشتری دیده می شود. در ادامه محدودیت های مرتبط با هر کدام از فرایندها شناسایی شده و با توجه الگوی ساختاری هر یک در تابلوهای بهینگی رتبه بندی شده اند. یافته های این جستار کارآمدی نظریه بهینگی در تحلیل انواع فرایند تکرار را نشان می دهند. بر اساس یافته ها می توان به این امر نیز پی برد که چگونه در ساخت انواع متفاوت فرایند تکرار در شوشتری از محدودیت های خاص پایایی و نشانداری، با سلسه مراتب ویژه پیروی می شود.

متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد. لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

در این مقاله فرایند ناهمگونی در فارسی و چند لهجه و گویش دیگر فارسی در چهارچوب نظریه بهینگی مورد تحلیل قرار می گیرد، ابتدا به معرفی نظریه بهینگی و بیان اصول و مبانی آن پرداخته می شود، سپس فرایند نا همگونی در این چهار چوب مورد بررسی قرار می گیرد. در این مقاله استدلال می شود که نظریه بهینگی بر رویکردهای اشتقاقی برتری دارد. این استدلال مبتنی بر یکی از مواردی است که در آن هر دو فرایند همگونی و ناهمگونی به گونه ای رخ می دهد که مشخص نیست کدام یک زمینه چین دیگری بوده است.