دایره ی المعارف جنبش های دینی نوظهور، ویراست پیتر بی کلارک، دیدگاهی به راستی جذاب و معتبر از جنبش های دینی نوظهور در پس زمینه ای جهانی ارائه می کند. این دایره ی المعارف حاوی 428 مقاله از دانشگاهیان برجسته است که نمونه هایی قابل توجه از جنبش های دینی نوظهور در هریک از قاره ها را بررسی می کنند. کلارک به عنوان ویراستار درآمدی عالی با عنوان «ادیان جدید به عنوان پدیده ای جهانی»، «راه نمای منابع مطالعات جُدِن»، و مقاله ای مفید با عنوان «گونه شناسی ادیان جدید» در این دایره ی المعارف گنجانده است. این دایره ی المعارف مرجعی برجسته، تحقیقی، روزآمد، مهم، و ارزش مند برای کتاب خانه های دانشگاهی به شمار می رود. با این حال، این دایره ی المعارف از اشکالات و معایبی رنج می برد: از جمله، وجود تناقضات آشکار در نمایه ها، بروز اغلاط تاریخی، چاپی و غیره در متن آن، و یکی دانستن جُدِن ها با فرقه ها، گروهک ها، و گروه های ضد فرهنگ.

This paper argues that it is not reasonable for a critical rationalist to be a Religious believer in the Abrahamic tradition. The argument is distinctive, in that it takes seriously the critical rationalist view that we should abandon ‘justificationist’ argument. What this means, is that the structure of argument then becomes a matter of offering theories as resolutions of problems, and then judging how they fare in the face of ongoing critical appraisal. The paper surveys issues in several areas, including God and what is good; homosexuality; mysticism; and messianic ideas. It argues that, unless the believer engages in intellectual retreat (something that is unacceptable for the critical rationalist), the problem-situation facing the believer appears to be so daunting that it would be unreasonable for them to hope that they can overcome it.

1قرآن حاوی ارزش های دینی برای تعالی انسان به سعادت است. مدعا این است که آموزه های قرآنی همچنانکه بن مایه ارزش های دینی است؛ با بهترگزینی از آن می توان روش اثبات عقاید دینی را استخراج نمود. این پژوهش می کوشد با روش توصیفی تحلیلی و با بهترگزینی از آموزه های قرآنی، روش اثبات عقاید دینی را با رویکرد تجارت و با بهره گیری از قالب های هنری استخراج نماید. بر مبنای آیات، سِیر روش بدین صورت تعریف شد که پیش مقدمه نهادینه سازی ارزش های دینی در تاجر 1- کسب معرفت نفس(شناخت استعداد، ظرفیت ها، ابعاد وجودی و موقعیت انسان در جهان هستی)؛2-کسب بینش توحیدی(شناخت مبدأ و نسبت خود با خالق هستی)؛ 3-معادباوری(شناخت مقصد و ترسیم مسیر سعادت در جهان هستی) است. پس از تحقق این سه مرحله، اعتقادات باید از طریق استدلال عقلی و علمی اثبات شود و رسوخ پیدا کند که در این حالت زمینه پذیرش صفات حسنه در تاجر تسهیل می شود.

In modern times many militant atheist thinkers and activists have tried to promote the idea that religions, as well as Religious ways of life, are one of the main, if not the main source of evil in the social arena. Some other non-believer scholars, while taking a respectful approach towards religions and Religious people, maintaining that it is more rational for people and communities to adopt a non-Religious outlook on life and become members of the community of non-believers. In this paper, I do not take issue with the militant non-believers. The reason is that their approach to religion is so ideologically driven that it leaves not much room for proper rational discussions; it only invites some polemical replies. My aim here is, instead, to enter into a dialogue with those non-believer scholars who view religion in a measured and rational way. My intention is to critically assess the claims of this latter group of scholars and explain why, contrary to what they suggest, certain interpretations of religion, and in particular, the Islamic faith, can provide them with better alternatives than their atheist outlooks. The arguments of this paper are mostly in reply to the views expressed by Professor Shearmur in his paper on critical rationalism and religion.

Four important ways of Religious education in the field of beliefs are inferred in this article through the nature of religion in the Holy Quran. We have examined two categories of “nature of religion” and “methods of Religious education” for this purpose. All verses including the root of “د ـ ی ـ ن” (religion) have been investigated in order to properly understand the nature of religion in the Holy Quran. Then, we have benefited from the inference method to find the ways of Religious education in the Holy Quran. In the inferential method, we have reached the “conclusion”, which is the method of Religious education by using two premises, “normative” and “realistic”. The solutions of the Holy Quran to achieve the methods of Religious education are explained in the following. For example, using the Scriptures directly to know the right actions is one of the solutions of the Holy Quran to reach the way of believing in the punishment of deeds. The achievement of Religious education methods through discovering the nature of religion and explaining the purpose of education on the one hand and using the inferential method as a research method on the other hand is one of the innovations of this research. The achievements of this paper can be used to provide an educational theoretical model for formal and public education system.

لالائی ها نخستین نمونه ادبیات شفاهی زنانه اند. یکی از درون مایه های لالائی ها، مذهب است که مادران به وسیله آن، تعالیم دینی و اخلاقی را به طور ناملموس به فرزندانشان می آموزند. برآنیم تا این تعالیم را در لالائی های پارسی و تازی را مورد بررسی قرار دهیم. می توان از جمله نقاط اشتراک لالائی های مذهبی پارسی و تازی از: در پناه خداوند قرار دادن فرزند، در پناه قرآن قرار دادن فرزند، دعا برای خواب خوش فرزند و تعلیم واجبات اسلامی نام برد. برخی از مضامین مختص لالائی های مذهبی پارسی شامل: دعا برای خدمت فرزند به آستان حضرت رضا (ع)، حضرت معصومه (س) و یا شاهچراغ (ع) می باشد. برخی از درونمایه های ویژه لالائی های مذهبی تازی عبارتند از: ذکر نام مکه یا کعبه، به کار بردن دو جمله لا اله الا الله و محمد رسول الله.

تبیین صحیح از رابطه دین و اخلاق از دغدغه های فیلسوفان این دو حوزه بوده که بحث های گسترده ای درباره آن انجام شده است. یکی از چالشی ترین قلمروهای این بحث، اخلاق اجتماعی است؛ زیرا افراد جامعه باورهای مختلفی دارند و پیچیدن یک نسخه اخلاقی برای همه آنان چه بسا به تحمیل ارزش ها و تبعیض نسبت به گروهی شود که باورهای اکثریت را قبول ندارند. هدف از تحقیق پیش رو، تبیین شاخصه های اخلاق دینی است که به سبب برخورداری از آنها برای تنظیم روابط افراد جامعه ای که همه یا اکثریت آنان مسلمان اند، بر اخلاق فرادینی اولویت می یابد. از یک سو، اخلاق اجتماعی متاثر از باورهای کلان اعتقادی، به دلیل تاثیرات شگرف این باورها بر عناصر مهم اخلاق، بر اخلاق فرادینی که تنها بر سرشت مشترک انسان ها تکیه دارد، مقدم است؛ و از سوی دیگر، اخلاق اجتماعی برگرفته از متون دینی معتبر، به دلیل شناخت عمیق و صحیحی که به وسیله وحی از انسان و افعال متناسب با سعادت حقیقی وی به دست می آورد، بر اخلاق فرادینی که خود را برای کشف ارزش های اخلاقی از این منبع شناخت بی نیاز می داند، ترجیح دارد.

هدف از تحقیق حاضر، بررسی مولفه های دینداری با رویکرد درون دینی به آیات قرآن و احادیث معصومین «علیه السلام» و تبیین عناصر اصلی دینداری با دید روان شناختی است.روش پژوهش، روش توصیفی- تحلیلی است و ضمن مطالعه مفهوم اصلی دین به معنای دیانت و دینداری، سه دسته از متون قرآنی و حدیثی مورد مطالعه قرار می گیرند. این سه دسته عبارتند از: الف) واژگان کلیدی مولفه های دینداری، ب) اوصاف و نشانگان افراد دیندار، ج) دیدگاه ها و رفتارهای منافی با دینداری. در بررسی این سه دسته از متون، مشخص گردید که محورهای اساسی دینداری در سه محور زیر مورد تاکید است:1- علم و معرفت یقینی و باور قلبی به متعلقات ایمان؛ 2- حب خدا، رسول (ص) و اهل البیت (ع)، ارتباط های عاطفی، پذیرش ولایت و امور وابسته به آن؛ 3- عمل صالح، اطاعت، عبادت و پرهیز از گناه و آلودگی های اخلاقی و معنوی.از این رو مولفه های به دست آمده از این متون، در سه بعد: شناخت ها و باورها، عواطف و عملکردها طبقه بندی شده اند. سپس مولفه های کشف شده از هر دسته از متون در جداول مختلف نشان داده شده اند. در پایان به بحث و نتیجه گیری در مورد این مولفه ها و ذکر محدودیت های پژوهش پرداخته شده است.

The abstract of this research focuses on the analysis of Iranian articles about Religious media, taking into account the close relationship between religion and media in Iran and the extensive theoretical attention to the subject of Religious media in recent years. The study examines the implicit and sometimes explicit meanings conveyed by the authors regarding Religious media, as well as the conceptual and intellectual framework of these articles and their authors. Therefore, the main question of this research is to understand how the concept of Religious media is perceived conceptually among Iranian researchers and among experts in the field of religion and media.

چگونگی ارتباط بین تکثر یا تنوع مذهبی با التزام دینی یکی از محورهای اصلی منازعه میان دو پارادایم حاکم بر جامعه شناسی دین در سه دهه اخیر بوده است. ذخیره دانشی قدمای علوم اجتماعی ذیل پارادایم سکولاریزاسیون حکایت از این داشت که تکثر/تنوع مذهبی موجب تضعیف التزام دینی می گردد. در مقابل، پارادایم جدید اقتصاد دین یا مدل بازار دین استدلال نمود که تکثر/تنوع مذهبی منجر به افزایش التزام دینی می شود. در مقاله حاضر، مکانیسم های ارتباطی میان دو متغیر تکثر/تنوع مذهبی و التزام دینی از دیدگاه دو پارادایم سکولاریزاسیون و بازار دین تشریح شده و سپس، فرضیات متعارض آنها با داده های ثانویه مربوط به ایران از طریق تحلیل تطبیقی درون کشوری با واحد تحلیل استان مورد وارسی تجربی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که ارتباطی میان تکثر/تنوع مذهبی و التزام دینی در ایران وجود نداشته است. در حقیقت، یافته های این تحقیق نتوانست حمایتی تجربی برای دو پارادایم حاکم بر جامعه شناسی دین در چگونگی ارتباط بین تکثر/تنوع مذهبی با التزام دینی فراهم آورد؛ بلکه باید آن را به عنوان چالشی تجربی برای هر دو پارادایم سکولاریزاسیون و بازار دین محسوب نمود.