لطفا برای مشاهده متن چکیده فارسی و عربی به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

تعبیر «جسمانیت نفس» در آثار صدرالمتالهین بر اساس دو نظریه متفاوت از وی قابل تفسیر است: نظریه اول، حدوث جسمانی نفس است که بر اساس آن، نفس در مراحل ابتدایی وجود خود امری منطبع و حال در ماده است و نظریه دوم، ذاتی بودن «اضافه نفسیت» است که طبق آن، نفس دارای کون تعلقی بوده و در نتیجه از لحاظ وجودی وابسته به ماده است. ملاصدرا گاهی بر مبنای نظریه اول و گاهی بر مبنای نظریه دوم واژه های مادی و جسمانی را بر نفس اطلاق می کند. به نظر می رسد بدون تبیین و تفکیک این دو نظریه نمی توان به مفهوم روشنی از اطلاقات واژه های مادیت و جسمانیت نفس در کلام ملاصدرا رسید. افزون بر این، با تفکیک این دو نظریه می توان به دو تفسیر متفاوت از نظریه حدوث جسمانی و بقای روحانی نفس نیز دست یافت که به نظر می رسد هر دو مورد تاکید ملاصدرا بوده است.

در رویکردهای علوم شناختی نوین در سه دهة اخیر به نقش اثرگذار بدن در فرایندهای شناختی اشاره شده است؛ نقشی که قرن ها با سیطرة دوئالیسم ذهن بدن در حوزه های شناختی و فکری مانند اندیشة معماری مغفول مانده است؛ درحالی که در این رویکردها بدن نقطة کانونی کشف و شناخت جهان است. این شناخت از مسیر تعامل بین خرده جهان محسوس و قابل درکی مثل معماری با این بدن که در آنِ واحد هم تجربه می شود (بدن اول شخص) و هم تجربه می کند (بدن زیسته) انجام می شود. اما آیا این بدن و نقش شناختیِ آن که در رویکردهای فوق ذیل مقولة تن یافتگی اهمیت یافته، در تاریخ اندیشه ورزی معماری همواره مغفول بوده یا از دوره ای فراموش شده است؟ ! به منظور فهم اینکه بدن واجد چه پیشینه ای در این تاریخ بوده، چه ماهیتی در اندیشه های معماری هر دوره ای داشته، و نقش آن در شکل گیری و تکامل نظریات معماری چه بوده، پژوهش حاضر انجام شده است. همچنین سعی شده با رویکرد توصیفی تحلیلی و به روش استدلال منطقی بخشی از تاریخ نگاشت دوهزارسالة نظریات معماری غرب بازاندیشی شود. به دلیل تأثیر غالب فلسفة غرب بر نظریات معماری، این تاریخ نگاشت مبنای پژوهش قرار گرفته است. طبق یافته های پژوهش، ایده های متفاوت از بدن در این تاریخ نظریه پردازی قابل شناسایی است که در طیفی از تجسدیافتگی تا تن یافتگی دسته بندی شده است. پیش بینی می شود کم کم تن یافتگی و نقش شناختی بدن و رویکردهای نامبرده بر نظریات معماری تأثیر بگذارد و جذبه ای در این نظریه پردازی به سمت «نسبت نزدیک بدن اول شخص و معماری» شکل گیرد.

بحث تأثیرگذاری عقاید یهودی در جامعه مسلمانان موضوعی است که از همان عصر صحابه با نام اسرائیلیات وجود داشته است. سلفیان ابن تیمیه گرا یکی از فرقه های تأثیرگذار معاصر هستند و ابن تیمیه نقش مؤثری در شکل گیری سلفیان داشته است. هدف این پژوهش پاسخ به این سؤال است که  آیا خداشناسی تشبیهی سلفیان تأثیری از خداشناسی تجسیمی یهودیان گرفته است؟ یهودیان چه نقشی در شکل گیری خداشناسی سلفیان داشته اند؟ فرضیه پژوهش این است که اندیشه تشبیهی سلفیان متأثر از نفوذ فرهنگی یهودیان بوده و باور تشبیهی یک باور وارداتی به جهان اسلام است تا یک عقیده اصیل اسلامی. پژوهش حاضر با روشی اسنادی، تحلیلی تطبیقی در پی اثبات این فرضیه به شباهت ها و شواهد و اعترافاتی از تأثیرپذیری خداشناسی تجسیمی سلفیان از یهودیان دست یافته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که اولاً  تفسیر قطعی تأویل گرایانه از عقاید و باورهای یهود در بابصفات خبری خداوند ناصحیح است. ثانیاً وجه مشترک باور تجسیمی سلفیان و یهودیان این تصور را ایجاد می کند که خداشناسی تجسیمی سلفیان در قالب پذیرش اسرائیلیات منبعث و متأثر از خداشناسی تشبیهی یهودیان بوده است. ثالثاً این همگرایی نظری می تواند موجب نوعی همگرایی عملی میان سلفیان تکفیری با یهودیان صهیونیزم باشد.

مسئله این پژوهش، ارزیابی گزارش های انتساب تشبیه و تجسیم به شیعیان نخستین دوازده امامی است که از میان این شیعیان، مؤمن الطاق، هشام بن حکم و هشام بن سالم به تشبیه و تجسیم منتسب شده اند. با توجه به قرابت و ارتباط شیعیان نخستین با امامان معصومD و اهمیت فوق­العاده مسئله تشبیه و تجسیم در خداشناسی، پژوهش حاضر در صدد است با روش توصیفی ـ تحلیلی به ارزیابی گزارش های فریقین بپردازد. یافته های تحقیق نشانگر این است که گزارش های اهل سنت دراین باره، متعارض بوده و گزارش های منابع شیعه، علاوه بر ضعف سندی و دلالی، در تقابل با گزارش های معتبر ی در نفی تشبیه و تجسیم از آنان قرار دارد. به نظر می رسد مؤمن الطّاق و هشامین که اهل تأمّل در مسائل کلامی بودند، سعی در تبیین دقیق ذات و صفات الهی و حلّ تعارضاتی همچون احادیث «صورت آفرینش آدم» داشته و به خلاف تلقّی خام تشبیهی، معنای دقیق تری در تبیین ذات و صفات الهی منظور آنان بوده است.

چکیده فارسی: حشر جسمانی ابدان از مسائل مورد اختلاف میان متکلمان و حکمای اسلامی است. طبق نظر علامه، انسانِ محشور در قیامت به واسطه نفس او ازیک سو عینیت با انسان دنیوی و از سویی به واسطه بدن او مثلیتی با انسان دنیوی دارد. مرحوم محمدباقر بهبودی جسمانیت ابدان در روز قیامت را پذیرفته و ادله ای برای این امر بیان می دارد؛ اما مبتنی بر رویکرد حکمی نقدهایی بر آن وارد است. این پژوهش با مقایسه تطبیقی هر دو دیدگاه درباره کیفیت اِلحاق اَبدان در رستاخیز و کیفیت زمین در قیامت به نقد دیدگاه جسمانیت مادّی اَبدان برای آیاتی که امکان وقوع مادّی آن را پنداشته اند، پرداخته و درنتیجه مهم ترین نتایج تحقیق حاکی از آن است که طبق نظر علامه اِعاده انسان به عینه از محالات است و محال، تحقق و هستی نمی پذیرد؛ ازاین رو به روش توصیفی تحلیلی به بررسی محتوای آن پرداخته شده است. چکیده عربی: الحشر الجسمانی للأبدان من القضایا الخلافیة بین المتکلمین والحکماء المسلمین. وفقاً لرأی العلامة، الإنسان الذی یُحشر فی القیامة له عینیة مع الإنسان الدنیوی بسبب نفسه من جهة، ومن جهة اخرى بسبب بدنه له شَبَه ومثلیة مع الإنسان الدنیوی. وقد أقرّ المرحوم محمد باقر البهبودی جسمانیّة الأبدان یوم القیامة وبیّن أدلّة لهذا الأمر؛ ولکن أدلته جاءت وفقاً لمنهج تقلیدی یسهل توجیه النقد الیه. تناول هذا البحث من خلال طریقة المقارنة لکلا الرأیین حول کیفیة الحاق الأبدان فی القیامة وکیفیة الأرض فی القیامة، تناول نقد الرأی القائل بالجسمانیّة المادّیة للأبدان بالنسبة الى الآیات التی یُعتقد امکان الوقوع المادّی فیها. ووفی الختام کشفت أهم نتائج هذا البحث أنه وفقاً لرأی العلامة انه من المحال إعادة الإنسان بعینه، وهذا أمر لا یمکن تحققه؛ ومن هنا فقد تناول دراسة محتواه باسلوب وصفی وتحلیلی.

چکیده فارسی:اندیشه رویت خداوند، در تعالیم ابن تیمیه که از شاگردان مکتب احمد بن حنبل شمرده می شود، بسیار پررنگ است. استناد وی به ظاهرگرایی در صفات خبری خداوند او را به اعتقاد به جسمانیت و مکان مندی خدا سوق داده است. هرچند ابن تیمیه خود را از پیروان سلف می داند، معتقد است در کلام سلف، سخنی مبنی بر جسمانیت یا عدم جسمانیت خداوند ذکر نشده است؛ درحالی که با استناد به سخنان امام علی علیه السلام در متون اولیه اهل سنت که او نیز در شمار سلف امت رسول خدای صلی الله علیه و آله است و ابن تیمیه خود را موظف به تبعیت از آنان می داند، رویت، جسمانیت و مکان مندی خداوند به کلی نفی شده است. چکیده عربی: فکرة رؤیة الله شدیدة الوضوح جداً فی تعالیم ابن تیمیة و هو من تلامیذ مدرسة ابن حنبل. استناده إلی ظواهر الصفات الخبریة لله دفعه إلی الاعتقاد بجسمانیة الله و مکانیّته. و مع أنّ ابن تیمیة یعتبر نفسه من اتباع السلف غیر انه یقول بعدم وجود نص فی کلام السلف یدل علی جسمانیة الله أو عدم جسمانیّته، فی حین ان ما جاء من کلام الإمام علی علیه السلام فی النصوص الاولیة لأهل السنّة ـ باعتباره یدخل فی عداد سلف امّة رسول الله’ الذین یری ابن تیمیة نفسه ملزماً باتّباعهم ـ ینفی عن الله التجسیم والمکانیة نفیاً قاطعاً.

چکیده فارسی:لطفا برای مشاهده چکیده فارسی به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید. چکیده عربی:التجسیم هو مفهوم معناه وصف خالق الوجود جل شأنه بأنه جسم وهو أحد المفاهیم المثیرة للجدل فی الکلام الإسلامی، وتجدر الإشارة إلی الأمور التالیة فی مجال الخلفیة التأریخیة للتجسیم ورواج أفکار من هذا النوع: التجسیم وجد مجالا أفضل للظهور فی فکر سائر الفرق إلا أن المعتزلة الأوائل نسبوا هذه العقیدة إلی هشام بن الحکم الذی یعد المتکلم العظیم فی عصر الإمامة، وهذه النسبة قد وجدت اهتماما من قبل مدونی الفرق غیر الشیعیة وکذلک بعض المحدثین الشیعة فذکروا ذلک فی مؤلفاتهم، وعلی أساس الآثار الکلامیة السابقة، یمکن اعتبار المعتزلة بأنهم أول من نسبوا هذا الأمر إلیه. أما بالنسبة إلی أسباب هذه النسبة فإن بعض الباحثین قد ذکروا أنها ناشئة من دوافع خاصة للمعتزلة وسعیهم للمنافسة وانطلاقا من أحقادهم. وفضلا عن تأثیر المعتزلة علی المصادر غیر الشیعیة فقد کان لهم تأثیر علی المصادر الشیعیة أیضا، و نتیجة هذه النسبة هی حدوث غموض فی شخصیة هشام بن الحکم فعلی سبیل المثال هناک أکثر من خمس روایات علی أقل تقدیر فی أصول الکافی و کذلک هناک روایات فی توحید الصدوق ورجال الکشی تنسب التجسیم إلی هشام. ولم یتم تدوین الکثیر من المؤلفات والدراسات حول إثبات أو نفی هذا الأمر بالنسبة إلی هشام بین الحکم.

انیمیشن­ می تواند با خلق جهان هایی زنده یا تخیلی پیش تصورات اجتماعی را به چالش بکشد یا تقویت کند. این مقاله، با رویکردی کیفی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای، پیش تصورات اجتماعیِ مربوط به معلولیت، و نحوه ی بازنمایی آن در فیلم های انیمیشن را بررسی می کند. در این مسیر، نحوه ی بازنماییِ معلولیت به عنوان نمادی از اختلال هویت در فیلم من بدنم را گم کردم ساخته ی جرمی کلاپین با استفاده از منابعِ کتابخانه ای، تجزیه وتحلیل فیلم به کمکِ مفاهیم مرتبط با معلولیت از منظرِ مدل اجتماعیِ معلولیت مایک الیور مطالعه و تحلیل شده، همچنین رابطه ی بین جسمیت و هویت مورد کاوش قرار گرفته است. نتایج حاصل از بررسی ها نشان می­دهد، رابطه­ی میان فرم بدن و هویت با ادراکات و نگرش­های اجتماعی نسبت به ناتوانی درهم­تنیده است. همچنان که در بررسی این رابطه در انیمیشنِ من بدنم را گم کردم نیز ملاحظه می شود که معلول شدنِ جسمی شخصیت اصلی داستان باعث شکل گیری هویتی جدید در او می شود؛ هویتی که الزاماً خدشه دار شده و منفی نیست، بلکه چیزی کاملاً متفاوت از زمانی است که بدن او کامل و یکپارچه بود. جداشدن بخشی از جسم او و سپس ادامه یافتنِ زندگی بدون آن، به وی نشان می دهد که می تواند گذشته را رها کند و مانند دست قطع شده، چیزی جدا از موجودیت پدر ومادرش باشد.