در هر زبانی تعدادی از افعال معین وجود دارند که برای بیان زمان، نمود و وجه به کار می روند. افعال معین آغازی برای بیان نمود آغازی به کار می روند. نمود آغازی مفهومی است که روند آغاز یک رویداد را خاطرنشان می کند. در متون به جا مانده از زبان فارسی دوره قدیم یا دوره دری، فعل های معین زیادی به کار رفته اند. در این پژوهش تلاش شده است، از بین انواع افعال معین، فقط فعل های معین آغازی بررسی شوند. پرسش این تحقیق این است که در متون ادبی زبان فارسی متقدم، علاوه بر فعل های معینی که تا حال معرفی شده است، چه افعال دیگری نمود آغازی را نشان می دهند؟ در این تحقیق چهار فعل «افتادن»، «ایستادن»، «اندرایستادن»، «برخاستن»، طبق مدل ابعاد معین شدگی داوری و نغزگوی کهن (1396)، بررسی و تحلیل شده اند. شواهد به دست آمده نشان می دهد این چهار فعل دچار معین شدگی شده اند.

یکی از مسائل مهم در تولید بتن، تنوع محیطی است که بر بتن و عناصر ساخته شده از این ماده تأثیر می گذارد. با توجه به اهمیت ویژگی های مختلف بتن در شرایط کوتاه مدت و بلندمدت، این مقاله با هدف بررسی تأثیر شرایط دمایی اولیه بتن خود تراکم بر ویژگی های بلندمدت آن و تعیین دمای بهینه اولیه بتن می باشد. برای این منظور، آزمایش های متعددی در سه شرایط دمایی 5، 20 و 40 درجه سانتیگراد برای ارزیابی رئولوژی و خواص مکانیکی بتن تازه در محدوده 7 و 28 روز انجام شد. در این آزمایش ها، از مخلوط های معدنی جایگزین سیمان مانند میکرو سیلیس، خاکستر بادی و زئولیت برای ساخت نمونه های بتنی استفاده شد. نتایج نشان می دهد که خواص مکانیکی نمونه ها با افزایش دمای اولیه در کوتاه مدت افزایش می یابد، در حالی که چنین خواصی در طولانی مدت در مقایسه با نمونه های ساخته شده در دمای اولیه پایین تر کاهش می یابد. علاوه بر این، سیالیت بتن خود تراکم با افزایش دمای اولیه افزایش می یابد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

زبان فارسی برای اینکه مفهومی را در قالب فعل بیان کند عمدتا دو امکان در اختیار دارد: استفاده از فعل بسیط (مثل خوردن، دیدن، رفتن) و استفاده از فعل مرکب (مانند تماشا کردن، رنج بردن، افسوس خوردن). فعل مرکب از مفاهیمی است که دستوردانان در باره آن اتفاق نظر ندارند و در دهه های اخیر محل بحث فراوان بوده است. ما در این مقاله کوشیده ایم معیارهایی به دست دهیم که فعل مرکب را از دیگر عبارت های فعلی متمایز سازد. بحث را با تعریف فعل مرکب آغاز می کنیم. فعل مرکب به افعالی اطلاق می شود که از دو واژه مستقل ترکیب یافته اند؛ واژه اول اسم یا صفت یا قید و واژه دوم فعل است، مانند اجرا کردن، حدس زدن، پس گرفتن. جز اول را همراه می نامیم و جز دوم را همکرد. وجه مشخص فعل های همکرد این است که معنی اصلی خود را از دست می دهند یا معنی شان کم رنگ می شود و عمدتا همچون عنصری صرفی که به ترکیب هویت فعلی می بخشد به کار می روند. برای مثال، در فعل های اتو کردن و رنگ کردن و شانه کردن جز فعلی از نظر معنی تهی است و نقش اصلی آن این است که به کل عبارت هویت فعلی می دهد...    

کتولی شرقی­ ترین گویش زبان مازندرانی است که علاوه­ بر تفاوت در برخی واژگان، از نظر ساخت­ های فعلی نیز در پاره­ ای موارد همچون ساخت ماضی استمراری، پیشوند و شناسه­ های افعال ماضی و مضارع تفاوت هایی با زبان مازندرانی دارد. در پژوهش حاضر، به بررسی ماده ها، شناسه­ ها و ساخت­های فعلی، مصدر، صفت فاعلی و مفعولی و همچنین شکل معلوم و مجهول فعل در گویش کتولی پرداخته شده است. در این گویش، فعل بر پایۀ دو ماده ماضی و مضارع ساخته می شود. فعل مضارع دارای سه ساخت اخباری، التزامی و مستمر، و فعل ماضی نیز دارای ساخت­های ساده، استمراری، مستمر، نقلی، التزامی و بعید است. همچنین در گویش کتولی، شکل مجهول به­ صورتی که در زبان فارسی وجود دارد، معمول نیست و تمایل گویشوران بیشتر به استفاده از ساختار معلوم است. ویژگی­ های مهم دستگاه فعلی در گویش کتولی که در بررسی­ های زبانی حائز اهمیت است، عبارت­ اند از: نبود زمان ماضی نقلی به سیاق معمول در زبان فارسی و استفاده از ماضی ساده به­ جای آن، عدم استفاده از پیشوند در ساخت فعل مضارع اخباری، استفاده از مادۀ ماضی kœrd در ساخت ماضی استمراری و برخی ویژگی­های دیگر که در این مقاله به آ­نها پرداخته شده است.

ساخت فعل یکی از مهمترین مقوله های دستوری در زبانهای ایرانی است. مقایسه ساخت فعل در زبانها و گویشهای ایرانی می تواند بیانگر پیوند این زبانها و بستگی آنها به یک شاخه زبانی، یعنی زبانهای ایرانی باستان باشد. بنابراین هدف از انجام این پژوهش، یکی بررسی چگونگی ساخت فعل در زبان بلخی و دیگر حصول به این نتیجه است که آیا ساخت فعل در این زبان با دیگر زبانهای ایرانی میانه از هماهنگی و ارتباط کافی برخوردار هست یا خیر؟ برای انجام این پژوهش از دو مجموعه اسناد و متون بلخی گردآوری پروفسور نیکلاس سیمز ویلیامز بهره برده ایم. نتایج حاصل، بیانگر پیوند زبان بلخی با دیگر زبانهای ایرانی میانه شرقی است.

هدف: هدف این پژوهش، بررسی ارتباط فرایند چندمعنایی یکی از افعال ساده فارسی با عوامل شناختی است. پژوهش حاضر این فرضیه را بررسی کرده است که چندمعنایی به عنوان فرایندی زبانی که طی آن یک عنصر واژگانی (در اینجا یک فعل ساده) چندین معنای مختلف می یابد، رخدادی تصادفی نبوده، بلکه اساس آن قوای شناختی است و تفاوت های روش شناختی بر بررسی معنایی واژگان تاثیر می گذارد.روش: این پژوهش با توجه به هدف، یک تحقیق نظری و بر اساس جمع آوری داده ها، یک تحقیق توصیفی (غیرآزمایشگاهی) و پس رویدادی (علی - مقایسه ای) است. نمونه های پژوهش به طور تصادفی از آثار کلاسیک، نو و زبان محاوره جمع آوری شدند.یافته ها: از ویژگی های نظام فعلی زبان فارسی، تعداد بسیار محدود افعال ساده (تقریبا 115 تا 130) است، در حالی که در زبان هایی مثل انگلیسی و فرانسه این نوع افعال بسیار زیادند. چندمعنایی یا در واقع وجود چندین معنی برای یک عنصر واژگانی، جانشین مناسبی برای جبران این کمبود می باشد. در این پژوهش، چندمعنایی فعل ساده «افتادن» بر اساس مفاهیمی چون مقوله بندی، نمونه نخستین، طرحواره های تصوری و مقوله های شعاعی (مبانی اساسی در زبان شناسی شناختی) بررسی می شود.نتیجه گیری: پس از بررسی نمونه ها، فرضیه تایید و نشان داده شد که گرایش ها و تجارب جسمانی و مادی بشر بر چگونگی مفهوم سازی و درک او از افعال چندمعنایی تاثیر می گذارد. همچنین، معلوم شد که بهترین کاربرد نمونه نخستین، در چندمعنایی است و روابط معنایی در یک واژه رابطه ای مدرج (و نه مطلق) می باشد.

گویش دالینی یکی از گویش های جنوب غربی ایران است که امروزه گویش رایج مردم روستای دالین است. این روستا در استان فارس، حد فاصل شیراز و اردکان قرار دارد. گویش دالینی زیر شاخه گویش اردکانی از گویش های شاخه ایرانی نو غربی است. این مقاله به بررسی ساختار فعل در گویش دالینی می پردازد. مواد زبانی این تحقیق در تابستان 1391 از میان مردم این روستا و بخصوص خاندان رییسی و اسدی دالینی جمع آوری شده است. در این مقاله مباحثی مانند ساخت ماده های ماضی و مضارع، ساخت مصدر و صفت مفعولی، ادات فعلی، انواع فعل از نظر وجه، زمان و نمود و ساخت فعل مجهول ارایه شده اند. فعل درگویش دالینی با فعل در فارسی معیار در بسیاری از موارد فرق دارد. از جمله در چگونگی ساختن زمان های مختلف فعل، صرف فعل ها، چسبیدن شناسه ها به فعل، افعال کمکی و موارد دیگر که همه به تفصیل در این مقاله آمده است. قسمت های عمده گویش های استان فارس و بوشهر به گروه زبان های جنوب غربی ایران تعلق دارند. در برخی از این گویش ها، ویژگی مهمی از جمله ساخت ارگاتیو که از لحاظ تاریخی، ادامه صورت تحول یافته ساخت مجهول دوره باستان است، در افعال ماضی متعدی در تقابل با افعال لازم ماضی که خود بازمانده زبان فارسی میانه است، به جای مانده است. افعال ماضی متعدی دالینی، همچون زبان پهلوی، به کمک عامل و ماده ماضی ساخته می شود. عامل، همیشه پیش از ماده ماضی می آید و می تواند اسم (مفرد یا جمع) یا ضمایر شخصی متصل یا ضمایر منفصل غیر صریح یا غیر فاعلی باشد؛ چیزی که به فارسی امروزی نرسیده است. شباهت فعل در گویش دالینی با فارسی معیار، اندک و انگشت شمار است که این موضوع گویش دالینی را گویشی خاص و درخور توجه می سازد. در گویش دالینی برای ساختن وجه ها و زمان های مختلف، قواعد خاصی وجود دارد؛ مثلا برخی افعال خاص با استثناءهایی همراهند که نشان دهنده ظرافت این گویش و دقت در ساخت فعل هاست.

دستگاه فعل در گویش کلاسوری مختصات و ویژگی هایی دارد که آن را در تقابل با زبان فارسی و دیگر گویش های جنوب غربی ایران قرار می دهد. حتی در مواردی آن را از برخی از گویش های هم خانواده خود، نظیر هرزنی، تالشی، تاکستانی، چالی، اشتهاردی، سگزاری، خیارجی و... که گروه زبان های شمال غربی ایران را تشکیل می دهند و احتمالا جملگی از آذری باستان منشعب شده اند، متمایز می کند. برخی از این ویژگی ها که در بررسی های زبانی اهمیتی خاص دارند عبارت اند از: زوال تدریجی ماده مضارع و بنای اغلب صیغه های مشتق از آن از ماده ماضی؛ ساخت مضارع اخباری و ماضی استمراری از مصدر؛ همسانی کامل صیغه های ماضی مطلق و ماضی نقلی لازم و تمایز این دو فعل از جایگاه تکیه؛ کاربرد صفت فاعلی به عنوان ماده آینده و دیگر مختصات و ویژگی هایی که در مقاله حاضر به تفصیل به آنها خواهیم پرداخت.