خود-دگرکشی، به عنوان یکی از نابهنجارهای اجتماعی، پدیده ای است که در آن شخص، به فاصله ی کوتاهی از به قتل رساندن دیگری، مبادرت به خودکشی می کند. به رغم متنوع بودن مصادیق این نابهنجاری، می توان تمامی اقسام آن را در دو گروه خود-دگرکشی انگیزشی و خود-دگرکشی غیر انگیزشی جای داد. وجه فارق بین این دو نوع از خود-دگرکشی، وجود انگیزه ی خاص در ارتکاب قتل (مسبوق به رابطه ی عاطفی بین قاتل و مقتول) در خود-دگرکشی انگیزشی و عدم وجود این رابطه در خود-دگرکشی غیر انگیزشی است. روش مورد استفاده در پژوهش حاضر کیفی با انجام نمونه گیری هدفمند از 50 نفر از روان شناسان و روانپزشکانی است که پرونده های مرتبط با خود-دگر کشی را مورد بررسی قرار داده اند. مصاحبه-ها تا زمان اشباع اطلاعات ادامه یافت و تجزیه و تحلیل مصاحبه ها با استفاده از روش کد گذاری باز انجام پذیرفت یافته ها نشان دادند که می توان انواع گوناگون خود-دگر کشی را بر اساس رابطه ی خانوادگی، انگیزه و فراوانی طبقه بندی نمود. همچنین می توان برای خود-دگر کشی انگیزشی ویژگی هایی نظیر ماهیت خشن، سبق تصمیم، وجود رابطه ی عاطفی، شیوع ارتکاب مردانه و هدف قراردادن زنان به عنوان آماج جرم را در نظر گرفت و آن را در دسته بندی چهار گانه ی همسرکشی، فرزند کشی، خانواده کشی و معشوقه کشی قرار داد. همچنین، فقدان خودکنترلی و نیز وضعیت روانی خاص قاتل را می توان به عنوان علل مستقیم ارتکاب خود-دگرکشی انگیزشی بیان کرد.

مجازات های تبعی، به تبع ارتکاب جرم، علاوه بر مجازات اصلی به مرتکب تحمیل می شود. مجازات تبعی بر اساس اصل قانونی بودن مجازات ها، مستلزم پیش بینی در قانون است. در قتل عمدی، مرتکب از ارث اموال و دیه، و در قتل های شبه عمدی و خطای محض، از ارث دیه محروم می شود. در صورت وجود علل موجهۀ جرم مانند دفاع مشروع و حکم قانون، این مجازات در حق مرتکب اعمال نمی شود. ولی در موارد عوامل رفع مسئولیت کیفری مانند قتل توسط صغیر و مجنون، مکرَه، قتل در حال خواب، بیهوشی و قتل ناشی از اشتباه، مرتکب از ارث دیه محروم می شود. اعمال محرومیت در ارث محدود به مورّث نیست و امکان اعمال آن در مورد موصی، حاجب و معاون در قتل نیازمند بررسی است. محرومیت از ارث در صورت قتل، نوعی اقدام پیشگیرانه از وقوع قتل است تا افرادی که به طمع رسیدن به ماترک متوفی، مرتکب قتل می شوند، از ارتکاب آن خودداری نمایند.

همواره در فعالیت های تخصصی پزشکی قانونی، حضور در صحنه فوت و جنایت به عنوان اصلی ترین بخش کار مورد تایید است. بررسی چگونگی قرار گیری جسد در صحنه، جمع آوری شواهد کافی و نمونه برداری از لکه های مشکوک و بررسی موقعیت محل از نظر درجه حرارت، زمان، رطوبت هوا و سایر عوامل، اظهار نظر صریح و دقیق در مورد  علت مرگ را ممکن می سازد.براساس گزارش نیروی انتظامی، پیرزنی 60 ساله متعاقب خود سوزی در منزلی در روستا فوت نموده بود. پزشکی قانونی در معاینه صحنه با اتاق کوچکی، فاقد زیر انداز یا فرش و بدون شواهد دودزدگی شدید در دیوارها و  سقف و بدون مواد سوختی و یا وسایل آتش زا مواجه شد. جسدی کربنیزه با پارگی شکم و بیرون زدگی احشاء، با صورت روی زمین قرار گرفته بود. اطرافیان از وجود هر گونه سروصدا یا دود و بوی سوختگی اظهار بی اطلاعی می کردند.اگر چه وظیفه اصلی پزشکی قانونی تعیین علت مرگ(cause)  می باشد ولی اظهار نظر درباره چگونگی حدوث مرگ (manner) نیز جهت همکاری با سیستم قضایی اهمیت دارد. صحنه جرم همواره محل کشف جسد نیست و احتمال بروز جنایت در محل دیگر و انتقال جسد وجود دارد. بررسی مواردی مانند محل قرارگیری جسد، نوع حادثه، تعداد افراد فوت شده، بهداشت و ایمنی منطقه، سرعت عمل در انجام تحقیق و نمونه برداری، شرایط آب و هوایی زمان تحقیق و حفظ مدارک مربوط به صحنه، همگام با تهیه گزارش تصویری و گزارش نوشتاری قبل از انتقال جسد اهمیت ویژه ای دارد.براساس شواهد موجود در صحنه فوت و جسد متوفی، احتمال بروز جنایت قبل از فوت و سوزاندن جسد مطرح گردید و در کالبد گشایی جسد و تحقیقات قضایی اهمیت این ادعا اثبات شد.

قتل عمد در هر جامعه ای همیشه به عنوان یکی از مسائل اجتماعی و انتظامی مطرح بوده و بیش ترین توان پلیس و دستگاه های مرتبط، در برخورد و جلوگیری با این معضل اجتماعی را به خود اختصاص داده است. این پژوهش با هدف بررسی میزان تاثیر مولفه های پیشگیری وضعی بر وقوع قتل عمد در شهر کرمانشاه انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش، از نظر نوع و هدف، کاربردی و از نظر روش و ماهیت اجرا، توصیفی – تحلیلی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را دو بخش کارشناسان انتظامی و کارشناسان قضایی تشکیل می دهند که به صورت تمام شمار انتخاب شده اند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که افزایش خطر های قابل پیش بینی در جرم قتل با میانگین 4.41 درصد به عنوان موثرترین تکنیک و حذف بهانه های موجود با میانگین 3.96 درصد به عنوان ضعیف ترین تکنیک در کاهش قتل عمد در شهر کرمانشاه هستند و میانگین پیشگیری وضعی از وقوع قتل عمد در کرمانشاه برابر با 3 (60 درصد) بوده که با توجه به حداقل و حداکثر استاندارد میانگین پیشگیری1تا 5 و تعیین عدد 3 به عنوان میانگین متوسط، وضعیت پیشگیری وضعی در حال حاضر در حد متوسط است. در حالی که براساس همین نتایج در وضعیت مطلوب، میزان پیشگیری از وقوع قتل عمد در این شهر می تواند تا میانگین 4.41 درصد(84 درصد) از وقوع قتل عمد پیشگیری کند.

مطابق بند الف ماده290 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، چنانچه فردی با انجام کاری قصد کشتن کسی را داشته و قتل هم در عمل اتفاق بیافتد، نوع وسیله یا نحوه ی رفتار ارتکابی در تحقق قتل، نقشی نداشته و قتل، عمدی محسوب می شود. مبنای فقهی ماده مزبور رأی مشهور فقهاست. در مقابل رأی مشهور، جمهور فقهای اهل تسنن و برخی از فقیهان امامیه معتقدند اگر وسیله یا رفتار ارتکابی نوعاً کشنده نباشد، چنین قتلی عمدی محسوب نشده و شبه عمد می باشد. مقاله حاضر به تشریح دو دیدگاه بالا و ذکر ادله ایشان پرداخته و به روش فقهی- اجتهادی  بر ترجیح نظر غیرمشهور استدلال کرده و پیشنهاد اصلاح بند الف ماده 290 را داده است که با عنایت به کاستن از موارد قصاص و اعدام، اقدامی شایسته می باشد. براساس دستاوردهای مقاله اگر قاتل در رفتار خود عامد بوده و قتل هم اتفاق بیفتد، چنین قتلی در صورتی عمدی است که وسیله یا رفتار ارتکابی نوعاً کشنده باشد و در غیر این صورت قتل شبه عمدی خواهد بود،

چکیده فارسی:اضطرار در قتل به طور خاص مورد بحث فقهاء قرار نگرفته است اما برخی از فقها در ضمن مباحث فقهی به این موضوع پرداخته و اصولا اضطرار را مجوزی برای ارتکاب قتل عمدی ندانسته اند. عمده دلیل آنها قاعده «لا تقیه فی الدماء» بوده است اما در عین حال به این حکم کلی استثنائی وارد کرده و در مواردی اضطرار را مجوز قتل محسوب کرده اند، هر یک از این استثنآت نیازمند شرایط عمومی است که از جمله آن می توان به لزوم بیم هلاک یقینی مضطر، باغی یا عادی نبودن مضطر، جواز ارتکاب قتل تا رفع حالت اضطرار، اشاره کرد. مواردی که ارتکاب قتل در حالت اضطرار جایز تلقی شده عبارت است از 1- قتل در مقام اضطرار به طعام غیر 2- اضطرار به سقط جنین دارای روح 3- اکراه به قتل عمد 4- قتل عمد اضطراری در تزاحم وظایف 5- ارتکاب قتل برای حفظ جان شخص اهم. در این نوشتار سعی بر آن شده با تکیه بر متون فقهی هر یک از موارد فوق در جای خود تبیین گردد.   چکیده عربی:لم یبحث الفقهاء، القهر فی القتل بشکل خاص، و لکن بعضهم عالجوا المسأله ضمن المباحث الفقیهه عندهم. و فی الواقع أنهم لم یعتقدوا بأن للقهر جوازا لارتکاب القتل و الدلیل الأصل عندهم قاعده (لا تقیة فی الدماء) بینما قدأوردوا مستثنیات فی هذا الحکم و أحیانا اعتبروا الاضطرار جوازا للقتل. و لکل مستثنی شروط عامه منها: لزوم خوف الموت الیقینی للمضطر و عدم بغی المضطر و ارتکاب القتل لدفع حاله الاضطرار. 1- القتل القهری بطعام الغیر 2- الاضطرار فی قتل الجنین ذی الروح 3- الإکراه فی قتل العمد 4- القتل العمد القهری فی تزاحم المهمات 5- قتل العمد القهری لصیانه الشخص الأهم. حاولنا فی هذا البحث وضع کل المباحث علی النصوص الفقهیه.

در عمده ی مطالعاتی که در حوزه ی قتل انجام شده، سعی بر آن است تا تفاوت در نرخ قتل در مناطق مختلف توضیح داده شود. اما این مطالعات و نظریه های حاصل از آن ها علی رغم ارزش مند بودن قادر به پاسخ گویی به این سوالات نیستند که چه کسی، چه کسی را می کشد؟ یا در کجا و چه وقت و به چه دلیلی قتلی رخ می دهد؟ برخلاف روش های رایج که بیشتر به توصیف و تفسیر جنبه هایی از قتل می پردازد، تحقیق حاضر با تکیه بر روش کیفی و انجام 14 مصاحبه ی عمیق با 12 مرد و دو زن که مرتکب قتل عمد شده اند، به دنبال فهم جامع مجرمین است. از این رو درک شخصی مجرمان و معنابخشی به زندگی روزمره ی آن ها و شناسایی انگیزه های آن ها از اهداف عمده ی این تحقیق است.نتایج تحقیق حاکی از آن است که عمده ی قتل ها ناشی از تضاد میان افراد در شرایط مختلف است. پذیرش قتل به عنوان روشی برای حل تعارضات و تنازعات میان اشخاص باتوجه به متغیرهایی چون طبقه، جنسیت و سن متفاوت است. بیشتر جرایم قتل دربرگیرنده ی دو ویژگی اصلی است: اولا خشونت راهی پذیرفته شده است و دوم، حوادث معمولا در زمان و مکان خاص ترتیب داده نشده است. به عبارت دیگر حادثه توسعه می یابد، نه این که از قبل ترتیب داده شده باشد. معمولا خشونت به وسیله ی شخصیتی تنازعی و دعوایی، شدت می گیرد و در آن قربانی و مجرم هر دو سعی می کنند وجهه ی خود را به قیمت نابودی طرف مقابل حفظ کنند. رابطه ی بین قربانی و مجرم و شباهت ویژگی های آن ها ما را به این فرض می راند که خشونت های مرگ بار بیشتر در روابط قرینه ای پدیدار می شوند، نه در روابطی که مبنی بر سلسله مراتب اند.

طرح مساله: در این مقاله تلاش شده تا با دیدی ژرفانگر بر یکی از مسایل اجتماعی ایران یعنی قتل (دگرکشی) تمرکز شده و عوامل و شرایط بروز آن مورد مطالعه قرار گیرد.روش: در این مطالعه از روشی نو بنام مورد پژوهی چندگانه در تشریح و تبیین وضعیت و شخصیت افراد مرتکب قتل استفاده شده است.یافته ها: سطح تولید فرصت های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و انتظارات جامعه و خانواده دارای یک رابطه سهمی به شکل U معکوس با قتل است. علاوه بر این، هر گونه افزایش در نیازهای مادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تاثیری مستقیم بر ارتکاب قتل می گذارد. در نهایت، این متغیر احساس نابرابری است که به عنوان عامل تشدید کننده و تسهیل کننده قتل، عمل می نماید.نتایج: به طور کلی این پژوهش نشان داد که نظریه کژرفتاری چلبی، نظریه ای جامع و قوی برای تبیین قتل در ایران است.