در منابع روایی و نیز کتب سیره، روایات متعددی پیرامون مختصات ظاهری معصومین نقل شده است. در برخی از این منابع، روایاتی دال بر نفی جسمانیت آن ها وجود دارد. از جمله این روایات، گزارش هایی است که در آن ها وجود سایه برای معصومین، نفی شده است. به عبارتی زمانی که پیامبر و امامان معصوم در مقابل نور، قرار می گرفتند، سایه نداشتند. ناقلان این روایات، این ویژگی را در زمره معجزات و کرامات معصومین به شمار آورده و آن را نتیجه «نور بودن» آنها دانسته اند که در روایات دیگری به آن تصریح شده است. روایات منقول در منابع اهل سنت فاقد سند هستند. در سند برخی روایات شیعه نیز راویانی مجهول و گاه اهل غلو وجود دارد. از نقطه نظر فقه الحدیثی، این روایات با چالش های متعددی مواجه اند. عرضه این باور بر قرآن کریم که صراحتاً پیامبر را بشری مانند دیگران توصیف کرده و تمایز او را صرفاً در دریافت وحی دانسته است، ضعفی بنیادین متوجه این روایات می کند. از نظر عقلی نیز این باور آن هم به عنوان یک ویژگی دائمی برای جسمی که نیازهای جسمانی ای چون نیاز به غذا، خواب و ... دارد که در سیره قطعی معصومین نقل شده، قابل پذیرش نیست. نوربودن معصومین که در قرآن و روایات مورد تأکید قرار گرفته، ناظر بر روشنی بخشی آن ها در ظلمات و هدایت به سوی کمال است چنان که برای خداوند هم همین معنا را افاده می کند. بنابراین نورانیت معصومین به معنای غیرجسمانی بودن آن ها نیست. در نهایت با نادیده انگاشتن ضعف سندی و محتوایی، این احتمال را نیز می توان مطرح کرد که سایه نداشتن معصومین کنایه از همتانداشتن آن هاست و ناظر بر جسم آن ها نیست. مقاله حاضر با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و با رویکرد انتقادی به بررسی روایات دال بر فقدان سایه برای معصومین در منابع فریقین می پردازد.

منصب نقیب یکی از مهم ترین مناصب حکومتی در دوره ی آل بویه است که جلوه ای از نحوه ی اعمال و مناسبات و عملکرد قدرت در این دوره را نشان می دهد. این پژوهش بر آن است تا با رویکرد توصیفی-تحلیلی به بررسی جایگاه و کارکرد منصب نقیب در دوره ی آل بویه بپردازد و به این پرسش پاسخ دهد که: منصب نقیب در دوره ی آل بویه چگونه برای هدایت و کنترل اذهان و ابدان سادات و علویان عمل می کرده است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که منصب نقیب در نسبت با قدرت قرار دارد و به مثابه ی ابزاری برای اعمال قدرت در جهت کنترل اذهان و ابدان سادات عمل می کرده است، همچنین جایگاه و موقعیت نقبا به میزان توجه امرای بویهی به آنان بستگی داشت و اگر در جهت کنترل اعتراضات و رفع تهدیدها و تنش ها موفق بودند که بیشتر مورد لطف واقع می شدند، در غیر این صورت جایگاه آن ها در خطر قرار می گرفت. علاوه براین که منصب نقیب یکی از مهم ترین ابزارهای قدرت حاکمیت برای اعمال قدرت و هنجارمند کردن جامعه ی سادات بوده است که از طریق آن نظم در جامعه برقرار شود. ازآنجاکه این پژوهش مطاله ای تاریخی است لذا روش معمول گردآوری داده هامتکی بر منابع تاریخی و کتابخانه ای و توصیف و تحلیلاین دادها در فرایند بررسی فرضیه های تحقیق خواهد بود.

از دیرباز نظریه تناسخ و بازگشت ارواح پس از مرگ و انتقال آن از بدنی به بدن دیگر، در مکاتب خاور دور مطرح بوده است.این نظریه که از حکیمان مشرق زمین به جا مانده، و زیربنای عقیده آیین هایی چون «هندوئیسم» «بودیسم» و «جینیزم» گشته و مقبول گروهی از ساکنان مغرب زمین و برخی فرق منسوب به اسلام نیز شده است.دانش مندانی بزرگ نیز این ایده را مورد بحث و انتقاد قرار داده اند که از میان آنان تلاش حکیمان و عالمان مسلمان یادکردنی است.این مقاله ضمن تبیین این ایده، بطلان آن از دیدگاه حکیمان و عالمان مسلمان و ناسازگاری آن با آموزه های دینی را بررسی می کند.

ملاصدرا برای اثبات معاد جسمانی، شیوه¬یی متمایز از فیلسوفان پیشین اتخاذ کرده است. او دیدگاه خود را عقلانی و منطبق بر شریعت دانسته و با اظهار تعجب در برابر کسانی که امور قیامت را از سنخ روحانی و مثالی قلمداد میکنند، مخالفت خود را با حشر ابدان اخروی در قالب بدنی مثالی، ابراز کرده است و به حشر ابدان از قبور و دمیده شدن ارواح در آنها توسط ملائکه اعتقاد دارد. البته در این رهگذر، نتایج حاصله از دخالت دادن برخی موضوعات اساسی، مانند جایگاه شریعت، برشمردن تفاوتهای دنیا و آخرت، نوع رابطۀ نفس با ابدان دنیوی و اخروی، و همچنین مادۀ تشکیل‌دهندۀ ابدان اخروی، منجر به نوعی دوگانگی در دیدگاه او شده که هر چند جنس عالم آخرت را متمایز از عالم دنیا جلوه داده، اما در تبیین کیفیت مادۀ تشکیل‌دهندۀ ابدان جهنمیان، ناگزیر جنس جهنم را به سرای دنیوی تشبیه کرده است. صدرالمتألهین برای قیاس کردن کیفیت بدن دنیوی با بدن اخروی، توأمان از دو لفظ مثلیت و عینیت بهره برده و درواقع، حکم نفس را به ابدان مذکور تعمیم داده است. هر چند وی شیوۀ اتخاذ شده برای ترسیم معاد جسمانی را برهانی و منطبق بر شریعت دانسته، اما بر خلاف ادعای اولیه‌اش، با دخالت دادن مباحث عرفانی، جنبۀ صرف عقلانی آن را کمرنگ کرده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی مولفه های بنیادین فلسفی در تحلیل عقلانی معاد جسمانی بود. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و یافته ها حاکی از آن است که برخی مولفه ها از قبیل تحریر محل نزاع، ثبوت عالم مثال، تفاوت مراتب انسان با مراتب عالم حقیقی خارج، مفهوم جسمانیت و مادّیت، عینیّت یا مثلیّت ابدان أخروی با ابدان دنیوی، نقش قوّه خیال در آفرینش و خلق ابدان، تفاوت دو عالم دنیا و آخرت و تبیین بدن مثالی، نقش اساسی در اثبات یا انکار معاد جسمانی دارند.

تفسیر دقیق عقلانی از معاد همواره یکی از مهم ترین دل مشغولی های فیلسوفان مسلمان بوده که در این میان ملاصدرا از نخستین کسانی است که توسط اصول یازده گانه خویش، توانسته است گامی مهم در تبیین عقلانی معاد جسمانی بردارد. پس از صدرا، برخی فیلسوفان اسلامی همچون علامه طباطبایی و امام خمینی ضمن پذیرفتن اصول صدرایی، برخی از نتایج او را نپذیرفته و سخن جدیدی را در این باب ارائه داده اند. امام خمینی از میان مقدمات یازده گانه صدرا، فقط سه مقدمه را پذیرفته و در اینکه بدن آدمی پس از مرگ ظاهری بدون هیولای مادی است، با استواری سخن می گوید و علی رغم ملاصدرا به صراحت بر این باور است که بدن مثالی در باطن بدن دنیوی ایجاد می شود و امکان ندارد بدن اخروی توسط نفس ایجاد شود. علامه طباطبایی نیز ضمن پذیرش سخن زنوزی، معتقد است که بدن انسان در عالم آخرت دوباره زنده می شود و به سوی روح حرکت می کند و به آن ملحق می گردد و با این تعبیر، برای نفس جایگاهی مهم تر قائل شده است. لذا با توجه به اینکه دیدگاه امام خمینی به مقدمات کمتری نیاز داشته و اشکال دیدگاه لحوق ابدان به نفوس را ندارد، از برتری برخوردار است.

مساله تحقیق حاضر، بازخوانی نظریه ی کلامی اجزاء اصلیه، به مثابه ی ملاک این همانی ابدان، با نگاهی به احادیث ناظر به طینت است. متکلمینی نظیر خواجه نصیر الدین طوسی، این نظریه را در پاسخ به اشکال مشهور «آکل و ماکول»-که در صدد به چالش کشیدن معاد جسمانی است-مطرح نموده اند؛ اما به نظر می رسد تقریر این پاسخ، با ابهاماتی روبرو است و دقتی دوباره را می طلبد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که با الهام گرفتن از برخی روایات ناظر به طینت، می توان قول مذکور را به نحوی بازخوانی کرد که از ابهاماتش کاسته، و بر کارایی اش افزوده گردد. روش تحقیق مقاله حاضر، تفسیری-تحلیلی است.

یکی از پر کاربرد ترین و شایع ترین رخدادهایی که امروزه در جامعه انجام می گیرد توافقاتی بوده که تحت عنوان شرکت های خدماتی فیمابین اقشار ضعیفی که به عنوان نیروی کار با صاحبان سرمایه صورت پذیرفته که با عناوین مختلفی اعم از قرار داد مشارکت و یا توافق موضوع ماده 10 قانون مدنی و یا عقد شراکت منعقد میگردد؛ فعالیت این شرکت ها در جامعه مرسوم بوده و با حصول اختلاف جهت رفع تخاصم به محاکم مراجعه میکنند. سؤالی که در این مقاله بدان می پردازیم این بوده که چه وضعیتی دامنگیر شرکتهای خدماتی خواهد بود؟ در صورتی که قائل به این بوده که این گونه شرکتها در واقع نوعی اختلاطی از شرکت های ابدان و اعیان در فقه امامیه بوده با در نظر داشتن نظریه اکثریت فقهاء بایستی قائل بر بطلان آنها بود به گونه ای که شارع با امضاء و عدم ردع آن صحه ای بر عملیات متداول و رایج در عرف جامعه گذارده است؛ ضمن تحلیل نظریات فقهاء و حقوقدانان و رویه قضائی و ضمن نقض نظریات فقها مبنی بر بطلان شرکت ابدان ما قائل بر صحت شرکت ابدان و شرکت های خدماتی به مثابه یکی از شقوق آن بدون هر گونه تمسک و توسل بر عقود مکمل دیگری بسان صلح و یا وکالت بوده و با فرض صور مختلف برای این شرکتها، تحت عناوین عقد شرکت مدنی با موضوع خدمات ویا عقد اجاره اشخاص با مدت معین و یا قرار دادکارگری و کارفرمائی خواهد گنجید

ملاصدرا معتقد است نفس در آغاز موجودی مادی است و با حرکت جوهری خود به مرتبه تجرد می رسد و پس از طی کردن مراتب کمالات و تحولات جوهری، به تجرد کامل نایل می آید و از بدن بی نیاز می شود. در واقع، نفس مولود عالم طبیعت است و قبل از خلقت ابدان وجود ندارد. اما در برخی از احادیث و روایات رسیده از ائمه که از نظر محدثان در حد تواتر است خلقت ارواح و نفوس انسان ها پیش از ابدان دانسته شده است. از آنجایی که ملاصدرا فیلسوفی شیعی است، برای روایات صادرشده از پیامبر و اهل بیت او حجیتی کمتر از عقل قائل نیست. لذا در صدد تبیین عقلانی از روایات است. وی برای وجود نفس قبل از بدن و عالم طبیعت دو تفسیر مطرح کرده است؛ یکی وجود جمعی عقلانی و دیگری وجود انسان نفسی.

مقاله حاضر، با رویکردی دیرینه شناسانه و با تکیه بر مفهوم «کنش های کلامی جدی» فوکو و «پروبلماتیک» آلتوسر، چگونگی شکل گیری و تثبیت نظم گفتمانی باستان گرایانه در سیاست های فرهنگی دولت پهلوی اول را مطمح نظر قرار می دهد. پرسش محوری، تجلی و عینیت یابی این نظم گفتمانی در سیاست های فرهنگی آن دوره است.گفتارهای باستانگرایانه ناسیونالیست های ایرانیِ پیشا مشروطه و در امتدادِ و پیوست با آن، تاریخ نگاریِ ناسیونالیستیِ مورخان بعدی(پیرنیا، اقبال آشتیانی، نفیسی و...)، در پراکسیس و کردارهای حکمرانیِ نخستین دولتِ مدرن ایران تعیّن می یابد و الگوی عملِ دولت قرار می گیرد. به سخن دیگر، گفتارهای ناسیونالیستی، به ویژه در «سازمان پرورش افکار» و «سازمان پیشاهنگی ایران»، به مثابه بسترهای اصلی هدایت رفتار (حکومت مندی) و با هدف شکل دهی به زیست جهان سوژه های خود، با کشف و شناسایی بیماری «مادر وطن» به مثابه پیشاتاریخِ بیماریِ روحی سوژه ها، و تربیت اذهان و بدن ها در این دو سازمان، در راستای تقویت «روح جامعه» و « تقویت قوای ملّت »، بدنمندی جامعه پروبلماتیک می گردد. دست آخر، گویی معالجۀ این «مرضِ روحی» قرار است با داروهای مُسَکنِ «میهن پرستی»، «وفاداری به شاه» و «خداپرستی»که با تعابیر تربیت اخلاقی مدام بازتولید و بازتکرار می شود، درمان شود.