در متون زرتشتی بشارات هایی دربارة ظهور سه منجی الهی داده شده است که در زمان های مختلف و با فاصله های زمانی بسیار دور از هم قیام می کنند و بشریت، به ویژه زرتشتیان را که در زیر بار ظلم و ستم به سر می برند، نجات می دهند و عدل الهی را در سراسر جهان می گسترانند. علائم و خصوصیاتی که برای این سه منجی و زمان ظهور آنان بیان شده، توسط رهبران بهائیت تأویل شده است و ادعا کرده اند که خود ایشان همان منجیان زرتشتی اند. ما در این مقاله با استمداد از روش توصیفی ـ تحلیلی، این ادعا را به چالش کشیده ایم. با توجه به عدم تطابق علائمی مانند «تولد منجیان از نطفة زرتشت و مادرانی باکره»، «توقف آفتاب در زمان آغاز مأموریت منجیان»، «نو شدن جهان توسط آخرین منجی»، «پایان جهان» و «زنده شدن مردگان توسط سوشیانت» بر رهبران بهائی، این نتیجه حاصل می شود که علائم ظهور منجیان زرتشتی با ادعاهای بهائیان همخوانی ندارد.

درباره رویکرد دولت پهلوی در حوزه توسعه قضاوت های متفاوت و متناقضی مطرح شده است. برخی عملکرد پهلوی را در این زمینه موفق و برخی دیگر ناموفق می دانند. این مقاله در همین راستا بر اساس مدل مفهومی دولت های سه گانه ایوانز(دولت توسعه گرا، دولت یغماگر و دولت میانی) به تحلیل عملکرد دولت پهلوی در این رابطه خواهد پرداخت. در این چارچوب، پرسشی که این پژوهش به دنبال پاسخ آن خواهد بود از این قرار است: چگونه می توان عملکرد دولت پهلوی دوم را به مثابه یکی از سه سنخ دولت مورد نظر اوانز تبیین کرد؟ فرضیه ای که در پاسخ به این پرسش به بحث خواهیم گذاشت، بر روابط دولت و جامعه در ایران این دوره تأکید دارد. به عبارتی، رفتار گزینش شدۀ دولت پهلوی با گروه های اجتماعی به خوبی بیان گر ماهیت ضدتوسعه گرای این دولت است. در واقع، این پژوهش معتقد است حکومت پهلوی با تأکید بر یک فرقه (بهائیت)، از ارتباط گیری با کلیت جامعه ایران فاصله می گرفته است. بر این اساس، چارچوب مفهومی ای که پژوهش حاضر بر آن استوار است مفهوم دولت یاغی(دولت یغماگر) است. در چارچوب این مفهوم، و با تأکید بر روابط حکومت پهلوی و فرقه بهائیت، یافته های این پژوهش با تأکید بر چهار مؤلفه: دولت یغماگر پهلوی به مثابه دولت مرعوب کننده و فاقد خدمات، مشارکت زدایی و سازمان زدایی از جامعه مدنی، مهار دستگاه دولت توسط یک گروه کوچک با پیوندهای شخصی و سرکوبگری و وابستگی به متحدان خارجی، تلاش می کند تا فرضیۀ پژوهش را تبیین نماید. روش پژوهش در این مقاله توصیفی ـ تحلیلی و شیوه گردآوری داده ها، کتابخانه ای است.

در بحث نسبت دین و مناسبات سیاسی-اجتماعی، طرفداران انفکاک دیانت از سیاست برآنند تا از شئونات سیاسی، اجتماعی و اخلاقی جامعه قداست زدایی کنند و امور مذهبی را تا حد نهادهایی فرمایشی فرو کاهند. سکولاریسم سیاسی با سرکوب اقتدار و اعتبار مذهب، و طرح ناکارآمدی حاکمیت دینی برای امور دنیوی، زمینه ظهور نظام های خودکامه و قانون گریز را فراهم می سازد. مساله ای که در فرایند گذار از مشروطه به نظام مستبده رضاشاه، با حمایت کیش بهائی و جریان اسلام ستیز لیبرالیسم- سکولار قابل پیگیری است.این مقاله با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی، بر آن است تا بدین پرسش پاسخ دهد که سکولاریسم چه نقشی در پیوند بهائیت با حکومت پهلوی داشته است؟ یافته های تحقیق نشان می دهند که بهائیان با هدف تضعیف باورهای اسلامی و فروکاست نقش آفرینی عناصر مذهبی در جامعه ، در پیوندی روزافزون با دولت تجددگرای پهلوی، قرار گرفته و همسو با رویه اسلام ستیزانه پهلوی ها، از نتایج اعمال سیاست سکولاریستی این رژیم بهره مند شدند.

نفوذ بهائیت در میان بخشی از جامعة زرتشتیان ایران، از بزرگ ترین مشکلات پیروان این اقلیت مذهبی در دورۀ قاجار شمرده می شد. در این ایام، شماری از جوانان تحصیل کردة زرتشتی ـ که متأثّر از سبک زندگی و آموزه های جامعة پارسیان هند، تمایل زیادی به انجام اصلاحات اجتماعی و دینی گسترده در میان جامعۀ زرتشتی ایران داشتند ـ تحت تأثیر شعارهای اصلاح طلبانه و برابری خواهانة آیین نوظهور بهائیت قرار گرفتند و جمعیت زرتشتیان بهائی شدة ایران (احبا) را تشکیل دادند. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و بر پایة اسناد و مکتوبات جامعة زرتشتیان و بهائیان ایران، به واکاوی دلایل ارتباط میان پیروان این دو آیین و پیامدهای این ارتباط در میان جامعۀ زرتشتیان ایران بپردازد. دستاورد پژوهش حاکی از آن است که فشارهای اجتماعی ایجادشده بر روی دگراندیشان زرتشتی و حمایت های جامعة پارسیان هند و انگلستان از این افراد، باعث شد تا بخشی از زرتشتیان به آیین نوظهور بهائیت گرایش یابند؛ که این امر به وقوع درگیری های گسترده ای در میان رجال سرشناس زرتشتی در ایران انجامید.

تثبیت جریان انحرافی بابیت و بهائیت در ایران و اینکه چگونه جریانی با درصد انحراف بسیار زیاد از تشیع، که با برخورد شدید عالمان و متولیان دین مواجه شده، توانسته است مرحلة تثبیت خود را در جامعة شیعی ایران پشت سر بگذارد و وارد مرحلة گسترش شود، یکی از مسائل پررمزوراز در شناسایی این جریان است. از نکات قابل تأمل در واکاوی این جریان در صدر پیدایش آن، گروش عدة نسبتاً زیادی از زرتشیان ایران به این جریان نوظهور انحرافی است که نقش مهمی در تثبیت آن داشته است. این تحقیق با روش توصیفی ـ تحلیلی درصدد است به علل این گروش و نقش و انگیزة پارسیان هند در آن بپردازد تا در ضمن آگاهی بخشی در این زمینه، پرده از سیاست های استعماری انگلستان در ایران این عصر بردارد. نتیجة حاصل شده حکایت از آن دارد که پارسیان هند برای حفظ منافع و موقعیت خود در هندوستان به عنوان ابزار اجرای سیاست های دولت استعمارگر انگلستان در ایران، توانستند با به کارگیری سیاست های مختلف در گروش زرتشتیان به این جریان انحرافی نقش محوری بازی کنند.

پژوهش در خصوص ظهور رضاخان در عرصه ی سیاسی و متعاقب آن گسترش فعالیت بهائیت در ایران، که به عنوان دو موضوع متداخل در تاریخ سیاسی ایران مطرح است، می تواند در مسیر مطالعه ی سیاست های استعماری انگلستان، راهگشای مناسبی در سیر مطالعاتی کارکرد جریان بهائیت در ایران باشد. این پژوهش با هدف بازنمایی نقش بهائیان در به قدرت رسیدن رضاخان و روند فعالیت های این فرقه در زمان رضاشاه انجام گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد انگلستان، پس از انقلاب 1917م روسیه، پایان جنگ جهانی اول و شکست قرارداد 1919م، به منظور گسترش نقش خود در ایران، سناریویی را با کمک عوامل خود و از جمله بهائیان به اجرا درآورد که کمترین نتیجه ی آن، اسارت پنجاه وسه ساله ی فرهنگ و سیاست ایران در دست سلسله ی پهلوی بود. همچنین نتایج نشان داد که بهائیان چه قبل و چه بعد از کودتای سوم اسفند 1299، بازیگران فعالی بوده اند که از این خوان گسترده ی انگلستان در ایران بهره ها بردند و عرصه ی فرهنگ، سیاست و دیانت جامعه ی ایرانی را اسیر کینه ها، حسادت ها و مأموریت های استعماری خود ساختند.

برداشت نادرست بهاییت از معنای کلمه «یعرج» در آیه پنجم از سوره مبارکه سجده که آن را به معنای «برداشتن و نسخ دین» می داند، موجب این سوال شده که مبنای تفسیر آیه شریفه در متون بهایی چیست؟ و چه تفاوتی با برداشت مفسرین فرق اسلامی دارد؟ هدف این مقاله نقد علمی ادعای بهاییان در نسخ دین اسلام است و پرداختن به این موضوع با توجه به قرار گرفتن تبلیغات بهاییان بر این موضوع، ضرورت دارد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و نیز جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانهای میسر شده است. در دستاورد این پژوهش مشخص شد، ادعای بهاییان در این که «یعرج» به معنای نسخ و نسخ نیز به معنای ابطال باشد، تعبیر نادرستی است و تعبیر کنندگان آن بین معنای لغوی نسخ و اصطلاحی آن خلط نموده اند، که نتیجه آن نسخ اصل و گوهر ادیان پیشین و حکم به بطلان شرایع آنان است، در حالی که مفسرین اسلامی به این نتیجه ملتزم نیستند و تفسیر بهاییان از آیه پنجم سوره سجده تفسیر به رای می باشد.

ازشگردهای فرقه های انحرافی، بهره گیری از روایات، در جهت تثبیت اغراض فرقه ای است. ابوالفضل گلپایگانی، مبلغ بهائیت در کتاب «فرائد»، در بیان روایات مبشر ظهور «باب»، به روایتی از أم هانی تمسک می کند و این روایت را که بر تعبیر «مولود فی آخر الزمان» در حق حضرت مهدی (عج) مشتمل است؛ بر ادعای سید علی محمد شیرازی، ملقب به «باب» قابل تطبیق دانسته و آن را از اشارات ظهور و آیتی بر حقانیت ادعای وی شمرده است. در این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی ادعای مذکور پرداخته شده است. با تحلیل سندی و محتوایی این روایت و در نظر گرفتن دو روایات دیگر از أم هانی که همگی مشابه و در ذیل آیه 15 و 16 سوره تکویر وارد شده است؛ و با در نظر گرفتن معنای تعبیر «آخرالزمان»؛ این نکته حاصل شد که این روایت بر حضرت حجت (عج) قابل تطبیق است؛ در غیر این صورت، در تعارض با دو روایت دیگر فاقد ارزش استناد علمی خواهد بود.