در باب نسبت موجودات با خداوند دو نظریه در مباحث کلامی و فلسفی وجود دارد که از آنها به «صدور» و «خلقت» یاد می شود. نظریه صدور که در نظامهای بزرگ عرفانی و فلسفی مطرح است، نسبتی ضروری میان اصل و تجلی برقرار می سازد، اما در نظریه خلقت از هیچ، که نظامهای کلامی ادیان توحیدی بر آن تاکید می کنند، رابطه خالق و مخلوق در نظر گرفته شده و بر تمایز و جدایی آنها پافشاری می شود.در این مقاله، با اشاره به مبانی این دو نظریه و تحلیل نتایج آنها، نظریه صدور، به عنوان تبیین درست نسبت موجودات با خدا اثبات می شود. همچنین، ضمن اشاره به بحث حدوث و قدم، دیدگاه قابل دفاعی در این باب عرضه می شود.یکی از نکات مهم در تحلیل این موضوع توجه به دیدگاه مکتب ودانتا و مقایسه آن با دیدگاههای دیگر است.

سابقه و هدف افزایش روزافزون نیاز بشر به منابع غذایی و فرآورده های دارویی برای حفظ بقا و بهتر ساختن زندگی موجب شده است تا فنون جدید همچون فنون تراریختی و مهندسی ژنتیک توجه دولتمردان، دانشمندان و تولیدکنندگان را به خود جلب کند. استفاده ی نابجای این فنون می تواند عواقب جبران ناپذیری به همراه داشته باشد که تهدیدی جدی برای حیات محسوب می شود. تغییر در ماهیت زیستی خلقت از موضوعات مهم این فنون به منظور بهینه سازی یا بازسازی مخلوقات موجود برای استفاده در دنیای مدرن در نظر گرفته می شود. در حال حاضر مناقشات زیادی درباره ی به کارگیری این فنون در جهان وجود دارد. روش کار در این مقاله تلاش شده است تا با مرور آیات قرآن کریم، تفاسیر موجود و مقالات علمی منتشرشده در این باره، محدودیت ها و مجوزهای اشاره شده درباره ی روایی تغییر در خلقت بررسی شود. در این پژوهش همه ی مسائل اخلاقی رعایت شده است و نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده است. یافته ها این آیات و تفاسیر در مجموع حمایتگر این نکته است که تغییر در خلقت در بعد فیزیکی بر خلاف بعد فطری، با حفظ ظرفیت ماهیتی مخلوقات امری شدنی است. نتیجه گیری بر اساس نتایج پژوهش، دست ورزی مخلوقات در جهت ایجاد وضعیت طبیعی با هدف بهبود عملکرد و کارایی آنها و حفظ اصول اخلاق زیستی مانعی ندارد.

از نظر ژان پل سارتر، فیلسوف فرانسوی، خلق عالم از عدم محال و ناشی از نوعی فرافکنی است. او در هستی و نیستی، استدلالی فلسفی در رد خلقت ارائه داده که از دو بخش تشکیل می شود. در بخش اول با مقایسه میان آگاهی انسانی و الهی نتیجه می گیرد که آگاهی الهی، مانند آگاهی انسانی، نمی تواند مقوّم وجود متعلّق خود باشد و از این رو، خلق عالم از سوی خدا محال است. بخش دوم استدلال او یک قیاس ذوحدین در رد خلقت است: در عمل خلقت یا مخلوقات وجود خاص و مستقل خود را حفظ می کنند یا حفظ نمی کنند. در صورت اول، به طور کامل از خدا جدا و متمایز می شوند و دیگر هیچ نشانی از مخلوقیت نخواهند داشت. اما در صورت دوم، وجود مخلوقات جزئی از وجود خالق می شود و در آن محو و ناپدید می گردد. در ادامه مقاله به نقد هر دو بخش استدلال سارتر می پردازیم.

برهان اِنتروپیک، برهانی در اثبات خداوند است که با استخدام قوانین فیزیکی، به اثبات حدوث جهان می پردازد و از حدوث جهان به اثبات وجود خداوند راه می یابد. این مقدمه علمی به قانون دوم ترمودینامیک یا قانون افزایش اِنتروپی شهرت دارد و قانونی تجربی است که بر اساس آن در فرایندهای طبیعی، اِنتروپی سیستم افزایش یافته و تا بدانجا ادامه دارد که به مقدار بیشینه خود برسد و در این مقدار بیشینه، تعادل ترمودینامیکی رخ می دهد. با تعمیم این قانون به کل جهان، می توان آینده ای را پیش بینی نمود که در آن جهان دستخوش تعادل ترمودینامیکی گردیده و مرگ حرارتی رخ می دهد. با استفاده از این قانون می توان این گونه استدلال نمود که اگر جهان نقطه پایانی داشته باشد، لزوماً باید نقطه آغازینی داشته باشد و بر اساس آن، جهان دارای آغازی است که از آن به حدوث تعبیر می شود. با اثبات این مقدمه که جهان حادث است و خلقت جهان آغازی دارد، می توان برهانی در اثبات خالق اقامه نمود. هرچند این برهان تشابه فراوانی با برهان حدوث متکلمان اسلامی دارد، اما از لحاظ ساختاری و بنیادی دربردارنده ی تفاوت هایی است که آن را از برهان حدوث متمایز می گرداند. ساختار برهان انتروپیک مشابه با برهان حدوث متکلمان است؛ با این تفاوت که اثبات مقدمه اول آن در برهان حدوث به روش کلامی و فلسفی است، اما این مقدمه در برهان انتروپیک، توسط قانون دوم ترمودینامیک یا اصل افزایش انتروپی اثبات می گردد. علاوه بر نقدهای وارد بر برهان حدوث می توان به مقدمات اولیه برهان انتروپیک که عبارت اند از: تناهی عالم و انتقال انرژی از محیط غیر مادی به سیستم مادی و قبول رخداد مرگ حرارتی، نقدهایی را وارد نمود.

در جهان پیرامون ما پدیده هایی وجود دارند که خوشایند افراد نیستند از قبیل سیل، زلزله، مرض، مرگ و ... . از این گونه مسایل به شرور تعبیر می شود. مساله شرور و راز آفرینش آنها از گذشته دور ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. حل مساله خلقت شرور برای خداباوران دشوارتر بوده، زیرا از خداوند حکیم، رحمن، رحیم، آفرینش چنین شروری دور از انتظار بوده است؛ از این جهت در طی تاریخ عده ای برای حفظ قداست خداوند، آفرینش این امور را به او نسبت نداده اند و برای آنها خالق دیگری به نام اهریمن در نظر گرفته اند که این اندیشه مشهور به ثنویت شده است.در اسلام نیز حل مشکل شرور برای اندیشمندان اسلامی همواره به صورت یک دغدغه مطرح بوده، زیرا آنان با اندیشه توحیدی نمی توانند به ثنویت معتقد باشند و از طرفی خلقت شرور با تصویر خدای رحمن و رحیم سازگار نیست؛ از این جهت، اندیشمندان اسلامی گاه منکر شر بودن این امور و گاه منکر آفریش استقلالی این امور شده اند و گاه آنها را ضرورت جهان ماده دانسته اند که به دلیل تزاحم مادیات به وجود می آیند و اگر ضرورت جهان ماده نبود اصلا به وجود نمی آمدند و گاه به دلیل آنکه برایند کلی جهان خیر است خلقت آنها را منطقی دانسته اند.خداوند در قرآن، در پیدایش این امور واژه هایی را به کار می برد که حاکی از آن است که این امور وجود دارند و وجود آنها وجود استقلالی است نه وجود تبعی از قبیل ارسلنا، دمرنا، اغرقنا، خلقنا و ... مشروح این ادله را باید در مقاله جستجو کرد.

با بررسی منطق قرآن مجید، درباره آفرینش انسان ها، چنین به نظر می رسد که هر انسانی مانند نباتات و حیوانات، دارای بذر و نطفه مخصوص به خود می باشد. به گونه ای که هر یک از این بذرها می تواند به سان یک مولکول نامریی تصور شود که هر یک حاوی هویت یک انسان است. این مولکول که قبل از ورود به دنیا، در حالت موت و عدم جنبش بوده است، در بدو ورود به دنیا، از ناحیه بین صلب و ترائب خارج شده، به قرار مکین منتقل می گردد تا محیطی امن و مناسب جهت بالیدن بیابد. همین مولکول نامریی است که در حین توفی انسان، توسط ملائکه، دریافت می گردد، و سرانجام در دل خاک، در بستر مردابی مساعد، جهت گذراندن مراحل جنینی، بار دیگر کشت می شود و برای بازخواست در نزد خدا محشور می گردد. به علاوه امکان رجعت این مولکول نامریی، در دنیا، از همان مجرای طبیعی (صلب و رحم) منتفی نبوده و آیاتی در قرآن موید این مطلب است. چنان که بعضی بازگشت ها با خواب مانیه تیسم قابل پی گیری است. امروزه برخی محققین در پی آنند که با در اختیار گرفتن DNA حیوانات و قرار دادن آن در مکان مستعد برای رشد، امکان آفرینشی شبیه به همان موجود اصلی را آزمایش و تجربه کنند. این مقاله درصدد است که جریان اصلی خلقت انسان را با توجه به آیات مربوط روشن سازد و از رهگذر آن، کیفیت و امکان رجعت انسان را گوشزد کند. سرانجام، جایگاه این گونه تلاش های علمی محققان علوم تجربی، را در حد امکان بررسی نماید.

در این مقاله «پیامدهای کلامی تصرفات بشر در خلقت» بررسی می شود و این موضوع از آن جهت دارای اهمیت و در خور پژوهش است که برخی از تصرفات بشر در مخلوقات الهی، موجب بروز شبهات و چالش های کلامی گوناگونی شده است. پس از اشاره به نمونه هایی از تصرفات بشر، پیامدهای کلامی این گونه تصرفات، بررسی و تحلیل و بر اساس مبانی و پیش فرض های فلسفی و کلامی به شبهات پاسخ داده می شود. بر اساس یافته های این پژوهش، دامنه تصرفات بشر هر چقدر هم که گسترده و مخرب و مفسده آمیز باشند، با اصول اعتقادی مبرهن نظیر اصل فاعلیت مطلق الهی و تدبیر عام و فراگیر خداوند و حکیمانه و غایت مند و احسن بودن خلق الهی، تعارض و مغایرتی ندارند. چون منطقا فاعلیت بشر تابع مشیت و تدبیر عام و حکیمانه و قوانین و سنن تکوینی الهی است و خارج از این قوانین و نظام الهی امکان تحقق ندارد، لذا فرض دخالت بشر در خلق و تدبیر الهی و غایات مخلوقات یا مخدوش نمودن نظام احسن و نیز فرض امکان نابودی شرایط حیات در زمین، طبق مبانی و پیش فرض های مورد اشاره، منتفی است.

آسمان در مرکز اساطیر ایرانی قرار گرفته است و نحوه پیدایش، رنگ، و طبقات صور فلکی … هر یک نحوی در اساطیر ایرانی بازتاب دارد. در این مقاله، تجلی نمادین آفرینش آسمان در چند اسطوره ایرانی تحلیل شده است. که به نوعی در ادب پارسی نمود دارد؛ اسطوره تخم مرغی شکل بودن آسمان، اسطوره آبگینه بودن آسمان و اسطوره ای که منشأ آسمان را آب می داند.