پروژه نواب از جمله طرح های نوسازی شهر تهران است که پس از گذشت چندین سال از اجرای آن نیاز به بررسی نتایج حاصل از این تجربه احساس می گردد. این مقاله با هدف سنجش میزان رضایتمندی ساکنان سه فاز اجرا شده پروژه نواب از واحدهای سکونتی شان و شناسایی متغیرهای موثر بر آن انجام گرفته است. روش جمع آوری داده ها از طریق پرکردن پرسش نامه و یا مصاحبه رودررو با ساکنان با حجم نمونه 270 عدد و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Spss Ver 15 انجام شد. بر اساس نتایج به دست آمده، میزان رضایتمندی ساکنان نواب از واحدهای سکونتی تقریبا در حد متوسط (5>2.95>1 با میانه نظری 3) ارزیابی شد. ساکنان از 6 معیار سازنده رضایتمندی از واحدهای مسکونی، تنها از امنیت مجتمع اظهار رضایتمندی کردند. ساکنان مورد بررسی، از روابط همسایگی در حد متوسط (5>2.95>1) و از سایر معیارها (تسهیلات مجتمع، بهداشت مجتمع، دید و منظر، ویژگی های کالبدی) اظهار نارضایتی کردند. معیار تسهیلات مجتمع بالاترین، و امنیت مجتمع و دید و منظر کمترین میزان اهمیت را از دیدگاه ساکنان داشتند. نتایج حاصل از دسته بندی تحلیل عاملی اکتشافی (EFA) با درصد بالایی (89 درصد) در جهت تایید مدل تجربی به کار رفته بود. هیچ کدام از متغیرهای شخصی و خانوار بر روی میزان رضایتمندی درک شده از سوی کارکنان تاثیرگذار نبودند.

حسینیه نواب یکی از مهم ترین حسینیه های بافت تاریخی بیرجند به لحاظ معماری، قدمت و وسعت ساخت می باشد که به عنوان گونه ای از بناهای آیینی-مذهبی احداث شده است. با توجه به این که از سوی محققان نظری واحد به همراه شبهات در خصوص بازه زمانی احداث این بنا و نام سازنده آن مبنی بر این که این بنا متعلق به دوره صفوی و بانی آن بی بی نواب همسر امیر اسماعیل خان دوم است وجود دارد، بااین وجود نگارندگان به نتایجی غیر از آن، دست یافته اند. این تحقیق بر آن شد تا بار دیگر ماهیت تاریخی این بنا را که بر پایه مطالعات با رویکرد تاریخی و با روش گردآوری اطلاعات بر مبنای اسناد وقفی، کتابخانه ای و تحقیقات پیمایشی صورت پذیرفته است، نمایان سازد. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که بازه زمانی ساخت این بنا بر مبنای باور همگان مبنی بر این که متعلق به دوره صفوی است، متعلق به دوره قاجار و بانی آن بی بی نواب، والده امیر علم خان سوم، همسر امیر اسدالله خان حسام الدوله و دختر میرزا رفیع خان است و علت شبهات در خصوص نام بانی و بازه زمانی ساخت این بنا، تعدد نام نواب در میان خاندان خزیمه و مرمت و یا خوانش اشتباه کتیبه سردر ورودی بنا می باشد که سبب به خطا رفتن در مطالعات تاریخی این بنا شده است.

زمینه و هدف: مقالۀ حاضر به بررسی آن بخش از تصویرپردازیهای شاعران و ترانه سرایان (ابتهاج، ترقی و صفا) پرداخته است که به شکل خصیصۀ سبکی درآمده اند و قاعده مند شده اند. این ترانه ها، که از بهترین شاهکارهای هنری و ادبی ترانه سرایان نامبرده محسوب میشوند، به دلیل خلاقیت و نبوغ هنری و ادبی سازندگان خود تشخص سبکی یافته و پایۀ سبک ویژۀ فردی در ترانه سرایی شده اند. در این مقاله مشهورترین ترانه های دهۀ سی و چهل که پرمخاطبترین مجموعه آثار هنری به شمار میرفته اند بررسی شده است. هدف این مقاله، معرفی تأثیر نوع ایماژ و تصویرپردازی در خلق تصانیف مطرح و سبکهای هنری جدید بوده است. روش مطالعه: در نگارش مقاله از روش پژوهشی تحلیلی-توصیفی بهره گرفته شده است. ابزار پژوهش شامل فیشهایی است که ضمن مطالعه و بررسی، از منابع برداشته شده است و حجم نمونه، منحصر به ترانه های مشهور دهۀ سی و چهل بوده است که در مجموعه آثار شاعران نامبرده ثبت شده اند. یافته ها: ترانه سرایان مطرح، که از نبوغ هنری-ادبی برخوردارند، در پردازش تصاویر و ایماژهای سامانمند و روشمند موفق بوده اند و با این شگرد توانسته اند به تشخص ادبی-هنری دست یابند. نتیجه گیری: تخیل و قدرت تصویرپردازی در درجۀ نخست از آنِ ترقی است؛ سپس ابتهاج و در نهایت اسماعیل نواب صفا در آفرینش هنری ایماژ های متدیک هنری ستودنی بوده و قلمی خلاق دارند.

از جمله عوامل مؤثر و بنیادی در طراحی شهرهای اسلامی و بناهای درون شهری آن، «اقلیم و رعایت اصل رون» می باشد؛ آن چنان که تأثیر آن در بافت شهری و حتی تک تک بناها و عناصر معماری داخلی فضاها دیده می شود. در ایران اسلامی، معماری بناها و شهرها در اقلیم گرم و خشک یکی از بارزترین و مشخص ترین نمودهای تأثیر اقلیم بر شکل گیری شهر و بناها به شمار می رود و می توان زیباترین و هنرمندانه ترین طراحی های ایرانی را در این نوع اقلیم مشاهده نمود. وجود محله های متعدد در بافت تاریخی شهر بیرجند و بناهای به یادگار مانده ی مذهبی، عمومی، خصوصی و غیره، یادآور گذشته ی آن است. بخشی جدایی ناپذیر از کالبد فیزیکی اغلب شهرها و روستاهای تاریخی ایران به ویژه از دوران صفویه به بعد بناهایی موسوم به میدان، تکیه و حسینیه است. در این مقاله، شهر بیرجند در حاشیه کویر به عنوان نمونه ای منحصر به فرد که کمتر مطالعات معماری سنتی در آن صورت گرفته، برگزیده شده و سعی در بررسی تأثیر اقلیم در یکی از بناهای تاریخی منحصر به فرد از دوران حکومت شاه عباس صفوی به نام «حسینیه ی نواب» دارد. حال سؤال اصلی پژوهش پیش ِرو این است؛ اقلیم چه تأثیری بر ساختار معماری و تزیینات حسینیه ی نواب داشته است. این بنا در حال حاضر، در یکی از محله های تاریخی بیرجند به نام «چهار درخت» قرار گرفته و نمونه ی مطالعاتی ارزشمند و مناسبی جهت سنجش فرضیه ی تأثیر اقلیم در طراحی و شکل گیری بناهای حاشیه ی کویر می باشد. نگارندگان در پژوهش حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و به ویژه مشاهده، سعی در بررسی و تحلیل معماری بنای مورد مطالعه بر مبنای شاخص «اقلیم» دارند. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که اقلیم، مهم ترین عامل تأثیر گذار بر ساختار کالبدی گونه های مختلف (میانسرا، طاق و گنبد، بادگیر و ساخت مایه) در بنای مورد مطالعه بوده و معمار حسینیه ی نواب با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی مناسب ترین سبک معماری (الگوی درونگرایی) و کاربردی ترین آرایه های تزیینی را به کار برده است.

چکیده عربی:مظفر النواب شاعر عراقی ثوری ینحدر نسبه الی اسره النواب العریقه التی تحظی باحترام و تبحیل بالغین دخل شاعر فی مقتبل عمره فی حقل السیاسه فقام بمعارضه الا نظمه العراقیه المستبده و قضی قسطا کبیرا من حیاته اما مسجونا و اما منفیا. جعل شعره فی خدمه الکفاح و المقاومه. فلذا یحتل شعر المقاومه حیزا کبیرا من دیوانه الضخم. و یدافع المظفر النواب فی اشعاره عن الشعب الفلسطینی المضطهد و یدعو کافه المسلمین الی تحریر فلسطین المحتله من نیر الصهاینه الغاصبین. تحمل اشعار مظفر النواب حماسه متوقده و ثوره عنیفه ضد الصهاینه و حکامهم فاشبه ما یکون ببر کان غاضب متفجر تتطایر شرارها و تحرق الظالمین و الخونه فتجلهم رمادا. هکذا وقف مظفر النواب شعره لمعارضه الاستبداد و الدفاع عن الانتفاضه الفلسطینیه. و قمع الظالمین و کبت المعتدین.و اما ما نرمی الیه فی هذا البحث فهو ان نرسم جوانب من حیاه الشاعر المجهوله و نقدم شرحا و تحلیلا لبعض ما انشده فی هذا المجال مع الا ذعان بان هذا غیض من فیض و قلیل من کثیر و نرجو ان نکون قد استطعنا ان نعرف ببعض ملامح شخصیه الشاعر الذی لیس معروفا فی ایران کما هو حقه. راحین ان ینال رضا القارئین و اعجابهم. چکیده فارسی:مظفر نواب، شاعر شیعی و انقلابی معاصر عراق، از خاندان سرشناس و موجه نواب است که عمری را به سبب دفاع از حق و حقیقت و مبارزه با رژیمهای خودکامه عراق در تبعید و غربت برده است. به همین دلیل بارها زندانی و حتی به اعدام محکوم شده است. مظفر در شعر نو یا آزاد عرب شاعری توانمند است و بیشتر دیوان شعرش را موضوعات سیاسی، انقلابی و حماسی تشکیل داده است. البته آرمان فلسطین و انتفاضه جایگاه بارز و ویژه ای در سروده های این شاعر پرشور و انقلابی دارد، تا آنجا که می توان او را شاعر فلسطین نامید. مظفر شاعری متعهد و پایبند به ارزشها و مبانی دینی و مذهبی است. وی برای تقویت و پیشبرد اهداف انقلابی خود در مقابله با دشمنانی که به تعبیر او ابوسفیان، معاویه، عمروبن عاصو حجاج های این روزگارند، از مضامین و نمادهای اسلامی به زیبایی و هنرمندی تمام بهره جسته و صبغه ای اسلامی به ادبیات طوفانی و شورانگیز خود بخشیده است. تا آنجا که اشعار مظفر به راستی تداعی بخش اشعار دینی حماسی دعبل خزاعی، شاعر متعهد و انقلابی عصر عباسی، است؛ چنان که می توان او را شاعری از تبار دعبل خزاعی لقب داد. او مانند دعبل عمرش را در سفر و غربت به سر برده، مانند دعبل عشق به پیامبر و اهل بیت (ع) را در سینه دارد و همچون دعبل شاعری انقلابی، حماسه آفرین، جسور و جان برکف اس که همه جا چوبه دارش را بر دوش می کشد. مظفرنواب در ایران شاعری شناخته شده نیست و این مقاله تلاش متواضعانه ای است برای معرفی این شاعر ارجمند که به ایجاز و اختصار فراهم آمده است و بیش از هر چیز به دیوان شاعر تکیه دارد.

این مقاله تأثیر نوسازی شهری فن گرا را بر ایجاد حس لامکانی مورد مطالعه قرار میدهد. نوسازی شهری فن گرا به نوعی نوسازی مدرنیستی اطلاق می شود که اساساً از بالا به پایین، اقتداری و غیرمشارکتی است و در آن، برنامه ریز به عنوان فردی حرفه ای و همه چیزدان تخریب واحدهای مسکونی را در مقیاس وسیع توصیه و تجویز و به جای آن فضاهای همانند و یکسان را برنامه ریزی و طراحی می کند. حس لامکانی به احساس عدم تعلق به مکان که ناشی از فقدان تنوع است اشاره دارد. این مقاله پس از مرور اجمالی تاریخ و تجربه نوسازی شهری، عناصر اصلی نوسازی شهری فن گرا را مشخص می سازد و تأکید می کند که علیرغم فاصله گیری نوسازی شهری در جهان خارج از گرایشهای اقتداری و فن گرا در کشور ما کماکان این نوع برنامه ریزی ادامه دارد و برنامه ریزی شهری صورت گرفته در منطقه نواب، مبین این نوع رفتار فن گرایانه است و بر ضرورت به رسمیت شناختن سهم و اعانت جغرافیای انسانگرا در برنامه ریزی شهری تأکید می کند. این مقاله همچنین یک الگوی روایی و رئالیستی را از فرایند تولید حس لامکانی ارائه می کند که در آن، رابطه و نقش برنامه ریزان فن گرا ، ماشین سیاسی شهری و پیمانکاران ساختمانی در تولید حس لامکانی تبیین شده است.نتایج این مطالعه نشان میدهد که برنامه ریزی فن گرا در ایجاد حس لامکانی مؤثر است. چنانچه برنامه ریزی صورت گرفته غیر فن سالارانه و مشارکتی بود و روابط و ارتباطات اجتماعی و محلی را تحکیم و مردم ساکن را به اقامتی بیش از پنج سال ترغیب میکرد می توانست به جای ایجاد حس لامکانی محیطی مأنوس و مطلوب فراهم آورد و حس تعلق مکان را تقویت کند.

زمینه: ترانه سرایی یا تصنیف سازی حلقه اتصال هنر موسیقی با ادبیات و شعر است و ترانه سرایان پیوندگاه و زبان بیان اصوات موسیقی هستند. در این پژوهش که به شیوه ی تحلیلی وصفی و بر پایه سنجش و نتیجه گیری میان تصنیفات سه ترانه سرای مشهور (اسماعیل نواب صفا، بیژن ترقی و هوشنگ ابتهاج) صورت پذیرفت؛ هدف، شناخت و بررسی رسالت شاعرانه و تعهد و التزام به اصول اخلاقی و ارزش های انسانی در عناصر شعری همچون اندیشه، زبان و موسیقی، تخیل و عاطفه در تصانیف و ترانه های این شاعران ترانه سرا بود. نتیجه گیری: مقصود از ترانه در این پژوهش؛ متن و کلام ادبی و مخیل است که بر ملودی های آهنگسازان نوشته می شود و ترانه در مفهوم تخصصی انواع ادبی منظور نیست. در این بررسی تفاوت های اندیشگانی میان ترانه های ابتهاج با نواب صفا و ترقی در حوزه تفکر دیده شد. نواب صفا و ترقی و پس از آنها، ابتهاج نوعی ترانه/ درام یا داستان وارگی در ترانه سرا ای را متداول کرده بودند که در فضایی طبیعت گرایانه و به شیوه ی سمبلیسم اجتماعی نزدیک بود. درونمایه های ترانه های نواب صفا و ترقی؛ عشق و معشوق و عناصر طبیعی چون آتش و کاروان، صیاد و قفس؛ اشک و تنهایی و. . . اما درون مایه های ترانه های ابتهاج را انقلاب، پیروزی، گلوله، خون، شهید و عشق تشکیل می داد. هدف آنها آرامش بخشی به مردم، ضمن نگاه داشتن و تکیه بر ارزش های سنتی جامعه ی آیینی ایران، رعایت آداب اخلاقی چون مردم داری و دلجویی و. . . در اسلوبی رسالت مند و متعهد در آن اوضاع ناآرام بوده است.