در سالیان گذشته درمان های دارویی جدیدی برای درمان آلزایمر معرفی شده اند که علیرغم ایجاد تحول در این زمینه زیاد موفق نبوده اند. هدف این مطالعه بررسی اثربخشی و سلامت مصرف عصاره Melissa officinalis با دوز ثابت در درمان بیماران مبتلا به آلزایمر خفیف تا متوسط در یک دوره چهارماهه بود. این مطالعه که از نوع کارآزمایی بالینی - تصادفی دوسو بی خبر بود، به صورت سه مرکزی انجام گرفت. بیماران با آلزایمر خفیف تا متوسط (در کل 42 بیمار که 18 نفر زن بودند) که شدت بیماری در آنان بر اساس معیار ADAS-cog کوچکتر و یا مساوی با عدد 12 بود و یا با معیار CDR شدت بیماری در آنان مساوی و یا کوچکتر از 2 بود، وارد مطالعه شده اند و به صورت تصادفی یا دارونما گرفتند و یا دوز ثابتی از عصاره بادرنجبویه در طول 16 هفته مطالعه، اثر بخشی اصلی با معیار ADAS-cog اندازه گیری شد که بر اساس تغییر این عدد از هفته صفر انجام می گرفت. معیار دوم تغییر عدد CDR از حد پایه بود. در انتهای هفته 16 مطالعه عصاره بادرنجبویه با هر دو معیار CDR و ADAS-cog نسبت به دارونما برتری داشت (ADAS-cog: d.f.=1, F=6.93, P=0.01), (CDR: d.f.=1, F=16.78, P<0.000) و نه تنها از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد بلکه شدت علایم بیماری را کاهش داد. عوارض جانبی دیده شده در دو گروه از نظر آماری اختلاف معنی داری نداشتند (بجز Agitation). از این مطالعه می توان نتیجه گرفت که عصاره بادرنجبویه می تواند به عنوان یک درمان موثر و بی خطر برای درمان بیماران مبتلا به آلزایمر خفیف تا متوسط برای مطالعات بیشتر در نظر گرفته شود.

در ایران 7 گونه گیاه علفی یکساله از جنس شاتره Fumaria موجود می باشد. گونه دارویی این گیاه در دنیا Fumaria officinalis می باشد که داری خاصیت صفرابر می باشد. گونه دارویی شاتره Fumaria officinalis در ایران موجود نمی باشد و گونه ای از آن که در طب سنتی ایران مورد استفاده قرار می گیرد و خواص درمانی مشابهی با گونه دارویی آن دارد، گونه F. parviflora می باشد. خواص درمانی که از این گونه ذکر شده است عبارتند از: اثر خلط آور، مدر، معرق، مقوی معده، تصفیه کننده خون، اشتهاآور، ملین، سمیت زدا، قابض، آرامبخش، موثر در رفع بیماریهای پوستی بخش دارویی این گیاه را اندام هوایی تشکیل می دهد. قسمتهای هوایی گیاه شاتره در مرحله گلدهی در تیرماه 1382 از محل محوطه مجتمع تحقیقاتی جهاد دانشگاهی واقع در هلجرد جمع آوری گردید. گیاه پودر شده توسط دستگاه سوکسله، و به ترتیب با استفاده از حلالهای اتردوپترول، کلروفرم، استون و متانول عصاره گیری شد. فوماریک اسید عصاره با روش HPLC تعیین مقدار شد. مقدار فوماریک اسید در پودر خشک گیاه معادل 0.93 درصد وزنی- وزنی تعیین گردید.

استفاده از گیاهان دارویی به عنوان یک عامل ضدمیکروبی، پیشینه ای تاریخی دارد. هدف از این مطالعه بررسی ترکیبات شیمیایی، خواص ضدمیکروبی، تعیینMIC  (حداقل غلظت مهارکنندگی) و MBC (حداقل غلظت کشندگی اسانسها) اسانسهای گیاهان مورد مطالعه در طرح (Thymus trautvetteri, Satureja intermedia, Teucrium orientale)  است. این گیاهان از مناطق رویش خود، جمع آوری شده و پس از خشک شدن در سایه، توسط دستگاه کلونجر و به روش تقطیر با آب، عمل اسانس گیری از آنها انجام شد. اسانسها پس از تزریق به دستگاه GC/MASS آنالیز شدند. بررسی خواص ضدمیکروبی اسانسها به روش دیسک دیفیوژن، تعیین MIC،MBC  و مقایسه آنها با آنتـی بیوتیکهای مختلف انجام شد. در این مطالعه، تعداد 49 ترکیب (99.76 درصد) در اسانس Thymus trautvetteri شناسایی شد که در این میان Thymol  (24.43 درصد)، Borneol (11.36 درصد)،para-Cymene  (10.09 درصد)،gamma-Terpinene  (7.78 درصد، alpha-Pinene  (5.29درصد) و Carvacrol (5.07 درصد) ترکیبهای عمده بودند. تعداد 34 ترکیب (99.8 درصد) در اسانس  Satureja intermediaشناسایی شد که در این میان Thymol (25.6 درصد)،para-Cymene  (21.44 درصد)، gamma-Terpinene  (20 درصد)،Carvacrol  (9.48 درصد)،alpha-Terpinene  (7.94 درصد) و Myrcene (3.58 درصد) ترکیبهای عمده بودند. تعداد 29 ترکیب هم که 96.43 درصد اجزا اسانس  Teucrium orientaleرا تشکیل می داد شناسایی شد ترکیبات اصلی شناسایی شده Germacrene-D (34.04 درصد)،bicyclogermacrene  (11.89 درصد)، Linalool  (10.3 درصد)،trans-Caryophyllene  (8.8 درصد) و(Z)-beta-Farnesene  (5.64 درصد) بودند. نتایج بررسی اثرات ضدباکتریایی نشان داد که اثرات مهارکنندگی و بازدارندگی رشد اسانس این گیاهان روی باکتریهای گرم منفی و گرم مثبت بسیار قوی می باشد.

گیاهان آویشن تفلیسی Thymus transcaucasicus و قفقازی Thymus caucasicus از خانواده نعناعیان (Labiatae) از استان اردبیل در فصل گل دهی جمع آوری و شناسایی گردیده و در هرباریوم مرکزی پژوهشکده گیاهان دارویی با شماره هرباریومی 41 و 87 نگهداری می شوند. اسانس بخش هوایی آویشن تفلیسی و قفقازی به دو روش تقطیر با آب و تقطیر با بخار آب جمع آوری شد. اسانس های تهیه شده بوسیله سدیم سولفات بی آب، آب گیری شده و در دمای 4 درجه سانتی گراد جهت انجام آنالیز GC/Mass نگهداری شد. در اسانس گیاه آویشن قفقازی که به روش تقطیر با آب بدست آمد، 44 ترکیب شناسایی شد که عمده این ترکیبات: نرولیدول %52.53، ژرانیول %7.02 و ژانیل استات %5.64 بود. در اسانس این گیاه به روش تقطیر با بخار آب 58 ترکیب شناسایی گردد که عمده ترین آنها شامل: نرولیدول %53.58، ژرانیول %7.02 و ژرانیول استات %6.57 بود. در اسانس حاصل از آویشن تفلیسی به روش تقطیر با آب ترکیبات عمده شامل: تیمول %33.31، 1-8- سینئول %11.56 و لینالول %8.08 بود. در اسانس این گیاه که بوسیله تقطیر با بخار آب حاصل گردید ترکیبات عمده تیمول %24.85، پرونیل استات %14.56، لینالول استات %8.57، تیمول متیل اتر %7.71، لینالول %5.63 و نریل استات %5.14 بود.فعالیت ضد میکروبی اسانس گیاهان آویشن قفقازی و تفلیسی به صورت برون تنی و در مقابل 8 سویه به روش انتشار در آگار انجام شد. نتایج نشان دهنده مؤثر بودن این گیاهان در مقابل  Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, Bacillus subtilis, Escherichia coli, Klebsiella pneumonia, Pseudomonas aeruginosa and Meticillin Resistant Staphylococcus aureus  می باشد.

تیره چتریان (Umbelliferae or Apiaceae) یکی از بزرگترین تیره های گیاهی در ایران بوده، دارای 111 جنس و 350 گونه می باشد. این تیره گونه های دارویی و معطر متعددی مثل هویج، گشنیز، زیره سیاه، زیره سبز، رازیانه، گلپر و .... را در خود جای داده است. در بخش های مختلف این گیاهان ترکیبات اسانسی، فلاونوئیدی و کومارینی متعددی مشخص شده است. از جنس شویدک (Cymbocarpum DC.) در فلور ایران دو گونه دارد. که شامل شویدک قرمز (C. erythraeum (DC.) Boiss.) و شویدک (C. anethoides DC.) می باشند. در این طرح اجزای تشکیل دهنده اسانس و اثرات ضد میکربی این دو گونه مورد بررسی قرار گرفت. در گونه شویدک قرمز (C. erythraeum) حدود 93% اجزای اسانس شناسایی شد. در این اسانس 32 ماده شناسایی شده که ماده اصلی آن ترکیبی بنام 2- دودسن 1-آل (ترکیب خطی آلدئیدی) به میزان حدود 30% است. این اسانس مملو و غنی از ترکیبات آلدئیدی خطی میباشد. در گونه شویدک (C. anethoides) حدود 92% اجزای اسانس شناسایی شد. در این اسانس 27 ماده شناسایی شده که ماده اصلی آن ترکیبی بنام 2- دودکانال به میزان حدود 45% است. از طرف دیگر، عصاره متانولی اندام هوایی این دو گیاه به روش خیساندن در حلال (سه مرتبه) تهیه و اثر ضد باکتریایی عصاره روی 5 باکتری (شامل 2 باکتری گرم مثبت استافیلوکوکوس اورئوس و میکروکوکوس لوتئوس) و 3 باکتری گرم منفی (شامل: اشریشیا کولی، کلبسیلا پنومونی و پسودوموناس آئروژینوزا) به دو روش انتشار در آگار توسط دیسک کاغذی و روش چاهک پلیت بررسی گردید. عصاره متانولی گیاه شویدک (C. anethoides) فاقد اثر ضدباکتریایی است ولی عصاره متانولی شویدک قرمز (C. erythraeum) دارای اثرات ضدباکتری بر انواع باکتری های گرم مثبت می باشد اما تاثیری بر باکتری های گرم منفی نداشت.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

مقدمه: میوه و برگ قره قاط (Vaccinium arctostaphylos L. ) ممکن است برای درمان بیماران دیابتی نوع دوم هایپرلیپیدمیک هایپرتنسیو مفید باشد. هدف: بررسی اثرات عصاره هیدروالکلی میوه و برگ قره قاط بر سطوح خونی گلوکز ناشتا، گلوکز 2 ساعت بعد از غذا، هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c)، کلسترول تام، تری گلیسرید، LDL-C، HDL-C، VLDL-C، فشار خون سیستولی و دیاستولی، SGOT، SGPT، کرآتینین و وزن در بیماران دیابتی نوع دوم هایپرلیپیدمیک و هایپرتنسیو. مواد و روش ها: در این کارآزمایی بالینی تصادفی شده دوسو بی خبر دارای شاهد دارونما با 159 بیمار دیابتی نوع دوم هایپرلیپیدمیک (هیپرکلسترولمیک و/یا هیپرتری گلیسریدمیک) هایپرتنسیو با سن 3/7 &#xB1; 3/62 سال در گروه میوه قره قاط، 9/6 &#xB1; 62 سال در گروه عصاره برگ قره قاط و 7/7 &#xB1; 4/63 سال (میانگین &#xB1; انحراف معیار) در گروه دارونما (05/0 P > و غیر معنی دار از نظر اختلاف سن بین سه گروه)، اثرات مصرف عصاره میوه و برگ قره قاط (یک کپسول mg 750 هر 12 ساعت برای 2 ماه) همراه با روزانه mg 20 گلی بن کلامید، mg 2000 متفورمین و mg 10 آتورواستاتین بر پارامترهای نامبرده در 53 بیمار در گروه عصاره میوه و 53 بیمار در گروه عصاره برگ قره قاط ارزیابی و با گروه دارونما (53 =n ) مقایسه گردید. نتایج: گلوکز ناشتا، گلوکز 2 ساعت بعد از غذا، همو گلوبین گلیکوزیله، کلسترول تام، تری گلیسرید، VLDL-C، LDL-C و فشار خون سیستولی و دیاستولی در گروه دارو (میوه وبرگ) بطور معنی داری در مقایسه با گروه دارونما در پایان کاهش یافت (میوه: 001/0 P =، 001/0 P <، 001/0 P =، 005/0 P =، 005/0 P =، 001/0 P <، 001/0 P <، 001/0 P <، 001/0 P <. برگ: 001 P <، 011/0 P =، 005/0 P =، 004/0 P =، 001/0 P =، 001/0 P =، 001/0 P =، 001/0 P <، 001/0 P <). HDL-C در گروه دارو (میوه و برگ) به طور معنی داری در مقایسه با گروه دارونما در پایان افزایش یافت (میوه: 006/0 P =. برگ: 001/0 P =). علاوه بر این، عصاره میوه و برگ قره قاط هیچگونه اثر معنی داری بر سایر پارامترها در مقایسه با گروه دارونما در پایان نداشت (05/0 > P). همچنین هیچگونه عوارض نامطلوبی گزارش نشد. نتیجه گیری: میوه و برگ قره قاط ممکن است در بیماران دیابتی نوع دوم هایپرلیپیدمیک هایپرتنسیو، ایمن و اثرات آنتی هایپرگلیسمیک، بهبود دهنده سطوح لیپیدها و آنتی هاپرتنسیو داشته باشد.

برای قرن ها، گیاهان منبع اصلی کشف داروهای مختلف بوده اند. برخی داروهای ضدسرطان حاصل از گیاهان عبارت از وین بلاستین و وین کریستین (از گیاه پروانش)، تاگزول (از سرخدار برگ ریز) و کامپتوتسین (از Camptotheca acuminata) می باشند. سرطان پستان یکی از رایج ترین سرطان های تشخیص داده شده در بین زنان بسیاری از کشورهای دنیا می باشد. سرطان پروستات یکی از مشکلات بهداشتی مردان در سراسر دنیا به شمار می رود و متداول ترین سرطان تشخیص داده شده غیرجلدی و دومین عامل مرگ و میر ناشی از سرطان در بین مردان آمریکایی می باشد. در مطالعه حاضر، به بررسی اثرات سمیت سلولی عصاره های تام متانولی و فراکسیون های دو گونه گیاه از تیره سیب زمینی به نام های داتوره تماشایی و تاتوره بر روی دو رده سلولی سرطان پستان انسانی MCF-7 و BT-474 و نیز دو رده سلولی سرطان پروستات انسانی PC-3 و Du-145 پرداخته شد. سمیت سلولی به وسیله روش XTT و فلوسیتومتری ارزیابی گردید. عصاره ها یا فراکسیون هایی که IC50 کمتر از 30 میکروگرم در میلی لیتر داشتند، فعال درنظر گرفته شدند. رده ی سلولی سرطان پستان انسانی MCF-7 در برابر این دو گونه گیاهی نسبت به رده های سلولی دیگر، حساس تر بودند. فراکسیون کلروفرمی دو گیاه داتوره تماشایی و تاتوره بیشترین اثر سمیت را در تمامی رده های سلولی سرطانی آزمایش شده، نشان دادند. کمترین IC50 متعلق به فراکسیون کلروفرمی داتوره تماشایی برای رده سلولی MCF-7 بعد از 24 ساعت برابر با 21/10 میکروگرم در میلی لیتر بود. بررسی های بیشتری برای تعیین ساختار شیمیایی ترکیبات فعال و مکانیسم های ملکولی دخیل در اثرات ضدسرطانی گیاه داتوره تماشایی مورد نیاز می باشد.

مقدمه: در طب سنتی ایران مخلوط رزین مقل ارزق، مرمکی و میوه گیاه هلیله (Commiphora Mukul, Commiphora myrrh and Terminalia chebula) جهت بیماری دیابت تجویز می شود. ولی تاثیر این مخلوط گیاهی قبلا در مطالعات بالینی گزارش نشده است هدف: هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر مخلوط رزین مقل ارزق، مرمکی و میوه گیاه هلیله بر کنترل گلوکز و هموگلوبین گلیکوزیله خون بیماران دیابتی نوع دوم بود. مواد و روشها: تعداد 60 بیمار خانم از بین بیماران دیابتی نوع دوم با سطح گلوکز خون ناشتا 150 الی 180 و LDL-C بیشتر از 100 میلیگرم در دسی لیتر و هموگلوبین گلیکوزیله بین 5/7 الی 5/8 درصد تحت درمان با داروهای کاهنده گلوکز خون رایج مانند متفورمین تا حد اکثر دوز 1000 میلیگرم و گلیبنکلامید تا حد اکثر دوز 10 میلیگرم در روز انتخاب و بطور تصادفی در 2 گروه 30 نفری تحت درمان با مخلوط گیاهی و یا دارونما تقسیم شدند. بیماران گروه مخلوط گیاهی روزانه 3 عددکپسول 1000 میلیگرمی مخلوط رزین مقل ارزق و مرمکی و پوست میوه گیاه هلیله به نسبت 3-1-3 وگروه دارونما بطور مشابه کپسول 1 گرمی حاوی پودر نان سوخاری به مدت 3 ماه دریافت کردند. در این مطالعه پارامترهای خون ناشتا بیماران دو گروه شامل: گلوکز، هموگلوبین گلیکوزیله، پروفایل لیپید، کراتینین، BUN، ALK، SGPTوSGOT قبل از شروع آزمایش و سپس 3 ماه بعد در پایان مطالعه اندازه گیری شد. نتایج: آنالیز آماری حاکی از آن بود که سطح گلوکز، هموگلوبین گلیکوزیله، کلسترول تام و کلسترولLDL ناشتا خون بعد از سه ماه درمان در گروه مخلوط گیاهی در مقایسه با گروه دارونما (به ترتیب043/0p=، 029/0p=، 040/0p= و 038/0p=) و در مقایسه با شروع مطالعه (به ترتیب04/0p=، 042/0p=، 031/0p= و 001/0p=) کاهش معنی داری داشته است. بعلاوه کلسترول HDL ناشتا بعد از سه ماه درمان در گروه مخلوط گیاهی در مقایسه با گروه دارونما و در مقایسه با شروع مطالعه افزایش معنی داری( به ترتیب013/0p= و 021/0p=) داشت. همچنین فاکتورهای خونی شامل سطح تری گلیسرید، کراتینین، BUN، ALK، SGPT و SGOT در پایان مطالعه بعد از 3 ماه در دو گروه تغییر معنی داری نداشت (05/0<p). نتیجه کلی: تجویز مخلوط گیاهی رزین مقل ارزق، مرمکی و میوه گیاه هلیله به مدت 3 ماه به بیماران دیابتی نوع دوم موجب بهبود سطح گلوکز، هموگلوبین گلیکوزیله، کلسترول تام، کلسترولLDL و کلسترول HDL ناشتا خون شد و هیچگونه عوارضی بر عملکرد کبد وکلیه نداشت.