بیش از 95% ابریشم تولید داخل در بافت فرشهای دستباف ابریشمی با ارزش افزوده بالا مصرف می شود. مرحله دندانه دادن الیاف که یکی از مراحل آماده سازی جهت رنگرزی می باشد از اهمیت ویژه ای به منظور جبران کاهش وزن ناشی از عملیات صمغ گیری برخوردار است. انتظار می رود که مرحله دندانه ابریشم به کمک نمکهای فلزی علاوه بر دندانه کردن ابریشم، باعث افزایش وزن ابریشم ها نیز گردد. این مساله با تغییر رنگ نمونه های دندانه شده نیز تایید می شود. در این طرح ابریشم ایرانی تهیه و ابتدا به روشهای مرسوم کلیاب و کربنات سدیم صمغ گیری شدند. سپس مرحله دندانه دادن ابریشم به کمک شش دندانه مورد تحقیق زاج سفید، سولفات مس، سولفات آهن، کلرید قلع، کلرید روی و سیلیکات سدیم در شرایط مختلف دما، زمان و درصد دندانه مورد آزمایش قرار گرفت. در ادامه درصد افزایش وزن، استحکام، درصد ازدیاد طول و جذب رطوبت نمونه ها اندازه گیری شد و با نمونه ابریشم دندانه نشده که به عنوان مرجع استفاده شده بود مقایسه گردید، در ادامه نمونه های دندانه داده شده با رنگهای گیاهی روناس و رنگ مصنوعی متال کمپلکس هم شید با روناس رنگرزی شدند تا ثبات عمومی نمونه های دندانه شده و رنگرزی شده تعیین گردد. نتایج نشان داد که عملیات دندانه دادن به کمک دندانه های سیلیکات سدیم، سولفات آهن و کلریدروی نه تنها باعث افزایش وزن نمونه ها نگردید بلکه باعث کاهش وزن آنها نیز شده است. همچنین در دندانه های دیگر بیشترین افزایش وزن در نمونه ها حدود 5-4% می باشد که آن نیز در حرارت 50 درجه سانتی گراد و به مدت 1 ساعت حاصل می گردد. از میان دندانه های مورد استفاده، بیشترین افزایش وزن مربوط به دندانه کلرید قلع و سپس سولفات مس و زاج سفید بود. همچنین نتایج نشان می دهد که تغییر در متغیرهای درصد دندانه، دما و زمان و عملیات دندانه دادن تاثیر قابل توجهی بر استحکام، درصد ازدیاد طول، جذب رطوبت، تغییر رنگ و ثبات های عمومی نمونه های دندانه شده ندارد و تنها تغییر در نوع دندانه باعث تغییر در خواص ذکر شده می گردد. استفاده از دندانه های ذکر شده در اکثر موارد باعث کاهش استحکام و افزایش ثبات های عمومی نظیر شستشویی و نوری نمونه های رنگرزی شده می گردد.

تحقیق حاضر در سال 1381-1380 در محدوده استان های گلستان، سمنان و قم برای دستیابی به نتایج کاربردی در خصوص دار، ابزار و شیوه های بافت و با هدف بهبود کیفیت فرش دستباف انجام گرفته است. استفاده 99.5% از بافندگان، از دارهای افقی در استان گلستان که بیشتر از جنس چوب می باشد و همچنین عدم استفاده از تکیه گاه و پدال (زیرپایی) در استان های سمنان و قم که از دارهای عمودی استفاده می کنند از مهمترین مشکلات بافندگان این مناطق در بخش دار می باشد. عدم استفاده از سیخ پودکشی در کل منطقه مورد مطالعه و استفاده از دفه های سنگین در استان های سمنان و قم که باعث عوارض ارگونومیکی می شوند، از مشکل ابزار مورد استفاده در این منطقه می باشد. در شیوه های بافت، ذهنی بافی در استان گلستان، استفاده از گره های تقلبی، چندچین یک پود و تودزدی در استان های قم و سمنان از مشکلات مهمی است که باعث افت کیفیت فرش می گردد. عدم تناسب بین رجشمار و مواد اولیه، عدم توجه به مراحل تکمیل فرش و فقدان یا کمبود کارگاههای تکمیل در سطح منطقه مورد مطالعه از دیگر مشکلات فرش در منطقه مورد مطالعه است. برگزاری کلاس های آموزشی و ترویجی مختلف برای بافندگان و مسوولین، بهسازی کارگاههای قالیبافی که عموما فاقد شرایط بهداشتی مناسب می باشند، رعایت اصول ارگونومیکی، نظارت بر فعالیت تولیدکنندگان جهت رعایت اصول فنی روشهای بافت و جلوگیری از جفتی بافی و چندچین یک پود از جمله پیشنهادات در جهت بالا بردن کیفیت فرش های دستباف این منطقه می باشد.

چنین تصور می شود که در هر مکان و هر زمانی که مطلبی درقالب درسی و آموزشی قرار می گیرد پشتوانه های زمینه ساز آن به انسان و خاستگاه اجتماعی آن مرتبط می گردد و در هرزمان که مبحثی، عنوان آموزشی پیدا می کند، ضرورت مطالعه پیرامون آن قوت می یابد به ویژه در زمینه هایی که ایران زمین، تجربه آموزشی دیگری را محک می زند. بنابراین با طرح مساله فرش و تخصصها و گرایشهای آن در قالب دوره آموزشی دانشگاهی در دانشگاههای کشور علاقه مندان جدیدی را جذب کرده است. نگارش شیوه های هنرهای سنتی رایج در کشور و مستند ساختن آنها به منظور حفظ و از سوی دیگر تلاش برای اشاعه آن و حتی فراهم سازی منابع آموزشی مربوطه، رسالت تلاشگران عرصه فرهنگ این سرزمین است. موضوع این طرح تحقیقاتی و بررسی شیوههای رایج در مرمت فرش دستباف و ثبت و ضبط آن نیز از این حیث شایان توجه است و تذکری است که با از دست دادن احتمالی علاقه مندان موضوع، توجه و گردآوری و معرفی آن علاقه مندان نویی نیز جذب نماید لذا در جهت تحقق این طرح که همان دستیابی به شیوههای رایج و مرسوم مرمت فرش دستباف می باشد موضوع در پنج حوزه کشور مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. با مطالعات میدانی در مناطق اصفهان، تبریز، مشهد، شیراز و تهران در جهت اهداف طرح بیش از یک هزار عکس و اسلاید تهیه که بیش از چهارصد عکس در مجموعه حاضر استفاده شده است و به مباحث شناسایی انواع معایب و آسیب دیدگیهای فرش دستباف و روشهای مرمت فرش و نیز ابزار و مصالح و همچنین مرمتگران ممتاز فرش دستباف اختصاص یافته است. در بررسی پیشینه مرمت فرش درمناطق یادشده عده ای از مرمتگران قدیمی فرش غالبا به جهت مسایل مالی تغیر شغل داده اند و به حرفه های دیگر روی آورده اند و عده ای نیز به هر صورت ساخته و ادامه داده اند اگرچه عموما از شرایط مادی خوبی برخوردار نبوده و از آنجا که مرمت فرش یک شاخه هنری تلقی می شود با اینحال شرایط اجتماعی مناسبی نیز داشته اند و متاسفانه در مناطقی مانند شیراز و مشهد بسیاری مرمتگران، عادتهای ناخواسته و نامطلوب گریبانگیرشان بوده است. در بعضی مناطق مانند تبریز نیز رواج مرمت فرش در انحصار جمع فامیلی خاص بوده است در مبحث کاربرد ابزار و مصالح عموما وجوه اشتراک زیادی در مناطق مختلف دیده می شود و اگر گاهی مشهد را وضع یک تکنیک و ابزار خاص مرمت می شناسیم اما عمدتا ابزارهای کاربردی مرمت فرش تبریز تولید می شود. با حضور در میدان تحقیق و کارگاههای مرمت فرش در مناطق مختلف و مطالعات مستقیم نتیجه حاصل می شود که با توجه به نوع فرشهای تولیدی، بعضی عیوب در یک منطقه رایج تر است و به عنوان مثال موضوع مرمت بالازدگی و پایین زدگی از فعالیت عمده کارگاههای مرمت فرش تبریز است و با مطالعه موضوع مرمت، معایب بافت قالی در آن منطقه نیز روشن می گردد. اگرچه بالازدگی و پایین زدگی در فرشهای شیراز عیب تلقی نمی شود و یک ویژگی شناخته شده است و به طورکلی در شیراز با توجه به فرشهای خاص منطقه اساسا تبدیل یک فرش یا تغییر یک فرش و حذف و اضافه کردن بخشی از یک فرش، یک اقدام مرمتی شناخته می شود که تقریبا در مناطق دیگر مطرح نیست. در اصفهان نیز مرمت ترنج دار شدن بسیار متداول است.

حجم انبوه تولید پشم دباغی ناشور در کشور و ورود آن به چرخه تولید فرش دستباف از نقطه نظرات مختلف حائز اهمیت بسیار است. به کارگیری پشم دباغی ناشور در فرش دستباف ایران در عین حال که باعث خسارت اقتصادی فراوان می شود، افت کیفی شدید فرش دستباف و نهایتا لطمات جبران ناپذیر به نام و جایگاه فرش دستباف ایران را به همراه دارد. علیرغم آنکه مطالعات نظری، گزینه های مختلفی برای حذف پشم دباغی از طریق استحصال بهینه پشم از روی تخته پوست پیش رو قرار می دهد، لیکن بسیاری از این گزینه ها در عمل با مشکلات جدی مواجه بوده و من حیث المجموع جنبه عملیاتی ندارند. از این میان بهترین گزینه برای بهینه سازی کیفیت پشم حاصل از عملیات دباغی، شستشوی آن بلافاصله پس از عملیات دباغی است. مطالعات میدانی نشان داده است که آسیبهای وارد بر پشم توسط مواد قلیایی، عمدتا از مجاورت طولانی مدت پشم و مواد قلیایی پس از عملیات دباغی و دپوی طولانی مدت آن در معرض نور خورشید (که خود موجب تبخیر آب و افزایش غلظت قلیا می گردد) ناشی می شود. لذا قلیازدایی، خنثی سازی و شستشوی هرچه سریعتر پشم، موجب کاهش اساسی آسیبهای وارده و جلوگیری از افت کیفیت پشم می شود. با توجه به اینکه طبق آمار و اسناد موجود بیش از 80 درصد پشم دباغی کشور در چرمشهر ورامین استحصال می گردد، طرح بهینه سازی استحصال پشم در چرمشهرها مبنی بر «شستشو و خنثی سازی پشم در یک واحد متمرکز» در چرمشهر ورامین با توجیه فنی و اقتصادی همراه خواهد بود. مطالعات و بررسی های انجام شده در این طرح نشان می دهد که نه تنها ایجاد یک واحد شستشوی پشم دباغی در چرمشهر ورامین از نقطه نظر اقتصادی، فنی و بهداشتی کاملا توجیه پذیر است، بلکه مجموعه امکانات لازم برای پشتیبانی این طرح از جمله فضای صنعتی آماده بدون هیچگونه مشکل زیست محیطی، امکانات گسترده تامین آب، سوخت انرژی، تصفیه فاضلاب و دفع پساب جهت ایجاد یک واحد صنعتی شستشوی پشم دباغی کاملا مهیا است.

دارکشی یکی از مراحل فرآوری فرش دستباف پس از تولید و شستشو، جهت رفع عیوب ابعادی آن می باشد. در ایران این عمل با روشهای مختلف سنتی و نیمه صنعتی به صورت کارگاهی بروی فرش انجام می شود. این پژوهش طی سه مرحله با مطالعه ابعاد مختلف این فرآیند می پردازد. مرحله اول این پژوهش شامل مطالعه پیشینه و جایگاه این فرآیند در صنعت فرش دستباف ایران و بررسی و تحلیل و مقایسه نظری روشهای متداول اجرای این فرآیند می باشد. در این مرحله مطالعات میدانی در چهار منطقه قم، تبریز، کاشان نشان دادند در حال حاضر عمل دارکشی با چهار روش لولایی، ماشین کش، قلاب کشی و پرسی متداول است. مکانیزم گرفتن، کشیدن و تثبیت تمامی روها دقیقا مطالعه شده، مزایا و معایب هرکدام از روشها ارائه شده اند. مرحله دوم پژوهش شامل بررسی آماری و انجام مقایسه هایی برروی نتایج اجرای دارکشی با روشهای مختلف است. در این مرحله از پژوهش اطلاعاتی درباره کیفیت نتیجه عمل دارکشی از تعداد زیادی فرشهای اصلاح شده با روشهای مختلف در مناطق مختلف جمع آوری گردید و تحلیهای آماری برروی اطلاعات انجام گردید. نتایج تحلیلهای آماری به همراه بررسیهای مربوط به تحلیل مکانیزم و نحوه اجرای روشها، امکان انتخاب روش بهینه را از بین روشهای متداول و اجرای آن در بخش آزمایشهای پژوهش را امکان پذیر نمود. بر این اساس روش دارکشی پرسی به دلایلی نظیر گرفتن لبه فرش بدون رساندن آسیب به آن، کشیدن مرحله ای و تحت کنترل فرش و نیز نتایج تحلیلهای آماری انجام شده برروی کیفیت نتیجه عمل دارکشی، به عنوان روش بهینه برای انجام آزمایشهای پژوهش در مرحله بعد انتخاب گردید. در مرحله سوم این پژوهش به تحلیل فنی و دقیق مکانیک کشش، اصلاحات و تثبیت آن و برخی تاثیرات دارکشی بر ساختمان (بافت) فرش پرداخته می شود. با انجام دارکشی با روش پرسی برروی شش تخته فرش با مشخصات مختلف نیروهای وارد بر فرش در مراحل مختلف کشش بررسی شد. همچنین برگشت پذیری عیوب اصلاح شده با اعمال شرایط جوی متفاوت با اندازه گیری ابعاد فرش در چندین مرحله و نیز تاثیرات عمل اصلاح بر ساختمان فرش با اندازه گیری ویژگیهای برگشت پذیری پرز تحت فشار در نقاط گرفته شده و طول خمش فرش قبل و بعد از عمل دارکشی مطالعه گردید. نتایج اندازه گیریهای فوق به عنوان نتایج آزمایشات این پژوهش ارائه شده است.

در این تحقیق ابتدا مطالعات گسترده ای بر روی استانداردهای جهانی موجود در ایران به عمل آمد که شامل DIN, IS, BS, ISO, ASTM و ترکیه و هندوستان می باشد و نتیجه حاصل شد که در کشورهای پیشرفته، مهم روش آزمون می باشد که دقیق و علمی با آن برخورد می کنند ولی در ایران ملاک عمل، ویژگیهای ارائه شده توسط موسسه استاندارد می باشد و روشهای آزمون مختص آزمایشگاهها می باشد. سپس در ارتباط با نژادهای تولیدکننده پشم بررسیهایی به عمل آمد که در پرورش گوسفند پشمی به صورت علمی ضعف زیادی وجود دارد. سپس نحوه عملکرد مراکز شستشوی پشم به طریقه صنعتی و سنتی مورد بررسی قرار گرفت که چندان رضایت بخش نبود. پس از آن دو واحد گمرکی و دو بازارچه مرزی مورد بررسی قرار گرفت. گمرکات بر اساس قوانین و آئین نامه ها اقدام به ترخیص کالا می نمودند و چون پشم و مشتقات آن مشمول استاندارد اجباری است جهت تایید کیفیت برای ترخیص کالا از موسسات استاندارد کمک می گرفتند و بازارچه های مرزی نیز تحت نظارت گمرکات می باشد و از قوانین و مقررات آنها پیروی می نموده ولی دارای فعالیت کمی بودند. فعالیت و روش کار پانزده واحد ریسندگی مورد مطالعه و نیز چگونگی کنترل کیفی خط تولید و تاسیسات آزمایشگاهی آنها مورد بررسی قرار گرفت که در بیشتر کارگاهها رضایت بخش نبود و یکی از عوامل مهم در کاهش کیفیت خامه قالی عدم توجه کارگاههای ریسندگی به موازین استاندارد و کیفیت محصول می باشد.

در این تحقیق با توجه به مصرف الیاف دباغی در کنار الیاف پشم نو در صنعت فرش دستباف ایران، امکان آسیب دیدگی الیاف بر اثر عملیات دباغی و نیز تاثیر حضور این الیاف بر خواص خامه و فرش دستباف مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا استحکام و ازدیاد طول تا حدپارگی الیاف پشم چیده و دباغی هم نژاد اندازه گیری شد. سپس ساختار داخلی الیاف از طریق روش طیف سنجی FTIR و همچنین خواص رنگ پذیری الیاف دباغی و نو مورد بررسی قرار گرفت. برای مشخص شدن تاثیر الیاف آسیب دیده بر خواص قالی خامه هایی از الیاف و مخلوط الیاف نو و دباغی (با نسبتهای 15%، 20%، 25%، 30% از الیاف دباغی) تولید گردید و خواص استحکام و ازدیاد طول تا حدپارگی نمونه های خامه ها و نیز یکنواختی و موئینگی آنها مورد بررسی قرار گرفت. نهایتا فرشهای نمونه از این خامه ها بافته شد و رفتار مکانیکی آنها مطالعه گردید. تغییر در خواص الیاف، خامه و فرش از نظر آماری نیز بررسی شد. این مطالعات نشانگر افت استحکام و ازدیاد طول الیاف پشم دباغی شده و خامه های تولید شده از آنها نسبت به الیاف پشم نو وخامه های آن می باشد. تصاویر میکروسکوپ الکترونی و طیف های FTIR، آسیب دیدگی در سطح و ساختمان داخلی الیاف دباغی را تایید می کند و کاهش جذب رنگ الیاف پشم در اثر دباغی در رنگرزی دیده می دارد. با افزایش درصد الیاف پشم دباغی کاهش استحکام درخامه ها شدت بیشتری دارد و حضور این الیاف باعث افزایش نایکنواختی و موئینگی می گردد. همچنین تغییر در خواص مکانیکی الیاف پشم دباغی شده تاثیرات خود را در مرحله قرار گرفتن الیاف در فرش دستباف به عنوان الیاف نخ خاب در بازگشت پذیری الاستیک و نیروی لازم جهت خارج نمودن پرز نشان می دهد. نتایج این مطالعات به این پرسش اساسی پاسخ می دهد که چگونه رفتار مکانیکی فرشهای نمونه از صدمات شیمیایی وارد شده به جریان الیاف در حین دباغی تاثیر می پذیرند.

در این تحقیق پس از انجام مطالعات کتابخانه ای و میدانی و بررسی آماری در خصوص دار قالی و ابزارهای بافت در استان های کرمان و خراسان، نتایج بدست آمده مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس دارهای موجود به لحاظ مقاومت مکانیکی با استفاده از نرم افزار المان محدود (ANSYS) بررسی شد و مشخص گردید که در دارهای بدون جک، کمانی در وسط تیر افقی به وجود می آید. در این قسمت 5 برنامه کامپیوتری برای طراحی دارهای مختلف ارائه شده است. مساله ارگونومی نیز در مورد قالی مورد توجه قرار گرفت و مشکلات قالی بافی کنونی بررسی گردید. در پایان دار جدیدی با نام دار تهرانی که محاسن دارهای موجود را داشته و معایب کمتری دارد و از نظر ارگونومی نیز مناسب است طراحی شده است.

در این تحقیق تاثیر رنگرزی پشم با رنگزا های طبیعی (اسپرک، روناس و پوست گردو) به همراه 6 دندانه (سولفاتهای آهن 2 و 3، سولفات مس، کلرورقلع، دی کرومات پتاسیم و سولفات آلمینیوم) در شرایط مختلف رنگرزی به وسیله سه روش دندانه قبل، بعد و همزمان در شرایط آزمایشگاهی و نیمه صنعتی انجام شده است. تاثیر عملیات دندانه دادن و رنگرزی بر روی خصوصیات فیزیکی- مکانیکی خامه قالی (استحکام، مقاومت سایشی و ثباتهای شستشویی، نوری و سایشی) بررسی و نتایج حاصل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. به منظور طراحی آزمایشات مورد نیاز مطالعات میدانی با بازدید از کارگاههای رنگرزی سنتی و نیمه صنعتی استان فارس صورت گرفته و بر اساس نتایج بازدیدهای به عمل آمده و مطالعات کتابخانه ای تعداد 715 نمونه رنگرزی و تعداد 2300 آزمون فیزیکی- مکانیکی روی آنها انجام شده است. همچنین طیف سنجی رنگزاهای مصرفی به وسیله دستگاههای FTIR و HPLC انجام گرفته است. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می دهد که ثباتهای عمومی نمونه های رنگرزی شده در روش دندانه همزمان از کیفیت کمتری نسبت به روشهای دندانه قبل و بعد برخوردار است. اگرچه استفاده از دندانه های مختلف تاثیر مثبت بر روی ثباتهای رنگی نمونه ها داشته است ولی ثباتهای عمومی نمونه های رنگرزی شده با پوست گردو بدون حضور دندانه ها نیز مناسب بوده است. در این پروژه مشخص شده است که تنها دندانه کلرورقلع آن هم به میزان بیش از 3% می تواند سبب کاهش استحکام کششی پشم گردد و دندانه های دیگر اثر محسوسی بر روی استحکام نمونه ها نداشته اند .همچنین نوع و شرایط رنگرزی (در محدوده انجام گرفته) نیز تاثیر چندانی برروی استحکام کششی کالا نداشته است. به هرحال شرایط رنگرزی می تواند روی فام رنگی کالا و تا حدودی ثبات های رنگی موثر باشد. در مقایسه روش های مختلف دندانه دادن نیز می توان اظهارداشت که روش دندانه دادن قبل از رنگرزی شرایط مناسب تری را برای جذب بیشتر رنگزا و سهولت دستیابی به فام موردنظر، فراهم می نماید.

در این طرح پژوهشی، روشهای رنگرزی خامه قالی به وسیله دستگاههای سنتی و موجود به منظور ارائه روشهای بهینه مقایسه شده است. مساله اساسی در این پژوهش این است که خصوصیات فیزیکی- مکانیکی، خواص ثباتی و ویژگیهای رنگی کالاهای رنگرزی شده در دستگاههای سنتی و موجود متفاوت است. بنابراین سه هدف عمده که شامل بررسی سیر تحول روشها و دستگاههای رنگرزی خامه قالی با مواد رنگزای طبیعی، شناسایی و مقایسه شاخص های راندمان، سرعت، زمان، کیفیت نخ خامه قالی و روشهای مورد استفاده در دستگاههای سنتی و موجود رنگرزی خامه قالی با مواد رنگزای طبیعی و همچنین معرفی روشها و دستگاههای بهینه در رنگرزی خامه قالی با مواد رنگزای طبیعی می باشد دنبال گردید. برای رسیدن به اهداف، بررسی مطالعاتی و میدانی انجام گرفت و نتایج مطالعات گسترده ای از روشهای رنگرزی سنتی و سیر تحولات آن تا به امروز به دست آمد. همزمان با آن سیر تحول دستگاههای رنگرزی از زمانهای بسیار دور تا به امروز نیز به دست آمد. روشهای رنگرزی سنتی در یک روش طراحی تاگوچی که در آن عوامل مختلف از قبیل pH، دما، زمان، جنس دستگاه رنگرزی و L.R جزء پارامترهای اصلی بودند، بهینه سازی شدند. عوامل موثر در بهینه سازی خاص ثباتی رنگ، تصاویر SEM و راندمان رنگرزی (مقادیر (k/s بودند. بعد از تعیین شرایط بهینه اولیه، شرایط دیگری از قبیل اثر مواد تعاونی (ماست، اسیداستیک، لیمو، قره قروت، اسیدلاکتیک)، نوع گراف رنگرزی، رنگرزی به روش کیسه ای و اثر آب روان برروی ویژگی های رنگی و خواص ثباتی برای مواد رنگزای طبیعی روناس، پوست گردو، جاشیر و اسپرک با دندانه های مختلف، زاج سفید، زاج سیاه، کات کبود، دی کرومات پتاسیم و سولفات آهن نیز مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت روش پایلوت برای رنگرزی با شرایط بهینه به کاررفت و نتایج حاصل از رنگرزیها با نمونه های آزمایشگاهی مقایسه شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که مس به عنوان جنس دستگاه رنگرزی تاثیر عمده ای برروی رنگ نهایی کالاهای رنگرزی شده می گذارد و پیرکس، فولاد ضداسید و سفال برروی رنگ نهایی تاثیرگذار نیستند. قرار دادن رنگزاهای طبیعی در درون کیسه هایی از جنس پلی استر در بسیاری موارد نسبت به روشهای سنتی رنگرزی یا تاثیری بر روی میزان جذب رنگ ندارد و یا تاثیر محدودی دارد. البته در این راستا اندازه کیسه های حاوی مواد رنگ طبیعی و فشردن آنها در زمانهای مختلف تاثیر بسزایی در جذب رنگ دارد. اثر مواد تعاونی در رنگرزی خامه قالی با مواد رنگزای طبیعی در اکثر مواقع نشان داد که اسیدلاکتیک می تواند جایگزین مناسبی برای ماست، قره قروت و یا لیمو باشند. در نهایت مشخص گردید که کالاهای رنگرزی شده به روشهای سنتی و دستگاهی دارای خواص ثباتی از قبیل شستشویی، نوری، کلرینه کردن و سایشی (تر و خشک) تقریبا یکسانی هستند. در این پژوهش رنگرزی خامه قالی با وسمه نیز مورد بررسی قرار گرفت و اثرpH ، ظاهر شدن رنگ به دو روش هوادهی و آب اکسیژنه، اثر دما، اثر مقدار هیدروسولفیت سدیم مصرفی و زمان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که کالاهای رنگرزی شده دارای ثبات نوری خوبی هستند و اندازه ثبات رنگ آنها به روش اکسیداسیون وابسته نیست. اثر pH نشان داد که کربنات سدیم بهترین قلیا برای رنگرزی خامه قالی با وسمه است و اکسیداسیون با هوا روش بهتری نسبت به روش شیمیایی می باشد. مقدار هیدروسولفیت سدیم نیز در میزان جذب رنگ وسمه برروی خامه قالی تاثیرگذار است. ضمن اینکه بهترین دمای رنگرزی 50oC و مناسب ترین زمان رنگرزی 60 دقیقه است.