در این طرح تحقیقاتی، استخراج مواد رنگزای موجود در گیاه روناس به منظور رنگرزی خامه قالی مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا ابتدا مواد رنگزای روناس به دو روش مداوم و غیرمداوم استخراج شده است. در روش مداوم از سوکسله با حلال متانول استفاده شده است. در روش غیرمداوم از اسید سولفوروس، آب، مخلوطی از آب و متانول، مخلوطی از آب و اتانول بعنوان حلال استخراج مورد استفاده قرار گرفته است. پارامترهای مورد بررسی جهت بهینه سازی شرایط استخراج عبارت بودند از روش استخراج، دما، زمان، مقدار حلال. مقدار مواد رنگزای استخراج شده در هر آزمایش به روش اسپکتروفتومتری و کروماتوگرافی با عملکرد عالی(HPLC) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که استفاده از مخلوطی از آب و اتانول بهترین حلال برای استخراج مواد رنگزای موجود در گیاه روناس است. مواد استخراج شده از گیاه روناس تغلیظ سازی و به دو صورت عصاره تغلیظ شده و پودر خشک برای رنگرزی خامه قالی کرمانشاهی و بلوچی بکار رفت. به منظور پایدارسازی و سهولت در استفاده از مواد استخراج شده و همچنین نگهداری آنها چهار فرمولاسیون مختلف ارائه گردید. عصاره تغلیظ شده و پودر خشک حاصل از عصاره برای رنگرزی خامه قالی کرمانشاهی و بلوچی به روش پیش دندانه به کار رفت و خواص رنگرزی کالاهای رنگرزی شده از قبیل ویژگی های رنگی، ثبات شستشویی، ثبات نوری و ثبات سایشی اندازه گیری شد. به منظور مقایسه عملکرد عصاره و همچنین پودر خشک تهیه شده از عصاره خامه قالی کرمانشاهی و بلوچی با پودر خشک گیاه رنگرزی شده و ویژگی های رنگرزی آنها به دست آمد. نتایج نشان داد که در تمامی حالات کالاهای رنگرزی شده با پودر گیاه خشک دارای رنگهای سیرتری نسبت کالاهای رنگرزی شده با عصاره و پودر خشک حاصل از عصاره دارد گر چه این اختلاف در برخی از شرایط خیلی عمده نیست. مقایسه خواص ثباتی کالاهای رنگرزی شده با عصاره و پودر حاصل از آن با نمونه های رنگرزی شده با پودر خشک تقریبا یکسان است و اختلاف عمده ای وجود ندارد.

در سالهای اخیر رویکرد زیست محیطی صنعت و توجه به سلامت انسان سبب شده است که رنگرزی منسوجات با رنگزاهای طبیعی دوباره مورد توجه قرار گیرد. به همین دلیل در این پژوهش رنگرزی کالای پشمی با استفاده از رنگزاهای طبیعی انجام شده است. کالاهای پشمی با سولفات آلومینیوم، سولفات مس، کلرورقلع، و نیترات نقره دندانه شده اند و سپس با روناس، اسپرک، پوست انار، و برگ مو رنگرزی شده اند. شستشوی کالاهای رنگرزی شده با مواد مختلف در شرایط متفاوت انجام شده تا تاثیر انواع شستشو بر رفتار رنگ کالا مشخص شود. شستشوهای انجام شده شامل شستشوی ساده، قلیایی، اکسیدی، آنزیمی، و احیایی بوده است. در اثر انجام شستشوهای مختلف، رنگ کالاها تغییر کرده است. سپس نمونه ها به کمک آزمونهای ثبات شستشویی و ثبات نوری، طیف سنجی ماوراء بنفش، طیف سنجی انعکاسی، میکروسکوپ- الکترونی پویشی، و طیف سنجی مادون قرمز مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان می دهند که در اثر عمل با مواد مختلف علاوه بر تغییر رنگ، ثبات شستشویی نمونه ها نیز تغییر می کند. عمل کالای رنگرزی شده با قلیایی ها، علاوه بر تغییر رنگ کالا، ثبات شستشویی آن را نیز بهبود می دهد، ولی بر ثبات نوری تاثیری ندارد. همچنین مشاهده شد که به دلیل وجود ساختارهای شیمیایی پیچیده در محلول رنگزاهای طبیعی و ترکیبات جاذب پرتو فرابنفش در آنها، قله های قوی در طیف ماوراء بنفش نمونه ها در نواحی با طول موج کمتر از طول موج محدوده مرئی ظاهر می شوند. بررسی نمونه ها به کمک میکروسکوپ الکترونی پویشی نشان داد که شرایط و مواد مختلف روی سطح الیاف پشم تاثیر دارند. در میان مواد مختلف به کار برده شده پروتئاز، لاکاز، و پرمنگنات پتاسیم بیشترین تاثیر را روی سطح الیاف داشته اند.

در فرشهای قدیمی استفاده از مواد رنگزای طبیعی معمول بوده است حال آنکه امروزه فرشهای دستباف با استفاده از هر دو دسته مواد رنگزای طبیعی و مصنوعی رنگرزی می شوند. با توجه به تفاوت قیمت و ارزش رنگزاهای طبیعی در مقابل مصنوعی، همواره تشخیص این دو دسته بسیار حائز اهمیت بوده است. شناسایی مواد رنگزای طبیعی از مصنوعی بطورکلی به دو صورت می تواند انجام پذیرد، بکارگیری روشهای شیمیایی و استفاده از شخص خبره، که روش دوم خود خطای زیادی را به همراه دارد. در روشهای شیمیایی نیز نیاز به استخراج ماده رنگزا از نمونه می باشد که این روش، تخریب را در مناطق نمونه برداری شده از کالا به همراه دارد و معمولا بسیار وقت گیر و پر هزینه می باشد. امروزه تلاش بسیاری جهت جایگزینی روشهای غیرتخریبی به جای روشهای شیمیایی تخریب پذیر جهت شناسایی ماده رنگزای مصنوعی و طبیعی و همچنین تعیین قدمت آنها شده است. در این تحقیق هدف بررسی روشهای غیرتخریبی مختلف جهت شناسایی رنگزاهای طبیعی و مصنوعی مورد استفاده در فرش دستباف می باشد. برای انجام این مهم نیاز به مجموعه کاملی از نمونه های رنگرزی شده با رنگزای طبیعی روناس و رنگزاهای مصنوعی بود. نمونه های نخ پشمی با دو نژاد عمده (بلوچی و کرمانشاهی) با رنگزاهای طبیعی روناس با دندانه های زاج سفید و کلرید قلع و رنگزاهای مصنوعی (اسیدی، متال کمپلکس و راکتیو) جهت تهیه فامهای رنگی متداول قرمز (قرمز، لاکی، صورتی، روناسی، دوغی، گل بهی) رنگرزی گردید. در مجموع 935 نمونه شامل 540 نمونه روناس، 120 نمونه ترکیبی، 228 نمونه مصنوعی و 47 نمونه از صنعت، تهیه شد. کارایی روشهای مختلف طیف سنجی شامل طیف سنجی مرئی، طیف سنجی مادون قرمز نزدیک و XRF در شناسایی رنگزای طبیعی از مصنوعی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد در مورد مجموعه نمونه مورد بررسی، تقریبا 70 درصد از نمونه های مصنوعی، با خطای 5% و با اعمال روش فشرده سازی طیفی PCA روی طیف انعکاسی مرئی نمونه و بررسی خطای بازسازی داده طیفی، تشخیص داده می شوند. البته چنانچه شرط تعیین شده حاصل نشد و خطای بازسازی نمونه مورد آزمایش کمتر از حد رواداری بود جهت اطمینان از روناس بودن باید روشهای دیگر نیز مورد بررسی قرار گیرند. روش طیف سنجی ناحیه NIR با توجه به نتایج این طرح، بسیار قابل اطمینان بود و برای 65 نمونه مورد بررسی تقریبا بدون هیچ خطایی جداسازی نمونه روناس از مصنوعی امکان پذیر بود که البته بررسی روی نمونه های بیشتر می تواند مفید باشد. مشکلی که در این روش وجود داشت پرتابل نبودن دستگاه اسپکتروفتومتر بود که در نتیجه نمی تواند برای یک قطعه فرش به کار رود (در این طرح نخهای پشمی رنگرزی شده به صورت کنار هم پیچیده شده و جلوی دستگاه قرار می گرفت). روش XRF قادر به تشخیص دو دندانه آلومینیوم و قلع که اکثرا در رنگرزی روناس استفاده می شوند، می باشد. مقدار مورد نیاز از نمونه با توجه به دستگاه مورد استفاده باید به اندازه ای باشد که یک لام 1cm*1cm را بطور کامل بپوشاند. نکته قابل توجه اینکه تقریبا در تمامی روشها امکان مخلوط بودن رنگزای مصنوعی با روناس منتفی نیست و شناسایی رنگرزیهای مخلوط از طبیعی و مصنوعی امکان پذیر نبود. این دسته در هر یک از روشهای شناسایی معرفی شده جزء یکی از دو گروه مصنوعی یا طبیعی قرار می گرفت.

دراین کار تحقیقاتی دو نوع پشم سیرجانی و کرمانشاهی به دو صورت سالم و دباغی به نخ تبدیل گردیدند. سپس از نخهای ریسیده شده دو قالیچه در رجشمارهای 35 و 25 (جمعا 8 قالیچه) بافته شد. قالیچه های مذکور به مدت حداقل 24 ساعت و در بعضی موارد تا 48 ساعت تحت تاثیر بار استاتیکی قرار گرفتند. این قالیچه ها همچنان تحت باردینامیکی به اندازه 2500 ضربه قرار گرفتند. با توجه به اینکه ضخامت قالیچه های تحت بار، در اثر اعمال نیرو کاهش می یابد، لذا منحنی کاهش ضخامت آنها برحسب زمان رسم گردید. بر اساس این بررسی، روند کاهش در کلیه قالیچه ها در ساعات اولیه بسیار سریع بوده، لیکن با گذشت زمان به یک مقدار ثابت میل می نماید. در این کار تحقیقاتی، نژاد الیاف به عنوان یک پارامتر مورد بررسی قرار گرفت که میزان کاهش قالیچه های بافته شده از الیاف پشم مختلف در رج شمارهای 35 و 25 بایکدیگر متفاوت می باشند. یکی دیگر از مواردی که در این رابطه مورد مطالعه قرار گرفت، مقایسه کاهش ضخامت خاب قالیچه های بافته شده از پشمهای سالم و دباغی مربوطه در دو رجشمار 35 و 25 بود، که در مواردی کاهش ضخامت قالیچه های بافته شده از الیاف پشم سالم نسبت به نوع دباغی آن کمتر و در مواردی بلعکس بوده است. یکی دیگر از پارامترهای موثر در کاهش ضخامت قالیچه ها عامل رج شمار است که درکلیه حالات قالیچه های با رجشمار 25 دارای کاهش ضخامت بیشتری نسبت به رجشمار 35 بوده اند. در این کار تحقیقاتی همچنین، قالیچه های بافته شده تحت باردینامیکی قرار گرفتند و منحنی کاهش ضخامت آنها برحسب تعداد ضربات دینامیکی رسم گردید. مقایسه منحنی های مذکور نشان می دهد که قالیچه های کرمانشاهی در هر دو رجشمار 35 و 25 دارای کاهش ضخامت کمتری نسبت به قالیچه های سیرجانی مشابه می باشند. هرچند در مورد قالیچه های بافته شده از پشم دباغی شده در رجشمار 35 وضعیت برعکس می باشد. در مورد اثر نوع الیاف، نیز مشخص گردید که قالیچه های بافته شده از الیاف پشم دباغی با رجشمار 25 دارای کاهش ضخامت کمتری نسبت به قالیچه های بافته شده از پشم سالم مربوطه می باشند. این وضعیت در مورد قالیچه های بافته شده با رجشمار 35، برعکس می باشد. میزان کاهش ضخامت قالیچه تحت باردینامیکی در رجشمارهای مختلف نیز با یکدیگر مقایسه شدند که رفتار انها با رفتار گزارش شده در مورد بارهای استاتیکی یکسان می باشد. علاوه بر موارد فوق خاصیت ظاهری (برگشت پذیری) قالیچه های فوق الذکر بعد از اعمال بارهای استاتیکی و دینامیکی نیز مورد مطالعه قرار گرفتند. ملاحظه منحنیها نشان می دهد که میزان برگشت خاب قالیچه ها در ابتدای امر سریع بوده و با گذشت زمان مقدار این روند کند می گردد، به طوری که بعد از مدت نسبتا طولانی به مقدار ثابتی میل می نماید، البته هرگز به ارتفاع اولیه خود برنمی گردند. در این بررسی خاصیت ظاهری فرشها با توجه به پارامترهایی نظیر نژاد الیاف پشم مصرفی، نوع الیاف پشم مصرفی و رجشمار آنها به طور قیاسی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند، که نتایج جالبی مشاهده گردید.

رفوگران قالی دستباف به دلیل نداشتن محیط کار مناسب، در معرض ابتلاء به بیماریهای اسکلتی عضلانی بوده و استمرار وضعیت موجود می تواند در کیفیت و کمیت کار رفو تاثیرگذار باشد. این مطالعه با هدف شناسایی شرایط و وضعیت موجود کارگاههای رفوگری از دیدگاه ارگونومی، عوارض جسمانی ناشی از کار، تاثیر شرایط مطلوب محیط کار و بکارگیری ابزار نامناسب بر کیفیت و کمیت رفو و شناسایی موانع و مشکلات ایجاد و بکارگیری شرایط ارگونومیکی طراحی و اجرا گردید. از طریق مصاحبه با رفوگران و صاحبان کارگاههای رفوگری تعداد کل رفوگران تهران 6000 نفر برآورد شد. با استفاده از روشهای آماری تعداد 418 نفر رفوگر مشغول به کار در مناطق بازار، قالیشویها و مغازه های خیابانی به عنوان نمونه انتخاب و به کمک پرسشنامه نوردیک عوارض جسمانی آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که همه رفوگران 94.4 تا 100 درصد عوارض جسمانی خود را ناشی از کار رفوگری می دادند. ناحیه تحتانی پشت آسیب پذیرترین عضو در بین اعضاء نه گانه بدن بود. بین سابقه کار رفوگران و ناراحتیهای گردن و شانه، آرنج، کفل ران، باسن و زانو ارتباط معنی دار وجود دارد که این ارتباط در مورد ناراحتیهای شانه و آرنج بسیار قدرتمند ( (p000.00در بین سه نقطه فوق الذکر، قالیشویها جوانترین رفوگران را بکار گرفته بودند. در مورد تاثیر عوارض جسمانی رفوگران و ابزار رفو در کیفیت و کمیت رفو نتایج مصاحبه ها که در بعضی موارد با نتایج پرسشنامه همخوانی داشت. نشان داد که کمیت و کیفیت رفو تحت تاثیر عوارض جسمانی حداقل تا زمانی که رفوگر بطور کلی قادر به کار نباشد قرار نگرفته و با ابزار هم ارتباطی ندارند. در عوض دستمزد و در آمد رفوگران و صاحبان کارگاههای رفوگری تاثیرگذار هستند. نتایج بدست آمده از بررسی عکسهای تهیه شده از فرشهای رفو شده نشان داد که بالا رفتن سابقه کار باعث بهبود کیفیت رفو می گردد. نتایج ارتباط عوارض جسمانی با کیفیت رفو بسیار ظریف و پیچیده می باشد. در مورد نقش ابزار در کمیت و کیفیت رفو هیچیک از نتایج پرسشنامه ای و مصاحبه ای ارتباطی مثبت یا منفی نشان ندادند.

رنگ یکی از مهمترین ارکان هویت و کیفیت فرش دستباف ایرانی است. در این راستا اساتید رنگرز خامه فرش دستباف از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و ارزش و کیفیت رنگ فرش های نفیس ایرانی مرهون تلاش های این دسته از هنرمندان است. بنابراین نظر به جایگاه فرش دستباف در هویت ملی ایرانی و نیز اقتصاد کشور، آگاهی از وضعیت کاری و مشکلات حرفه ای رنگرزان خامه فرش دستباف و نیز ثبت و ضبط تجربیات آنان به منظور حفظ این سرمایه ملی ضروری است. استان زنجان به عنوان یکی از مناطق مهم در تولید فرش دستباف کشور محسوب می شود. در این طرح مطالعاتی، در گام نخست اطلاعات لازم مرتبط با جنبه های مختلف تولید فرش دستباف در استان زنجان از مبادی و منابع مربوطه جمع آوری گردید. در ادامه با شناسایی کارگاه های رنگرزی فعال در استان افراد شاغل در حرفه رنگرزی خامه فرش استان مورد مصاحبه قرار گرفتند و ضمن تهیه شناسنامه شغلی و سایر مستندات از قبیل فیلم و عکس از این افراد، تلاشی در جهت اخذ آمار و اطلاعات، شناسایی مشکلات و ارائه پیشنهادات کارشناسی صورت پذیرفت. بر اساس اطلاعات بهدست آمده در حال حاضر تنها 7 کارگاه رنگرزی در استان زنجان مشغول به فعالیت می باشند که از آنها تعداد 4 کارگاه در شهر زنجان و 3 کارگاه نیز در بخش اسلام آباد (صفرآباد) قرار دارند. روشهای رنگرزی در کلیه کارگاه های استان، سنتی و مبتنی بر استفاده از مواد رنگزای شیمیایی بوده و عمده خامه های مورد استفاده در کارگاه های رنگرزی اسلام آباد، ابریشم و در زنجان پشم می باشند. همچنین خامه های پشم مورد استفاده در کارگاه های رنگرزی اغلب از خمینی شهر، کاشان، قم و تبریز و ابریشم نیز از کاشان، قم و گیلان و یا یه شکل وارداتی از چین و اوکراین تهیه می گردند.

رنگرزی پشم و ابریشم از عوامل موثر بر کیفیت قالی و میزان ارزش افزوده آن است. شناخت چالش های فراروی کارگاه های رنگرزی و اطلاع از نقاط ضعف و قوت آن ها می تواند به متولی و متصدیان فرش در برنامه ریزی هرچه بهتر ارتقای توان مهارتی رنگرزان و تجهیز کارگاه های رنگرزی کمک کند. خراسان های شمالی، رضوی و جنوبی از گذشته تا امروز از کانون های تولید قالی ایران در سبک های مختلف بوده اند و رنگرزی از مشاغل رایج در سطوح روستاها و شهرهای خراسان بوده است. افزون بر این که بسیاری از بافندگان رنگرزی پشم و ابریشم را سینه به سینه یاد گرفته و هم اکنون نیز رنگرزی خامه قالی را خود انجام می دهند بخش قابل توجهی از نیاز قالی بافان و تولیدکنندگان قالی خراسان از طریق سفارش دهی به هیجده کارگاه رنگرزی در خراسان و کارگاه های رنگرزی سایر استان ها به ویژه استان های یزد و اصفهان تامین می شود. این طرح مطالعاتی به وضعیت موجود کارگاه های رنگرزی استان های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی پرداخته و وضعیت آن ها را از نظر سخت افزاری و نرم افزاری مطالعه کرده است.

رنگرزی فرش ایران قبل از آنکه به فن و علم مربوط باشد (که هست) حاصل دست استادان و انسانهای شریف و زحمتکشی بود که به حرفه خویش عشق می ورزیدند. امروزه حتی اگر تمام دست اندرکاران فرش دستباف به این نتیجه برسند که احیای رنگرزی سنتی برای فرش امری حیاتی است جای یک عنصر کم است و آن حضور استادانی است که اگرچه بسیار کم شده اند ولی باید آنان را به صحنه آورد و از تجربیاتشان بهره گرفت و هرچه زمان بیشتری بر این مساله بگذرد دیرتر خواهد شد. هدف از این پژوهش آن است که، ضمن ارائه مطالب علمی، راهگشای تحقیقات دانش پژوهان در عرصه ای باشد که میراث ارزنده سنتی احیاء شود و هم تجربه های نو در جهت توسعه و تکامل آن عمل، بدین منظور، در این پژوهش سعی می شود در حدامکان شیوه های رایج رنگرزی و همچنین وضعیت موجود کارگاه های رنگرزی در استان فارس به قلم آورده شود. که نمونه هایی از مواد رنگزای مورد استفاده و کالاهای رنگرزی شده استان نیز پیوست به این مجموعه می باشد.

سالهاست که با موفقیت از نخهای ظریف پنبه ای 20.4 و 20.6 در تولید فرش های ظریف روی دارهای فارسی- بخصوص در مناطق نائین و مشهد استفاده می شود. لیکن کاربرد نخ هایی با این ظرافت، تولید روی دارهای ترکی را با مشکلات همراه می سازد که از مهمترین آنها بالا بودن نرخ پارگی چله هاست. علی رغم آنکه بکارگیری چله های مخلوط پلی استر/ پنبه به عنوان فوریترین راه حل پیشنهاد شده، لیکن مشکلات فنی تولید و کیفیت پایین محصولات تولیدی، لزوم استفاده از چله های صددرصد پنبه ای و حذف الیاف مصنوعی را خاطرنشان می سازد. به این منظور نمونه هایی از نخ های کارد و شانه شده 40.18 تهیه و در شرایط مختلف حمام مرسریزاسیون- با غلظت، دما و زمان متفاوت- مرسریزه گردید تا بهترین نوع نخ و بهینه شرایط حمام، جهت تولید چله معلوم گردد، سپس کلیه نمونه ها روی دار ترکی بافته شد تا صحت نتایج آزمایشات عملا کنترل گردد. نتایج آزمایشات خواص مکانیکی، نشان داد که اولا بهینه شرایط حمام در غلظت 25 درصد، زمان 5 دقیقه و دمای 20 درجه سانتیگراد حاصل می شود، ثانیا هیچ یک از انواع خام و مرسریزه شده نخ کارد، خواص کششی لازم جهت استفاده در چله فرش دستباف را ندارند. این در حالی است که نخ شانه خام خواص کششی مطلوب از خود به نمایش می گذارد و طی عملیات مرسریزاسیون این خواص بهبود می یابد. در نهایت قابلیت های مکانیکی نخ شانه و مرسریزه شده 40.18 به عنوان چله مناسب با نرخ پارگی فوق العاده پائین روی دارترکی، در تولید رضایت بخش بافت های ظریف اثبات می گردد.

طبق مطالعات انجام شده الیاف پلی استر عمده ترین لیف مصنوعی مورد مصرف در فرش دستباف می باشد که در چله و پود نازک برخی از فرشهای دستباف تبریز مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از الیاف پلی استر در فرش دستباف مشکلاتی را نظیر تغییرات ایجاد شده در ابعاد و ظاهر آن ایجاد می کند که در این تحقیق، تغییرات ایجاد شده در ابعاد و ظاهر فرش دستباف در شرایط مختلف از نظر رطوبت و حرارت مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق، 4 نمونه فرش دستباف با 2 نخ چله پنبه ای و پنبه/ پلی استر و دو نخ پود نازک از جنس پنبه و پلی استر، به منظور بررسی تاثیر وجود الیاف پلی استر در چله و پود نازک، با رجشمار 50 تولید شده است. همچنین برای مطالعه تاثیر نخهای چله و پود نازک در تغییرات ابعادی فرش دستباف و حذف تاثیر الیاف پشم در این تغییرات، چهار نمونه فرش بدون پرز بافته شده است. سپس شرایط احتمالی مکان مورد استفاده از فرش دستباف، شبیه سازی شده و تغییرات ایجاد شده در این شرایط در ابعاد و ظاهر نمونه ها اندازه گیری شده است. نتایج آزمایشات تغیرات ابعادی نشان می دهد که مقدار جمع شدگی نمونه های بافته شده با نخ چله پنبه/ پلی استر در محیط های گرم و مرطوب 1.5 برابر چله پنبه ای بوده است. و همچنین توزیع دمای نایکنواخت در پشت نمونه ها تاثیر بسیار زیادی در تغییر نامنظم ابعاد نمونه های بافته شده با نخ چله پنبه/ پلی استر داشته است. در عملیات شستشو مقدار جمع شدگی نمونه های دارای نخ چله پنبه ای در مقایسه با نخ چله پنبه/ پلی استر قابل توجه بوده و هنگام قرار گرفتن در آب بیشترین کاهش طول در این نمونه ها مشاهده شده است. در بررسی ناهمواری سطحی ایجاد شده مشاهده شده است که پشت فرشهای بافته شده با نخ چله پنبه/ پلی استر در مقایسه با فرشهای بافته شده با نخ چله پنبه ای از ناهمواری بیشتری برخوردار بوده و پس از توزیع نایکنواخت دما در پشت فرشها، نمونه های دارای چله پنبه/ پلی استر ناهمواری های سطح بیشتری را نشان داده اند. نتایج بررسی مقاومت خمشی نمونه های بافته شده نشان دادند که مقاومت خمشی نمونه ها پس از قرار گرفتن در محیط های گرم و مرطوب، کم شده و پس از عملیات شستشو طول خمش در جهت تار، به نصف کاهش یافته است. همچنین وجود الیاف پلی استر در چله و پود نازک، سبب افزایش طول خمش نمونه ها به میزان 18% در جهت تار و 7% در جهت پود شده است.