فرآیند الکتروکینتیک اعمال یک میدان مستقیم با شدت کم بین الکترودها است که سبب می شود آلاینده ها به ویژه فلزات سنگین طی مکانیسم های مختلف از قبیل مهاجرت الکتروشیمیایی یون ها، الکترواسمز، الکتروفورز و الکترولیز به سمت الکترودهای با بار مخالف حرکت نمایند. هدف این طرح کاربرد روش مذکور در مقیاس آزمایشگاهی به منظور پالایش خاک اراضی کشاورزی دشت لنجان در مجاورت معادن فعال سرب و روی ایرانکوه می باشد. ناحیه مذکور در فاصله 20 کیلومتری جنوب غربی شهر اصفهان واقع گردیده است. واحدهای سنگی این منطقه متعلق به دوران دوم زمین شناسی (ژوراسیک و کرتاسه) شامل شیل، سیلتستون، ماسه سنگ و سنگ های کربناته اند که سنگ میزبان مناسبی برای فلزات سنگین از قبیل سرب، روی، کادمیوم و ... محسوب می شوند. در این طرح پس از بررسی اطلاعات و نقشه های موجود، نسبت به نمونه برداری اقدام و نمونه ها طبق زمان های پیش بینی شده مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که با کاربرد روش الکتروکینتیک غلظت برخی از آلاینده ها را می توان توسط تبادل یونی در محیط کاهش داد.

عناصر سنگین به عناصری که وزن اتمی بالا، دانسیته بیشتر از پنج گرم بر سانتی متر مکعب و خاصیت فلزی دارند، اطلاق می شود. این عناصر غالبا در اثر فرآیندهای ماگمایی گرانیتوئیدی و دگرسانی گرمابی، انتقال و تجمع یافته و به عنوان عامل آلاینده محیط زیست مطرح می باشند. یکی از مناطق احتمالی مستعد آلودگی در استان اصفهان در حد فاصل قمصر- قهرود از توابع شهرستان کاشان تشخیص داده شد که مطالعات ژئوشیمیایی بر روی این منطقه انجام گردید. برای این منظور پس از بررسی منابع موجود با استفاده از دانش دورسنجی، محل های مناسب نمونه برداری مشخص و نسبت به نمونه گیری از آن محل ها اقدام و نیز آزمایش های XRF، XRD و ICP-MS بر روی نمونه ها انجام شد. از آنالیز خوشه ای برای استخراج مدل ژئوشیمیایی استفاده گردید. مدلسازی زمین آماری عناصر سنگینی چون مس، کادمیوم، کبالت، آرسنیک، روی و سرب به روش کریجینگ نیز انجام گرفت. با توجه به این اطلاعات، نقشه های همبستگی مناطق آلوده به عناصر فلزی سنگین فوق با نقشه زمین شناسی و آلتراسیون های منطقه ترسیم گردید و در نهایت راهکاری مناسب جهت رفع آلودگی پیشنهاد شد. شایان ذکر است که منطقه مورد مطالعه بخشی از پهنه ساختاری ارومیه- دختر می باشد. در این زون مجموعه ای از سنگ های آذرین ترشیری بر روی واحدهای سنگی دوران اول و دوم زمین شناسی قرارگرفته که ماگماتیسم منطقه عمدتا در قلمرو توده گرانودیوریتی- تونالیتی است.

امروزه استفاده از روشهای غیر مستقیم در اندازه گیری و ردیابی آلودگی آبهای زیرزمینی به دلیل سرعت بالا و هزینه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این بین روشهای ژئوفیزیکی اهمیت خاصی دارند. از آنجاییکه انتخاب روش مناسب در تعیین گستره آلودگی آبهای زیرزمینی، ارتباطی تنگاتنگ با نوع آلودگی و تاثیر آن بر خواص الکتریکی آب زیرزمینی و خصوصیات هیدروژئولوژی آبخوان مورد مطالعه دارد در این طرح سعی شد، با نمونه گیری از منابع آب زیرزمینی و آنالیز شیمیایی آنها و همچنین انتخاب روش مناسب، اثر آلودگی ها را ردیابی کرد و با استفاده از نتایج بدست آمده نسبت به مدلسازی آلودگیهای آبهای زیرزمینی با تلفیق مطالعات ژئوالکتریکی و هیدروژئوشیمیایی اقدام نمود. مجتمع ذوب آهن در جنوب غرب اصفهان بدلیل اینکه از نقاط صنعتی مهم استان بوده و در نواحی اطراف آن مناطق مسکونی و زمین های کشاورزی فراوانی وجود دارد به عنوان منطقه مطالعاتی انتخاب شده است.

کارخانه سیمان سفید بنوید در فاصله 25 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان نائین واقع شده است.برای بررسی ساختار زمین شناسی تحت الارضی و مطالعه وضعیت آب های زیرزمینی در اراضی کارخانه، از روش ژئوالکتریک استفاده شده است. با استفاده از این روش، ساختار پدیده های مختلف زمین شناسی از قبیل آبرفت ها، واحدهای سنگی، گسل ها و تغییر رخساره ها و غیره قابل تشخیص و بررسی است. در این پروژه اقدام به برداشت بیش از 140 سونداژ الکتریکی با خط جریان 1000 متر گردید. با عنایت به نقشه های تهیه شده و زمین شناسی عمومی منطقه وضعیت آب زیرزمینی محدوده مورد مطالعه در قالب دو شاخصه واحدهای سنگی و رسوبات آبرفتی مورد بررسی قرار گرفت.

«2- اتیل هگزانول» (2 E H) یک ماده شیمیایی با فرمول«C18H17OH» می باشد که در واحد «D.O.P » پتروشیمی فارابی به وفور به کار می رود.بازیابی این ماده، با اهداف زیر انجام شده است: 1- استفاده از مواد ضایعاتی پتروشیمی برای تهیه ماده با ارزش 2- کنترل مسائل زیست محیطی 3- جلوگیری از به هدر رفتن مواد با ارزش که ضایعات کارخانجات محسوب می شود. آنالیز ضایعات پتروشیمی فارابی (Purge Alcohol) نشان می دهد که میزان آب درگیر در مخلوط ناچیز (حدود 1 درصد) می باشد و عمده مخلوط شامل «بنزن» (80 درصد) و «2- اتیل هگزانول» (حدود 19 درصد) می باشد که با جداسازی 2- اتیل هگزانول می توان از بنزن هم به عنوان یک ماده جانبی استفاده نمود. اطلاعات حاصل نشان می دهد که در سال می توان حدود 30 تن 2 اتیل هگزانول از ضایعات پتروشیمی جدا نمود. بهترین روش بازیابی 2- اتیل هگزانول، «تقطیر آزوترپیک» می باشد.

«2-اتیل هگزانول» یک ماده شیمیایی به فرمول «C18H18O» و از جمله ترکیبات الکلی است که مصارف زیادی در صنایع دارد. برخی از کاربردهای آن شامل تولید «انیدرید فتالیک»، خشک کردن و رسوب دادن ترکیبات و صنایع لاستیک و شوینده ها و تولید برخی نرم کننده ها به خصوص نرم کننده «پی وی سی» می باشد. هدف اصلی این طرح استفاده از ضایعات آبی پتروشیمی فارابی - واحد «DOP» می باشد. به گونه ای که آمار نشان می دهد با اجرای فاز صنعتی این طرح، سالیانه حدود 300 تن «2-اتیل هگزانول» قابل استحصال است. لازم به ذکر است که این مقدار می تواند بخشی از نیاز این واحد را به ماده اولیه بر طرف سازد. برای تحقق اهداف فوق الذکر، پس از مطالعات اولیه، تلاش گردید تا 2-اتیل هگزانول از مخلوط سه تایی «آب – بنزن - 2 اتیل هگزانول» جدا گردد. در مجموع این گزارش برخی از شرایط لازم و چگونگی انجام این فرآیند را در اختیار می گذارد.

«اسید بنزوییک» (C6H5COOH) به اشکال مختلف در طبیعت یافت می شود. این اسید یکی از تجاری ترین اسیدهای «کربوکسیلیک آروماتیک» است. این ماده به صورت مستقیم یا به صورت یک ترکیب حد واسط کاربردهای فراوانی در صنایع غذایی، دارویی، شیمیایی و … دارد. در این تحقیق ضمن بررسی کامل روش های گوناگون تهیه این ماده، روش تهیه با استفاده از «انیدرید فتالیک» پتروشیمی فارابی ارائه و پیشنهاد شده است. «کربوکسیله»کردن «انیدریدفتالیک» مذاب توسط بخار آب در حضور کاتالیزور کرم و سدیم، یک روش تولید مطلوب است. در این طرح پارامترهای لازم برای راه اندازی واحد تولید به ظرفیت 700 تن در سال ارائه شده است.

«انیدرید مالئیک» یک جامد سفید نم نما با کریستال های سوزنی و «اورتورمبیک» است که به لحاظ تجارتی از اهمیت ویژه برخوردار است، زیرا به عنوان ماده خام اولیه در تهیه «آسکیروپلی استررزین»ها، پوشش های سطحی روان کننده ها، «کوپلیمر»ها و تهیه برخی مواد شیمیایی کشاورزی به کار برده می شود. انیدریدمالئیک در مقیاس صنعتی از مواد اولیه مختلفی نظیر «بنزن، نرمان بوتان و 1 و 3- بوتا دی ان» سنتز می شود ولیکن یکی از طرق تهیه این ماده با ارزش تهیه آن به عنوان یک محصول فرعی از خط تولید «فتالیک انیدرید» می باشد. لازم به توضیح است که ضایعات آبی فرآیند فتالیک انیدرید (پتروشیمی فارابی ماهشهر) حاوی حداقل 6.95%اسید مالئیک است، لذا در این پروژه چگونگی استخراج و تهیه انیدریدمالئیک از این ضایعات آبی بررسی و نتایج آزمایشگاهی در گزارش طرح ارائه شده است

«بادرنجبویه» یا «ملیس» گیاهی است پایا که برگ های آن حاوی اسانس است. با توجه به این که این گیاه در جهاددانشگاهی کشت و تولید می شود و دارای خواص دارویی است لذا روش های استخراج اسانس آن آزمایش گردیده سه روش برای آن به کار رفت که مزایا و کارایی سه روش در گزارش ارائه شده است. عوامل موثر بر کمیت و کیفیت اسانس از قبیل تازگی و کهنگی گیاه، نحوه خشک کردن و نگهداری نیز بررسی شده است.

«بنزن هگزا کلراید» با فرمول «C6H6C6» و با نام اختصاری «B.H.C.» یکی از موادی است که کاربردهای زیادی در صنایع دارویی دارد. از مهم ترین و اصلی ترین کاربردهای این ماده به کارگیری آن در ساخت و تولید حشره کش هاست.جزء تشکیل دهنده فعال، «ایزومرهای 1 و 2 و 3 و 4 و 5 و 6 هگزا کلر و سیکلو هگزان یا لیندن» می باشد. بنزن هگزا کلراید به وسیله کلردار کردن بنزن در شرایط ویژه ای تهیه می شود. محصول خام، جامد بی شکل با رنگ مایل به خاکستری یا مایل به قهوه ای و با بویی ویژه است که در دمای 65oC ذوب می شود. این شامل 8-10 درصد ایزومر و فعال و حداقل چهار «استرئوایزومر» غیرفعال می باشد. معمولا برای تهیه این ماده می توان از کلردار کردن بنزن در حضور نور ماورابنفش یا کنترل درجه حرارت هنگام واکنش استفاده کرد.