در کار پژوهشی حاضر فیبر جدید میکرو استخراج با فاز جامد بر پایه پوشش مخلوط کربن فعال و زئولیت در ماتریکس پلی وینیل کلراید بر روی سیم نقره جهت استخراج استون از نمونه ادرار ساخته شد. بر خلاف فیبر های تجارتی که بر پایه فیبر های نوری از جنس سیلیکای گداخته ساخته می شوند، فیبر جدید بدلیل داشتن تکیه گاه فلزی (سیم نقره) از دوام مکانیکی بالاتری برخوردار بوده و شکننده نمی باشد. ضمنا پوشش فیبر قابلیت تحمل دما تا 250 درجه سانتیگراد را دارد. با توجه به هدف اصلی طرح که ارایه روشی برای استخراج و آنالیز اجسام کتونی (بتا هیدروکسی بوتیرات، استواستات) از ادرار می باشد، در این طرح با تبدیل اجسام کتونی به استون به طریق شیمیایی و بدنبال آن میکرو استخراج استون حاصل با فیبر ارایه شده و آنالیز توسط کروماتوگرافی گازی، اندازه گیری آنالیت های مورد نظر با موفقیت به انجام رسید.

میکرواستخراج با فاز جامد از فضای فوقانی نمونه و کوپل شدن آن با کروماتوگراف گازی بدلیل سرعت، سادگی، ارزانی و عاری از حلال بودن، یک تکنیک متداول برای شناسایی و اندازه گیری کمی آنالیت ها در نمونه های مختلف می باشد. در میکرواستخراج با فاز جامد، پوشش فیبر در کارائی استخراج و همچنین در کارایی استخراج معکوس، استخراج انتخابی، حساسیت و تکرار پذیری نقش مهمی دارد. بنابراین توسعه میکرواستخراج با فاز جامد در آینده وابسته به فناوری پوشش فیبر خواهد بود. در این طرح تحقیقاتی فیبر میکرواستخراج با فاز جامد بر پایه پوشش کامپوزیتی آلومینا-تیتانیا به روش سل-ژل بر روی سیم مسی پوشش داده شده و سپس کاربرد فیبر حاصل در جداسازی و آنالیز حلالهای آلی کلردار (کلرفرم، کربن تتراکلرید، تری کلرواتن و تتراکلرواتن) در نمونه های ادرار معرفی گردیده است. تاثیر ترکیب پوشش فیبر و شرایط میکرواستخراج مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین تاثیر دما و زمان بر واجذبی آنالیتها مطالعه شده است. فیبر معرفی شده دارای ظرفیت جذب بالائی بوده و نمونه برداری سریع با حساسیت بالا را برای حلالهای آلی کلردار فراهم می نماید. انحراف استاندارد نسبی برای تمامی آنالیتهای مورد مطالعه زیر 6.5% می باشد. در ادامه پروژه فیبر دیگری بر پایه سل ژل تیتان و پلیمر زیستس کیتین پوشش یافته بر روی سیم نقره تهیه شده و جهت میکرواستخراج با فاز جامد الکلهای آلیفاتیک از فضای فوقانی آب سیب توسعه داده شد. تحت شرایط بهینه فیبری متخلخل با ظرفیت استخراج بالا و پایداری حرارتی خوب (بالاتر از 250 درجه سانتیگراد) به دست آمد. روش SPME-GC برای آنالیز الکلهای آلیفاتیک از آب سیب و کنسانتره موفقیت آمیز بود. بازیافت 92.8% تا 98.6% و انحراف استاندارد نسبی برای پنج اندازه گیری مکرر تمامی آنالیتها کمتر از 7.8% بدست آمد.

الکترودهای انتخابی یون به علت کارآیی در شرایط مختلف تجربی، حساسیت نسبتا بالا، عملکرد انتخابی و هزینه پایین آنالیز، کاربردهای وسیعی را در زمینه های مختلف آنالیز پیدا نموده اند. در این کار پژوهشی یک حسگر غشایی جدید برای آشکار سازی انتخابی یون یدید که شامل زوج یون کتوکونازول- تری یدید در ماتریکس پلی وینیل کلرید و مخلوط پلاستی سایزرهای 2- نیتروفنیل اکتیل اتر و دی اکتیل فتالات است به وضوح شرح داده شده است. تاثیر ترکیب غشاء، pH محلول و تاثیر سایر یون ها بر کارآیی الکترود مورد بررسی قرار گرفته و غشاء بهینه شده دارای پاسخ نزدیک به نرنستی برای یون یدید در محدود غلظتی 1×10-5 مولار الی 1×10-2 مولار در 25±1 درجه سانتیگراد می باشد. الکترود می تواند در محدوده وسیعی از pH، 3 الی 10 مورد استفاده قرار گیرد و دارای مزایایی از قبیل، انتخابگری بالا، پاسخ دهی سریع، طول عمر خوب (4 ماه) می باشد و به طور موفقیت آمیزی به عنوان الکترود شناساگر در تیتراسیون پتانسیومتری یون یدید و در اندازه گیری یدید به روش پتانسیومتری مستقیم بکار برده شده است.

تجزیه با تکنیکهای کروماتوگرافی نیازمند استانداردهای مواد (موادی شناخته شده با خلوص بالا) جهت شناسایی و اندازه گیری کمی ترکیبات است. در این طرح پژوهشی برای تهیه مخلوط استاندارد اسیدهای چرب، گلیکولیپیدها از منابع گیاهی و یا جانوری با استفاده از محلول هیروکسید پتاسیم در متانول یا روش استریفیکاسیون اسیدی به متیل استر اسید های چرب تبدیل می شوند. پس از جداسازی متیل استرها از مخلوط واکنشگرها (با استخراج مایع- مایع توسط هپتان نرمال) و خالص سازی (بر اساس تغییر حلال و عبور دادن از ستون سیلیکا)، محصول نهایی با دستگاه کروماتوگراف گازی مجهز به آشکار ساز یونیزاسیون شعله ای (GC-FID) مورد آنالیز قرار گرفت. مخلوط تهیه شده از متیل استر اسید های چرب می تواند در شناسایی پیک های اسیدهای چرب در نمونه های مختلف، جهت مقاصد تحقیقاتی و یا کنترل کیفیت مورد استفاده قرار گیرد.

استان چهارمحال و بختیاری با وسعتی حدود 15490 کیلومتر مربع، به دلیل وجود بخشی از رشته کوه های زاگرس رسوباتی نظیر شیل، دولومیت، ماسه سنگ و توف گسترش نسبتا وسیعی دارند. به نحوی که این استان پتانسیل خوبی از ذخایر دولومیت و گچ را دارد. با توجه به مطالعات زمین شناسی انجام شده و نیز عیارسنجی کانسارهای دولومیت و گچ استان به نظر می رسد بهترین ذخایر گچ و دولومیت استان با عیار مناسب در دو شهرستان اردل و لردگان متمرکز است. البته باید ضروریات و شرایط موردنیاز احداث یک واحد فرآوری را نیز مدنظر داشت که از آن جمله می توان به جاده های ارتباطی، آب، برق، گاز و سایر خدمات از جمله بهداشت و درمان، تامین نیروی انسانی مورد نیاز و غیره اشاره نمود. به همین دلیل است که علاوه بر عامل مواد اولیه عوامل محیطی نیز در انتخاب محل استقرار واحد فرآوری بسیار حائز اهمیت است. علاوه بر موارد ذکر شده شناسایی ممبرهای عیار بالا در بررسی ذخایر معدنی در هر منطقه قبل از احداث واحد فرآوری و ارزیابی ذخیره آن جهت برآورده کردن نیاز مواد اولیه حداقل 25 سال مصرف کارخانه بسیار ضروری و حائز اهمیت است. با توجه به مطالعات انجام گرفته می توان پس از تولید کربنات منیزیم از دولومیت آن را با ژیپس پودر شده مخلوط کرد و سپس سوسپانسیونی از این مخلوط در محیط آبی تهیه کرد. سپس با عبور گاز CO2 از میان مخلوط و همزمان حرارت دادن آن، سولفات منیزیم را تهیه کرد. حتی می توان مستقیما با استفاده از مخلوط کردن دولومیت کلسینه شده و ژیپس پودر شده در محیط آبی و در یک راکتور و عبور گاز CO2 از میان این مخلوط و همزمان حرارت دادن آن سولفات منیزیم را تهیه کرد که این روش از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه است. زیرا می توان با طراحی مناسب گاز CO2 مورد نیاز برای این واکنش را نیز از کلسینه کردن دولومیت در کوره تهیه کرد و با استفاده از لوله هایی آن را به داخل راکتور هدایت کرد.

استان چهارمحال و بختیاری سرزمینی مرتفع در قلمرو مرکزی فلات ایران و مستقر در میان رشته کوه های زاگرس است. گنبدهای نمکی یکی از عوارض طبیعی قابل توجه در این منطقه هستند. گنبد نمکی نازی یکی از مهم ترین گنبدهای نمکی موجود در منطقه و در ارتباط با گسل بازفت و در حوضه آبریز رودخانه بازفت واقع شده است. در این ناحیه چشمه های مختلفی وجود دارد که چشمه نازی و مورز در تماس مستقیم با گنبد نمکی هستند که در این میان گنبد نمکی باعث تغییر کیفیت چشمه نازی شده است.در این طرح با توجه به اهمیت منابع آبی حوضه کارون که یکی از منابع اصلی آب کشور است و تاثیر چشمه های شور بر کیفیت این منابع به بررسی علل شوری رودخانه نازی و تهاجم آب شور پرداخته شده است. با توجه به مطالعات هواشناسی و هیدرولوژی ناحیه، فروردین و اردیبهشت در فصول پرآبی، تیر و آذرماه در فصول متوسط آبی و شهریور و مهر ماه در فصول کم آبی قرار دارند. لذا نسبت به نمونه برداری از منابع آب سطحی و چشمه های منطقه در طی فصول کم آبی، متوسط و پرآبی اقدام شد. به منظور تعیین رخنمون سطحی گنبد و بررسی چگونگی تماس آن با منابع آب سطحی و زیرزمینی، با استفاده از برداشت های زمینی، نقشه توپوگرافی 1:50000 و داده های ماهواره ای TM اطلاعات زمینی جمع آوری شد و وارد محیط GIS گردید. در پایان نقشه 1:50000 زمین شناسی از ترکیب این اطلاعات در نرم افزارMapinfo  تهیه گردید که تمامی اطلاعات به دست آمده را در بر دارد. سپس نمونه برداری روشمند از منابع آب سطحی و زیرزمینی شامل نمونه برداری از منابع آب شامل رودخانه، چشمه ها در بالادست و پایین دست گنبد نمکی در سه فصل آبی (پرآب، متوسط و خشک) در یک سال آبی انجام شد و نمونه های برداشت شده به روش دستگاهی آنالیز گردید. در نهایت با ترکیب و تلفیق داده ها و تجزیه و تحلیل نتایج آزمایشگاهی و بررسی منابع آلودگی با استفاده از نرم افزارهای Excel و Phreeqc برنامه و راهکارهای عملی جهت کاهش آثار کاهش تشکیلات نمکی بر منابع آب از نقطه نظر بهره برداری پایدار عرضه شد.

«اسید اگزالیک» با فرمول «HOOC COOH» کاربردهای زیادی در صنایع مختلف داشته و در حال حاضر برای مصارف صنایع داخلی هر ساله از کشورهای دیگر خریداری می گردد.در این طرح با بررسی های آزمایشی که انجام گرفت این ماده با استفاده از اکسیداسیون کاتالیزوری محتوا قندی ملاس های تهیه شده از کارخانجات قند، سنتز گردید. با توجه به ماده اولیه ملاس و فرآیند مورد استفاده، تهیه اسید اگزالیک به این روش مناسب بوده و این ماده با راندمان و درصد خلوص بالا به دست می آید.

«سولفات سدیم» در طبیعت به صورت های «میرابلیت» (آبدار) و «تناردیت» (بدون آب) یافت می شود. شورابه ها بیش ترین محل تامین ذخایر تجاری «سدیم» می باشد. در طبیعت بیش از 40 کانی سولفات سدیم تشکیل می شود که دو کانی میرابلیت و تناردیت دو کانی عمده تجاری سولفات سدیم هستند. در طول اجرای عملیات صحرایی، اکیپ عملیاتی دو منطقه مستقر و نسبت به نمونه برداری اقدام کردند. نمونه ها به آزمایشگاه ارسال و عیار هر کدام از آن ها اندازه گیری شد. با استفاده از عیارهای به دست آمده نقشه های هم عیار ترسیم شده و نسبت به تخمین ذخیره اقدام شد. ذخیره سولفات سدیم با عیار متوسط 22.6درصد حدود 42000 تن و با عیار متوسط 26.3 قریب به 31500 تن تخمین زده می شود. لازم به تذکر است که در صورت بهره برداری صحیح و اصولی از این ذخیره، این کانی مجددا استعداد تشکیل دارد. در پایان، تکنولوژی تغلیظ کانی و بررسی فنی و اقتصادی آن نیز بررسی شده است.

«گرمکن شیمیایی» حاوی موادی است که در دو جداره بسته بدی شده و چنانچه پاکت داخلی بیرون آورده شده و در معرض هوا قرار گیرد ایجاد گرما خواهد نمود و چنانچه درون لباس افراد قرار گیرد می تواند به مدت تقریبا 8 ساعت دما را در حدود 60oC حفظ نماید. از این گرمکن می توان برای امور درمانی، فعالیت های ورزشی در مناطق سرد و گرم و نگه داشتن بدن رزمندگان در محیط های سردسیر استفاده کرد.

آب یکی از نیازهای اولیه و اساسی هر طرح توسعه ای به شمار می رود. به همین دلیل تلاش در جهت تعیین محل، توسعه و استفاده بهینه از ذخایر آب زیرزمینی در هر منطقه از اهمیت زیادی برخوردار است. بدین ترتیب هر تکنیک جدیدی که به تعیین محل مناسب برای حفر چاه آب کمک کند بسیار ارزشمند است. امروزه از روش های ژئوفیزیک در اکتشاف آب زیرزمینی بهره گرفته می شود. در منطقه مورد مطالعه با استفاده از اطلاعات 60 گمانه الکتریکی ساختار زمین شناسی و وضعیت سفره آب زیرزمینی مورد ارزیابی و مطالعه قرار گرفت. محدوده مورد مطالعه در کیلومتر 55 شمال شرق اصفهان و در مسیر جاده قدیم مورچه خورت ـ نطنز واقع شده است.