تحقیق در مورد مبانی هنرهای سنتی ایران موضوعی جدی و درخور توجه است و زیبایی شناسی تنها یکی از مباحث مربوط به شناخت بنیانهای اساسی هنرهای سنتی ایران است. فرش دستباف ایران وجهی هنری و صنعتی دارد که از وجه هنری در طبقه بندی هنرهای سنتی ایران قرارگرفته و زیبایی شناسی موضوع وجه هنری آن است، به همین دلیل است که مطالعات حاصل از تحقیق فوق در بعضی قسمتها قابل تعمیم به هنرهای سنتی ایران می باشد. از آنجا که اصول و مبانی هنرهای غنی ایرانی تا به حال مکتوب نشده و خلاء نیاز به این موارد برای آگاهی همه اقشار مرتبط با این موضوعات کاملا احساس می شود، پژوهش فوق ضرورت پیمودن اولین قدم برای رفع نیاز اطلاعاتی مربوط به مبانی زیبایی شناسی فرش ایران را نشان می دهد. در این گزارش هدف، شناخت و معرفی مبانی زیبایی شناسی فرش ایران، بیان ارتباط آن با ارزشهای فرهنگی و هنری و ارائه نتایج به مخاطب عام برای استقبال آگاهانه از فرش ایران است. متغیرهای موردنظر در اینجا طرح و نقشه فرش، رنگ، نوع و شیوه بافت، مواد اولیه، ابعاد فرش، ابزار مصرفی، تاثیرات عوامل اقتصادی و بازار، مرمت و رفوی فرش، طریقه پرداخت و روگیری، منطقه جغرافیایی و تاثیر سایر هنرها و فنون بر فرش دستباف بوده است. با توجه به اینکه تحقیق از نوع بنیادی و کاربردی است، روش تحقیق در قسمتی تاریخی و در بخشی دیگر توصیفی است. همچنین اطلاعات به شیوه کتابخانه ای و اسنادی جمع آوری شده و نمونه ها به صورت تصادفی انتخاب شده اند. از مصاحبه و پرسش و پاسخ نیز برای دریافت نظرات صاحب نظران استفاده، و کل مطالعات فراهم آمده در پنج فصل طبقه بندی شده است. فصل اول شامل کلیات و چهارچوب نظری تحقیق، فصل دوم روش انجام تحقیق، فصل سوم و چهارم شامل یافته ها و تجزیه و تحلیل مطالعات و فصل پنجم نیز شامل نتیجه گیری و پیشنهادها می باشد که در فصل آخر شناسه های زیبایی در فرش به عنوان نوعی نتیجه گیری قید گردیده و همچنین تعدادی از نمونه های فرش ایران مورد تحلیل و توصیف قرار گرفته اند.

در حالیکه توسعه فناوری، یک عنصر کلیدی برای رشد بهره وری می باشد اما اگر از این فناوری به نحو مطلوب استفاده نگردد، دارای هیچ ارزشی نیست. امروزه ارتباط بین آموزشهای فنی و حرفه ای و بهره وری اقتصادی برکسی پوشیده نمی باشد. بیشتر کشورهای پیشرفته، سرمایه گذاری وسیعی در امر تعلیم و تربیت نیروی کار خود نموده اند. اهمیت آموزشهای فنی و حرفه ای در توانا ساختن افراد در افزایش توان دسترسی به کار و یا خوداشتغالی و مشارکت در جامعه از طریق فعالیتهای اقتصادی کاملا به اثبات رسیده است. گرایشات جدید در فناوری، برنامه ریزان را به این نتیجه رسانده است که برنامه تجهیز دانش آموزان به علوم و مهارتهای جدید، بایستی تغییراتی در برنامه های درسی به وجود آورند. این برنامه درسی بایستی قادر باشد به نحوی فناوری را به دانش آموزان منتقل نماید که موجب افزایش بهره وری نیروی کار در آینده گردد. بیشتر صاحبنظران بر روی این نکته هم عقیده اند که برنامه های صحیح آموزشی برای جوانان، اثر بسیار آشکاری بر روی افزایش بهره وری و نهایتا افزایش رشد و اشتغال خواهد گذاشت. در همین ارتباط، حفظ موقعیت رقابتی فرش دستباف ایران در بازارهای جهانی به دسترسی به فناوریهای به روز و جدید، ایجاد یک ساختار بهینه تولید و مهارتهای مدیریتی بافندگان فرش بستگی خواهد داشت. بنابراین این پروژه در جستجوی کمی نمودن یکی از این عوامل رقابتی به نام بهره وری نسبی بافندگان دوره های کاردانش در مقایسه با بافندگان سنتی و پیدا نمودن بالاترین بهره وری در صنعت می باشد. بنابراین تلاش شده است که تغییرات فنی بافندگان و سطوح متوسط کارایی فنی آنها به صورت کمی نشان داده می شود. داده های مورد استفاده برای این تحقیق با استفاده از عملیات میدانی از 339 بافنده در استانهای خراسان و مازندران به دست آمد. یافته های تحقیق بر روی عوامل مربوط به تفاوتها در کارایی فنی در بین بافندگان و اثر شرکت در آموزشهای کاردانش بر روی کارایی فنی بافندگان متمرکز گردید. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد، کارایی بافندگانی که در دوره های آموزشی کاردانش شرکت نموده اند، کمتر از کارایی بافندگان سنتی می باشد.

فرش دستباف از دیرباز یکی از اقلام عمده صادرت غیرنفتی بوده و همواره سهم قابل ملاحظه ای از درامد ارزی کشور را به خود اختصاص داده است. برای حمایت از تولید محصول و به منظور استمرار و افزایش صادرات آن باید هزینه مرتبط با تولید مورد ارزیابی قرار گیرد. در این راستا در استانهای همدان، فارس و مرکزی فرشهای معمولی بافت و استانهای آذربایجان شرقی، اصفهان و قم فرشهای ریز بافت انتخاب گردیدند. فرشهای مورد بررسی در این تحقیق در استانهای همدان، روستائی باف، فارس، عشایرباف، مرکزی، ساروق، آذربایجان، شش متری تبریز و قم زرع و نیم و اصفهان یک زرع و نیم می باشند. اطلاعات موردنیاز این تحقیق از طریق پرسشنامه (خویش فرمائی، کارفرمائی و مشارکتی) جمع آوری شد، سپس با استفاده از نرم افزارهایEVEIEWS, EXECL, FRONTIRE 4.1 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد هزینه تمام شده قالیهای مذکور در شرایط کارفرمائی و خویش فرمائی در استان همدان به ترتیب برابر 269609 و 233602، اصفهان برابر 324699 و 315050، قم برابر 155297 و 166381، فارس 112535 و 61218، آذربایجان شرقی برابر 1309972 و 1078660، مرکزی برابر 544027 و 315264 تومان می باشد. به علاوه این تحقیق نشان داد که آموزش تاثیر معنی داری بر کارائی تولید قالی می گذارد این در حالیست که بیشتر استانها از سطح آموزش پائینی برخوردار می باشند و باید مدنظر سیاست گذاران صنعت فرش قرار گیرد. همچنین در این تحقیق عوامل موثر بر کارائی در هریک از استانها مورد بررسی شد و مهمترین عوامل، سواد، سن، جنس، تجربه و نوع مدیریت (خویش فرمائی، کارفرمائی، و مشارکتی) برروی کارائی هریک از استانها مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نیز در استانهای مختلف مقیاس بهینه تولید معین شد به طوری که مقدار آن در استانهای اصفهان 5، همدان 7، مرکزی 10، قم 6، فارس 2، آذربایجان شرقی 4 دار بوده است.

قالیبافی یکی از مشاغل آسیب رسان است که مستلزم انجام کار استاتیک در طولانی مدت بوده و پتانسیل بالایی برای ابتلا بافندگان به اختلالات اسکلتی- عضلانی در این حرفه وجود دارد. این مطالعه با هدف تعیین شیوع ناراحتیهای اندام فوقانی مرتبط با طراحی ابزار، بررسی ارگونومیکی ابزار مورد استفاده در بافت فرش و طراحی مجدد ابزار بر مبنای ویژگیهای آنتروپومتری بافندگان و اصول ارگونومی طراحی و اجرا گردید. در این تحقیق، مجموعا 862 بافنده از سه استان کشور (سه شهر در هر استان) مورد مطالعه قرار گرفتند. اطلاعات مربوط به خصوصیات فردی، ناراحتیهای اندام فوقانی و 20 بعد آنتروپومتری در بافندگان با استفاده از یک پرسشنامه جمع آوری گردید. همچنین از مراحل بافت فرش و نحوه به کارگیری ابزار در حین بافت در هر منطقه عکس و فیلم تهیه شد. به موازات مطالعه میدانی، فهرستی از بایدهای طراحی جهت استفاده در مرحله طراحی تدوین گردید. در این تحقیق در فرآیند طراحی مراحل زیر طی شد: 1- جمع آوری ابزار رایج قالیبافی 2- آنالیز ابزار قالیبافی 3- تعیین ویژگیهای ابزار 4- بررسی نتایج ارزیابی اختلالات اندام فوقانی 5- طراحی پیش ماکت ابزار 6- ساخت نمونه 7- آزمون نمونه 8- اصلاح مدلهای طراحی شده نتایج نشان داد که شیوع اختلالات اندام فوقانی در بافندگان بالاست که بخشی از این مشکلات به طراحی ابزار مربوط است. با استفاده از بانک آنتروپومتری دست، فهرست بایدهای طراحی نتایج آزمون نمونه های ابزار طراحی شده، 9 ابزار جدید طراحی گردید. نتایج آزمون این ابزار نشان می دهد که در مجموع این ابزارها قابل استفاده و قابل قبول هستند.

نظام حمایتی از حقوق مالکیت فکری از جمله مسائل زیربنایی و ابزار مهم به منظور نیل به رشد اقتصادی محسوب می شود. ایجاد و استقرار حقوق مالکیت فردی در جامعه و به رسمیت شناختن آن عاملی مهم در جهت ثبات بازار، پایداری و رشد تجارت خارجی کشور و افزایش فرصتهای صادرات به شمار می رود. نظام مالکیت فکری نیرومند از مهمترین و ضروری ترین عوامل جهت تجدید ساختار سیاستهای تجاری است و اصولا برای مواجهه با واقعیت رقابت در عرصه اقتصاد باید حمایت از این حقوق در الویت برنامه های کشور قرار گیرد. ضمن آنکه رقابت کیفی و رشد تجارت می تواند فرصتهای شغلی قابل توجهی را در جامعه فراهم آورد. مزایای توجه جدی به حمایت از این حقوق بی شمار بوده و از جمله موجب جلوگیری از جعل و رقابت متقلبانه می گردد. همچنین موجب پایداری ارزشهای اجتماعی سنتی و فرهنگی خواهد شد. متاسفانه علیرغم اینکه این هنر از جایگاه رفیع و والایی در عرصه فرهنگ و نیز موقعیت شایسته ای در قلمرو اقتصاد برخوردار است در سالهای اخیر شاهد تنزل جایگاه فرش ایران در صحنه تجارت جهانی می باشیم. بی تردید در میان عوامل متعدد سیاسی و اقتصادی کاهش منزلت فرش ایران، عدم بهره برداری مناسب از نظام حقوق مالکیت فکری برای حمایت از حقوق دست اندرکاران فرش و ممانعت از سرقت طرحها و نقشه های فرش و قالی توسط برخی از رقبای تجاری داخلی و خارجی از علل اساسی به شمار می رود. این پژوهش با روشن نمودن زوایایی از نظامهای حقوقی مالکیت فکری ما را در یافتن شیوه های ثبت و حمایت حقوقی از صنعت فرش دستباف یاری می نماید و به سووالات اساسی نظیر اینکه: - مناسب ترین شیوه حمایت حقوقی از فرش دستباف چیست؟ - امکان برخورداری از کدام بخش از قواعد حقوق مالکیت فکری برای نیل به این حمایت وجود دارد؟ - حمایت موثر از این صنعت در عرصه های ملی و بین المللی چگونه انجام می پذیرد؟ پاسخ می گوید. با توجه به آنکه حمایت از حقوق مالکیت فکری در عرصه بین المللی بدون تدوین نظام حقوق ملی قابل انطباق با هنجارها و قواعد مورد پذیرش جامعه جهانی اصولا امکان پذیر نمی باشد؛ لذا در عین حال در این پژوهش با تشریح کلیات حاکم بر نظامهای بین المللی به بررسی قوانین داخلی این حوزه و نیز نقش موافقتنامه های دو یا چند جانبه برای فراهم آوردن امکان برخورداری اتباع کشور از روشهای حمایتی ناشی از چنین نظام هایی اشاره شده است. با توجه به اینکه امکان حمایت از طرحها و نقشه ها در شقوق مختلف وجود دارد؛ لذا در فصول مختلف پژوهش حوزه های حمایت به تفکیک توصیف و تبیین گردیده و با ارائه پیشنهادات راهبردی امکان بهره گیری از نتایج پژوهش به شیوه ای مناسب بیان شده است.

نقش و اهمیت موضوع مزیت نسبی در طراحی سیاست های تجاری کشورها و گزینش روندهای مناسب تولید و صادرات کالا امری انکارناپذیر است، به طوری که در حال حا ضر بخش عمده ای از مباحثات و مذاکرات بین المللی در زمینه تجارت به ارائه راهکارهایی جهت رفع نواقص بازارها و هدایت بازارها به سمت و سوی بهره مندی از مزیت نسبی اختصاص یافته است. در این میان عوامل مختلفی در هر یک از مراحل تولید، صادرات و تقاضای کالا، مزیت نسبی یک کشور را متاثر می سازند و این امر موجب ایجاد تغییر در جایگاه کشورها به لحاظ برخورداری از مزیت نسبی در عرصه بین المللی شده است. این امر ما را برآن می دارد که نسبت به بررسی مزیت نسبی کالاهای تولیدی- صادراتی در کشور اقدام نماییم. هنر- صنعت فرش دستباف از جمله صنایعی است که طی سالهای اخیر شاهد نوسانات شدید در روند تولید و صادرات آن بوده ایم. بر همین اساس در تحقیق حاضر سعی داریم ضمن معرفی شاخص های مختلف تعیین مزیت نسبی، به اندازه گیری مزیت نسبی کشور در زمینه تولید و صدور فرش دستباف و ارزیابی نقش عوامل موثر برآن بپردازیم. به این منظور، شاخص مزیت نسبی آشکار شده (RCA) جهت محاسبه مزیت نسبی کشور در صادرات فرش دستباف، شاخص هزینه منابع داخلی (DRC) جهت محاسبه مزیت نسبی کشور در تولید فرش دستباف و کشش قیمت تابع تقاضای جهانی فرش دستباف ایران به منظور محاسبه مزیت نسبی رقابتی کشور موردنظر قرار گرفته اند. نتایج حاصل از محاسبه شاخص RCA حاکی از آن است که ایران طی سالهای مورد بررسی دارای مزیت نسبی در زمینه صادرات فرش دستباف بوده است (RCA>1). البته تخمین تابع روند تغییرات شاخص RCA نشان دهنده نوسانات شدید وضعیت مزیت نسبی کشور در زمینه صادرات این کالا می باشد. تخمین کششی قیمتی تابع تقاضای جهانی فرش دستباف ایران، نمایانگر چسبندگی شدید مقدار تقاضای فرش ایران با قیمت فروش آن در سطح بین المللی است (E>1). محاسبات انجام شده در خصوص شاخص DRC نیز حکایت از آن دارد که کشور در زمینه تولید فرشهای اعلاباف 60 رج تمام ابریشم در استانهای آذربایجان شرقی و قم و فرشهای معمولی باف 50-45 رج در استانهای اصفهان و خراسان دارای مزیت نسبی و در تولید فرشهای درشت باف 30 رج در استان همدان از عدم مزیت نسبی برخوردار است. به منظور تحلیل نتایج به دست آمده، ضمن محاسبه نرخ ارز غایی، قیمت غایی فروش، ارزش غایی مواد اولیه داخلی و نهاده های قابل تجارت به کار رفته در تولید هر مترمربع فرش دستباف، اقدام به محاسبه و تحلیل کشش ارزی و قیمتی DRC و همچنین کشش DRC نسبت به تغییرات ارزش مواد اولیه داخلی و ارزش نهاده های قابل تجارت نموده ایم. مهمترین عوامل موثر در مزیت نسبی کشور در تولید و صادرات فرش دستباف نیز در قالب سوالات پرسشنامه های تحقیق و در سطح میدان تحقیق (استانهای آذربایجان شرقی، قم، اصفهان، خراسان و همدان) مورد پرسش قرار گرفته و نتایج به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و با به کارگیری روشهای تحلیل آماری (توصیفی و استنباطی) نسبت به ارزیابی نقش عوامل مذکور بر مزیت نسبی کشور اقدام شده است.

هدف تحقیق حاضر بررسی و مقایسه تطبیقی کارگاههای خانگی و مجتمع های کارگاهی قالیبافی به منظور افزایش بهره وری عوامل تولید در دو استان مهم تولیدکننده فرش دستباف یعنی خراسان و آذربایجان شرقی می باشد. جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه واحدهای تولیدی فرش دستباف در استانهای مورد مطالعه بوده که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده در هر یک از گروههای تحت مطالعه یعنی کارگاههای خانگی و مجتمع های کارگاهی قالیبافی تعدادی نمونه جهت تجزیه و تحلیل انتخاب شده و سپس اطلاعات مربوط به تولید فرش در سال 1380 در قالب پرسشنامه تنظیم شده، از طریق مصاحبه حضوری به بافندگان بدست آمد. جهت نیل به اهداف تحقیق و نیز آزمون فرضیه های مربوطه از طریق روش تحلیل رگرسیون با استفاده از نرم افزارهای SPSS, EVIEWS3، توابع تولید موردنظر برای هریک از گروهها در استانهای موردنظر تخمین زده شده و سپس با استفاده از فرمول های مربوطه شاخص های بهره وری برای هریک از گروهها محاسبه گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهد که در مجموع در هریک از استانهای مورد مطالعه به تفکیک مقدار عددی، میانگین شاخص های بهره وری کلی و جزئی، عوامل در گروه مجتمع ها نسبت به کارگاههای خانگی بالاتر می باشد.

تحقیق حاضر در زمینه شناسایی بازارهای جدید و توسعه سهم صادرات فرش دستباف ایران در آنها است. که این تحقیق دارای دو فرضیه می باشد که عبارت است از: 1- عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر توسعه سهم صادرات فرش دستباف ایران در بازارهای جدید موثر است. 2- استفاده از آمیخته بازاریابی بر توسعه سهم صادرات فرش دستباف ایران در بازارهای جدید موثر است. متغیرهای تحقیق عبارت است از عوامل اقتصادی فرهنگی و آمیخته بازاریابی. همچنین روش تحقیق به کار رفته روش توصیفی و روش کاربردی می باشد و تحقیق حاضر به نوعی پژوهش پیمایشی محسوب می شود. با توجه به یافته های تحقیق این نتیجه به دست آمد که تثبیت قیمت فرش و حذف واسطه ها از کانالهای توزیع فرش در بازارهای جدید موثر نیست و این عوامل روی فرضیات ما تاثیری ندارد. و همچنین می توان گفت تغییر الگوی مصرف، افزایش میزان خرید از طریق تبلیغ کاربردهای مختلف فرش، برگزاری نمایشگاههای تخصصی فرش، انجام فعالیتهای آموزشی و تبلیغاتی، تغییر در طرح و رنگ، بهبود مواد مصرفی تنوع دادن به اندازه های فرش، کاهش قیمت فرش، آشنا ساختن مصرف کنندگان با جاذبه های فرش ایران، آشنایی فروشندگان با فرهنگ بومی خریداران، ارائه کاتالوگ در نمایشگاها به زبان کشور مقصد، برگزاری سمینارها در کشور مقصد، ارائه اطلاعات مناسب در مجلات تخصصی، داشتن نمایندگان خارجی، مهارت فروشندگان، توجه به درآمد ناخالص ملی و قدرت خرید مردم در بازارهای هدف، از بین بردن تحریم اقتصادی، سهولت در امر صدور ویزا، موافقت نامه های اقتصادی منطقه ای، داشتن روابط سیاسی مطلوب، ورود به کشورهایی با درآمد سرانه بالا، توجه به دامنه تحقیقات بازاریابی، دخالت بخش خصوصی، در توسعه سهم صادرات فرش دستباف ایران موثر است. با توجه به تایید شدن متغیرهای فرضیه 1 و 2 دراین پژوهش مورد تایید قرار گرفت.

چنین تصور می شود که در هر مکان و هر زمانی که مطلبی درقالب درسی و آموزشی قرار می گیرد پشتوانه های زمینه ساز آن به انسان و خاستگاه اجتماعی آن مرتبط می گردد و در هرزمان که مبحثی، عنوان آموزشی پیدا می کند، ضرورت مطالعه پیرامون آن قوت می یابد به ویژه در زمینه هایی که ایران زمین، تجربه آموزشی دیگری را محک می زند. بنابراین با طرح مساله فرش و تخصصها و گرایشهای آن در قالب دوره آموزشی دانشگاهی در دانشگاههای کشور علاقه مندان جدیدی را جذب کرده است. نگارش شیوه های هنرهای سنتی رایج در کشور و مستند ساختن آنها به منظور حفظ و از سوی دیگر تلاش برای اشاعه آن و حتی فراهم سازی منابع آموزشی مربوطه، رسالت تلاشگران عرصه فرهنگ این سرزمین است. موضوع این طرح تحقیقاتی و بررسی شیوههای رایج در مرمت فرش دستباف و ثبت و ضبط آن نیز از این حیث شایان توجه است و تذکری است که با از دست دادن احتمالی علاقه مندان موضوع، توجه و گردآوری و معرفی آن علاقه مندان نویی نیز جذب نماید لذا در جهت تحقق این طرح که همان دستیابی به شیوههای رایج و مرسوم مرمت فرش دستباف می باشد موضوع در پنج حوزه کشور مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. با مطالعات میدانی در مناطق اصفهان، تبریز، مشهد، شیراز و تهران در جهت اهداف طرح بیش از یک هزار عکس و اسلاید تهیه که بیش از چهارصد عکس در مجموعه حاضر استفاده شده است و به مباحث شناسایی انواع معایب و آسیب دیدگیهای فرش دستباف و روشهای مرمت فرش و نیز ابزار و مصالح و همچنین مرمتگران ممتاز فرش دستباف اختصاص یافته است. در بررسی پیشینه مرمت فرش درمناطق یادشده عده ای از مرمتگران قدیمی فرش غالبا به جهت مسایل مالی تغیر شغل داده اند و به حرفه های دیگر روی آورده اند و عده ای نیز به هر صورت ساخته و ادامه داده اند اگرچه عموما از شرایط مادی خوبی برخوردار نبوده و از آنجا که مرمت فرش یک شاخه هنری تلقی می شود با اینحال شرایط اجتماعی مناسبی نیز داشته اند و متاسفانه در مناطقی مانند شیراز و مشهد بسیاری مرمتگران، عادتهای ناخواسته و نامطلوب گریبانگیرشان بوده است. در بعضی مناطق مانند تبریز نیز رواج مرمت فرش در انحصار جمع فامیلی خاص بوده است در مبحث کاربرد ابزار و مصالح عموما وجوه اشتراک زیادی در مناطق مختلف دیده می شود و اگر گاهی مشهد را وضع یک تکنیک و ابزار خاص مرمت می شناسیم اما عمدتا ابزارهای کاربردی مرمت فرش تبریز تولید می شود. با حضور در میدان تحقیق و کارگاههای مرمت فرش در مناطق مختلف و مطالعات مستقیم نتیجه حاصل می شود که با توجه به نوع فرشهای تولیدی، بعضی عیوب در یک منطقه رایج تر است و به عنوان مثال موضوع مرمت بالازدگی و پایین زدگی از فعالیت عمده کارگاههای مرمت فرش تبریز است و با مطالعه موضوع مرمت، معایب بافت قالی در آن منطقه نیز روشن می گردد. اگرچه بالازدگی و پایین زدگی در فرشهای شیراز عیب تلقی نمی شود و یک ویژگی شناخته شده است و به طورکلی در شیراز با توجه به فرشهای خاص منطقه اساسا تبدیل یک فرش یا تغییر یک فرش و حذف و اضافه کردن بخشی از یک فرش، یک اقدام مرمتی شناخته می شود که تقریبا در مناطق دیگر مطرح نیست. در اصفهان نیز مرمت ترنج دار شدن بسیار متداول است.

در این تحقیق با توجه به مصرف الیاف دباغی در کنار الیاف پشم نو در صنعت فرش دستباف ایران، امکان آسیب دیدگی الیاف بر اثر عملیات دباغی و نیز تاثیر حضور این الیاف بر خواص خامه و فرش دستباف مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا استحکام و ازدیاد طول تا حدپارگی الیاف پشم چیده و دباغی هم نژاد اندازه گیری شد. سپس ساختار داخلی الیاف از طریق روش طیف سنجی FTIR و همچنین خواص رنگ پذیری الیاف دباغی و نو مورد بررسی قرار گرفت. برای مشخص شدن تاثیر الیاف آسیب دیده بر خواص قالی خامه هایی از الیاف و مخلوط الیاف نو و دباغی (با نسبتهای 15%، 20%، 25%، 30% از الیاف دباغی) تولید گردید و خواص استحکام و ازدیاد طول تا حدپارگی نمونه های خامه ها و نیز یکنواختی و موئینگی آنها مورد بررسی قرار گرفت. نهایتا فرشهای نمونه از این خامه ها بافته شد و رفتار مکانیکی آنها مطالعه گردید. تغییر در خواص الیاف، خامه و فرش از نظر آماری نیز بررسی شد. این مطالعات نشانگر افت استحکام و ازدیاد طول الیاف پشم دباغی شده و خامه های تولید شده از آنها نسبت به الیاف پشم نو وخامه های آن می باشد. تصاویر میکروسکوپ الکترونی و طیف های FTIR، آسیب دیدگی در سطح و ساختمان داخلی الیاف دباغی را تایید می کند و کاهش جذب رنگ الیاف پشم در اثر دباغی در رنگرزی دیده می دارد. با افزایش درصد الیاف پشم دباغی کاهش استحکام درخامه ها شدت بیشتری دارد و حضور این الیاف باعث افزایش نایکنواختی و موئینگی می گردد. همچنین تغییر در خواص مکانیکی الیاف پشم دباغی شده تاثیرات خود را در مرحله قرار گرفتن الیاف در فرش دستباف به عنوان الیاف نخ خاب در بازگشت پذیری الاستیک و نیروی لازم جهت خارج نمودن پرز نشان می دهد. نتایج این مطالعات به این پرسش اساسی پاسخ می دهد که چگونه رفتار مکانیکی فرشهای نمونه از صدمات شیمیایی وارد شده به جریان الیاف در حین دباغی تاثیر می پذیرند.