همایش منطقه ای راهکارهای توسعه از دیدگاه جغرافیا
سال:1386 | دوره:1 |تعداد مقالات:24

امروزه، بخش قابل ملاحظه ای از روابط دولت ها حول محور حفظ محیط زیست صورت می گیرد. بنابراین، استفاده روزافزون کشورهای حوزه کاسپین از منابع موجود این دریاچه، نمی تواند انحصاری باشد و پی آمدهای زیست محیطی آن تمامی کشورهای این حوزه را در بر می گیرد. از این لحاظ، سازگاری مرزهای سیاسی با اکوسیستم دریاچه کاسپین مشکل می باشد. منابع سیار یا ناپایدار ذخایر ماهی، حوضچه های نفتی زیر زمینی، جانوران مهاجر و خصوصیت ناپایداری منابعی که گاه به صورت زیان بخش ظاهر می شوند به ویژه، به دلیل نیروی بالقوه خود برای عبور از مرزها، موضوع درگیری های ژئوپلیتیکی میان کشورهای این حوزه می باشند.با توجه به مطالب فوق، پرسش اصلی در مقاله حاضر این است که نقش مسایل زیست محیطی در روابط ژئوپلیتیکی کشورهای حوزه کاسپین چیست؟ از این رو، فرض بر این است که لحاظ کردن ملاحظات زیست محیطی در استفاده و بهره برداری از منابع مختلف دریاچه کاسپین می تواند منجر به برقراری حفظ صلح و ثبات میان کشورهای حوزه کاسپین گردد.این مفاهیم جغرافیایی و اقتصادی مدیریت منابع در حوزه دریاچه کاسپین، ابزارهای مفیدی برای درک اهمیت و پیچیدگی تلاقی ژئوپلیتیک و مسایل زیست محیطی حوزه کاسپین و تاثیر آن بر روابط کشورهای این حوزه می باشد.

بررسی میزان توسعه یافتگی و بهره مندی مناطق مختلف کشور از امکانات و خدمات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نسبت به یکدیگر، موجب شناخت هر چه بیشتر پتانسیلها و کاستیهای آن مناطق می گردد. هدف این پژوهش، تحلیل مقایسه ای روند تحولات شاخصهای توسعه شهرستان چادگان، نسبت به کل کشور ایران در سه مقطع زمانی 70 - 65، 75 - 70 و 80 - 75 می باشد. پژوهش حاضر با استفاده از روش طولی و عرضی ایزارد و بر اساس 55 شاخص مهم توسعه انجام شده است. مقایسه ای که در خصوص روند تحولات 55 شاخص توسعه در مقاطع زمانی ذکر شده در منطقه گردشگری شهرستان چادگان صورت گرفت، نشان می دهد تفاوت چشمگیری میان روند تحولات شاخصهای توسعه در شهرستان چادگان در هیچکدام از سه مقطع زمانی وجود ندارد. نتایج این تحقیق نشان می دهد، در شهرستان چادگان در مقاطع زمانی 70 - 65، 75 - 70 و 80 - 75 به ترتیب 60%، 67.3% و 60% از شاخصهای توسعه، کمتر از متوسط کشور ایران می باشد. نتایج، حاکی از عقب ماندگی این منطقه نسبت به متوسط کشور ایران است. همچنین بیش از نیمی از شاخص ها در منطقه، از جایگاه مناسبی از نظر رشد و توسعه، برخوردار نیستند که بطورکلی بیانگر عقب ماندگی زیربناها یا شاخص های توسعه و رشد در این منطقه نسبت به حد میانگین کشور ایران است.

پس از فروپاشی کشور شوروی شهرستان آستارا موقعیت نسبی ویژه ای پیدا کرد که منجر به روابط اقتصادی و اجتماعی دو کشور ایران با آذربایجان از طریق مرز زمینی آستارا شد. این شهرستان که از یک اقتصاد سنتی متکی بر کشاورزی و دامداری استوار بود، سریعا نقش تجاری و بازرگانی به خود گرفته و با افزایش جمعیت و جذب مهاجران و به تبع آن ایجاد اشتغال به توسعه فضایی خود دست زد. اگر چه گسترش بازارچه های این شهر سبب افزایش اشتغال و درآمد در مقیاس محلی شده است اما با واردات چمدانی در سطح ملی قدرت رقابت از تولید کنندگان سلب شده و تا حدی اشتغال محلی با اشتغال ملی مغایرت دارد. از سوی دیگر این شهرستان رشد و توسعه خود را به تصمیمات ملی و بیرونی گره زده و با کاهش شاغلان کشاورزی شاید نتواند در آینده توسعه خود را بر اساس عوامل بیرونی مستمر و پایدار کند.

ضرورت تغییربینش برای برنامه ریزی استراتژیک در مدیریت ریسک و بحران ناشی ازبلایای طبیعی و لزوم استفاده از فن آوری های نوین {سیستم های اطلاعاتی مدیریت  (MIS)سیستم های اطلاعات جغرافیایی  (GIS)سنجش از راه دور (RS) سیستم تعیین موقعیت جهانی  (GPS)سیستم های تصمیم یار (DSS)} در برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک ریسک و بحران بلایای طبیعی یک الزام غیر قابل انکار بر چشم انداز آمایش سرزمین کشور است.بکارگیری فن آوری های نوین {سیستم های اطلاعاتی مدیریت  (MIS)سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) سنجش از راه دور (RS) سیستم تعیین موقعیت جهانی  (GPS)سیستم های تصمیم یار(DSS) } در برنامه ریزی نوین به دلایل چند جانبه ای موجبات باور مدیران را فراهم آورده که رویکرد برنامه ریزی سنتی قادر به پاسخگویی و حل مشکلات متعدد دنیای پیجیده و متغییر امروز نیست. افزایش تواتر، تناوب و شدت حوادث و سوانح غیر مترقبه اعم از طبیعی و غیر طبیعی بویژه در ارتباط با شریانهای حیاتی، تنوع فعالیتها و نیازها و اثرات متقابل غیر قابل اجتناب ناشی از روند جهانی شدن، رشد جمعیت، عدم پاسخگویی منابع پایه تولید و لزوم رویکرد صنعتی بواسطه رفع کسری درآمد کشورها، معضل رفع بیکاری و گام براشتن در مسیر توسعه در دنیای رقابتی امروز از یک سو و رو به کاهش نهادن منابع انرژی فسیلی و بحرانهای متعدد جهانی در ارتباط با معضل تامین انرژی و توزیع آن از سوی دیگر صاحبنظران و تصمیم گیران را متقاعد ساخته که کوچکترین اشتباه و از دست دادن فرصتها اعم از داخلی یا خارجی حتی بازار یابی در عرصه منابع انرژی نوین، عواقب غیر قابل جبرانی در پی خواهد داشت در نگرش سیستمیک بدلیل در هم تنیدگی، پیچیدگی و یکپارچگی اجزای سیستمها بروز عدم تعادل و خروج از توازن که اصطلاحا بحران نیز نامیده شده است، به سرعت و با ضریب فزاینده در سرتاسر سیستم پخش و مطمئنا بنحوی ویرانگر در سطوح مختلف از کاهش شدید کارایی سیستم تا متلاشی شدن کامل آن، بروز و ظهور خواهد یافت.

به منظور شناخت ویژگی های مورفودینامیک حوضه لوندویل چای و مدیریت آن در جهت استفاده بهتر از زمین، ابتدا این ویژگی ها در چهار گروه مورفومتری، رابطه بین عوامل هیدرو مورفولوژیک، هم بستگی موجود بین عوامل هیدرومورفولژیک و فرسایش و رسوب شناسایی و از طریق فرمول های تجربی و روش های آماری محاسبه و طبقه بندی گردید. سپس حاصل کار به صورت جدول و نمودار خلاصه شد. در انتها با تجزیه و تحلیل این عوامل مشخص گردید حوضه لوندویل چای به دلیل برخورداری از پوشش گیاهی انبوه جنگلی فرسایش متوسطی داشته، می توان آن را کنترل نموده، در جهت استفاده بهینه از اراضی آن برنامه ریزی کرد. در هر صورت توجه به عوامل مورفودینامیک در طرح های مدیریتی آن ضروری است.

بر اساس گزارش WTO قرن 21، قرن اکوتوریسم خواهد بود. بنحوی که رشد عمومی صنعت توریسم در دهه نخست این قرن بین 4.3 تا 6.7 درصد برسد و انتظار می رود از این مقدار بیشترین سهم از آن اکوتوریسم باشد.استان گیلان و بویژه حوضه های رودخانه ای غرب گیلان از جمله حوضه شفارود واقع در شهرستان رضوانشهر با طبیعت زیبا و سحرآمیز آب و هوای دلپذیر و پوشش گیاهی رنگارنگ همچنین با وسعت 356.5 کیلومترمربع با قرارگیری در کنار جاده سراسری انزلی - آستارا و ارتفاع متوسط 1500 متر از سطح دریا و بارش سالیانه 1432 میلیمتر و نیز ساز و کار فرآیندهای درونی و بیرونی به ویژه (در مسیر جاده ترانزیتی فومن - میانه (سنتو) که از داخل حوضه عبور کرده و مناظر دل انگیزی به وجود آورده است که در صورت سرمایه گذاری در بخش اکوتوریسم به عنوان محور برنامه های توسعه منطقه ای جهت اشتغال زایی مکان مناسبی بوده و به عنوان منطقه تیپیک برای دیگر حوضه های غرب استان گیلان به حساب آید.مقاله فوق گزیده ای از کار تحقیقی است که توسط نگارنده در حوضه شفارود انجام گرفته است روش تحقیق در این مقاله به دو صورت کتابخانه ای (گردآوری اطلاعات اولیه، نقشه های توپوگرافی 1:50000، زمین شناسی 1:250000، عکسهای هوایی، آمارهای هواشناسی) و روش میدانی (مشاهده مستقیم) می باشد.

رابطه بین دو مقوله ورزش و شهر، رابطه ای متقابل است که از یک سو اثرات ورزش را بر شهر و شهرنشینی و از طرف دیگر نفوذ توسعه شهرها را بر ورزش شامل می شود. توسعه ورزش در دنیای امروز چه به لحاظ کیفی و چه از نظر کمی آنرا به مقوله ای نو و پیچیده تبدیل کرده، که می توان از آن به نام «ورزش مدرن» نام برد. ویژگی های منحصر به فرد این نوع ورزش موجب اثرگذاری شدید آن بر بخش های مختلف زندگی امروزی در سطح خرد و کلان شده است. یک جنبه از این اثرگذاری، گسترش صنعتی به نام «توریسم ورزشی» است که موجب تحول و توسعه در عرصه های شهری و شهرنشینی شده است. توریسم ورزشی، پدیده جدیدی در صنعت توریسم قلمداد می شود که از پیوند بین ورزش و توریسم شکل می گیرد که اثرات عظیم و شگرف آن بر توسعه، علی الخصوص توسعه شهری دارد. توریسم ورزشی در توسعه زیرساخت های شهری، اشتغال راه و ساختمان، شناخته شدن شهر، جذب گردشگران تاریخی، فرهنگی و ورزشی به شهر، توسعه صنایع به ویژه صنایع ورزشی، اثر داشته و در رابطه با متغیرهایی چون توسعه پایدار، توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، صلح، مشارکت، محیط زیست، برنامه ریزی شهری اثرات ژرفی را بر وضعیت جوامع شهری به جای می گذارد.

وضعیت حقوقی دریای خزر یکی از مهم ترین و بحث انگیزترین مسایل حوزه آسیای میانه و قفقاز در چند سال اخیر بوده است. پدیده فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 و ظهور 4 کشور ساحلی جدیدالتاسیس آذربایجان، ترکمنستان، قزاقستان و روسیه در کنار ایران بر پیچیدگی این موضوع افزوده و آن را از اهمیت روز افزونی در سطح منطقه ای و بین المللی برخوردار کرده است.رژیم حقوقی دریای خزر و تحولات آن طی دهه گذشته از عوامل مختلف - اقتصادی، سیاسی، ژئوپولیتیک، استراتژیک و امنیت انرژی در جهان متاثر گردیده و به خصوص از سال های 1993 و 1994 یعنی تاریخ شکل گیری کنسرسیوم های مهم نفتی و گازی چند ملیتی در نتیجه انعقاد قراردادهای سرمایه گذاری، اکتشاف و بهره برداری از منابع غیرزنده بستر و زیر بستر دریای خزر توسط کشورهای ساحلی این بحث جدی تر شد و توجه گسترده محافل حقوقی، اقتصادی و سیاسی مختلف را در سطح ملی و بین المللی به خود معطوف داشته است.

در این مقاله، به بررسی غلظت فلزات سنگین ناشی از فعالیت های صنعتی و اقتصادی در رسوبات ساحلی در طول سواحل ایرانی دریای خزر از مرز ایران در آستارا تا گسکر محله واقع در مرز استان گیلان و مازندران پرداخته شده است. بدین منظور تعداد شش ایستگاه نمونه برداری با فاصله تقریبی 50 کیلومتر از یکدیگر در طول سواحل انتخاب و نمونه برداری از رسوبات ساحلی در تابستان سال 1384 صورت گرفته است. نمونه ها پس از انتقال به آزمایشگاه خشک و دانه بندی گردیده و از هر نمونه دانه های با ابعاد 0.355؛ 0.212 و 0.075 میلیمتری به اضافه یک نمونه کلی از هر ایستگاه (جمعا 24 نمونه) جهت بررسی میزان فلزات سنگین در آنان انتخاب گردیدند. روش آماده سازی نمونه ها با استفاده از روش استخراج با اسید استیک سرد و تجزیه و تحلیل آنها توسط دستگاه آی سی پی انجام گردید.غلظت فلزات سنگین در رسوبات ساحلی بصورت یکنواخت در تمامی ایستگاههای نمونه برداری مشاهده نشده و اختلافات زیادی در میانگین غلظت آنان در ایستگاههای مختلف نمونه برداری مشاهده گردید. هر شش فلز سنگین مورد مطالعه دارای غلظت های آماری بالایی در محل ایستگاههای مختلف نمونه برداری در طول منطقه مورد مطالعه می باشند. وجود غلظت های بالای فلزات سنگین در رسوبات ساحلی دریای خزر منعکس کننده تخلیه میزان قابل توجهی از آلاینده های انسانی در محل ویا در نزدیکی ایستگاههای نمونه برداری به دریا می باشد.

رودخانه نازلو چای جز حوزه آبریز دریاچه ارومیه می باشد که از نظر جغرافیایی در استان آذربایجان غربی واقع شده است. در راستای شناسایی مکان های مستعد توسعه درحوزه رودخانه نازلو چای ارومیه ابتدا با استفاده از نقشه های توپوگرافی و با قرار دادن طول و عرض جغرافیایی، حوزه آبریز رودخانه نازلو چای مطالعات کالبدی و کیفی در واحد سطح استاندارد انجام گردید. ابعاد کمی و کیفی حوزه بر اساس محاسبه فاکتورهای گوناگون در محیط که شامل عوامل هیدرولوژیکی عوامل ژئومتری و عوامل توپوگرافی بررسی و محاسبه گردید. در مرحله بعد و جهت مطالعه کیفی رودخانه پس از تعیین ایستگاههای نمونه برداری با توجه به مطالعات کالبدی میزان پارامترهای فیزیکی و شیمیایی (EC، pH،Turb ، temp،NH3 ، PO4،DO ،BOD ،COD ) اندازه گیری گردید. نهایتا با بررسی نتایج حاصله از مطالعات کالبدی و کیفی پهنه بندی مناسب توسعه در محدوده موردنظر با توجه به مولفه های توسعه از داده ها استخراج شده و پیشنهادهای لازم ارایه گردید.

دریای خزر به عنوان بزرگترین حوضه آبی داخل خشکی و داشتن موقعیت خاص جغرافیایی از دیرباز مورد توجه ساکنان اطراف آن و سایر ملل بوده است. جلگه های پیرامون خزر محیطی مناسب برای دامداری و کشاورزی محسوب شده و راههای شمال و جنوب آن حمل و نقل کالابین شرق و غرب را از طریق این دریا فراهم کرده است. دریای خزر با داشتن ذخایر زیستی، کانی، هیدروکربنی و همچنین سواحل زیبا از نظر اقتصادی و تفرجگاهی دارای ارزش زیادی است. منابع زیستی این دریا از دیرباز به دلیل داشتن گونه های خاص ماهیان که به ماهیان خاویاری معروفند، شهرت جهانی داشته است. تاکنون بیش از 100 گونه و زیرگونه مختلف ماهی ها، 449 گونه فیتوپلانکتون و انواع جلبک، 315 گونه و زیرگونه زئوپلانکتون، 566 گونه میکروبنتوز، 306 گونه ماکروبنتوز، 3 گونه و زیرگونه خرچنگ و 1 گونه فک در این دریا شناسایی شده اند. دریای خزر دارای منابع شناخته شده نفت و گاز می باشد، مقدار این منابع کمتر از ذخایر خلیج فارس است ولی از نظر اقتصادی بسیار با ارزش است.

جغرافیدانان سعی دارند با تفکری سیستمی، به جالشها و تنگناهای مدیریت توسعه روستا و در پی آن به ارایه راهکار بپردازند. در این زمینه یکی از موارد کلیدی در امر توسعه روستاهای کشورمان مساله مدیریت بر دو دانش رسمی و بومی به منظور دسترسی به پایداری توسعه و در نهایت توسعه پایدار می باشد.

امروزه صنعت گردشگری یکی از اشتغال زاترین و درآمدزاترین صنایع به شمار می رود و پیش بینی می شود که در سده اخیر این صنعت پیشتاز بوده و سیر صعودی آن ادامه یابد. غالب کشور های جهان تلاش گسترده ای در جهت تقویت و بهبود وضعیت آن انجام می دهند. بی تردید این صنعت در قرن آینده از نظر میزان سرمایه گذاری و اشتغالی که ایجاد خواهد کرد، نقش موثری را در تامین منافع مالی کشورها در کلیه بخشها به عهده خواهد داشت. جهانگردی اقتصاد جهانی را تحت تاثیر قرار می دهد. منبعی مهم برای شکوفایی اقتصاد کشورهای در حال توسعه و برقرار کننده توازن های مالی در اقتصاد بین المللی کشورها است. زندگی اجتماعی را با ایجاد مشاغل گوناگون و ارتقا سطح در آمد طبقات وسیعی از مردم کشورهای جهانگرد فرست و جهانگرد پذیر تغییر می دهد. در تدوین طرح ها و برنامه ها برای ایجاد یا گسترش صنعت یا هر فعالیت اقتصادی باید عواقب منفی و مثبت آن را در نظر گرفت. هرچند جهانگردی دارای منابع بیشمار اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، زیست محیطی و فرهنگی است ولی باید به منظور جلوگیری از خسارتهای احتمالی و آگاهی از خطرات بالقوه ای که در یک جهانگردی لجام گسیخته و بی برنامه وجود دارد و تدوین راهبردی کلی و برنامه ریزی اصولی در زمینه جهانگردی و کاهش آسیب های فرهنگی و مادی اشاره نمود.

پدیده اکوتوریسم به عنوان یکی از صنایع پویا و با نشاط در صحنه های اقتصادی و سیاسی اجتماعی و فرهنگی دنیا مطرح است. در کشور ما نیز در سالهای اخیر با توجه به پتانسیلهای طبیعی موجود در عرصه های منابع طبیعی این موضوع مورد توجه قرار گرفته است. عرصه های منابع طبیعی استان زنجان با برخورداری از جاذبه های طبیعی و پیوستگی های اکولوژیکی، بیولوژیکی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، منجمله توپوگرافی خاص با گرادیان افت دمایی آن به همراه توده های هوایی موثر در مناطق مختلف بخصوص منطقه البرزی آن جاذبه های فراوان، اکوتوریستی منجمله مراتع ییلاقی غنی از تنوع گیاهی و رودخانه های پرآب، چمن های طبیعی، کوهها و قله ها، چشمه ها، غارها، چشمه های معدنی و آب بندانها و تالابها، مناطق حفاظت شده با انواع جانوران وحشی آن موجب شده تا استان موقعیتی خاص در کشور داشته باشد که در صورت توجه به آنها و اجرای برنامه های توسعه و مدیریت گردشگری که نیازمند ایجاد تسهیلاتی در زمینه پذیرش و ارایه خدمات به گردشگران از جمله ساخت محلهای اقامتی، تفرچگاهی تعطیلاتی، کوهستانی و ایجاد مراکز اطلاع رسانی است می تواند موجبات توسعه پایدار را فراهم آورد. این مقاله سعی در معرفی این جاذبه ها در عرصه های منابع طبیعی استان را دارد.

جغرافیا علم انسان و محیط است و روابط متقابل آن دو با هم بوده و انسان و زمین دو قطب مهم موضوعات مورد مطالعه و عناصر اصلی سیستم انسان - محیط را تشکیل می دهد. (بدری فر، منصور، 1373، ص 16)بی شک از وظایف جغرافیای روستایی در امر برنامه ریزی، یافتن راه حل جهت عمران و توسعه نواحی روستایی با شناخت از استعدادها و قابلیت های روستاها می باشد، هرچند تعداد زیاد روستاها، کم جمعیت بودن بسیاری از روستاها و پراکندگی آنها از جمله مسایلی است که همواره به عنوان مانعی برای توسعه نواحی روستایی کشور قلمداد می شود البته دولتها وظایفی را در برابر ملتها به عهده دارند که علی القاعده محل سکونت آنان در شهر و روستا ملاکی جهت ارایه خدمات و امکانات نمی باشد.توسعه روستایی در بیانی ساده به تعریف مهاتما گاندی «همان تبدیل روستاها به مکانهای قابل زیست و متناسب با رشد و تعالی انسانی می باشد».

پدیده توریسم بزرگترین عامل جابجایی سالانه جمعیت جهان در تاریخ بشری است. هیچ حرکتی در هیچ برهه از تاریخ به عظمت حرکتی که توریسم بوجود آورده و یا می آورد نبوده است. این صنعت توانسته است، در تمام بخش های جهان چه در جوامع در حال رشد و یا جوامع صنعتی ریشه دوانده و آنان را به عنوان کشور تولید کننده توریست و یا کشور میزبان و یا هر دو در جهان امروز معرفی کند.بررسیها نشان می دهد که امروزه در جهان توریسم به عنوان یک صنعت که از لحاظ اقتصادی باعث افزایش درآمد سرانه هر کشور می شود شناخته شده است. کارشناسان بر این اعتقادند که اگر به مقوله «توریسم» در ایران به عنوان یک عامل مهم اقتصادی توجه شود در آمدهایی که از طریق «صنعت توریسم» می تواند بدست بیاید حتی بسیار بیشتر از درآمد نفت خواهد بود.

توریسم رخدادی است کهن که از دیرباز در جوامع انسانی وجود داشته و به تدریج در طی مراحل تاریخی مختلف، به موضع فنی، اقتصادی و اجتماعی کنونی خود رسیده است. طی دهه های گذشته نه تنها صنعت گردشگری رشد سریعی را تجربه نموده، بلکه مناطق گردشگری جهان نیز تغییرات بسیاری را متحمل شده و به طور قابل ملاحظه ای متنوع گشته اند. در این میان گردشگری فرهنگی که در جستجوی میراث فرهنگی و طبیعی ملتها به یک یک گزینه پایدار در بخش صنعت گردشگری تبدیل شده، دارای چارچوب مستقل و روشهای عملی خاص خود است. شاید بتوان این این نوع گردشگری را به عنوان الگویی که به کشف و تطابق تمام فعالیتهای فرهنگی منتهی می شود تعریف کرد. در حال حاضر یونسکو از این مساله نگران است که گردشگران از میراث فرهنگی و طبیعی کشورهای میزبان بهره برداری می کنند و این موضوع طبیعتا بر زندگی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه میزبان اثر می گذارد. این سازمان تصریح کرده است که باید یک بعد فرهنگی به فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی افزوده شود. توریسم فرهنگی با اهداف ماهوی آن یعنی حفاظت از میراث فرهنگی، التزام به توسعه جوامع محلی و احترام به ویژگیهای فرهنگی جوامع میزبان از جمله گزینه های برنامه ریزی است که دارای بیشترین سازگاری با مفهوم توسعه پایدار است و حتی می توان گفت که بیشترین سازگاری را با نظامهای سیاسی دارا است.این مقاله سعی در شناخت راهکارهای صنعت توریسم در ایجاد توسعه پایدار در کشورهای در حال توسعه را دارد و بر آن است تا با ارایه راهکارهایی به بررسی توانهای فرهنگی و طبیعی بالقوه موجود در این کشورها بخصوص کشور ایران بپردازد.

با توجه به شرایط و ویژگیها و موقعیتهای جغرافیایی متنوعی که در سطح کره زمین وجود دارد جاذبه های شگفت انگیز و بی نظیرطبیعی را در مکانها و مناطق متعددی ایجاد نموده است. و برای انسان امروزی که در پی مکانی آرام بخش و تفریحی است پتانسیلهایی را در خود نگاه داشته تا او را از آلام جسمی و روحی وارهاند.محیط های طبیعی زیبا با دارا بودن چشم اندازها و مناظر و مکانهای دیدنی، نوع خاصی از گردشگری، به نام طبیت گردی یا اکوتوریسم را ایجادنموده است. بسیاری از این چشم اندازها در محیط های روستایی، در کنار روستاها و یا در مسیرها و فواصل نزدیک به این روستا ها قرار دارند.روستاهای استان گیلان با توجه به موقعیت ویژه استان، از این عطایا بی بهره نبوده و با دارا بودن مناطق ییلاقی کوهستانها، رودخانه ها، جنگلها، آبشارها، تالاب ها،چشمه ها و باغ های مرکبات، شالیزارها و کشتزارهای سرسبز و ... جلوه هایی شگفت انگیز و محیط های مفرحی را پدید آورده و بر توانمندیهای توریسم و اکوتوریسم استان افزوده است.در این مقاله اشاره ای به جاذبه های اکوتوریسم روستایی استان گیلان و به طور مختصر به نقش توریسم و و اکوتوریسم در توسعه اقتصادی و اجتماعی روستا شده است. و همچنین راهکارهایی در زمینه مدیریتی، اقتصادی و فرهنگی، ارتباطی، برای توسعه و برنامه ریزی در جهت گسترش اکوتوریسم با توجه به حفظ محیط زیست و گردشگری پایدار ارایه گردیده است.

هر برنامه ریزی که در جهت توسعه منطقه ای و ناحیه ای انجام می گیرد، در ابتدا بایستی حاوی مطالعات زیربنایی بوده باشد و مهمترین دسته ازمطالعات زیربنایی مبتنی بر مطالعات جغرافیایی اعم از طبیعی و انسانی می باشد، بطوری که می شود گفت که مطالعات زیربنایی درطرح های توسعه بر اساس مطالعات جغرافیایی که با عنوان های متفاوتی مطرح می گردد، انجام می پذیرد.

آب و هوا در تکوین و پیدایش سکونتگاههای انسانی، توسعه و گسترش آنها و یا عملکرد گوناگونشان نقش به سزایی داشته است. در واقع شهرها، عناصر شهری و فونکسیون و عملکرد آنها همواره از عناصر و عوامل آب و هوایی متاثر بوده و هستند. در بررسی ساختمان و بافت شهرهای نواحی گرم و خشک به این امر مهم پی می بریم که عامل آب و هوا شکل منطقی به ساختمان و بافت شهرهای این نواحی داده است. تاثیر اقلیم بر نواحی گرم و خشک باعث به وجود آمدن نوع خاصی از گردشگری به نام گردشگری مناطق خشک شده است. شرایط اقلیمی مناطق گرم و خشک باعث تمایز منظر جغرافیایی و بافت شهری و بناهای این منطقه با دیگر مناطق از نقطه نظر گردشگری شده است. هدف این مقاله بررسی تاثیر اقلیم براسلوب ساختمان سازی مناطق خشک و تاثیر آن بر منظر گردشگری این مناطق می باشد. بررسی عناصر بارز و مشخص که نه تنها تحت تاثیر اقلیم گرم خشک هستند بلکه همین عناصر در جذب گردشگر موثر است. روش تحقیق در این مقاله روش توصیفی - موردی است. از یافته های مهم این پژوهش می توان به چگونگی ارتباط تابش اشعه خورشیدی، میزان دریافت بارش های جوی، اعتدال هوا، نوع مصالح، شکل مصالح و تاثیر آن در متعادل کردن دما و حرارت در مناطق مسکونی در بستر گردشگری این مناطق اشاره کرد. باشد که این پژوهش بتواند در زمینه بسترسازی گردشگری مناطق خشک ایران در زمینه جذب گردشگر داخلی و خارجی نقش مهمی را ایفا نماید. مناظر سکونتگاهی این مناطق دارای جاذبه های بسیاری در زمینه گردشگری می باشند که متاسفانه تاکنون ناشناخته مانده است.

در مناطق کوهستانی، جاده ها رگ حیاتی اجتماعات روستایی محسوب می شوند که سلامت عبور و مرو در طول سال از آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مناطق، جاده ها بیشتر در معرض تهدید ریزش های سنگی هستند که در اغلب ماه های سال فرآیندهای تولید آنها فعال است. وقوع چنین پدیده هایی با توجه به ماهیت ونوع سنگ ها مشکلات فراوانی برای عبور و مرور از چنین جاده هایی فراهم می سازند. هرچه جاده های ارتباطی امن تر باشند امکان توسعه مناطق روستایی نیز بیشتر است. به همین دلیل توجه به میزان خطرپذیری و تعیین عامل و یا عوامل تهدیدکننده آنها از ضروریات به شمار می آید. در مناطق کوهستانی که معمولا جاده ها از بخش های پرشیب و از محدوده های پرخطری گذر داده می شوند، همواره در معرض تهدید انواع خطرات، بویژه در معرض وقوع انواع حرکات توده ای قرار می گیرند که توجه به این خطرات تهدید کننده جاده ها، رمز موفقیت در برنامه های عمران روستایی است. حوضه قرنقوچای به عنوان گسترده ترین حوضه کوهستان سهند، به لحاظ جریان رودخانه های پرآب در دره های سرسبز آن روستاهای زیادی را در خود جای داده است. ارتباط تمامی این روستاها با یکدیگر و با شهرهای بزرگ اطراف، توسط جاده هایی صورت می گیرد که عمدتا از دامنه های پرشیب عبور داده شده اند. با عنایت به اندازه شیب، نوع مواد دامنه ای و نحوه کاربری و ... نوع ومیزان خطرپذیری جاده ها و عامل تهدید کننده، متفاوت است. اما بیشتر جاده های ارتباط دهنده روستاهای حوضه در معرض تهدید ریزش های سنگی است. در مقاله حاضر سعی شده است با استفاده ازنرم افزار Arc/view میزان خطرپذیری جاده های ارتباط دهنده روستاها، توسط ریزش های سنگی، بررسی و میزان حساسیت محدوده های مختلف پهنه بندی شود. نتایج این بررسی ها و نقشه پهنه بندی نشان می دهد که اغلب جاده ها بویژه جاده ها ارتباط دهنده روستاهای ارتفاعات حوضه در معرض تهدید جدی ریزش های سنگی هستند که باید در امر توسعه روستایی این خطرات جدی گرفته شوند.

ایران عرصه بی نظیری از تنوع اقلیمی می باشد که از اقلیم بیابان بسیار خشک تا اقلیم مدیترانه ای، سرد کوهستانی و مرطوب را می توان در آن مشاهده کرد. این شرایط اقلیمی با تاثیر شرلیط فرهنگ و آداب و رسوم برخی الگوهای مختلفی از سازگاری انسان با محیط را رقم زده است. بطوری که الگوهای معماری و سبک معیشتی متعدد و متنوع و بعضا بی بدیل یکی از مشخصه های بارز این سرزمین می باشد. در بین معماریهای همساز با اقلیم در مناطق مختلف ایران شاید الگوی ماسوله نمونه تیپیک بی نظیری باشد. که در دنیا نظیر آن را بندرت می توان یافت. این روستا- شهر در شمال ایران و در استان گیلان واقع است.شهرک توریستی- تاریخی ماسوله در غرب شهرستان فومن و منتهی الیه جنوب غربی استان گیلان و در تقاطع سه استان گیلان، مازندران، زنجان و اردبیل واقع است. موقعیت این شهرک طوری است که از سه طرف شمال و جنوب و مغرب به کوه وصل می شود و فقط از طرف مشرق به جلگه فومنات کشیده شده است. ارتفاع شهرک ماسوله از سطح دریا حدود 1050 متر می باشد. وضعیت این شهرک بصورتی است که از کنار رودخانه ماسوله بصورت پلکانی به طرف شمال کشیده شده است و خانه های فوقانی مشرف بر خانه های تحتانی است. خانه های ماسوله مستقل، بهم پیوسته اند. با سقفهای خوابیده در یکدیگر یک مجتمع مسکونی بزرگ و هم آهنگی را تشکیل می دهند.شهرک ماسوله از نظر آب و هوایی دارای آب و هوای کوهستانی و مرطوب می باشد و جزء منطقه خزری می باشد. رودخانه ماسوله از کنار شهرک ماسوله می گذرد.هدف این مقاله بررسی شرایط اقلیمی موثر بر تیپ معماری و بررسی عناصر معماری شکل گرفته تحت تاثیر شرایط ریز اقلیمی (میکروکلیها) در این پهنه می باشد.

پوشش گیاهی اعم از جنگل و مرتع از گذشته تا حال از اهمیت زیادی در حفاظت از منابع آب و خاک و تامین قسمتی از نیازهای بشری برخوردار می باشند.با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران و واقع شدن در عرض 44-25 درجه شمالی که تعیین کننده نوع اقلیم و آشکار شدن فقر در پوشش گیاهی کشور است، حفظ و حراست و استفاده بهینه از این منابع توسط گروههای انسانی معقول به نظر می رسد.بررسی ها نشان می دهد که در چند دهه اخیر استفاده از منابع جنگلی به شدت افزایش یافته است به گونه ای که در جنگلهای شمال کشور که قادر به تولید صنعتی چوب می باشند به دلیل بهره برداری بی رویه این توانایی تولید به میزان طبیعی آن کاهش یافته است.در این بین برنامه ریزان و پژوهشگران با جستجو برای پیدا کردن راه توقف و یا کند کردن بهره برداری غیر اصولی منابع جنگلی در جهت بازدهی اقتصادی جنگل و ایجاد صنایع کوچک و بزرگ و فراهم آوردن فرصت های اشتغال و افزایش تولید و درآمد در راستای توسعه روستایی جنگل نشینان ساکن داخل و حاشیه جنگل در اندیشه و تلاش می باشند.

هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر صنعت توریسم بر رشد و توسعه اقتصادی کشورها بخصوص کشور جمهوری اسلامی ایران می باشد. جهانگردی باعث رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها و بویژه کشور در حال توسعه از جمله ایران شده است. کشور ایران از لحاظ جاذبه های جهانگردی در مقابل کشورهایی نظیر یونان، ترکیه و برخی کشورهای همسان مدنظر قرار گیرد و تا جایی که برخی جهانگردی را به عنوان برداری اصلی برای گفتگوی تمدنها به شمار می آورند. با توجه به اینکه ایران مانند برخی کشورهای در حال توسعه به دلیل وابستگی به نفت از یک اقتصاد بیمار برخوردار است پس صنعت جهانگردی می تواند روزنه ای در جهت کاهش وابستگی اقتصاد ایران به این منبع عظیم نفتی باشد.