همایش بررسی راهبردهای و راهکارهای اصلاح الگوی مصرف در کمیته امداد امام خمینی (ره)
سال:1388 | دوره:1 |تعداد مقالات:8

اصلاح و برخورداری از یک الگوی مصرف در تمام ابعاد جامعه ضرورتی است که حرکت به سمت آن با هدف استفاده بهینه از منابع کشور مورد توجه جدی و تاکید مقام معظم رهبری قرار گرفت. از سوی دیگر مبانی نظری الگوی مصرف در مکتب اسلام بیش از هر جای دیگر مورد توجه بوده است. کمیته امداد حضرت امام خمینی (ره) به عنوان یکی از نهادهای بزرگ عمومی و البته غیردولتی علاوه بر بعد سازمانی، مطابق اساسنامه خود، برنامه ها و روش های مناسبی برای رفع محرومیت های نیازمندان ارایه خواهد کرد و بدون شک امکان هدایت الگوی مصرف در بین نزدیک به پنج میلیون نفر تحت پوشش را نیز دارد. این مقاله درصدد بررسی تاثیر برنامه ها و فعالیت های معطوف به اصلاح الگوی مصرف در کمیته امداد امام خمینی (ره) استان کردستان است. با این هدف تغییرات مصرف انرژی، شاخص بهره وری نیروی انسانی، شاخص نسبت هزینه های تشکیلاتی به حجم خدمات، مدت زمان رسیدگی و اقدام به درخواست های مددجویی و نامه های اداری در6 ماهه اول سال 1388 مورد بررسی قرار گرفت.نتایج نشان داد که مصرف برق، گاز، گازوئیل و بنزین کاهش و مصرف آب افزایش پیدا کرده است. در بخش زمان رسیدگی و اقدام به درخواست های مددجویی و گردش نامه های اداری کاهش چشم گیری اتفاق افتاده است. شاخص بهره وری نیروی انسانی به تبع افزایش حجم خدمات و ثابت بودن تعداد نیروی کار به لحاظ کمی افزایش نشان می دهد. همین طور شاخص هزینه های اداری عملیاتی نسبت به حجم خدمات افزایش پیدا کرده است. در پایان مطابق نتایج به دست آمده پیشنهادهای اجرایی و سیاستی مربوط ارایه می شود.

در این پژوهش با فرض اینکه اصلاح الگوی مصرف بر اساس معیارهای دینی، یکی از عوامل مهم رونق گرفتن زندگی شخصی افراد جامعه و نیز باعث توسعه و رشد در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی است، پژوهشگران، ضمن بررسی احادیث و روایات منتسب به حضرات چهارده معصوم «علیهم السلام»، نظرات آن بزرگواران را در زمینه الگوی مصرف با تاکید بر مسایل اقتصادی استخراج نموده اند ومورد استنباط قرار داده اند. روش مورد استفاده در این تحقیق، روش توصیفی و تاریخی و مراجعه به منابع و متون میباشد. نتایج این پژوهش نشان داد که حضرات ائمه معصومین علیهمالسلام به عنوان بندگان خالص و شایسته خداوند و الگوهایی بینظیر، کامل و جامع برای نسل بشریت، اهداف تربیتی متعالی و ارزشمندی را که لازمه خوشبختی و سعادت دنیوی و اخروی انسان میباشد ارایه فرموده اند. همچنین در این پژوهش مشخص شده است که رابطه مستقیمی بین اصلاح الگوی مصرف و برخی فواید اقتصادی و اجتماعی نظیر استقلال اقتصادی، بهره برداری صحیح از منابع، رشد و پرورش روحیه قناعت و صرفه جویی، گسترش انفاق و حمایت از مراکز عام المنفعه وجود دارد.

بی تردید با آموزش و یادگیری شیوه ها و اندازه های تولید، توزیع و مصرف و به عبارت دیگر آموزش «اصلاح الگوی مصرف» می توان از مصرف بی رویه و غیرضرور منابع جلوگیری نمود و از محل این مصرف عقلایی ذخایر ارزشمندی پدید آورد که با استفاده بهینه از آنها به توان چرخ های معطل مانده اقتصاد، صنعت، کشاورزی، تولید و تجارت را در جامعه به حرکت درآورد و مالا به اشتغال، درآمد همیشگی، ثبات خانواده ها، ساماندهی رفتارهای اجتماعی و رسیدن به توسعه پایدار امیدوار بود.بی شک در این رهگذر نقش نهادهای انقلابی به ویژه کمیته امداد امام خمینی (ره) بر کسی پوشیده نیست. آنچه مسلم است، به کارگیری الگوهای صحیح مصرف در این نهاد مردمی می تواند سر مشقی برای سایر نهادها و سازمان های دولتی و خصوصی در سطح کشور باشد.با عنایت به اعلام سال 88 بعنوان سال «اصلاح الگوی مصرف» از سوی مقام معظم رهبری، در این مقاله ضمن معرفی اثرات مخرب فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی مصرف زدگی بر زندگی نسل امروز و فردای کشور، کوشش خواهد شد تا شیوه های مناسب آموزش و یادگیری برای تغییر رفتار مبتنی بر الگوی صحیح مصرف شناسایی شده و راه کارهای اجرایی آن به کمیته امداد معرفی شود.

مفروض اصلی مقاله آن است که اصلاح الگوی مصرف یکی از راه های ارتقای بهره وری، استمرار پیشرفت و توسعه همه جانبه در کشور و به تبع آن اصلاح الگوی مصرف در کمیته امداد امام خمینی (ره) می باشد. اما رسیدن به این درجه از پیشرفت و توسعه استلزاماتی دارد. در این نوشتار نهادینه کردن عقلانیت، تغییر سبک زندگی و ایجاد زیرساخت ها سه شاخص اصلی به عنوان استلزامات اصلاح الگوی مصرف در کمیته امداد امام خمینی (ره) مورد تحقیق و واکاوی قرار گرفته اند. در این مقاله در صدد پاسخ به این سوال هستیم که هر یک از این سه شاخص چگونه در اصلاح الگوی مصرف نقش آفرینی می کنند. برای پاسخ به این سوالات ابتدا به تعریف مفاهیم مصرف و مصرف گرایی و سپس برای تبیین بحث به چیستی اصلاح الگوی مصرف پرداخته ایم و در پایان نیز به بررسی و تبیین سه شاخص نهادینه کردن عقلانیت، تغییر سبک زندگی و ایجاد زیر ساخت ها در خصوص اصلاح الگوی مصرف در کمیته امداد امام خمینی (ره) پرداخته شده است.

انرژی، یکی از نیازهای اساسی تدارک و تامین رفاه و آسایش زندگی بشری است. دسترسی کشورهای درحال توسعه به انواع منابع انرژی، در توسعه اقتصادی آنها نقش بسزایی دارد. اصلاح الگوی مصرف که به معنی نهادینه کردن روش صحیح استفاده از منابع کشور است، ضمن ارتقای شاخص های زندگی و کاهش هزینه ها، زمینه ساز گسترش عدالت اجتماعی است. اصلاح الگوی مصرف نیازمند فرهنگ سازی پایدار است. الگوی مصرف در دو سطح «تولید کالا» و «مصرف کالا» قابل بررسی است. مصرف و تولید پایدار استفاده بهینه از عوامل تولید و کاهندگی آلودگی های محیط زیست را طلب می کند، و زمینه های مناسب و سازگار توسعه پایدار را فراهم می سازد. بر اساس اصل پایداری مصرف و تولید، تمامی منابع باید به گونه ای مورد استفاده قرار گیرند که با در نظرگرفتن نیازهای نسل های آینده خسارت ناشی از فعالیت های امروزی برای نسل های آینده جبران گردد. مصرف برق در سال 1386 در بخش خانگی معادل 51059.4 میلیون کیلو وات ساعت بوده، یعنی معادل 33.4 درصد که بیشترین سهم را نسبت به سایر بخشها داراست، و سرانه مصرف برق در این بخش نسبت به سال قبل، 1.5 درصد رشد داشته است. با توجه به این نکته که در حدود 6 میلیون نفر از جمعیت کشور به طور دایم یا موردی (4.5 میلیون نفر تحت پوشش دایمی و 1.5 میلیون نفر بهره مند از خدمات موردی) زیر پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) می باشند، اصلاح الگوی مصرف برق و اختصاص درآمد حاصل از صرفه جویی به ایجاد بخش های صنعتی در این ارگان امری ضروری محسوب می شود. در این مقاله ضمن بررسی مصرف برق در بخش خانگی (با تاکید بر خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره)) و مقایسه آن با استانداردهای موجود، ناپایداری مصرف در این بخش مورد بررسی قرار گرفته و راهکارهای مناسب برای حرکت به سمت مصرف پایدار ارایه شده است.

پیشرفت روزافزون تکنولوژی های آموزشی، تکثر منابع اطلاعاتی و بحران زمان، عواملی هستند که بهره گیری از فضاهای مجازی و امکانات آموزشی در حوزهIT  را بیش از پیش ضروری می نمایاند. توسعه سریع فناوری های علوم انفورماتیک، شیوه های آموزشی و یادگیری را به قدری تغییر داده است که امروزه نیاز به بازتعریف کلاس و فرایند آموزش یک ضرورت انکارناپذیر محسوب می شود. مرکز آموزش و پژوهش کمیته امداد امام خمینی (ره) به عنوان یکی از فعالترین مراکز آموزش عالی کشور، با توجه به کثرت جمعیت دانشجویی و نیز پراکندگی آنها در سطح کشور، نیاز جدی به بهره گیری از IT و فضاهای آموزشی مجازی برای آموزش مخاطبان خود دارد. در این مقاله سعی شده است که ضمن معرفی امکانات و سیستم های آموزشی مجازی و نیز تناسب نرم افزارها و محیط های آموزشی مجازی با آموزش های مرکز آموزش و پژوهش امداد، به ارایه راهکارها و پیشنهادات عملی بکارگیری IT در فرایند آموزشی مرکز مذکور پرداخته شود.

استفاده از تکنیک های موثر و کارآمد در دنیای پیچیده امروز مورد توجه بسیاری از سازمانها قرار گرفته است. دنیای پیشرفته امروز نیازمند روشی نوین است که بتواند مشکلات پیش رو را به راحتی پشت سر بگذارد. در این مقاله تاثیر فرهنگ اصلاح الگوی مصرف بر چرخه عمر سازمان معرفی می شود که پایه آن تئوری VE و KAIZEN می باشد. در این مقاله استراتژی بقا جای خود را با استراتژی های معمول وابسته به سود و زیان تغییر داده و با نمایش استعاره زیستی و تکامل برای سازمانهای امروزی که عنصر رقابت و بقا مشخصه بارز آنها می باشد، به حیات در عصر پر چالش می پردازد و آمیزش اصلاح الگوی مصرف را با تفکر ناب کایزن و مهندسی ارزش بیان می دارد. مزیت این مقاله آن است که می تواند فرهنگی را در سازمان بنیان نهد که در تمام شرایط اقتصادی و اجتماعی مانند رکودهای اقتصادی از کارایی و اثربخشی زیادی برخوردار باشد. مباحثی که در این مقاله ارایه شده است آغاز تفکر جدید فرهنگ سازی در سازمان است و راه طولانی برای تکامل پیش رو دارد.

مصرف در معنی متداول آن عبارت است از استفاده از منابع گوناگون به کار رفته در حیات فردی و جمعی به منظور رفع نیازمندی ها و ادامه زندگی که از آغاز زندگانی بشر، ضمن تکامل تمدن و کشف ابزارها، با الگوهای مختلفی وجود داشته است. به طوری که مطابق آموزه های دینی و فرهنگی ما، تعالی مادی و معنوی انسان در این جهان در گرو استفاده از نعمت های الهی و غفلت نورزیدن از زندگانی دنیوی در عین توجه به حیات اخروی است. لذا آنچه پدیده اصلاح الگوی مصرف را اولویت بخشیده و همانا مقام معظم رهبری امسال را، بدان نام نهاده اند، روند شکل گیری نوعی جامعه مصرفی است که الگوی مصرف در آن از شکل مصرف بهینه و منطقی منحرف شده و فرهنگ مصرفی سیری ناپذیر مبتنی بر تجمل، اسراف و لذت برآن حاکم گشته، به گونه ای که در چنین جامعه ای انسان ها با مصرف کردن، تنها برای مصرف کردن زندگی می کنند و نتیجه آن بحران هویت و معنای زندگی در چنین جامعه ای است. لذا پدیده مصرف زدگی که ویژگی آشکار چنین جوامعی است، ارمغان پیامدهای مصرف گرایانه هژمونی نظام سرمایه داری همسو با شتاب روند جهانی شدن در ابعاد اقتصادی و فرهنگی است که ضمن هضم استحکام و استقلال اقتصادهای ملی در اقتصاد جهانی و فتح بازارهای مصرف ملی و بین المللی، به واسطه رسانه های پرشتاب دیجیتال و تکنولوژی های پیشرفته ارتباطات و اطلاعات به داخل قلمروهای ملی و محلی جوامع رسوخ کرده و به ترویج فرهنگ مصرف گرایانه و تغییر رفتارهای مصرفی مردم پرداخته است. در این خصوص نقش سازمان های حمایتی مردم نهاد به ویژه کمیته امداد امام خمینی (ره) که مستقیما با قشر عظیمی از مددجویان و خانوارهای تحت پوشش در جامعه سر وکار دارند، می تواند ضمن ارتباط با خانواده ها از طریق آگاهی بخشی، ایجاد شناخت و نگرش مثبت در آنها نسبت به تغییر رفتار مصرفی خانواده ها، تقویت الگوهای صحیح مصرف و در نتیجه به اصلاح الگوی مصرف در جامعه کمک نمایند.