کنفرانس بین المللی ادبیات و زبان شناسی
سال:1396 | دوره:2 |تعداد مقالات:40

دستور نویسان سنتی و زبان شناسان نوین هر کدام در مسیری متفاوت مفهوم وجهیت را توصیف نموده اند، با همه تفاوت هایی که در روش دو گروه وجود دارد، در یک موضوع اشتراک دارند و آن این که برای بررسی موضوع وجهیت فقط به ساختار دستوری و روساخت زبان توجه کرده اند. هرچند گروهی فقط به بعد معنایی و گروهی تنها به تلاش برای دستوری کردن مفاهیم وجهیت پرداخته اند اما توجه چندانی به بافت کلام و تاثیر آن بر وجهیت در سطح جمله و زیر جمله ننموده اند. هدف این تحقیق تاکید بر این نکته است که بافت کلام با همه تغییرات و تطورات زبان در ادوار و مکتب های مختلف همیشه و آن هم به صورت غیر واژگانی و نادستورمند اثرگذار است. پس شناخت همه ابعاد وجه در کلام مستلزم شناخت بافت کلام مورد نظر است.

آلکساندر کوپرین (1870-1938)، از جمله روشنفکران و نویسندگان سال های اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم است. این دوره گذار آبستن حوادث مهمی چون افول تدریجی امپراتوری کبیر روس و سقوط آن، جنگ جهانی اول، وقوع انقلاب روسیه و استقرار حکومت شوروی بود که اهمیت زیادی در تاریخ روسیه دارد و مسائل اجتماعی این دوران به طور چشمگیری در ادبیات روسیه بازتاب یافته اند.کوپرین با نگاهی نقادانه مسائل اجتماعی و انسانی حاکم بر زمان خود را در آثارش مطرح کرده است. برهمین اساس، هدف این پژوهش بررسی مضامین اجتماعی در یکی از آثار برجسته او به نام مالوخ است. در این پووست (داستان بلند) مضامین اجتماعی نظیر آزادی، درد و رنج، انتقاد از زندگی ماشینی و ظهور مدرنیته، نفوذ فرهنگ اروپائی، نفاق و دوروئی، خوداتهامی و مبارزه و شورش بیان شده و مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج این ارزیابی بیانگر آن است که در این اثر، کوپرین با به تصویرکشیدن یک جامعه بورژوآزی فاسد در قالب زندگی و کار کارگران یک کارخانه و با بیانی نمادین، به واکاوی و نقد مسائل و معضلات گوناگون از جمله روابط اجتماعی و تاثیر شرایط اجتماعی بر زندگی و کار مردم می پردازد. در میان مضامین اجتماعی در این پووست، درد و رنج و نفاق و دوروئی نمود بیشتری دارند.

نهان دانی یا معرفت باطنی (Esotericism) همچون یک جهان بینی جهان شمول و عرفان اسلامی مانند نمود دینی و اسلامی آن، ضمن تقید به مبانی شریعت و آیات کریمه قرآن، سنت درونگرایانه خود را نیز پاس داشته و مفاهیمی همچون پدیده مرگ را مورد توجهی ویژه قرارداده است. بر این اساس از دیرباز با دو مفهوم متفاوت اما توامان از پدیده مرگ مواجه بوده ایم. مفهومی عینی، در معنای پایان حیات مادی که تمامی موجودات زنده از جمله انسان، آن را تجربه می کنند و سازوکاری ذهنی که تنها انسان های«مرگ اندیش»به درک آن نایل می شوند. وجودمدارای (Existentialism) نیزکه برخلاف سنت فلسفه کلاسیک غربی، موضوع فلسفه را انسان می داند و نه مباحث فلسفی صرف، پدیده مرگ را به عنوان یکی از بنیادی ترین امکان های وجودی انسان، بررسی کرده است. این مقاله تلاش می کند برمبنای مثنوی «حدیقه الحقیقه» سنایی و رمان «تهوع» سارتر نمودهای پدیده مرگ را در دو جهان بینی مزبور بررسی و تحلیل نماید.

میرزا محمدتقی متخلص به«نیر» (1248-1312 ه.ق) فرزند ملامحمدتقی ممقانی، فقیه، محدث، مجتهد و شاعر توانای عصر قاجار، صاحب آثار و تالیفاتی در کلام، عرفان، ادب و... است. دیوان اشعار وی در بردارنده یک مثنوی (آتشکده) و لآلی منظومه شامل یک ترکیب بند و اشعار دیگری در قالب های مختلف است. درون مایه بیشتر اشعار وی مذهبی و به ویژه رثای حضرت امام حسین (ع) است. در این میان، ترکیب بند عاشورائی او شامل 28 بند با نگاهی عاشقانه و عارفانه به واقعه کربلاست که بر وزن و به تقلید از دوازده بند محتشم کاشانی سروده شده است. این ترکیب بند ویژگی های آوایی، دستوری، بلاغی و لغوی برجسته فراوانی دارد که به آن تشخص ویژه ای بخشیده و نشان از ذهن وقاد و ذوق ادبی شاعر و آشنایی او با ویژگی ها و قابلیت های زبان ادبی دارد. نیر، هنرمندانه و رندانه بسیاری از صنایع و آرایه ها را به خدمت معنا و مفهومی که در ذهن داشته گماشته است. این مقاله به بررسی ترکیب بند نیر در سه سطح زبانی، ادبی و فکری می پردازد.

ادبیات و به ویژه شعر، قالب و ظرف مناسبی برای بیان و عرضه اندیشه های عرفانی است. ابن نباته، شاعر و عارف دوره مغول است، که واژه خمر در دیوان او نقش برجسته ای دارد. حافظ نیز بزرگ ترین شاعر عرفانی ایران است، که اشعار خود را با این واژه ممزوج کرده است. شعر خمر یا شراب که فنی غنایی است، نقطه ای مشترک میان ابن نباته و حافظ است، طوری که هر دو، به شاعر عشق و مستی مشهورند. علاوه بر این اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این دو به هم تشابه زیادی دارد. پژوهش حاضر سعی می کند، با روش توصیفی تحلیلی خمریه سرایی این دو شاعر را مورد بررسی قرار داده و افکار مشابه و متفاوت این دو را در به کارگیری واژه فوق روشن نماید. نتایج پژوهش نشان می دهد که منظور از خمر در اشعار این دو شاعر رموز و معانی عرفانی است، با این تفاوت که تلمیح واژه خمر برای تحقیر ظاهرگرایان متشرع، در خمریه های حافظ مشهود است. اما در خمریه های ابن نباته چنین چیزی وجود ندارد.

گسترش آیین مانی از ایران تا دورترین نقاط مغرب زمین، نفوذ و تاثیر چشمگیر آن طی قرون سوم تا هفتم میلادی و انتشار تعالیم مانوی، مدیون ویژگی های ارزشمندی است که مانی و پیروان اش به نیکی از آن برخوردار بوده اند. برجسته ترین ویژگی را می توان بهره گیری از ادبیات با دو رویکرد هنری و معنایی آن دانست.پژوهش و نگرش در آثار به جا مانده از مانی و مانویان، اندیشه ای را هویدا می سازد که بر بنیان آن، مانی خود را نیازمند قدرتی می داند تا حرکت او را در راستای تبیین و تبلیغ آیینش، سرعت و توان بخشد. این قدرت همان ادبیات است که قادر است در روح انسان اثر کند و بر سرعت حرکت، زیبایی آفاق، آرامش و استقرار روح بیافزاید. روح انسان، مشتاق عروج به قله های والایی و بلند مرتبگی است و ادبیات مسیر این عروج را مهیا می سازد. از این روست که در آثار مانی و مانویان، اشعار و سروده هایی را در حوزه آیین و عرفان مانوی شاهد هستیم که سرشار از صنایع ادبی به منظور درک بهتر و بیشتر مفاهیم و تعالیم مانی هستند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که ادبیات، هنر سخنوری و موسیقی نقش تعیین کننده ای در انتشار دعوت مانی، نفوذ و گسترش مفاهیم مانوی داشته است.

نقد ترجمه و یا ارزیابی کیفیت ترجمه، عمری به اندازه خود ترجمه دارد. در واقع از دیرباز، بحث کیفیت و چگونگی ارزشیابی ترجمه ها همیشه محل بحث و نظر جدی بوده است. پژوهش حاضر ضمن در نظر داشتن تئوری ها و نظریه های ترجمه به نقد و بررسی صفحاتی از ترجمه کتاب«اصداء السیره الذاتیه» نجیب محفوظ پرداخته است. در این جستار برخی عبارتها و جملات این ترجمه با اصل عربی آن مقایسه گردیده و از دو منظر ترجمه مستقیم و غیر مستقیم و انواع آنها از نظر وینه وداربلنه مورد مطالعه و بررسی واقع گردیده است. نتایج حاصل نشان می دهد علی رغم اینکه ترجمه مترجم از شیوایی و ظرافت خاصی در برخی تعابیر برخوردار است اما ترجمه وی دارای لغزش هایی می باشد که نمی توان از آنها چشم پوشی کرد. لذا در این نوشتار سعی شده ضمن اشاره نمودن به برخی از این لغزش ها، روش های بهتر ترجمه با توجه به اصول و مبانی زبان شناسی و چهارچوب و نظریه های علمی ارائه داده شود.

به کارگیری اسطوره، به عنوان سبکی نوین در تصویرگری شعری، بعد از جنبش ادبی و برقراری ارتباط با فرهنگ و ادبیات مغرب زمین تحقق یافت. شاعران معاصر عربی نیز، به پیروی از شاعران غربی، آثار خویش را بهمضامین اسطوره ای آراستند. در بین این شاعران، «یوسف الخال» شاعر سوررئالیست سوری است که به دلیل سیطره اسطوره «تموز» براکثر آثارش در زمره شاعران تموزی به شمار آمده است. نوشتار حاضر کوشیده است با بررسی اشعاری چند از مجموعه های شعری این شاعر، به تحلیل مضامین و شخصیتهای اسطوره ای به کار گرفته شده در این آثار بپردازد. بر این اساس منابع اسطوره ای در اشعار یوسف الخال، شامل: اسطوره های یونانی، اسطوره های بابلی، اسطوره های دینی، شخصیت های فولکلوریک و شخصیت های تاریخی است که در چهار مجموعه شعری شاعر با عناوین: الحریه، البئر المهجوره، مسرحیه هیرودیا و قصائد فی الاربعین بررسی شده است.

حکایت سلطان محمود و غلام ترک نژادش ایاز ورای واقعیت تاریخی اش دستمایه بسیاری از نویسندگان بزرگ قرار گرفته است که برای تبیین مضامین لطیف عارفانه و عاشقانه از آن بهره فراوان برده اند. عطار نیشابوری از جمله کسانی است که این توجه را به اوج رسانده است، این نگاه ویژه نویسنده این جستار را بر آن داشت تا برای شناخت هرچه بیشتر توانایی گذشتگان در زمینه قصه نویسی به نقد و توصیف ساختار این حکایت ها در منطق الطیر عطار به عنوان نمونه ای از حکایات عرفانی، بپردازد و امکان نقد این گونه آثار به وسیله الگوهای نوین روایت شناسی را به آزمون بگذارد. ساختارشناسی یکی ازگونه های نوین نقد ادبی است که در زمینه داستان بدون رد یا تا یید اثر ادبی آن را توصیف می نماید. تزوتان تودورف، که یکی از بزرگترین روایت شناسان در این زمینه به شمار می آید، روایات را دارای سه نمود می داند: نمود نحوی، نمود معنایی و نمود کلامی. در این پژوهش بررسی نمود کلامی حکایات در چهار سطح وجه، دید، زمان و لحن، با استفاده از الگوی ارائه شده توسط تودورف در کتاب بوطیقای ساختارگرا صورت می پذیرد.

برگزیدن شخصیت یا شخصیت های مناسب، با صفات و توانایی های ویژه خود، یکی از فنون مهم و قابل دقت در داستان پردازی است. در واقع می توان گفت شخصیت های داستانی از طریق انتساب خصیصه های فردی، اجتماعی، سیاسی و... در یک متن معرفی می شوند و در جریان کنش ها و واکنش ها، بازتاب دهنده افکار، آمال و ناگفته های درونی خود، خالق اثر و ویژگی های محیطی هستند. در این رمان با همه انواع شخصیتی از قبیل شخصیت های اصلی، فرعی، ایستا، پویا، ساده و جامع رو به رو می شویم و این گوناگونی شخصیت ها سبب جذابیت روایت این نویسنده شده است. بنابراین با توجه به اهمیت و جایگاهی که شخصیت پردازی در داستان دارد این مقاله سعی دارد شخصیت های رمان «قلوب لاتموت» اثر نویسنده معاصر سوری، نور موید الجندلی را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.

موضوع مقاله حاضر، تحلیل معنایی فعل «دادن» در کتاب «نفثه المصدور» است. این فعل در نفثه المصدوربه معانی متعدد که یکی از ویژگی های نثر فنی (پرهیز از تکرار معنی و ارائه معنی جدید) را می نمایاند، به کار رفته است. در این مقاله با توجه به کاربرد زیاد فعل «دادن» در معانی مجازی به مناسبت هم نشینی با صورت های گوناگون زبانی که با هدف غنی سازی معنی و تشبه به شعر صورت می گیرد، تنها به معانی ضمنی آن فعل پرداخته می شود، چرا که این واژه همچون سایر واژه ها و فعل های آن اثر، چندان به معنای صریح فعل به کار نرفته است. ضمنا معانی مختلف مجازی این فعل در نفثه المصدور پس از مقایسه با معانی موجود در «لغت نامه دهخدا» نشان داده می شود تا مشخص شود چه تعداد از این معانی، مشترک با لغت نامه و چه تعدادی از این معانی، خاص کتاب «نفثه المصدور» است. در این مقاله مشاهده می شود که واژه های هم نشین فعل «دادن» و نیز ساخت های گوناگون فعل مربوط در کتاب مورد تحقیق چقدر در ارائه معانی تازه نقش دارند. نتیجه تحقیق ثابت می کند که سیزده معنی به کار رفته از فعل «دادن» در «نفثه المصدور» مشترک با «لغت نامه دهخدا» و پانزده معنی، خاص کتاب نفثه المصدور است.

دنیای آفرینش مرز نمی شناسد و موارد متعدد از تواتر آثار ادبی در نزدیک و دور جهان، ما را بر آن می دارد شباهت های ذهن خلاق بشر را علی رغم دوری مسافت در نقاط مشترکش بیابیم. از اینرو وجود مشابهت غیرقابل انکار میان دو داستان عاشقانه «بیژن و منیژه» حکیم توس و «رومئو و ژولیت» ویلیام شکسپیر بستر مناسبی برای انجام این پژوهش تطبیقی گردیده است. استخراج موارد شباهت و تطبیق همچون «دیدار اتفاقی» دو دلدار، از دو طایفه «دشمن»، در یک «جشن»، «دایه» برای دختر جوان هردو داستان و وجود ترفندهایی همچون استفاده از «داروی بیهوشی» در پیشبرد داستان و یا حل مشکل، و نکاتی از این قبیل که در متن مقاله بیان شده است، شباهت دو داستان را هرچه بیشتر نمایان می کند. پیشتر بودن حکیم فردوسی در سرایش و آفرینش داستان، از سویی، و وجود اقتباس های متعدد شکسپیر از داستان های دور و اطرافش در آفرینش نمایشنامه ها، احتمال مطالعه و یا اطلاع هر دو آفرینشگر از یک داستان واحد ارمنی را به گمانه زنی این پژوهش می افزاید.

در این جستار رمان نگران نباش مهسا محب علی تجزیه و تحلیل شده است.زاویه ورود به این مقاله از نظر مکتب ادبی می باشد. نوع مکتب مورد نظر دربررسی و تحلیل ارمان حاضر، سمبولیست و عقاید پیروان آن می باشد. از آنجا که این جنبش ادبی در ادبیات فارسی در شعر ظهور کرده است، تجلی آن در ادبیات فارسی معاصر جلوه های زیبایی از آثار نویسندگان معاصر را به تصویر می کشد. نگران نباش رمانی اجتماعی و امروزی و جوانی در جو پر تنشی که در آن خانواده ها حاکم است می پردازد.خانواده های از هم گسیخته و مرفه ای که در حالت گذاری بین مدرنیسم و پسا مدرنیسم معلق مانده اند و مفر و گریزی برای رهایی از این خلا برایشان نیست. خود نویسنده ایده نوشتن رمان را از روزهای پایانی سال که برای خرید به تجریش رفته بوده گرفته و در آنجا هرج و مرج جمعیتی را که شتابان خرید می کرده اند دیده و با این فکر که اگر زلزله ای در تهران رخ دهد چه خواهد شد داستان را ساخته و پرداخته است. محب علی در رمان حاضر به بازتابی از مولفه های مکتب سمبولیسم پرداخته که در پژوهش حاضر مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. هدف از انجام این پژوهش ارتباط مصداق های نمادگرایی با آثاری همچون رمان نگران نباش می باشد که دنیای بی ثبات پسامدرن را به تصویر می کشد.

بررسی و کندوکاو در روابط دو کشور راهگشای درک بسیاری از وقایع بعدی و اندیشه های نویسندگان و آفرینشگران ادبی است به همین دلیل چنین پژوهش هایی زمینه آگاهی و در نتیجه نزدیکی فرهنگی ملت های گوناگون را به یکدیگر فراهم می آورد. ادبیات ایران در عین تاثیرگذاری در اقوام و فرهنگ های مختلف به گونه ای یکسان عمل نکرده است. گاه این تاثیر و تاثر نمود بیشتری داشته است و گاه دارای تاثیری مستقیم و پنهانی بوده است. آنچه مشخص است این که ادبیات ملل مختلف تنها از نظر مواد و ساختار بر یکدیگر تاثیر نمی گذارند بلکه در طرز تفکر و احساس نیز نقش مهمی بر عهده دارند این افکار و احساسات مشابه، میان نویسندگان و شعرای دو یا چند کشور رابطه ناگسستنی به وجود می آورد و ادبیات ملت ها را متحد می کند. ادبیات تطبیقی افزون بر اینکه راه را برای شناخت بهتر و عمیق تر ادبیات ملی و قومی می گشاید پلی است که فرهنگ ها و ملل مختلف را به هم متصل می سازد. پژوهش حاضر در پی آن است که با روش توصیفی-تحلیلی به تبیین و تشریح پیشینه روابط ادبی ایران و حوزه ادب آلمانی بپردازد و میزان تاثیر پذیری آلمان (نویسندگان، شاعران،....) از دستاوردهای ادبی زبان و ادبیات حوزه ایران و بالعکس بپردازد.

تغییر در هر زبان در اثر عوامل مختلفی چون، تازش ها، تبادلات فرهنگی، تغییر در آیین ها و نواندیشی در علوم به وجود می آید. زبان ایرانیان با توجه به همین عوامل طی سال ها دچار تغییراتی شد. عمده ترین تغییرات زبان فارسی در زمینه های آوایی، ساختاری، واژگانی و معنایی بوده است که این تغییرات یکسان نبوده و هر سطح زبانی، شدت و ضعف هایی را در تغییر تجربه کرده است. به طور نمونه، تغییرات واژگانی نسبت به تغییرات آوایی، ساختاری و معنایی از شتابی بالاتر و گستردگی و فراوانی بیشتری برخوردار بوده است. این تغییرات از زمانی همگانی و فراگیرتر شد که به موازات آن ها در آیین و علم این سرزمین نیز تغییراتی به وقوع پیوست. بنابراین، تغییرات زبانی چون تندابی در تمام آبراهه ها وارد شد و تمام شاخه های فرعی آن را هم دربرگرفت. عمده ترین و آشکارترین تغییر در زبان از نوع واژگانی است. اگر تغییرات آوایی به سبب فراموشی صورت های پیشین آن ها از نظر گویندگان هر زبان پنهان مانده باشند، برای تشخیص آن ها گویندگان نیازمند بررسی های دقیق و آگاهانه ای در زبان خود هستند اما تغییرات واژگانی به سادگی پیش چشم مردم قرار دارند. در نتیجه آن ها هر تغییری در زبان را از این تغییر واژگان به خوبی درک می کنند. با پیشرفت روز افزون علم رشد اینترنت و برنامه های مجازی باعث ایجاد تغییراتی در واژگان و دستور زبان فارسی گردیده است. جستار حاضر با رویکردی تحلیلی- توصیفی به بررسی و مقایسه تغییرات صرفی واژگان در تلگراف قدیم و فضای مجازی (تلگرام و...) پرداخته است، نتیجه حاصل از این پژوهش یافتن اختلافات و تغییرات فراوانی در زبان و به ویژه واژگان زبان فارسی از لحاظ زبانی و دستوری، محتوایی، کاربرد و جایگاه واژگان است، که این تغییرات نشان دهنده رشد تلگراف قدیم همتراز با پیشرفت تکنولوژی و تاثیرپذیری آن است.

گفتگو یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در داستان پردازی است. از طریق پروراندن گفتگو می توان به داستان رنگ وبوی نو و پویایی و سرزندگی داد. شاهنامه متنی حماسی است که ازنظرزبانی و روایی، ویژگی های حماسی را حفظ کرده است. هدف از گزینش گفتگوهای زنانه، یافتن شگردهای جزیی در کلام فردوسی است، زیرا طبیعتا کلام فردوسی مردانه است و حماسه نیززبانی مطنطن و فاخر و مردانه دارد. این که فردوسی در فضای حماسه و رزم، این گونه موشکافانه، جزییات سخنان زنان و تناسبات کلامی و بلاغی را رعایت می کند بسیار مهم است. یکی از نکات مثبت در گفتگوهای شاهنامه، بحث بلاغت آن است که هم درحوزه معانی و هم درحوزه تصویرسازی می توان دید. بیشترین تعاریفی که ازبلاغت شده است، برمحور تاثیر می گردد. تاثیری که برمخاطب دارد. این پژوهش به صورت کتابخانه ای و به روش تحلیلی، گفتگوهای زنان در شاهنامه را بررسی می کند. برای بررسی دقیق، ده شخصیت زن با توجه به طبقات اجتماعی آن ها و ویژگی هایشان گزینش شده است (دلیروجنگ آور، گردیه، گردآفرید_ عاشق پیشه، تهمینه و رودابه_ هوسباز، سودابه_ شتاب زده درعشق، منیژه_ خردمند، سیندخت وکتایون_ فرمان روا، قیدافه_ و شیرین). در این پژوهش، گفتگوها ازنظر بلاغی، زبانی، تناسب آنها با شرایط و موقعیت مکانی و زمانی و سن، جنس و طبقه اجتماعی و لحن های مربوط به هر کدام مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد.

خاقانی شروانی در اشعار خود به ویژه قصاید، متاثر از الهامات قرآن کریم است. اوغالبا به چهار روش تلمیح، اقتباس، تضمین و حل از قرآن مجید بهره گرفته است. این بهره گیری ها عمدتا برای خلق مضمون یا تایید و تاکید مطلب و نیز نشان دادن آگاهی و تفاخر بوده است. بیشترین استفاده خاقانی از آیات قرآنی به صورت تلمیح است. او در تلمیحات خود زیبایی های بیانی و بدیعی را به نمایش گذاشته است. تلمیحات قرآنی موجود در دیوان او اغلب دارای مفاهیم اعتقادی و اخلاقی و قصص پیامبران است. نشیب و فراز زندگی در طی دوران حیاتش، خاقانی را از افکار دینی و قرآنی به سوی مضامین دیگر سوق نداده است، به گونه ای که تاثیر قرآن در اشعار او به صورت عادت سبکی و شیوه بیانی در خدمت توصیف مضامین و مفاهیم او قرار گرفته است.

نامه «هفت پیکر» را بسیاری از محققان و نظامی پژوهان پس از «خسرو و شیرین» دومین شاهکار حکیم گنجه می دانند. این منظومه را مرحوم استاد حسن وحید دستگردی با مقابله سی نسخه کهنسال تصحیح و با حواشی سودمند به طبع رسانده است که در بین تصحیح ها و چاپ های هفت پیکر ممتاز و منحصر به فرد است. این چاپ با افزوده ها و ویرایش های دکتر سعید حمیدیان در سال های اخیر با هیاتی تازه از طرف انتشارات قطره به رسته صیرفیان ادب عرضه شده است. تلاش ها و مساعی هر دو بزرگوار شایان تحسین و ماجور و مشکور است. موضوع این مقاله بازنگری و نقد و بررسی حواشی هفت پیکر (چاپ چهارم، 1380، نشر قطره) از حیث معانی لغات، ترکیبات و کنایات و توضیحات ارائه شده برای ابیات است که با استناد به متون معتبر و دست اول ادبی و تاریخی به پیشگاه خوانندگان ارائه می گردد. با کوشش های نافع ویراستار دانشمند (دکتر سعید حمیدیان) بیشتر ابهامات و اغلاط متن و حواشی بر طرف شده است. مطالب مطرح شده در این مقاله عمدتا در بر گیرنده اغلاطی است که با وجود ژرف نگری های مصحح و ویراستار در کتاب باقی مانده است.

روایت شناسی بر اساس الگوی رایج که عموما از ساختگرایی فرانسوی برگرفته شده بیشتر بر مبنای تحلیل شخصیت و نسبت آن با کنشی صورت می گیرد که حول شی ء ارزشی رخ می دهد. این نحوه تحلیل روایت صرفا یکی از رویکردهای تحلیل روایی است و به نظر می رسد توجه به نحو روساخت فقرات و قطعه های داستانی تو در تو -که خود داستان و روایتی بسنده اما غیر مستقل هستند- در ارتباط با داستان های غنی ادبیات فارسی به ویژه الگوی برتر این شیوه داستانگویی، یعنی کلیله و دمنه، خلئی است که لازم است پوشش داده شود. بررسی ساختار حکایت های کلیله و دمنه و توجه به زنجیره ای بودن حوادث و بررسی حضور یک قهرمان در حکایت های تو در تو در آن با توجه به الگوهای ساختاری، امری است که تاکنون از نظر مغفول مانده است. از جمله مزایای روش ساختارگرایی آن است که تنها به تحلیل می پردازد و ارزیابی کننده نیست.در این پژوهش تلاش داریم با بهره گیری از شیوه توصیفی تحلیلی، به ارائه جدول هایی از شخصیت های حکایت ها، کنش ها و نیز نوع شخصیت آن ها، پیکربندی و حرکت روایت بپردازیم. می توان گفت همواره یاری دهنده، یاری گیرنده، ناکام، ستمگر و قربانی از شخصیت های تکرار شونده کلیله و دمنه اند که یک قهرمان در حکایت های تو در تو تکرار حضور دارد.

داستان لیلی و مجنون یکی از معروف ترین داستان های عاشقانه است. این داستان، سرگذشت دختری است به نام لیلی و پسری به نام قیس از دیار عرب. از قیس دیوان شعری به جای مانده که سراسر آن در مورد عشق آتشین او به لیلی است. داستان فوق از زبان عربی وارد زبان فارسی شده و شاعرانی چند به تاثیر از دیوان قیس منظومه هایی به نام لیلی و مجنون سروده اند که معروف ترین آن ها منظومه لیلی و مجنون نظامی گنجه ای است. نویسنده در این مقاله تصویر خلق و خلق لیلی را در دیوان قیس بن ملوح به روش توصیفی- تحلیلی بررسی کرده است و به این نتایج دست یافته است: قیس (مجنون) بیشتر به توصیف عشق سوزان خود به لیلی پرداخته است، از این رو وصف لیلی در دیوان در مقایسه با مجموع ابیات، اندک است. در توصیف محبوب، شاعر بیشتر خصوصیات ظاهری وی را به تصویر کشیده است و خصوصیات اخلاقی او را کمتر نشان داده است. تصاویری که شاعر بکار برده است غالبا به شیوه شعرای جاهلی است هر چند با ابداعات شاعر، بسیاری از تصاویر از روزمرگی و تکراری بودن خارج شده است.

یکی از مسایل و مشکلاتی که مترجم در ترجمه از زبانی به زبان دیگر با آن مواجه می شود ترجمه ضرب المثل هاست. در ترجمه ضرب المثل ها همانند ترجمه متون ادبی نظریات مختلف و متفاوتی وجود دارد. در مقاله حاضر به بررسی راه های ترجمه ضرب المثل ها از زبان روسی به فارسی پرداخته ایم. به طور کلی می توان گفت وقتی صحبت از ترجمه ضرب المثل ها به میان می آید، مقصود ترجمه تحت اللفظی یا گرته برداری ضرب المثل زبان مبدا در زبان مقصد نیست و بیشتر یافتن ضرب المثل جایگزین در زبان مقصد برای ضرب المثل زبان مبدا است چرا که در ترجمه تحت اللفظی و گرته برداری بار احساسی و معنایی ضرب المثل به میزان قابل توجهی از بین می رود.در مقاله حاضر به شش روش ترجمه ضرب المثل ها از زبان روسی به فارسی اشاره شده است که عبارتند از: 1) یافتن معادل دقیق که بیشتر برای ضرب المثل های تاریخی و برگرفته از کتب مقدس به کار می رود 2) یافتن معادل اتفاقی یا معادل متغیر، ضرب المثل هایی که دارای دو یا چند معادل هستند در این دسته جای می گیرند 3) یافتن معادل تقریبی، در این روش چینش لغوی و نحوی ضرب المثل زبان مقصد و مبدا با یکدیگر متفاوت است. 4) یافتن معادل متنی، که به ذوق و سلیقه و مهارت زبانی مترجم بستگی دارد و از مترجمی به مترجم دیگر متفاوت است. 5) گرته برداری، که عبارتست از انتقال مفاهیم مختص زبان روسی به زبان فارسی 6) توضیح و تفسیر. اگر پنج روش فوق موثر نبود مترجم به ناچار از این روش سود می جوید.

هدف از پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام گرفته، بررسی نوع باور ها و جهان معرفت شناختی فروغ فرخزاد در شعر «دلم برای باغچه می سوزد»بر اساس نظریه شناختی جهان متن پل ورث است که متن را در سه بعد جهان متن، جهان گفتمان و جهان زیرشمول بررسی می کند. جهان متن فضای تعاملی نویسنده و خواننده در هنگام مواجهه با متن و جهان گفتمان شامل بافت موقعیتی گفتمان و جهان زیر شمول مشتمل بر باورها و دید گاه های نویسنده یا شخصیت های مورد بحث اوست. پژوهش تحقیق کنونی در پی پاسخ به این سوالات است که فرخزاد در شعر یادشده از چه نوع متنی استفاده کرده و به کدامیک از جهان های سه گانه زیر شمول توجه بیشتری نشان داده و چگونه از آنها برای ایجاد پیوستگی استفاده کرده است. نتیجه اینکه نوع متن در اکثر بند ها توصیفی-روایی است. جهان زیر شمول معرفتی باز تاب گسترده ای در شعر فروغ دارد، زیرا او علاوه بر روش های معمول از دو روش ابتکاری یعنی نگاشت استعاری و تکرار برای نمایش جهان معرفتی استفاده می کند که موجب رمز گشایی استعاره شناختی اصلی متن می شود.

مقولات تصریفی در زبان های مختلف می توانند بصورت تحلیلی و یا ترکیبی و گاهی با استفاده از هر دو روش بازنمایی شوند. منظور از ترکیب در اینجا استفاده از وند (وندافزایی) است. بنابراین، ممکن است مقولات تصریفی بصورت پسوندی یا پیشوندی ظاهر شوند. در پژوهش حاضر، هدف تعیین رده زبان بر اساس نحوه آرایش وندهای تصریفی است. بنابراین، در قدم اول نمایه پیشوندی و پسوندی بودن زبان کردی ایلامی مورد توجه قرار خواهد گرفت. بر این اساس نمایه وندی زبان کردی گویش ایلامی نیز مشخص می شود. سپس وضعیت این زبان با دیگر زبانهای دنیا از لحاظ نحوه یازنمایی مقولات تصریفی مورد بحث قرار خواهد گرفت. داده های این پژوهش بصورت میدانی و از طریق مصاحبه با گویشوران بومی زبان کردی ایلامی بدست می آیند. در مجموع روش بازنمایی 11 مقوله تصریفی مورد بررسی قرار گرفته اند. پژوهش نشان داد که کردی ایلامی با کسب نمایه وندی 10، دارای صرف قوی است. همچنین، این زبان با کسب نمایه پسوندی 90 درصد، به عنوان یک زبان پسوندی غالب طبقه بندی می شود. نهایتا نتایج نشان داد که زبان کردی ایلامی عمدتا از روش وندافزایی (ترکیبی) برای بازنمایی مقولات تصریفی بهره گرفته است. نتایج این پژوهش می تواند در تهیه اطلس های رده شناختی جهانی اطلاعات مهمی در طبقه بندی این زبان در اختیار محققان قرار دهد.

روایت شناسی ساختارگرا می کوشد با تکیه بر ساختار پیرنگ و سازه های روایی داستان، دستور زبانی ویژه تعریف نماید. در این مقاله با استفاده از آرا ژپ لینت ولت روایت شناس ساختارگرا، به بررسی ساختار پیرنگ، ت غییر سازه های ارتباطی شخصیت ها و انواع پرسپکتیو روایی در دو داستان «زاده شدن زال» و «رستم و اسفندیار» شاهنامه فردوسی می پردازیم. سوالات اساسی پیکره این پژوهش عبارتند از: سازه های ساختاری روایت حداقل، با تکیه بر موقعیت های داستانی در این دو روایت کدامند؟ نمود دیدگاه های های روایی و کارکردهای هر کدام با تکیه بر حماسی بودن این داستان ها چگونه است؟ نتایج نشان می دهد دو داستان منتخب این پژوهش با تکیه بر دو موقعیت ابتدا و انتها دارای سازه های ساختاری روایت حداقل است. همچنین اگر چه زاویه دید این دو داستان سوم شخص است اما پرسپکتیو روایی آن ها دارای سه الگوی روایی داستان ناهمسان است.

شهید و شهادت در اسلام جایگاهی والا دارد که در آیات و احادیث بسیاری به اهمیت آن اشاره شده است. کاربرد مضامین شهید و شهادت در اشعار شاعران پارسی گوی به ویژه نصراله مردانی فراوان است. مردانی از شاعرانی است که در ادبیات پایداری، چهره درخشانی دارد.غزلش غزل حماسه، دفاع از خاک، فرهنگ و دین است. اشعار او مبین جلوه های ایمان ایرانیان در حفظ آب و خاک و حیثیت دینی و مذهبی خویش در برابر هجوم دشمنان است. واژه «شهید» و «شهادت» در اشعار او به فراوانی دیده می شود. «ستایش شهید، شهادت و شهدا»، «ارزشمندی شهدا»، «مفهوم و نغمه شهادت»، «آسمانی بودن شهید»، «حماسی بودن شهید»، «زنده بودن شهید» و... از مضامینی است که او در اشعار خود به صورت لفظی و معنایی بسیار به آن پرداخته است. باری، تجلی مفاهیم مرتبط با شهید و شهادت در سروده های نصراله مردانی از جمله نکات پایه ای است که در این مقاله به اختصار بدان پرداخته می شود.

هدف از این مقاله بررسی کارکردهای مختلف زبان در قرآن است. روش تحقیق این مقاله، روش تحلیلی و توصیفی است و برای جمع آوری داده ها از روش کتابخانه ای استفاده شده است. یافته های مقاله نشان می دهد که قرآن به عنوان کتاب زندگانی همه بشریت و معجزه بزرگ آخرین فرستاده خدا حضرت محمد (ص) بر اساس زبان و مهارت های زبانی نازل شده است این بدان معنی است که زبان دارای ظرفیت بسیار بالایی است و زبان قرآن زبان تالیفی (چند بعدی)، شبکه ای است نیاز داریم تا با تکیه بر آیات قرآن در مورد زبان ومسایل زبانی از جمله آموزش و گسترش زبان و اختلالات زبانی به پژوهش بپردازیم. نکته قابل توجه دیگر، توجه جدی به آموزش مهارت های کلامی و فن بیان به فرزندان بر اساس آموزه های قرآنی است تا هم خوب سخن بگویند وهم سخن خوب بگویند.

زبان از طریق فرایندی که صورت گرایان آن را برجسته سازی نامیده اند کاربردی غیرمتعارف می یابد، به طوری که شیوه بیان و در واقع خود پیام در کانون توجه قرار می گیرد. برجسته سازی در واقع انحراف از مولفه های زبان هنجار است و به این ترتیب می توان گفت که زبان شعر از نهایت برجسته سازی برخوردار است. در این پژوهش، پس از معرفی فرایند برجسته سازی و انواع آن به صورت قاعده افزایی و قاعده کاهی، به این سوال ها پاسخ داده می شود که روند به کارگیری برجسته سازی ادبی در ترکیبات سوگندی موجود در آثار شعری دهه های 1360-1380 ه.ش چگونه قابل بحث است و مبانی جامعه شناختی و فرهنگی در شکل گیری این برجسته سازی ها چگونه است. به این منظور نگارندگان با مطالعه بیش از پنجاه اثر منظوم در این دوره، به تحلیل این فرایند و انواع آن پرداخته اند. بر همین اساس سوگندواژه ها و ترکیبات سوگندی مختلف در اشعار شاعران دهه های 1360-1380 در یک پیکره زبانی گردآوری شده تا برجسته سازی ادبی در قالب انواع مختلف قاعده کاهی ها در این ابیات مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از این تحلیل نمایانگر آن است که انتخاب سوگندواژه ها توسط شاعران در قالب برجسته سازی ادبی صورت گرفته است و ورود مضامین جدید با انقلاب و جنگ تحمیلی ارتباط تنگاتنگی دارد، از این رو تاثیر عوامل برون زبانی بر انتخاب سوگندواژه ها را نیز نباید نادیده گرفت.

هدف از تحقیق حاضر بررسی چندمعنایی فعل/musahide etmek/ (مشاهده کردن) در زبان ترکی آذربایجانی از شناختی است. این تحقیق توصیفی- اسنادی است و سعی شده تا معانی گوناگون فعل بر اساس رویکرد معنی شناسی شناختی مورد تحلیل قرار گیرد و توصیفی از روابط موجود میان این معانی ارائه گردد و علت وجود این روابط بیان شود. جهت نیل به این هدف پیکره زبانی مورد استفاده در این پژوهش پایگاه داده های زبان ترکی آذربایجانی از جمله فرهنگ های لغت، کتاب ها، مجلات، روزنامه ها و شم زبانی نویسنده می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهند که برای فعل/musahide etmek/ (مشاهده کردن) حدود 63 کاربرد و بعد از طبقه بندی آن ها 15 معنا استخراج گردید. همچنین آن ها نشان می دهند که چندمعنایی و استعاره پدیده ای نظام مندند و عواملی همچون استعاره و مجاز در شکل گیری و توصیف آن دخیلند و این امر باعث بسط معنایی و نهایتا منجر به چندمعنایی فعل می شود، به این ترتیب شبکه گسترده معنایی فعل شکل می گیرد و از سوی دیگر استعاره نقش پر رنگ تری نسبت به مجاز در شکل گیری چندمعنایی و کاربرد فعل در بافت های گوناگون دارد و بالاخره با توجه به مقوله بندی معنای اولیه (سرنمون)، برخی معانی مرکزی تر و برخی حاشیه ای تر به حساب می آیند.

آرایه های ادبی، بخشی از شیوه های زیبایی آفرینی سخن هستند که همواره در ادبیات فارسی مورد اهمیت بوده اند. مقاله حاضر به تحلیل زیرساخت امثال و حکم دهخدا بر مبنای کنایات پرداخته و در آن، مبنای زیبایی شناسی امثال و حکم دهخدا با مقایسه آماری زیبایی های بیانی روشن شده است. همچنین نشان داده شده است که کدام یک از صناعات بیانی در امثال و حکم دهخدا بسامدی بیشتر و کدام یک بسامدی کمتر دارد و ساختار امثال و حکم دهخدا بیشتر بر اساس کدام زیبایی بنیان شده است.در پایان با ارائه نمودار بسامد زیبایی های بیانی در امثال و حکم دهخدا آورده شده که خواننده را به درک ملموسی از ساختار ادبی امثال و حکم فارسی می رساند.

خاقانی شروانی از غزلسرایان بزرگ قرن ششم هجری است. در سرایش غزلیات خویش رویکردی فارسی مآبانه دارد و همچنین واژگان ساده را نسبت به واژگان مرکب در بسامد بالاتری به کار برده است. بسیاری از ابیات سروده شده در دیوان وی طبق توالی منظم دستور زبان فارسی سروده شده اند، اما در مواردی نیز تاخیر مفعول، تاخیر نهاد، کاربرد حروف ندا و... به چشم می خورد. خاقانی در 9 بحر و 29 وزن غزل سروده است. تعداد اوزان دوری در غزلیات وی به نسبت زیاد است و در مجموع 58 غزل را در اوزان دوری سروده است که این نشان دهنده آن است که غزلیات وی از غنای موسیقایی بالایی برخوردار است. از میان عناصر تصویرساز، تشبیه را بسیار بیشتر از سایر عناصر به کار گرفته است. از میان انواع استعاره نیز، استعاره مصرحه مجرده نسبت به سایر انواع استعاره از بسامد بالاتری برخوردار است.از میان انواع کنایات بیشتر به کنایه از مصدر یا فعل توجه داشته و معمولا سایر کنایات در غزل وی بسامدی ندارند. از انواع مجاز نیز، مجاز به علایق ماکان، مجاورت، حال و محل و جزئیه در غزل وی به کار رفته است. از منظر فکری معشوق از مقام بالایی برخوردار نیست و گاه از جنس مذکر است. اشعار سگیه در غزلیات وی از بسامد بالایی برخوردار است و اشارات و تلمیحاتی به داستان های کهن قرآنی و شاهنامه ای دارد. از داستان های قرآنی به داستان سلیمان نبی و داستان خضر و اسکندر و از میان اشارات شاهنامه ای به داستان های افراسیاب، سیاوش، کیخسرو، جمشید کیانی و ضحاک مار دوش اشاره کرده است.اصطلاحات و تعبیرات مربوط به بازی های نرد و شطرنج را در ابیات خویش گنجانده و همینطور به برخی از بیماری ها و روش های درمان آنان نیز اشاراتی داشته است.

شعر نمادین از جریان های مهم شعر معاصر است. از عوامل گرایش شاعران معاصر به شعر نمادین، تغییر فضای سیاسی و اجتماعی جامعه و اختناق و خفقان شدید نظام مستبد حاکم برآن است. علاوه بر این دیدگاه، می توان به عوامل دیگری چون علاقه ی شاعران به آفرینش ساختارهای شعری عمیق و منسجم و تاثیرگذار در شعر اشاره کرد. در واقع هدف از کاربرد نماد در شعر شاعران معاصر از جمله نیما، خلق بافتی مبهم و شعری عمیق و واداشتن خواننده به درنگ و تامل در معنا و مفهوم شعر است. در این مقاله سعی بر آن است با تاویل و تفسیر چند نماد که برای نشان دادن استبداد و خفقان جامعه آن روزگار نیما، به طور پوشیده، در لایه های زیرین شعر وی به کار رفته است، گامی در جهت فهم دقیق تر شعر نیما برداشته شود.

اخلاق، در اصل، واژه ای عربی است که در لغت به معنای «سرشت» می باشد و این که ردپای آن در ادبیات و در جای جای آموزه های بزرگان و عارفان، مشهود است، به دلیل اهمیت آن در تعالیم بشر و ضرورت به کاربستن این مفاهیم اخلاقی است. نقش و اهمیت مکارم اخلاق در تعالی معنوی انسان ها بر هیچ کس پوشیده نیست، همچنان که هدف از بعثت پیامبر نیز تتمیم مکارم اخلاق معرفی شده است. بی تردید اخلاق در اسلام دارای اهمیت فراوانی است و علاوه بر این که از ارکان اسلام و در ردیف عقاید و احکام به شمار می آید عامل پیوند انسان به پروردگارش نیز می باشد و همانا این پیوند مقصود اصلی در ایجاد انسان است. دیگر این که آیین مقدس اسلام در تمام زمینه ها جز با شیوه اخلاقی تمام و کامل نمی گردد و نیز این علم از دانش هایی است که به انسان و حالات گوناگون او و سایر علوم و معارف انسانی اهتمام می ورزد. در اهمیت علم اخلاق می توان گفت که وجود انسان به گونه ای ضعیف و ناقص آفریده شده است، به گونه ای که باید خود ابعاد هستی خویش را شکل دهد و به کمک قدرت اندیشه و اراده خویش استعدادهای مختلفش را شکوفا سازد و به کمال لایق خود برسد. بنابراین، در این مقاله به اختصار به بررسی اخلاق و جایگاه آن در ادبیات تعلیمی پرداخته می شود.

هدف از تحقیق حاضر بررسی چندمعنایی فعل دیداری فعل دیداری /baxmaq/ (نگاه کردن) در زبان ترکی آذربایجانی در چارچوب معنی شناسی شناختی است. این تحقیق توصیفی-اسنادی است و سعی شده تا معانی گوناگون فعل بر اساس رویکرد معنی شناسی شناختی ارائه دهد. جهت نیل به این هدف پیکره زبانی مورد استفاده در این پژوهش ترکیبی از پایگاه داده های زبان ترکی آذربایجانی از جمله فرهنگ های لغت، کتاب ها، مجلات، روزنامه ها و شم زبانی نویسنده می باشد. پژوهش بر روی زبان ترکی آذربایجانی معیار و محاوره ای انجام شد و کاربردهای قدیمی این افعال مد نظر قرار نگرفتند. یافته های تحقیق نشان می دهند که برای فعل دیداری /baxmaq/ (نگاه کردن) 19 معنا بعد از طبقه بندی و انتزاع گونه های بافتی، استخراج گردید. همچنین آن ها نشان می دهند که چندمعنایی پدیده ای نظام مند بوده و عواملی همچون استعاره و مجاز در شکل گیری و توصیف آن بسیاردخیلند. به این ترتیب شبکه گسترده معنایی فعل شکل می گیرد و از سوی دیگر می توان گفت که استعاره نقش پر رنگ تری نسبت به مجاز در شکل گیری چندمعنایی و کاربرد فعل در بافت های گوناگون دارد.

اساس آیین مانویت اعتقاد به دو بن است. دو بنی که از آن با عنوان خیر و شر، نور و ظلمت یا اهورا و اهریمن نام برده می‎ شود. ثنویت موجود در مانویت که تمام ابعاد این کیش را در برگرفته است از مسائل قابل بحث و برجسته است. مانی گرچه از پدر و مادری ایرانی تبار متولد شده و دارای بن مایه هایی ایرانی بود، ولی در باورها و جهان بینی آیینش نگاه بدبینانه ای را ترویج داد که پیوند مانویت با ادیان ایرانی را کم می سازد. از دیگر سوی کسانی که به مطالعه و تحقیق پیرامون مانویت پرداخته اند به مذهب گنوسی و باورهای گنوستیکی نیز اشاره کرده اند. زیرا گنوسیزم در اساس اندیشه های خود که همانا ثنویت گرایی و بدبین نگری است دارای وجوه مشترکی با کیش مانویت است. در این گفتار با تعریف و توضیح در خصوص گنوس و گنوسیزم و پایه گذاران آن، به آن قسمت از اعتقادات کیش مانی، به ویژه ثنویت که می توان آن را هماهنگ با گنوسیزم قلمداد کرد، پرداخته شده است.

ادبیات در دو گستره شعر و نثر، جامع جمیع جنبه های زندگی فردی و اجتماعی است و از هیچ گوشه و کنار وجود آدمی غفلت نکرده است.به جرات می توان ادعا کرد که برای شناخت اقوام، درک افکار، علایق، آداب، سنن، روش، منش، دانش و بینش آن ها، هیچ ملجاو منظری بهتر و فراگیرتر از ادبیات وجود ندارد.از آن جا که هنرمند، فرزند محیط اجتماعی عصرخود است، بررسی متون ادبی مانند شاهنامه، مناجات نامه خواجه عبداله انصاری، کلیله و دمنه، مرزبان نامه، آثار منظوم نظامی گنجوی و... بیان گر بازتاب فرهنگ اجتماعی در جلوه های گوناگون آن است.

امیرارسلان نامدار افسانه پرمخاطب ایرانی، زاییده خیال دو تن از نزدیکان ناصرالدین شاه قاجار است و عناصر روایی فراوانی در خود دارد. هدف اصلی این مقاله بررسی ساختاری این قصه و ریخت شناسی آن است. اساس کار بر مبنای نظریه ریخت شناسی پراپ است. در این نظریه مهم مبنای روایت شناسی یافتن کارهای ثابت و تغییر ناپذیر قصه است. در این جستار با نگرش بر اعمال شخصیت های داستان و تبیین جایگاه آنها به مدل ساختاری مستحکمی دست یافته ایم که قابلیت مشترک افسانه های ایرانی را به خوبی نشان می دهد.

رنگ ها در شیوه زندگی و حالات روحی تاثیر به سزایی دارند و در آیین ملت ها از جایگاه نمادینی برخوردارند.خسرو و شیرین نظامی یکی از شاهکارهای ادبیات غنایی ایران است که نظامی گنجه ای در این اثر با استفاده از عنصر رنگ بر زیبایی و جدابیت اشعارش افزوده است. استفاده نظامی از عنصر رنگ برای وصف طبیعت و همچنین نشان دادن حالات درونی شخصیت ها بر اغراض خاصی دلالت دارد. نظامی در خسرو و شیرین 144 بار از رنگ ها به صورت مستقیم استفاده کرده است که این رنگ ها عبارتند از: سیاه، سفید، زرد، سرخ، سبز، لاجوردی. که رنگ سیاه پرکاربردترین و لاجوردی و پیروزه ای کم کاربردترین آنان است.نظامی علاوه بر وصف طبیعت، تغییر حالات مختلف انسان و موقعیت های مختلف را با بهره گیری از رنگ ها نشان داده است.

لیکو، تک بیتی ویژه ای در ادبیات شفاهی و قومی بلوچستان است که در موضوعات مختلف، به ویژه در بیان درد و غم و هجرت با آهنگ و بدون آهنگ خوانده می شوند. سرایندگان اصلی آن ها به درستی معلوم نیستند و هر کس می تواند بر اساس ذوق و احساس خود در باره موضوع خاصی لیکو بسراید. در این پژوهش 30 بیت لیکو از مجموع 120 بیت لیکوی بررسی شده، انتخاب و به کمک گویشگر بلوچی ترجمه و آوانگاری شد. مفاهیم و دلالتهای لیکوها بررسی و سپس به دسته بندی موضوعی آن پرداخته شد. مضامین مختلف در دو گویش سرحدی و مکرانی از زبان بلوچی همراه با ترجمه فارسی، دلالت محتوایی و موضوعات دیگری مانند فرق لیکو با زهیروک و کردی، محل جغرافیایی رواج کنونی لیکوها، وزن و آهنگ، موضوع، واژگان، مخاطبان، و تاثیر لیکوها بر فرهنگ و ادبیات بلوچستان مورد بررسی قرار گرفته اند.

مدرنیته، تجدد یا نوگرایی نه یک فرآیند، بلکه ترکیب پیچیده ای از فرآیندها است. این ترکیب نظم سنتی فضا- زمان را برهم زده است و نهادهای اجتماعی سنتی را در نوعی وضعیت بی بستر شدن قرار داده است. پروسه ای است که نخست با هدف روزآمد کردن سنت های فرهنگی و فکری، به بازنگری سنت دست می زند و سپس به نواندیشی به عنوان یک ضرورت می پردازد. تاثیر این جنبش را می توان در آثار ادبی از جمله آثار ادبی معاصر مشاهده نمود. پژوهش حاضر به تبیین نظری پدیده نوگرایی و مدرنیسم و خصلتهای اجتماعی ارزشی که تولید می کند، همچنین به بررسی، تقابل، به هم آمیختگی و جایگاه سنت و مدرنیته در رمان پرنده من نوشته فریبا وفی می پردازد. در این رمان بر هم کنش سنت و مدرنیته در جامعه ایرانی در قالب مضامین زیر نمودار می شود: سرگشتگی زن سنتی در جامعه مدرن، پذیرش جامعه مدرن از سوی جامعه سنتی، عدم تعهد جامعه مردسالار به وظایف سنتی، از خودبیگانگی زن جامعه در مسیر گذار از سنت به مدرنیته. رمان پرنده من در واقع جامعه ای را به تصویر می کشد که در حال گذار از یک سیستم سنتی به یک جامعه مدرن است و می توان شخصیت هایی را در این رمان یافت که مصداق بارز این گذار می باشند. هدف از انجام این پژوهش، اثبات وجود کنش و بر هم کنش میان سنت و مدرنیته در این رمان می باشد. به بیان دیگر، پژوهشگران در صدد اثبات این حقیقت هستند که برخی از رمان های ایرانی معاصر قادر به نمایاندن مدرنیته صرف و نادیده گرفتن سنت به طور کامل نیستند.

در مقاله حاضر نگارندگان با توجه به اهمیت بحث خشونت کلامی در زبان به عنوان یک ابزار بکارگیری واژگان جهت کنترل و تحقیر مخاطب در گفتمان، بر آنند تا به بررسی خشونت کلامی در دو داستان«سنگی بر گوری» و «سووشون» به ترتیب دو اثر منتخب از جلال آل احمد و سیمین دانشور بپردازند. لذا، هدف از پژوهش پیش رو، بررسی و توصیف ساختارهای زبانی مبین خشونت کلامی در پیکره منتخب پژوهش که شامل 60 جمله انتخابی از دو داستان مورد نظر می باشد، است. شایان ذکر است که نمونه های مورد بررسی به شیوه توصیفی-تحلیلی و بر اساس انگاره دستور نظام مند نقش گرای مطرح شده از سوی هلیدی و متیسن (2004) و ساز و کارهای مطرح شده در آن نظیر فرانقش تجربی، فرانقش بینافردی و فرانقش متنی مورد تحلیل قرار می گیرند.