لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

حساسیت و اهمیت صادرات کالا و خدمات برای کشورها موجب شده است تا ابزارها و عوامل موثر در آن را شناسایی و در جهت توسعه صادرات تلاش نمایند. خدمات گمرکی از عوامل موثر در توسعه صادرات کالا و خدمات می باشند. در این مقاله به بررسی نقش گمرک الکترونیکی در تسهیل صادرات کالا و خدمات پرداخته شده است. نتایج این پژوهش حاکی است که با استقرار گمرک الکترونیکی، به دلیل الکترونیکی شدن فرآیندهای روزمره گمرک در امور گمرکی به صادرات، مستندسازی الکترونیکی در امور گمرکی مربوط به صادرات با استفاده از ساختار مشترک و ایجاد ارتباط اینترنتی بین ادارات نظارتی، امور گمرکی مربوط به صادرات از شفافیت بیشتری برخوردار می شود و صادرات کالا و خدمات تسهیل می گردد.

در بسیاری از سازمان ها و شرکت ها برنامه ریزی راهبردی را بدون در نظر گرفتن کنترل راهبردی طراحی کرده اند. در واقع مدیریت راهبردی دارای سه ضلع تدوین، اجرا و کنترل است که عمدتا ضلع کنترل راهبردی مورد غفلت واقع می شود این درحالی است که برنامه ریزی راهبردی برای شرایط متلاطم و پویای محیطی بسیار مناسب است و مهم تر این که کنترل راهبردی نیز در این محیط ها دارای اهمیت بالایی است. این پژوهش تلاش دارد تا ضمن نشان دادن اهمیت کنترل برنامه ریزی راهبردی بتواند مدلی برای کنترل راهبرد ارائه دهد. پژوهش از نظر هدف از نوع توسعه ای-کاربردی و به لحاظ روش توصیفی با رویکرد تحقیقات آمیخته است. گمرک ایران دارای دو ضلع تدوین و اجرای برنامه ریزی راهبردی اما فاقد کنترل راهبرد است و پس از بررسی و مطالعات در حوزه مدل های کنترل راهبردی و مصاحبه و ارائه چهار دور پرسشنامه با پایایی 80% به روش دلفی در سال 98 تعداد 17 متغیر با اهمیت برای مدل کنترل راهبردی گمرک شناسایی و مدل کنترل راهبردی بر اساس آن تدوین شد که این 17 متغیر عبارتند از «شرایط زمینه ای شامل: کنترل های تشخیصی، تعاملی، محتوایی و فرایندی، شرایط مداخله ای شامل: کنترل مشوق ها، کنترل فرهنگی و کنترل غیر رسمی، شرایط محیطی شامل: کنترل بنیادی هدف گرا، کنترل بنیادی انسان گرا، کنترل تدریجی، کنترل تدریجی فرایندگرا، و کنترل محیطی درون سازمانی شامل: کنترل قبل از عمل، حین عمل، بازخور، نظارت محیطی، تغییر ناگهانی و بنچ مارکینگ( بهینه گزینی) و عملکرد». سپس برای اطمینان بیشتر از مدل به دست آمده، مدل در قالب نرم افزار PLS و با پرسشنامه کمی با پایایی بالای 80% که میان 290 نفر از پرسنل گمرکات اجرایی و ستادی در سطح استان تهران توزیع شد آزمون شد و نتایج حاصله ضمن تائید متغیرهای 17 گانه، مدل بر اساس متغیرهای 17 گانه را به جهت کمی نیز تائید کرد.

ارزیابی کارکنان یکی از موثرترین ابزارهای ارتقا، کارآمدی، توانمندسازی و بهسازی نیروی انسانی است که اگر به نحو صحیح، علمی و با حسن نیت مورد استفاده قرار گیرد می تواند علاوه بر رضایت کارکنان، منجر به شناخت وضعیت آنان و رفع کاستی ها توسط مدیران شود. بدین منظور، پژوهش حاضر با استفاده از مدل نسبتا بومی شده سینگر، اعتبار نظام ارزیابی عملکرد را در گمرک ایران مورد بررسی و مطالعه قرار داده است. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی - پیمایشی و جامعه آماری متشکل از 470 نفر از کارشناسان ستادی گمرک است. روش نمونه گیری، تصادفی ساده و حجم نمونه 140 نفر است. مهم ترین نتیجه تحقیق حاکی از آن است که نظام مذکور از دیدگاه کارکنان دارای اعتبار نمی باشد، یعنی این نظام فاقد اثربخشی لازم، جهت تحقق اهداف و انجام وظایف خود است و بیش تر جنبه تشریفاتی دارد. پیشنهاد شده است که مدیران در طراحی نظام ارزیابی عملکرد فاکتورهایی مانند نیازهای آموزشی، حقوق و پاداش، ارتباطات و بازخور و ... را مد نظر قرار دهند تا بتوانند به اهداف از پیش تعیین شده و در نتیجه نظام کارآمد ارزیابی عملکرد، نایل گردند.

گمرک نقش مهمی در مبادلات تجاری بین الملل ایفا می کند و می تواند عامل جلوبرنده و یا بازدارنده در تجارت و تحصیل درآمدهای گمرکی برای دولت تلقی گردد، لذا هدف پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت بندی موانع ترخیص کالا از گمرک شهریار شهر تهران با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی می باشد. پژوهش حاضر که در سال 1396 انجام شد، از نظر هدف کاربردی و برحسب روش گردآوری داده ها، توصیفی-پیمایشی و از نوع پژوهش های اکتشافی است. با مرور مقاله های کلیدی و استفاده از نظر خبرگان، 4 معیار اصلی و 19 معیار فرعی شناسایی گردید. گروه خبرگان یا تیم تصمیم گیری از میان کارشناسان ارشد سازمان و همچنین صاحب نظران گمرک انتخاب گردیدند. در ابتدا با استفاده از پرسشنامه و نظر تیم تصمیم گیری، موانع اصلی و فرعی مؤثر بر ترخیص کالا از گمرک شناسایی شدند و سپس با توجه به عوامل شناسایی شده، پرسشنامه های AHP تدوین و مقایسه زوجی بین عوامل شناسایی به عمل آمد. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد، نظام اداری و مدیریتی در بین موانع اصلی شناسایی شده، و ضعف در به کارگیری و توانمندسازی نیروی انسانی متخصص و کارآزموده در بین موانع فرعی شناسایی شده، مهم ترین عامل در بین موانع ترخیص کالا از گمرک، از دیدگاه خبرگان محسوب می شوند. در پایان با مشخص شدن رتبه همة عوامل اصلی و فرعی، به کمک تیم تصمیم گیری، پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت موجود ارائه گردید.