پرهیز از موضوعات بررسی نشده و تعمیم نتایج سبب تاثیر بیش‌تر پژوهش می‌شود.

 برای هر پژوهشگر و سازمان پژوهشی خوانده شدن پژوهش‌هایش و استناد سایر محققان به آن اهمیت دارد. با این وجود اغلب پژوهش‌ها کم‌تر خوانده شده و استناد دریافت می‌کنند. در این زمینه بعضی معتقدند که پژوهش در موضوعاتی که کم‌تر مورد توجه محققین بوده، کم‌تر دیده شده و مورد توجه قرار می‌گیرد. با این وجود بعضی دیگر معتقدند که پژوهش در موضوعات نادر برای علم ضروری بوده و این پژوهش‌ها موفق خواهند بود. یک مطالعه جدید که در نشریه معتبر (Q1)، Scientometrics منتشر شده، به بررسی این فرضیه در 874411 مقاله انگلیسی پرداخته که پژوهش در موضوعاتی که بررسی نشده، کم‌تر استناد می‌شود. به این منظور در این تحقیق موضوعات بررسی نشده معادل با استفاده از اصطلاحات غیر معمول در عنوان پژوهش در نظر گرفته شده‌ است. نگارنده چنین استدلال می‌کند که استفاده از اصطلاحات غیر معمول در عنوان سبب خواهد شد احتمال یافتن مقاله توسط جستجوگران –خواه از طریق جستجوی کلیدواژه و خواه تورق عناوین مجلات-  کاهش یابد. در مقابل ممکن است که عنواین عجیب و غیر معمول با برانگیختن کنجکاوی جستجوگران –حتی در صورتی که مستقیما مرتبط به موضوع مورد بررسی آن‌ها نباشد- سبب جذب آن‌ها و در ادامه خواندن مقاله و استناد به آن شود. بر این اساس در این پژوهش دو سوال اساسی مورد بررسی قرار گرفته است:

• آیا مقالاتی که در عنوان خود از کلمات غیر معمول استفاده می‌کنند، کم‌تر استناد می‌شوند؟

در جواب به این پرسش، نتایج این تحقیق نشان می‌دهد، کلمات غیر معمول و کم‌ استفاده –یعنی با بسامد یک- در همه‌ی حوزه‌های مورد بررسی به استثنای ارزیابی و تشخیص[1] همراه با تعداد استناد کم‌تر بوده است. به عبارت دیگر، در همه‌ی حوزه‌های موضوعی به غیر از حوزه مذکور، مقاله‌ای که در عنوانش حداقل یکی از اصطلاحات کم‌بسامد استفاده شده کم‌تر از میانگین استناد دریافت کرده است. در واقع اگر مقاله‌ای در عنوانش از کلیدواژه‌ای استفاده کند که در حوزه موضوعی خود در شش سال گذشته در هیچ عنوانی استفاده نشده باشد، انتظار می‌رود آن مقاله استنادات کم‌تری از میانگین آن حوزه و سال دریافت کند.

آیا استفاده و عدم استفاده از واژه‌های دستوری در عنوان مقالات ارتباطی با تعداد استنادات آن‌ها دارد؟

در پاسخ به این سوال، نتایج تحقیق نشان می‌دهد، در کل، اغلب واژگان دستوری با کمی تاثیر استنادی بالاتر همراه بوده‌اند. بیش‌ترین تاثیر در میان این دست واژگان مربوط به for بوده که شاید بیانگر کاربرد یا هدف بوده و and که می‌تواند بیانگر چندین نتیجه یا کاربرد باشد. با این وجود واژگان on و the دارای چنین ویژگی نیستند.

بررسی واژه رایج در تمامی حوزه‌ها یعنی analysis نشان می‌دهد که به صورت کلی و در اغلب حوزه‌ها با تعداد استنادات کم‌تری همراه بوده، به خصوص این واژه در حوزه‌های electrochemistry و catalysis با کم‌ترین تاثیر همراه بوده است. محقق بیان می‌کند که احتمالا دلیل آن نبود داده‌های تجربی در این مقالات است و در مقابل در Complementary and Manual Therapy این واژه با تعداد استنادات بالاتری از میانگین همراه بوده که محقق دلیل آن را ترکیب meta-analyses می‌داند که معمولا پر استناد است.

محقق در نهایت به دلایل این امر –یعنی دریافت استناد کم‌تر پژوهش‌ در موضوعات کم‌تر تحقیق شده- پرداخته و بیان می‌کند، ممکن است محققین به دلیل ضعف یا قوت در مهارت‌های زبانی به توصیف غیرمعمول موضوع خود بپردازند و یا اینکه نتوانند به درستی عمومیت یافته‌ها را در عنوان مقاله خود وارد کنند. هم‌چنین محققین ضعیف‌تر ممکن است نتوانند به صورت مناسب یافته‌های خود را تعمیم دهند یا موضوعات محدودی را انتخاب کنند و در نتیجه تحقیق آن‌ها با استنادات کم‌تری همراه باشد.

در پایان محقق پیشنهاد می‌کند که محققین –در حوزه‌های مورد بررسی- باید از نگارش عناوینی که کم‌تر تحقیق شده بپرهیزند و تا جای ممکن مطالعات خود را تعمیم دهند و این عمومیت را در نگارش عناوین نیز برجسته کنند. هم‌چنین محققین نباید واهمه‌ای از ذکر موارد متعدد (ترکیب شده با استفاده از and) در عناوین مقاله خود داشته باشند چرا که این مورد نشان‌دهنده جامع‌تر بودن تحقیق بوده و هم‌چنین به علایق پژوهشگران بیش‌تری مرتبط می‌شود. هم‌چنین ذکر هدف برای تحقیق (با استفاده از for) را نیز توصیه کرده است. لازم به ذکر است در این پژوهش حوزه هنر و علوم‌انسانی و نیز هسته علوم اجتماعی مورد بررسی قرار نگرفته است.

1.             Thelwall M. Avoiding obscure topics and generalising findings produces higher impact research. Scientometrics.1-14.

 توضیح: مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی به منظور آشنایی با مباحث مقاله نویسی علمی و همچنین آشنایی با تاثیرات کتاب سنجی بر مقالات علمی، کارگاه‌های آموزشی تخصصی در این زمینه برگزار می‌کند ، علاقمندان می‌توانند با مراجعه به لینک زیر در این کارگاه های آموزشی ثبت نام  نمایند .

لینک ثبت نام کارگاه آموزشی