طرح آنالیز گفتار بیماران مبتلا به کووید 19 به منظور امکان سنجی تشخیص زود هنگام بر اساس نتایج آکوستیکی و هوش مصنوعی با کد اخلاق Ir.namad.1399.56 از موسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی (نیماد) و طرح مصوب صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور است. مرکز اطلاعات علمی از ابتدا با این طرح همکاری کرده است و تست آنلاین کرونا را برای افراد به صورت رایگان قرار داده است.
طرح آنالیز گفتار بیماران مبتلا به کووید 19 به منظور امکان سنجی تشخیص زود هنگام بر اساس نتایج آکوستیکی و هوش مصنوعی با همکاری دکتر ماندانا نوربخش و دکتر مارال آسیایی هر دو از دانشگاه الزهرا، دکتر امیر واحدیان از دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله اعظم، سید شهاب آتشی از دانشگاه جندی شاپور و دکتر عبدالصمد کرامت فر از مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی انجام شده است. در کارگاهی به معرفی طرح آنالیز گفتار بیماران مبتلا به کووید 19 به منظور امکان سنجی تشخیص زود هنگام بر اساس نتایج آکوستیکی و هوش مصنوعی به همراهی مجری و همکاران طرح پرداخته شد. دکتر عبدالصمد کرامت فر مدیر اداره تحلیل دادگان مرکز اطلاعات علمی به عنوان همکار در این طرح حضور داشت.
در ابتدای کارگاه دکتر نوربخش ، مجری طرح گفت : این طرح از اوایل اردیبهشت سال 1399 آغاز شد. دستاورد اصلی این طرح نرم افزار آن است که در دی ماه سال 1399 به بهره برداری رسید. وی گفت برای پژوهش هایی که بر روی انسان انجام می شود لازم است کد اخلاق گرفته شود. بیماری کرونا بیماری است که از طریق تنفس و هوا منتقل می شود. کرونا قابلیت سرایت بالایی دارد و از طریق قطرات ریز هنگام سرفه عطسه و حتی در موقع صحبت کردن منتقل می شود. بر اساس آمارهای جهانی ، ایران کشوری است که شیوع بالایی دارد.
دکتر نوربخش گفت تشخیص و غربال گری بیماری کووید 19 با تست پی سی آر RT-PCR، تصویربرداری رادیولوژی مثل CT و X-ray، آزمون های بالینی و ابزارهای هوش مصنوعی و یادگیری ماشین انجام می شود که البته انجام تست پی سی ار و رادیولوژی با مشکلات آزار دهنده ای برای بیمار همراه است و نمی توان آنها را روزانه دریافت کرد. برای جلوگیری از این مشکل استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی و یادگیری ماشین می تواند به افراد و همچنین به پزشکان کمک کند تا بیماری را به سادگی تشخیص دهند. از علایم بیماری کووید می توان به سردرد ، سرگیجه ، اسهال، تب ، سرفه و غیره اشاره کرد.
دکتر نوربخش ادامه داد یکی از آسیب های کووید ، نارسایی حنجره است که حتی ممکن است مدت ها بعد از بهبودی نارسایی صدا وجود داشته باشد. علایم بیماری کووید با علایم بیماری های دیگر حتی آنفولانزا متفاوت است.
در تشریح طرح نوربخش افزود در مرحله اول طرح، تفاوت صدای افراد مبتلا به کووید 19 با سایرین به اثبات رسید. شش پارامتر انتخاب شد : 1. فرکانس پایه 2. تغییرات فرکانس پایه 3. نظم ارتعاشات 4. تفاوت ارتعاشات 5. هارمونیستی 6. جریان هوا. تعداد نهایی افراد آزمایش شده در فاز اول 134 نفر که 70 نفر سالم و بقیه بیمار بودند.
تست این گونه است که فرد اَاَ را گفته و تا جایی که نفس دارد ، می کشد و به این دلیل انتخاب شده که هر فردی به راحتی بتواند از نرم افزار استفاده کند و در هر زبانی بتوان از آن استفاده کرد.
هوش مصنوعی در انجام تست کرونا
عبدالصمد کرامت فر نیز در این کارگاه به معرفی هوش مصنوعی در پزشکی پرداخت و گفت هوش مصنوعی همان یادگیری ماشین است. در این طرح غربالگری بیماری به دو دسته تقسیم شد افرادی که بیمار هستند و افرادی که بیمار نیستند، اما تکنیک های هوش مصنوعی در پاندمی کووید 19 به چهار منظور به کار رفته اند: Classification ، Prediction ، Diagnosis و Other applications like early warning and alerts
مدل هوش مصنوعی در این پژوهش: 1 شناسایی ویژگی ها و تبدیل ان به پارامترهای خاص با استفاده از نرم افزار پرات. 2. استاندارد سازی ویژگی ها 3. به کار گرفتن شش مدل یادگیری ماشینی (FNN, GNB, DT, KNN, SVM, LR) جهت مقایسه و انتخاب بهترین مدل 4. استفاده از روش leave one subject out.
کرامت فر در ادامه در تشریح هوش مصنوعی به معرفی سنجه های طرح پرداخت و گفتRecall در پزشکی اهمیت بیشتری دارد چون اگر یک بیمار اشتباه تشخیص داد شود و آن را سالم بدانیم جان او به خطر می افتد. در این طرح 90 درصد از پیش بینی ها در نمونه تست را درست انجام داده است. این سیستم نمونه هایی که دیده نشده را هم درست تشخیص داده است. یعنی اگر فردی که قبلا به سیستم مراجعه نکرده بوده و الان تست داده این سیستم با احتمال 90 درصد درست تشخیص داده است ، یعنی از هر ده بیماری که به سیستم مراجعه کنند نه تای آنها را درست تشخیص داده است و خطای آن بسیار پایین است. برای ملاحظه کل کارگاه به فیلم مراجعه کنید.