اندیکاتور چیست و انواع آن کدام است؟

در بازار‌های مالی مؤلفه‌های گوناگونی برای تجزیه و تحلیل فنی وجود دارد که با اتکا به آنها می‌توان ارزیابی قابل فهمی از روند بازار بدست آورد یکی از این مؤلفه‌ها استفاده از اندیکاتور است. اندیکاتور‌ها در واقع شاخص‌های آماری هستند که برای اندازه‌گیری شرایط فعلی و همچنین پیش‌بینی روندهای مالی و یا اقتصادی در حوزه‌های مختلف به‌خصوص در ارزهای رمزنگاری شده مورد استفاده قرار می‌گیرند. در دنیایی به سر می بریم که سرمایه‌گذاری براساس علوم ریاضی صورت می‌گیرد. در این علوم شاخص‌ها جایگاه ویژه‌ای دارند که در اغلب موارد به الگوهای نموداری فنی اشاره می‌کنند.

اندیکاتور چیست؟

اگر حتی یک دوره آموزش بورس را دیده یا شرکت کرده باشید حتماً اسم اندیکاتور به گوشتان خورده است. اندیکاتور‌ها یا به عبارت دیگر شاخص‌ها به عنوان توابع ریاضی هستند که با بهره‌گیری از فرمول‌های ریاضی می‌توان به تجزیه و تحلیل بازار مالی پرداخت. اندیکاتور‌ها که به عنوانی یکی از مهم‌ترین ابزارهای تحلیل تکنیکال به شمار می‌روند باعث درک بهتر از شرایط بازار می‌شوند.

حجم معاملات و تاریخچه قیمت، داده‌های مورد استفاده در اندیکاتور‌ها هستند و از آنها برای ارزیابی و پیش‌بینی قدرت روند پیش رو و قدرت روند بازار استفاده می‌شود. در حالت کلی اندیکاتور‌ها به سه دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند:

روندنماها (Trend)

روندنماها یکی از مهم‌ترین مفاهیم مورد استفاده در تحلیل تکنیکال است که نشان‌دهنده شاخص ترس و طمع معامله‌گران در بازارهای مالی است. زمانی که ترس بر بازار حاکم باشد بازار حالت نزولی به خود می‌گیرد و برعکس اگر معامله‌گران حریص شوند قیمت‌ها روند صعودی به خود می‌گیرند و اگر این گرایش به حرص بیش از پیش باشد باعث ایجاد حباب و افزایش قیمت غیر‌منطقی در بازار خواهد بود.

نوسانگرها (Oscillator)

نوسانگر یک ابزار تحلیل فنی است که از کنار هم قرار گرفتن یک یا چند شاخص نموداری بدست می‌آید و دارای یک محدود نوسانی است که به صورت حد بالا و حد پایین نمایش داده می‌شود. با بررسی نوسانات حاصل از این شاخص‌ها، شرایط هیجانی بازار و مومنتوم (Momentum) قیمت  را می‌توان مورد ارزیابی قرار داده و نتیجه نهایی را در قالب نشانه‌های نموداری و یا عددی در اختیار معامله‌گران قرار داد.

حجم معاملات (Trade Volumes)

حجم معاملات به مقدار معاملات صورت گرفته در یک بازه زمانی خاص اشاره دارد. این شاخص مجموع قراردادهای مبادله شده و یا تعداد سهم‌های یک نماد معاملاتی را اندازه‌گیری می‌کند. اگر بخواهیم ساده‌تر بیان کنیم بدین معنی است که این شاخص اندیکاتوری صرفاً ارزش و حجم معاملات صورت گرفته را مورد بررسی قرار می‌دهد. معامله‌گران می‌توانند این شاخص را در بخش پایین نمودار قیمتی مورد استفاده قرار دهند.

انواع اندیکاتور‌های موجود برای تحلیل

اندیکاتور میانیگین متحرک چیست و چه کاربردی دارد؟

میانیگین متحرک یکی از پرکاربردترین ابزارهای تکنیکال است.اصطلاح میانگین متحرک (Moving Average) در علم آمار، به محاسباتی اطلاق می‌شود که در آن از بین یک زیر‌مجموعه، تعدادی داده‌های بزرگتر انتخاب و از آنها میانگین گرفته می‌شود تا برای تحلیل و ارزیابی‌های مورد‌نظر خود استفاده کنند.

هدف ما از بکارگیری شاخص میانگین متحرک، تجزیه  و تحلیل بازار مالی است. به عبارت ساده‌تر این شاخص، خطی است که بر روی یک نمودار ترسیم می‌شود تا بتوانیم قیمت‌های پیش رو را براساس داده‌هایی که در زمان گذشته بدست آمده را با دقت بالایی حدس بزنیم.

میانیگین متحرک به طور دائم به روزرسانی می‌شود زیرا این امر به خواندن دقیق داده‌ها و محاسبه یک قیمت متوسط کمک می‌کند. با محاسبه میانگین متحرک، تأثیر نوسانات کوتاه‌مدت و تصادفی بر تحلیل صورت گرفته کاهش می‌یابد.

برای اینکه میانگین متحرک محاسبه شود بایستی بازه زمانی (تایم فریم) تعیین و دوره میانگین متحرک نیز مشخص گردد. بیایید با یک مثال ساده توضیح دهیم. در یک میانگین متحرک 10 دوره‌ای، یک قیمت از هر کدام از 10 شمع قبلی (کندل) انتخاب شده و میانیگن آنها را محاسبه می‌کنیم. قیمت انتخاب شده براساس نظر کاربر صورت می‌گیرد. می‌توانید قیمت بسته شدن (C)، قیمت باز شده و یا میانگین هر کدام از آنها را انتخاب کنید. حتی می‌توانید پایین‌ترین و بالاترین قیمت‌های کندل را نیز برای محاسبه میانگین متحرک استفاده کنید.

انواع میانگین متحرک و کاربردهای آنها در تحلیل تکنیکال

در میانگین متحرک دو دسته میانگین متحرک ساده (SMA) و میانیگین متحرک نمایی (EMA) کاربردهای بسیار گسترده‌ای در آنالیز نمودار دارند. در ابتدا باید توجه داشته باشید که این دو نوع تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند و هدف اصلی دو مؤلفه ذکر شده تنها مشخص کردن میزان تغییرات قیمت در طول زمان است. استفاده از آنها به ما کمک می‌کند تا حمایت دینامیک و خطوط مقاومت را شناسایی کنیم و سیگنال‌های خرید و فروش و تعیین روند را بهتر مورد ارزیابی قرار دهیم.

هر‌چه میزان میانیگن متحرک هموارتر باشد، نشانگر این است که قیمت‌ها در بازه زمانی مشخص تغییرات اندکی را تجربه کرده‌اند. هر‌چه بازه زمانی طولانی‌تر باشد شیب شاخص کاهش و اعتبار آن افزایش پیدا می‌کند.

میانیگین متحرک ساده (SMA)

با تقسیم حاصل مجموع کندل‌های اخیر در دوره زمانی (SMA) ، به دست می‌آید که حاصل آن برابر با میانگین قیمتی دارایی در یک دوره زمانی مشخص است.

به عنوان مثال اگر میانگین متحرک در تایم فریم روزانه را برابر با 10 در نظر بگیریم و قیمت بسته شده هر کندل در 10 روز اخیر با هم جمع شوند و تقسیم بر 10 شود شاخص میانگین متحرک ساده (SMA) بدست می‌آید. در این میان برخی از تریدرهای حرفه‌ای بازه زمانی 5، 10، 20 و 50 روزه را برای میانگین متحرک ساده برای تایم فریم‌های مختلف در نظر می‌گیرند.

البته در نظر گرفتن دوره زمانی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت به خود تریدرها بستگی دارد که در این بین میانگین متحرک ساده 50 و 200 روزه  به عنوان دوره زمانی بلند مدت در نظر گرفته می‌شوند که در بسیاری از نمودارهای تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تقاطع طلایی و تقاطع مرگ به عنوان مؤلفه‌هایی هستند که صعودی و یا نزولی بودن بازار را نشان می‌دهند. زمانی که MA بلند مدت پایین MA کوتاه مدت باشد در این حالت گفته می‌شود که بازار در حالت صعودی است و بالعکس زمانی که MA بلند مدت بالاتر از MA کوتاه مدت قرار بگیرد این یعنی بازار روند نزولی را طی می‌کند.

میانگین متحرک نمایی (EMA)

میانگین متحرک نمایی (EMA) نزدیکی بیشتری به قیمت‌های کنونی بازار دارد در نتیجه سیگنال‌های ارسالی برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال نیز بیشتر است. اما باید توجه داشت که این سیگنال‌ها همیشه درست نیستند و احتمال خطا در آنها وجود دارد. در این مؤلفه بازه زمانی انتخاب شده نیز مؤثر است به طوریکه بازه زمانی هر چه طولانی‌تر باشد دید وسیع‌تری را درباره قیمت‌ها در اختیار تریدرها قرار می‌دهد همچنین اعتبار اخبار ارائه شده از چنین شاخصی بالا بوده و تا اندازه‌ای قابل استناد است.

واگرایی در اندیکاتور‌ها چیست؟

زمانی که بین نمودار قیمت و نوسانگر عدم هماهنگی رخ دهد و سینوس حرکتی نوسانگر (اسیلاتور) و قیمت در خلاف جهت هم باشند واگرایی اتفاق می‌افتد. ما در بحث ارزهای دیجیتال با دو نوع واگرایی مثبت و منفی مواجه هستیم.

واگرایی مثبت (RD+)

واگرایی مثبت (RD+) زمانی رخ می‌دهد که بازار روند نزولی داشته باشد. در این حالت، اندیکاتور با رسیدن به پایین‌ترین حد خود بار دیگر سعی بر ایجاد کف بالاتری می‌کند اما این بدان معنی نیست که تعداد خریداران بیشتر از فروشندگان خواهد بود.

واگرایی مخفی مثبت (HD+)

این واگرایی زمانی رقم می‌خورد که قیمت رمز ارز به قله جدیدی رسیده باشد که نسبت به قله قبلی خود در نقطه بالاتری قرار دارد اما در مقابل شاهد ریزش بیشتر اندیکاتور هستیم  و کف پایین‌تری لمس شده و چنین رویدادی نشان از تدوام روند صعودی بازار دارد.

واگرایی منفی (RD-)

واگرایی منفی (RD-) زمانی به وقوع می‌پیوندد که قیمت به رقم جدیدی رسیده باشد اما اندیکاتور نمی‌تواند سقف جدیدی را به ثبت برساند و در رقم پایین‌تری در نوسان است. این امر بدان معناست که از تعداد خریداران کاسته شده اما با این حال تعداد خریداران از تعداد فروشندگان بسیار بیشتر است. باید توجه داشت که چنین موقعیتی باعث ایجاد حباب شده و احتمال نزولی شدن بازار وجود دارد.

واگرایی مخفی کنفی (HD-)

 چنین واگرایی زمانی تشکیل می‌شود که قیمت نسبت به کف نقطه قبلی خود باز هم ریزش داشته اما اندیکاتور روندی برعکس را نشان می‌دهد. بدین معنی که اندیکاتور نسبت به نقطه قبلی خود باز هم بالاتر رفته است. جنین روند حرکتی بدین معنی است که روند نزولی بازار همچنان ادامه خواهد داشت.

اندیکاتور RSI چیست؟

اندیکاتور RSI یکی از پرکاربردترین اندیکاتورها است که از آن برای پیش‌بینی نقاط بازگشت در روی نمودار استفاده می‌شود. این اندیکاتور بین اعداد 0 تا 100 متغییر است. اگر رقم بالاتر از 70 باشد نماینگر خرید بیش از حد است و به عبارت دیگر  اشباع خرید صورت گرفته و اگر رقم پایین‌تر از 30 باشد فروش بیش از حد بوده و اشباع فروش روی داده است.

با استفاده از این اندیکاتور می‌توان قدرت روند را مورد شناسایی قرار داد. به عنوان مثال در روند نزولی و با ثبت کف قیمت‌های پایین‌تر، اگر RSI شکل گرفته پایین‌تر از کف قیمت قبلی باشد نشان‌دهنده این است که روند نزولی همچنان ادامه دار خواهد بود.

اندیکاتور مکدی (MACD)

اصطلاح مکدی، مخفف عبارت میانگین متحرک همگرا واگرا (Moving Average Convergence Divergece) است  و به عنوان یکی از مؤثرترین و بهینه‌ترین اندیکاتورهای مومنتوم شناخته می‌شود. هدف آن بدست آوردن شاخص شتاب روند (صعودی یا نزولی بازار) است. در حقیقت باید گفت که شتاب روند از دو مؤلفه تشکیل شده است که شامل خط سیگنال و خط مکد می‌شود.

خط سیگنال نیز با میانگین متحرک نمایی 9 روزه خط مکدی (MACD) برابری می‌کند. باید توجه داشته باشید که خط مکد نیز از میانیگین متحرک نمایی 14 روزه تشیکل شده است. با استفاده از دو مؤلفه یاد شده می‌توان چنین برآورد کرد که هیستوگرام مکد برابر با خط سیگنال منهای خط مکدی (MACD) است.

اندیکاتور برد واقعی میانگین (ATR)

از این اندیکاتور برای شناسایی نوسانات بازار و پیش‌بینی تغییرات قدرتمند قیمتی استفاده می‌شود. نحوه استفاده از این شاخص بدین صورت است که تفاضل بین بالاترین قیمت در یک بازه زمانی مشخص (High) و پایین‌ترین قیمت آن در همان بازه زمانی را محاسبه می‌کنند. در اغلب موارد میانگین در یک دوره زمانی 14 روزه در نظر گرفته می‌شود.

بیاد داشته باشید که اندیکاتور برد واقعی میانگین (ATR) درباره جهت بازار اطلاعاتی در اختیار ما قرار نمی‌دهد و تنها میزان نوسانات موجود در بازار را مشخص می‌کند. اگر در بازار شاهد نوسانات شدیدی باشیم به طوریکه کندل‌های بزرگ در سطح بازار شکل گیرد باید منتظر ART نیز باشیم.

اندیکاتور OBV

اندیکاتور OBV یکی از مهم‌ترین شاخص‌های موجود در بازار ارز دیجیتال است که در عین سادگی، اطلاعات بسیار مهمی را در اختیار تریدرها قرار می‌دهد. این شاخص به طور کلی داده‌هایی را درباره حجم معاملات در اختیار ما قرار می‌دهد. به عنوان مثال، زمانی که نمودار قیمتی در بازار روند نزولی داشته باشد OBV بازار نیز همانند روند نزولی را در پیش خواهد گرفت.

اندیکاتور MFI

اندیکاتورMFI، یکی از شاخص‌های پرکاربرد برای اندازه‌گیری مومنتوم است. این اصطلاح که مخفف  شده شاخص گردش پول (Money Flow Index) است برای شناسایی نقاط اشباع فروش و اشباع خرید مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اندیکاتور، به عنوان یک مؤلفه نوسانگر شناخته می‌شود که میزان ورود و خروج وجوه را در یک بازه زمانی مورد اندازه‌گیری قرار می‌دهد.

با استفاده از اندیکاتور MFI می‌توان میزان فشار فروش و فشار خرید را مورد ارزیابی قرار دهید و دو عامل، حجم معاملات و قیمت را در یک دوره زمانی بررسی کرد.