معایب و مزایای دورکاری

دورکاری چیست ؟

دورکاری چیست ؟

دورکاری عبارت است از انجام کار از راه دور . مفهوم دورکاری به انعطاف پذیری در کار اشاره دارد . دورکاری یعنی کارمند وظایف و مسئولیت های خود را خارج از محل کار انجام دهد . در واقع ، دورکاری انجام کار از راه دور تعریف می شود که شامل کار سیار یا انجام کار در سفر نیست. با شیوع کرونا در جهان ، و همچنین ، امکاناتی که عصر جدید با ظهور تکنولوژی در اختیار بشر گذاشت ، سبب شد تا به دورکاری بیش از قبل توجه شود . 

دورکاری در اولین سال شیوع کرونا یعنی سال 2020 ، افزایش زیادی نسب به قبل داشت . این اپیدمی ، باعث شد تا فاصله گذاری اجتماعی برای کاهش سرایت تاکید شده ، و بسیاری از دولت ها شروع به حداقل رساندن حضور فیزیکی در محل کار کردند . بنابراین ، بسیاری از کسب و کارها به صورت دورکاری و غیر حضوری شدند و پرسنل به صورت دورکاری مشغول به فعالیت شدند ، به فناوری دیجیتال روی آورند و از ابزارهایی مثل ویدیو کنفرانس ، خدمات ابری و شبکه های مجازی استفاده کردند . کسب و کارها به سرعت با وضعیت دورکاری سازگار شدند .

مزایا و معایب دورکاری

مقالات زیادی در مورد دورکاری نگارش شده اند . مطالعات نشان می دهد که با شروع دورکاری ، رضایت مندی از کار افزایش داشته است . از جمله مزایای دورکاری ، کاهش تنش چه از نظر ذهنی و چه از نظر جسمی بر کارکنان است . از دیگر مزایای دورکاری می توان به داشتن محیط خصوصی در کار و کاهش تنش های روانی در کار نام برد . 

علاوه بر این، برای دورکاری معایبی نیز ذکر شده است . به اعتقاد برخی دورکاری تاثیر منفی بر روابط خانوادگی دارد . افزایش ساعت کاری در خانه باعث می شود تا تعریف خانه کمی گیج کننده باشد . در شرایط دورکاری ، کارمندان تمایل بیشتری به انجام کار دارند ، که مشکلاتی را برای خانواده فراهم می کند . دورکاری بر زندگی شخصی افراد اثر می گذارد و باعث میشود مرزی بین آنها نباشد . 

بررسی مدارک علمی مرتبط با دورکاری بر اساس پایگاه اسکوپوس

برای بازیابی مدارک علمی مرتبط با دورکاری ، کلمه *telework در تاریخ 20 فروردین 1401 در قسمت عنوان، چکیده و کلمات کلیدی پایگاه استنادی اسکوپوس جستجو و تعداد مدارک علمی 2239 بازیابی شد. نمودار 1، روند مدارک علمی مرتبط با دورکاری را نشان می‌دهد. بر این اساس، نرخ میانگین رشد مدارک علمی مرتبط با دورکاری برابر با 43 درصد است. تعداد مدارک علمی مرتبط با دورکاری از سال 2019 افزایش چشم گیری داشته است. 

نمودار 1. روند مدارک علمی مرتبط با دورکاری

جدول 1، .مهم‌ترین کلمات کلیدی در مدارک علمی مرتبط با دورکاری را نشان می‌دهد. بر این اساس، کلمات کلیدی Covid-19، Telecommuting، Remote Work، Pandemic و Work-Life Balance کلماتی هستند که بیشترین تکرار را در کلمات کلیدی مرتبط با دورکاری داشته‌اند. دو کلمه یعنی Covid-19 و Pandemic مربوط به کرونا هستند، با شیوع کرونا در جهان، به دورکاری بیش از پیش توجه شد. در بین کلمات پرتکرار، کلمات مربوط به حوزه تکنولوژی هم به چشم می‌خورد مثل، Ict، Information Technology و Technology. همچنین، کلماتی مثل Work-Life Balance و Job Satisfaction به رضایت‌مندی شغلی اشاره دارد. 

جدول 1 .مهم‌ترین کلمات کلیدی در مدارک علمی مرتبط با دورکاری

شکل 1، کلمات کلیدی به کار رفته در مدارک علمی مرتبط با دورکاری را نشان می‌دهد. بر این اساس، کلمات کلیدی در مدارک علمی مرتبط با دورکاری به شش خوشه تقسیم شده‌اند. خوشه اول با رنگ قرمز، مربوط به فناوری‌های دورکاری، خوشه دوم با رنگ سبز مربوط به رضایت مندی شغلی، خوشه سوم با رنگ آبی مربوط به ویروس کرونا، خوشه چهارم با رنگ زرد مربوط به تکنولوژی، خوشه پنجم با رنگ بنفش مربوط به تعادل در کار و زندگی و خوشه ششم با رنگ آبی کمرنگ مربوط به اینترنت و ارتباطات است. 

شکل 1. کلمات کلیدی به کار رفته در مدارک علمی مرتبط با دورکاری

بررسی مدارک علمی ایرانیان 

17 مدرک علمی توسط محققان ایرانی با موضوع دورکاری در پایگاه اسکوپوس نمایه شده است . شش مدرک علمی قبل از کرونا و یازده مدرک علمی نیز بعد از شیوع کرونا نگارش شده است . 

مقالات نمایه شده ایرانیان با موضوع دورکاری نشان می دهد که مزایای دورکاری بیشتر از معایب آن ذکر شده است. مقاله ای به بررسی دورکاری زنان متاهل مشاغل آموزشی پرداخت و نشان داد که رضایت مندی آنها در امور اقتصادی، روانی، بهداشتی، خانوادگی، سازمانی و آموزشی افزایش داشته است و معایب دورکاری عبارت بود از تعارض نقش، عدم حضور چهره به چهره، و دوباره کاری .

مقاله ی دیگری با عنوان دورکاری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به نگرش کارمندان پرداخت و به این نتیجه رسید که مزایای دورکاری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بیشتر از معایب آن است . در ادامه عناوین مدارک علمی مرتبط با دورکاری محققان ایرانی را می توانید ملاحظه کنید . 

منبع:

Lehtisalo, S., & Agdalen, L. (2019). Telework and Job Satisfaction: A Case Study from the Employees’ Perspective.