امروزه کسب و کارهای مشارکتی، توجه عموم جامعه را به سوی خود جلب کرده است. در راه اندازی مشاغل به صورت مشارکتی، ریسکهای احتمالی تا حد زیادی کاهش پیدا خواهد کرد. به همین ترتیب اشخاص میتوانند با آرامش خاطر بیشتری به همکاری خود ادامه دهند. در این میان راهاندازی مشارکتی رستوران، یکی از موارد قابل توجه است. باید توجه داشت که قبل از هر اقدامی در زمینه راه اندازی رستوران، شما ابتدا باید موافقتنامهای را به منظور تعیین شرایط حاکم بر مشارکت و جزئیات آن تنظیم کنید. این قرارداد، نمونه قرارداد مشارکت رستوران نام دارد و حدود روابط شرکا را در زمینه راه اندازی رستوران و فعالیت در آن مشخص میکند. این قرارداد یک نوع از قرارداد مشارکت مدنی (روی لینک قبل بزنید) است.
در این نوشتار درصدد آن هستیم که مهمترین نکات حقوقی این قرارداد را بررسی کنیم.
مهمترین ویژگی نمونه قرارداد مشارکت رستوران چیست؟
یکی از مهمترین ویژگیهای قرارداد مشارکت در راه اندازی رستوران ، سهیم شدن در سود و ضرر ناشی از فعالیت در رستوران خواهد بود. از آن جا که راه اندازی مشاغل، در همه سطوح با ریسکهای احتمالی روبرو هستند، راه اندازی مشارکتی کار سبب آن میشود که اشخاص قادر باشند با آرامش بیشتری فعالیت کنند. علاوه بر آن، راه اندازی رستوران به صورت مشارکتی باعث میشود که تجهیزات لازم برای راه اندازی رستوران به صورت راحتتر تامین شود.
ملاک تقسیم سود یا زیان ناشی از مشارکت در نمونه قرارداد مشارکت رستوران چیست؟
ملاک تقسیم سود و زیان ناشی از فعالیت در رستوران در انواع قرارداد شراکت کاری (روی لینک قبل بزنید) آورده اشخاص است. حال در این جا منظور از آورده شرکا چیست؟ باید در نظر داشت که برای انجام هر نوع مشارکتی، شرکا باید سرمایههای خود را برای راه اندازی کسب و کار مورد نظرشان ارائه کنند. در خصوص راه اندازی شراکتی رستوران نیز این مسئله قابل طرح است. در این زمینه شرکا باید آوردههای خود را به دو صورت نقدی یا غیر نقدی گردآوری کنند تا بتوانند اقدامات لازم را برای راه اندازی رستوران انجام دهند.
پس از آن که آورده هر یک از شرکا برای راه اندازی رستوران ارائه شد، شرکا باید سهم هر شریک را از سهام کلی شراکت تعیین و تکلیف کنند. به طور کلی باید اشاره داشت که سهام کلی شراکت در نمونه قرارداد شراکت رستوران ، 100 عدد است. در این زمینه هر یک از شرکا برای اساس آوردههای نقدی یا غیرنقدی خود، سهامی را دارا خواهند شد. بر این اساس، اگر سودی از کسب و کار مشارکتی شرکا محقق شود، این سود بر اساس آورده و تعداد سهام شرکا محاسبه خواهد شد. علاوه بر آن همانطور که بیان شد، محاسبه سهم هر شریک از ضرر ناشی از مشارکت نیز به همین ترتیب محاسبه میشود.
منظور از آورده نقدی و غیر نقدی در نمونه قرارداد مشارکت رستوران چیست؟
همانطور که در قسمت قبل بیان کردیم، مبنای بهره مندی شرکا از سود و زیان ناشی از مشارکت، آورده و تعداد سهام آنها خواهد بود. در این میان آورده اشخاص به دو حالت، قابل ارائه خواهد بود. اولین حالت، حالت نقدی آورده است. در نمونه قرارداد شراکت رستوران ، آورده نقدی میتواند تأمین مکان لازم برای راه اندازی رستوران باشد. علاوه بر آن، ارائه وجوهات نقدی برای تهیه امکانات و تجهیزات رستوران نیز میتواند تحت این دسته از آوردهها قرار بگیرد.
دسته دیگر از آوردهها، آوردههای غیر نقدی است. آوردههای نقدی، به صورت غیرمستقیم ارزش مالی دارند. برای مثال در شراکت نامه رستوران ، آورده نقدی شرکا شامل مهارت برخی از شرکا در راه اندازی رستوران یا تجربه کاری آنها در این زمینه خواهد شد. باید خاطر نشان کرد که سرمایههای غیر نقدی به اندازه سرمایههای نقدی اهمیت دارند. زیرا در وهله اول، وجود این نوع سرمایهها در مشارکت سبب استمرار فعالیت در رستوران خواهد شد. علاوه بر آن برای کسب برخی مجوزهای قانونی لازم برای راه اندازی رستوران، سابقه کاری مرتبط متقاضی مجوز ضرورت خواهد داشت.
نمونه قرارداد مشارکت رستوران ، از چه جایگاهی در نظام حقوقی حاکم بر قراردادها برخوردار است؟
در نظام حقوقی حاکم بر قراردادها، قرارداد مشارکت در راه اندازی رستوران مورد توجه قرار گرفته است. به این صورت که مواد 571 الی 606 قانون مدنی، به انواع مشارکت اشاره دارد. بنابراین میتوان بیان کرد که این قرارداد، دارای ماهیتی معین است. ماهیت معین قرارداد فوق باعث میشود که اشخاص در رعایت چهارچوب قانونی مندرج در قانون برای تنظیم توافقات خود الزام داشته باشند. در غیر این صورت توافقات آنها از اعتبار قانونی لازم برخوردار نخواهد شد.
حال با نگاهی به مواد 571 الی 606 قانون مدنی باید اشاره داشت که این مواد، به قدر کافی شرایط حاکم بر تنظیم موافقت نامه فوق را دربر نمیگیرند. به همین دلیل این امکان برای شرکا وجود دارد که توافقات خود را براساس ماده 10 قانونی مدنی سازمان دهی کنند.
ماده 10 قانون مدنی، در بردارنده چه حکمی برای تنظیم متن قرارداد شراکت رستوران است؟
ماده 10 قانون مدنی، در خصوص اصل آزادی اراده اشخاص در انواع نمونه قرارداد (روی لینک قبل بزنید) بحث میکند. به موجب این ماده، اشخاص میتوانند شرایط حاکم بر قراردادهای خود را بر اساس توافق و رضایت جمعی تعیین کنند. در خصوص شراکت نامه رستوران ، با توجه به آن چه که در بخش قبل مطرح شد، این امکان برای شرکا وجود دارد که برای تنظیم توافقات خود بر اساس قرارداد عمل کنند. برای صحت شرایط حاکم بر این موافقت نامه، شرکا موظف خواهند بود که اصول قانونی و شرعی را رعایت کنند. در غیر این صورت، قانون برای توافقات آنها جایگاهی قائل نخواهد شد.
آیا این موافقت نامه نسبت به فسخ انعطاف پذیر است؟
به طور کلی، ماهیت نمونه قرارداد مشارکت رستوران به نوعی است که نسبت به فسخ انعطاف پذیر نخواهد بود. زیرا موافقت نامه حاضر ماهیتی لازم دارد. به این معنا که خاتمه این قرارداد و تعهدات ناشی از آن در هر زمانی برای شرکا مقدور نیست و اشخاص باید در راستای انجام تعهدات قراردادی خود بکوشند.
البته قانونگذار شرایطی را در نظر گرفته است که به موجب آنها، این امکان برای طرفین ایجاد میشود که تعهدات خود را دراین قرارداد به خاتمه برسانند. این شرایط در ماده 219 قانون مدنی بیان شدهاند. در این ماده شرایط حاکم بر خاتمه قراردادهای لازم به صورت کلی بیان شده است.
به موجب ماده 219 قانون مدنی، قراردادهای لازم از طریق فسخ و اقاله قابل انحلال خواهند بود. فسخ متن قرارداد شراکت رستوران زمانی رخ میدهد که شرایط موجه قانونی لازم رخ دهد. برای مثال این امکان وجود دارد که شرطی در این موافقت نامه پیشبینی شده باشد. حال اگر این شرط تحقق پیدا نکند، امکان فسخ موافقت نامه برای صاحب حق به وجود میآید. باید در نظر داشت که به موجب فسخ، امکان خاتمه یک جانبه موافقت نامه برای یکی از طرفین ایجاد خواهد شد. در صورتی که در اقاله، اشخاص برای خاتمه تعهدات خود با یکدیگر توافق میکنند.
آیا شرایط حاکم بر فسخ نمونه قرارداد مشارکت رستوران قابل توافق است؟
بله. شرکا میتوانند در زمان تنظیم متن قرارداد مشارکت رستوران ، شرایط حاکم بر فسخ را بر اساس توافق تعیین کنند. چنین امکانی را قانونگذار برای اشخاص در نظر گرفته است. در این راستا شما میتوانید یک بازه زمانی مشخص را برای موافقت نامه خود تعیین کنید و تا سر رسید این بازه زمانی، امکان فسخ قرارداد را برای هر یک از شرکا در نظر بگیرید. به خاطر داشته باشید که شما باید زمان آغاز و پایان بازه زمانی فوق را به صورت دقیق مشخص کنید. در غیر این صورت اعتبار توافقات شما با مشکل اساسی روبرو خواهد شد.
تعیین وجه التزام برای نمونه قرارداد مشارکت رستوران چه فایدهای دارد؟
به طور کلی وجه التزام تدبیری است که به موجب آن از وقوع تاخیرهای احتمالی طرفین در قرارداد جلوگیری میشود. وجه التزام، معمولاً در قالب جریمه نقدی دیرکرد در قراردادها پیش بینی میشود. در خصوص متن قرارداد مشارکت رستوران ، شما نیز با در نظر گرفتن وجه التزام سبب آن خواهید شد که شرکا در انجام تعهدات قراردادی خود کوشا باشند. زیرا اگر طرفی از این قرارداد تعهدات خود را به نحو مقرر انجام ندهد، مکلف به پرداخت جریمه نقدی مندرج در موافقت نامه خواهد شد. به همین جهت شما باید در زمان تنظیم این موافقت نامه، مبلغی را برای نقض یا دیرکرد در اجرای هر تعهد مورد نظر قرار دهید.
برای تعیین مرجع صالح متن قرارداد مشارکت رستوران ، چه اقدامی باید انجام داد؟
مرجع صالح به رسیدگی دعاوی احتمالی نمونه قرارداد مشارکت رستوران ، از دو طریق قابل انتخاب است. به این صورت که شما میتوانید از میان دو روش داوری و قضایی، یک روش را برای رسیدگی به دعاوی احتمالی خود تعیین کنید. در روش داوری، شرکا یک داور را برای چنین منظوری انتخاب میکنند. این داور باید از حداقل دانش حقوقی برای حل و فصل دعاوی شرکا برخوردار باشد. در غیر این صورت هدف مطلوب از روش داوری محقق نخواهد شد.
از سوی دیگر، در روش قضایی، دادگاه به دعاوی شما رسیدگی خواهد کرد. حتی اگر شما روش داوری را در توافقات خود در نظر نگرفته باشید، دادگاه به دعاوی شما رسیدگی خواهد کرد. به خاطر داشته باشید که تعیین داوری برای حل و فصل دعاوی، از لحاظ مالی و زمانی به صرفهتر خواهد بود. در صورتی که تعیین روش قضایی، مستلزم صرف زمان و هزینههای بیشتری است.