روز جهانی کارگر همه ساله در اول مه یا یازده اردیبهشت در سراسر جهان برگزار می‌شود. منظور از کارگران، افرادی است که دارای مزد روزانه هستند و یا افرادی که در مشاغل یدی یا کارهای صنعتی مشغول به کار هستند. روز جهانی کارگر، روزی است که کارگران برای داشتن دستمزد مناسب تلاش می‌کنند.

روز جهانی کارگر

روز جهانی کارگر همه ساله در اول مه یا یازده اردیبهشت در سراسر جهان برگزار می‌شود. منظور از کارگران، افرادی است که دارای مزد روزانه هستند و یا افرادی که در مشاغل یدی یا کارهای صنعتی مشغول به کار هستند. روز جهانی کارگر، روزی است که کارگران برای داشتن دستمزد مناسب تلاش می‌کنند.

تاریخچه روز جهانی کارگر

در می سال 1886، نزدیک به چهارصد هزار کارگر در آمریکا دست به اعتصاب زدند و خواستار شرایط شغلی شدند که در آن روزی هشت ساعت کار کنند. روزهای اول اعتصاب به آرامی گذشت تا اینکه در روز سوم، اعتصاب به خشونت کشیده شد. پلیس به کارگران غیرمسلح تیراندازی کرد و چندین نفر از آنها را کشت. روز بعد شدت تظاهرات افزایش یافت و یک نفر بمب پرتاب کرد. هفت پلیس و چهار کارگر در این بمب گذاری کشته شدند. فردی که اقدام به بمب گذاری کرده بود هرگز شناسایی نشد.

این اتفاق با نام ماجرای های‌مارکت[1] شناخته می‌شود، در گرد هم آوردن کارگران نقش مهمی داشت. بسیاری از مردم بر این باور بودند که کارگران گناهکار نیستند. ماجراهای مارکت تبدیل به سمبل بین‌المللی برای حقوق کارگران تبدیل شد و اول می به عنوان روز جهانی کارگر نامیده شد. در روز اول می، احزاب سوسیالیست و اتحادیه‌های کارگری از مردم خواستند روزی هشت ساعت اعتراض مسالمت‌آمیز داشته باشند. قانون هشت ساعت کار برای کارگران در سال 1892 در آمریکا به تصویب رسید. سپس تمام جنبش‌های کارگری در سراسر جهان به مبارزه برای رسیدن به این حق پرداختند.

در سال 1904، ششمین کنفرانس بین‌المللی انترناسیول دوم[2]، از همه سازمان‌ها خواست تا در روز اول می هر سال برای برقراری قانون هشت ساعت کار در روز و مطالبه حقوق کارگران تلاش کنند.

جنبش‌ها و اعتراضات در سراسر جهان به روش‌های مختلفی برگزار می‌شود. اول می در بسیاری از کشورها مثل افریقای جنوبی، تونس، تانزانیا، زیمباوه و چین تعطیل رسمی است. در بسیاری از کشورها مثل فرانسه، یونان، ژاپن، پاکستان، انگلیس و آمریکا تظاهرات به مناسبت روز جهانی کارگر برگزار می‌شود.

برخی از حقوق کارگر در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

در قانون اساس جمهوری اسلامی ایران، همانند شرع مقدس به حقوق کارگر توجه ویژه‌ای شده است. در ادامه به برخی از حقوق کارگر در  قانون‌ کار مصوب 29 آبان‌ 1369 خواهیم پرداخت.

1. شرایط کار

مبحث اول - حق السعی

ماده34: کلیه دریافت‌های قانونی به کارگر به اعتبار قرارداد کار اعم از مزد یا حقوق کمک عائله‌مندی، هزینه‌های مسکن، خواربار، ایاب و ذهاب، مزایای غیرنقدی، پاداش افزایش تولید، سود سالانه و نظایر اینها دریافت می‌نماید را حق السعی می‌نامند .

ماده 35: مزد عبارت است از وجوه نقدی یا غیرنقدی و یا مجموع آنها که در مقابل انجام کار به کارگر پرداخت می‌شود.

تبصره1- چنانچه مزد با ساعات انجام کار مرتبط باشد، "مزد ساعتی" و در صورتی که براساس میزان انجام کار و یا محصول تولید شده باشد، " کارمزد " و چنانچه براساس محصول تولید شده و یا میزان انجام کار در زمان معین باشد، "کارمزد ساعتی" نامیده می‌شود.

بررسی مدارک علمی مرتبط با کارگر

تا تاریخ دهم اردیبهشت 1401، 34 مدرک علمی در مورد کارگر در پایگاه مرکز اطلاعات علمی نمایه شده است. مقالات وضعیت سلامت عمومی زنان کارگر کارخانه‌های قزوین (1380)، عوامل تأثیرگذار بر غربالگری سرطان پستان و دهانه رحم زنان کارگر در سنین باروری، بر پایه «مدل تلفیقی رفتار برنامه‌ریزی شده و خودکارآمدی»: یک رویکرد کیفی و ارزیابی رابطه کارگر و کارفرما در کارخانجات صنعتی پر استنادترین مقالات مرتبط با کارگر هستند.