آنژین یا درد قفسه سینه: انواع، علت، علائم و درمان آن

آنژین به درد سینه ای گفته می شود که به دلیل کاهش جریان خون در عضلات قلب ایجاد می شود. این مشکل معمولا خطرزا نیست اما نشانه هشدار دهنده ای از قرارگیری در معرض حمله قلبی یا سکته است. با درمان و تغییراتی در سبک زندگی می توان آنژین را کنترل کرد و خطر بروز مشکلات جدی تر را کاهش داد.

انواع آنژین یا درد سینه

آنژین انواع متفاوتی دارد و نوع آن به دلیل بروز و اینکه آیا استراحت و دارو می تواند نشانه ها را کاهش دهد یا خیر، بستگی دارد.

آنژین پایدار

آنژین پایدار، رایج ترین نوع آنژین است که معمولا در طول فعالیت ها رخ می دهد و با استراحت و مصرف داروی آنژین برطرف می شود. برای مثال درد سینه ای که در زمان بالا رفتن از یک تپه یا در هوای سرد رخ می دهد، می تواند نوعی آنژین باشد. درد آنژین پایدار قابل پیش بینی است و معمولا مشابه دردهای قبلی بیمار خواهد بود. درد سینه معمولا کوتاه است و پنج دقیقه یا کمتر باقی می ماند.

آنژین ناپایدار (موقعیت پزشکی اورژانسی)

آنژین ناپایدار، یک درد ناگهانی است که در زمان استراحت رخ می دهد و یا دردی است که به تدریج بدتر می شود و تحت تاثیر فعالیت های مختلف نیست. این درد معمولا شدید است و بیشتر از آنژین پایدار، در حدود 20 دقیقه یا بیشتر، باقی می ماند. این درد با استراحت یا مصرف داروهای معمول آنژین برطرف نمی شود. کاهش جریان خون در قلب به معنای کاهش اکسیژن است و می تواند با حمله قلبی همراه شود. آنژین ناپایدار یک حالت خطرناک است و به درمان اورژانسی نیاز دارد.

آنژین واریانت یا آنژین پزینزمتال

آنژین واریانت که به آن آنژین پرینزمتال هم گفته می شود، در نتیجه بیماری عروق کرونری رخ می دهد. این مشکل به دلیل اسپاسم عروق قلب رخ می دهد که به صورت موقت به کاهش جریان خون منجر می شود. درد شدید سینه، نشانه اصلی آنژین واریانت است و در اکثر موارد به صورت دوره ای و معمولا در هنگام استراحت شبانگاهی رخ می دهد؛ این درد را می توان با مصرف داروی آنژین کاهش داد.

آنژین مقاوم به درمان

احتمالا علیرغم مصرف ترکیبی از داروها و اعمال تغییر در سبک زندگی، هنوز با وقوع گاه و بیگاه آنژین مواجه هستید.

نشانه‌های آنژین

دکتر لیلا عسگرپور، متخصص قلب و عروق نشانه اصلی آنژین را درد سینه می‌داند، ایشان این درد را همراه با موارد زیر معرفی می‌کنند:

• با احساس گرفتگی، درد و سنگینی همراه است که به دستان، گردن و کمر هم منتشر می‌شود.
• با انجام کارهای جسمانی و استرس تشدید می‌شود.
• بعد از چند دقیقه استراحت بهبود پیدا می‌کند.

• و گاهی اوقات ممکن است با نشانه‌های دیگری مثل سرماخوردگی یا تنگی نفس شد.

تشخیص آنژین

پزشکتان برای تشخیص آنژین، ابتدا شما را معاینه می‌کند و سوالاتی درباره نشانه هایتان از شما خواهد پرسید. همچنین سوالاتی درباره عوامل خطرزای موثر بر آنژین، مثل سابقه خانوادگی بیماری قلبی نیز از شما پرسیده می‌شود.

 آزمایشات موثر بر تشخیص و تایید آنژین عبارتند از:

نوار قلب (ECG یا EKG)

از این آزمایش بدون درد و سریع برای اندازه گیری فعالیت الکتریکی قلب استفاده می‌شود. برچسب (الکترود) هایی بر روی سینه و بعضا بر روی بازو و رانتان چسبانده می‌شود. سر دیگر سیم های متصل به الکترود، به کامپیوتری متصل است که نتایج آزمایش را نشان می دهد. نوارقلب می تواند سریع بودن، کند بودن و یا وضعیت های مختلف ضربان قلب را نشان می دهد. پزشکتان با نگاه به الگوی ضربان قلبتان می تواند تفسیرش از وضعیت جریان خون در قلبتان را بیان کند.

تصویر اشعه ایکس از سینه

تصویر اشعه ایکس، نشان دهنده مشکلات ریه ها و قلب است و از تصویر اشعه ایکس می توان برای بررسی بزرگ شدگی قلب یا تعیین وجود مشکلات دیگری که بتواند عامل ایجاد درد سینه باشد، استفاده می‌شود.

آزمایش خون

با آسیب دیدگی عضلات قلب، برای مثال در نتیجه حمله قلبی، آنزیم های بخصوصی از قلب وارد جریان خون می‌شود؛ آزمایش خون آنزیم های قلبی به تشخیص این مواد کمک می‌کند.

تست ورزش

گاهی اوقات اگر قلب تحت فشار باشد، تشخیص آنژین ساده تر می‌شود. تست ورزش معمولا شامل راه رفتن بر روی تردمیل یا نشستن روی دوچرخه ثابت و اندازه گیری ضربان قلب بیمار است. می توان همزمان با تست ورزش، آزمایشات دیگری را نیز انجام داد. اگر توان انجام ورزش را ندارید، می توان تاثیر ورزش بر قلب را با داروهایی شبیه سازی کرد.

اکوی قلب

اکوی قلب از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از حرکات قلب استفاده می‌کند. این تصاویر، نحوه گردش جریان خون در قلب را نشان می دهد و می توان این آزمایش را در حین تست ورزش هم انجام داد.

تست ورزش هسته ای

تست ورزش هسته ای به اندازه گیری جریان خون به درون قلب در مدت زمان استراحت و در طول تست ورزش کمک می‌کند. این فرایند شبیه به تست ورزش معمولی است، اما یک ماده رادیواکتیو ردیاب در طول تست ورزش هسته به داخل خون تزریق می‌شود. یک اسکنر خاص می تواند نحوه حرکت این ردیاب هسته ای در حرکت به سمت قلب را نشان دهد. درصد پایین ماده رادیواکتیو در عروق، نشان دهنده جریان خون ضعیف در این نقاط است.

سی تی اسکن قلب (CT)

معمولا در این آزمایش بر روی میز دستگاهی به شکل دونات دراز می کشید و وارد دونات می شوید. یک لوله مجهز به دستگاه اشعه ایکس در اطراف بدنتان قرار دارد و تصاویری از سینه و قلب می گیرد. سی تی اسکن قلب می تواند بزرگ شدن یا تنگ شدگی عروق قلب را نشان دهد.

ام آر آی (MRI) قلب

این آزمایش از میدان مغناطیسی و امواج رادیوی برای گرفتن تصاویری جزئی از قلبتان استفاده می‌کند. معمولا روی یک میز در درون یک لوله دراز می کشید و این دستگاه لوله مانند، تصاویری جزئی از ساختار قلب و عروق خونی تهیه می‌کند.

آنژیوگرافی قلب

آنژیوگرافی قلب از تصاویر اشعه ایکس برای بررسی درون عروق قلب استفاده می‌کند. این روش بخشی از مجموعه روشهایی به نام کاتتریزاسیون قلب است. پزشک یک لوله نازک (کاتتر) را وارد یک ورید بازو یا ران می‌کند و آن را تا رسیدن به قلب هدایت می‌کند و سپس یک ماده رنگی را به درون کاتتر تزریق می‌کند. این ماده رنگی باعث می‌شود که عروق قلب با وضوح بیشتری در تصویر اشعه ایکس دیده شود؛ پزشکان به این تصاویر اشعه ایکس، آنژیوگرام می گویند.

پزشک پس از بررسی آزمایش‌ها تشخیص می‌دهد که شما به آنژین دچار هستید یا خیر. همچنین اگر مشکل شما حاد باشد، پزشک متخصصتان داروهایی را برای شما تجویز می‌نماید و پیشنهاد می‌کند در صورت بروز مشکل فورا به بیمارستان یا متخصص قلب نزدیک محل زندگی خود مراجعه نمایید. برای مثال اگر شما در شهر کرج ساکن هستید به این امید که متخصصان قلب و عروق بهتری در تهران هستند مسافت زیادی را طی نکنید زیرا این مشکل می‌تواند خطرات زیادی را به همراه بیاورد و باید فورا به یک متخصص قلب در کرج مراجعه کنید.

درمان آنژین یا درد سینه

گزینه های درمانی عبارتند از:

• تغییر سبک زندگی
• مصرف دارو
• آنژیوپلاستی و گذاشتن استنت
• جراحی قلب باز (جراحی بایپس عروق کرونری)

هدف از درمان آنژین، کاهش توالی و شدت بروز نشانه ها و کاهش خطر بروز حملات قلبی و مرگ است. در صورت بروز آنژین ناپایدار یا درد سینه ای که قبلا تجربه نکرده اید، باید سریعا تحت درمان قرار بگیرید.

مصرف دارو

اگر تغییر سبک زندگی – مثل خوردن غذای سالم و ورزش – به بهبود سلامت قلب و کاهش درد آنژین کمکی نکرد، شاید زمان مصرف دارو رسیده باشد. داروهایی که می توان برای درمان آنژین استفاده کرد، عبارتند از:

• نیترات ها: این داروها مسئول شل و گشاد کردن عروق خونی و انتقال جریان خون بیشتر به قلب هستند و به همین دلیل معمولا از نیترات ها برای درمان آنژین استفاده می‌شود. رایج ترین نیترات استفاده شده برای درمان آنژین، نیتروگلیسیرین است. قرص نیتروگلیسیرین به صورت زیرزبانی مصرف می‌شود و شاید با توصیه پزشک مبنی بر استفاده از نیترات ها قبل از شروع فعالیت هایی مواجه شوید که می تواند باعث بروز آنژین شود و نحوه دیگر مصرف آن هم در زمان های مشخص و برای پیشگیری است.
• آسپیرین: آسپیرین به کاهش لخته شدن خون و جریان یافتن راحتتر خون در عروق تنگ قلب منجر می‌شود. پیشگیری از لخته شدن خون باعث کاهش خطر بروز حملات قلبی می‌شود. بدون صحبت با پزشکتان نباید مصرف روزانه آسپیرین را شروع کنید.
• داروهای ضدانعقاد: بعضی از داروهای بخصوص مثل کلوپیدوگرل (پلاویکس)، پراسوگرل (افینت) و تیساگرلور (بریلینتا) قدرت چسبندگی پلاکت ها به یکدیگر را کاهش می دهند تا جلوی لخته شدن خون را بگیرند. اگر آسپیرین نمی خورید، می توانید از یکی از این داروها استفاده کنید.
• بتابلاکرها: داروهای بتابلاکر باعث می‌شود که ضربان قلب کندتر شود و فشار کمتری به قلب وارد شود و نتیجتا فشار خون پایین بیاید. مصرف این داروها همچنین به شل شدن عروق و بهبود جریان خون منجر می‌شود.
• استاتین ها: استاتین ها داروهایی هستند که برای پایین آوردن کلسترول خون استفاده می شوند. کلسترول بالا یک عامل خطرزا در بروز بیماری قلبی و آنژین محسوب می‌شود و استاتین جلوی تولید ماده مورد نیاز بدن برای ایجاد کلسترول را می گیرد. این داروها به پیشگیری از گرفتگی عروق خونی منجر می شوند.
• مسدودکننده کانال کلسیم: این داروها که به آن آنتاگونیست های کلسیمی هم گفته می‌شود، برای بهبود جریان خون اقدام به شل و گشاد کردن عروق می کنند.
• داروهای فشار خون دیگر: از داروهای دیگری که فشار خون را پایین می آورد می توان به مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) یا مسدودکننده های گیرنده آنژیوتانسین II (ARB ها) اشاره کرد. اگر فشار خون بالا، دیابت، نشانه های از نارسائی قلبی یا بیماری مزمن کلیوی دارید، ممکن است با تجویز یکی از این داروها مواجه شوید.
• رانولازین (رانکسا): این دارو را می توان برای آنژین پایدار و مزمنی تجویز کرد که با مصرف دارو بهتر نمی شود. این دارو را می توان به تنهایی یا با داروهای دیگر آنژین، مثل مسدودکننده کانال کلسیم، بتابلاکرها یا نیتروگلیسیرین مصرف کرد.

روش‌های تراپی

گاهی اوقات گزینه غیردارویی به نام روش فشارنده متناوب تقویت شده خارجی (EECP) برای افزایش جریان خون به قلب پیشنهاد می‌شود. در روش EECP، ابزاری مثل کاف اندازه گیری فشار خون در اطراف ساق ها، ران ها و لگن بسته می‌شود؛ این گزینه به چند جلسه درمانی نیاز دارد. EECP می تواند به کاهش نشانه های بیماران مبتلا به آنژین های دوره ای و ناپایدار (آنژین مقاوم) کمک کند.

روش‌های جراحی

اگر با تغییر سبک زندگی، مصرف دارو یا روشهای درمانی دیگر به کاهش آنژین مد نظرتان دست پیدا نکردید، کاتتریزاسیون قلب یا جراحی قلب باز می تواند راه حل مشکلتان باشد. روشهای جراحی استفاده شده در درمان آنژین و بیماری های عروق کرونری عبارتند از:

آنژیوپلاستی و قرار دادن استنت

در روش آنژیوپلاستی – که به آن مداخله کرونری زیرپوستی (PCI) هم گفته می‌شود – یک بالون کوچک وارد عروق تنگ شده می‌شود. سپس این بالون برای گشاد کردن رگ، باد می‌شود و یک سیم پیچ توری شکل ریز (استنت) برای باز نگاه داشتن رگ، در درون رگ کار گذاشته می‌شود.

ترکیب آنژیوپلاستی و قرار دادن استنت به بهبود جریان خون در قلب و کاهش یا حذف آنژین کمک می‌کند. آنژیوپلاستی و استنت می تواند گزینه درمانی بسیار خوبی برای افراد مبتلا به آنژین ناپایدار یا کسانی است که با مصرف دارو یا تغییر سبک زندگی به درمان موثر آنژین پایدار و مزمن دست پیدا نکرده اند.

جراحی قلب باز (جراحی بایپس عروق کرونری)

در جراحی بایپس عروق کرونری، یک رگ یا ورید از جای دیگری در بدن برداشته شده و در محل گرفتگی یا تنگ شدگی رگ نصب می‌شود و به افزایش جریان خون به قلب کمک می‌کند. از این روش درمانی می توان هم برای درمان آنژین ناپایدار و هم آنژین پایدار قلب که به درمان های دیگر واکنشی نداشته، استفاده کرد.