سفته نام یک سند تجاری بسیار کاربردی و مهم است که از زمان‌های قدیم تا به امروز در معاملات مختلف، مورد استفاده قرار می‌گرفت. سفته یا فته طلب در واقع مدرکی است که نشان می‌دهد شخصی متعهد به پرداخت مبلغ مشخصی به شخص دیگر است اما زمانی که از سفته قرارداد کار صحبت می‌کنیم، چندان مساله پرداخت مبلغ سفته مطرح نیست. در واقع سفته قرارداد کاری ، نوعی ضمانت برای اجرای تعهدات قراردادی محسوب می‌شود.
اگر کارپذیر هستید و شرایط شغلی شما به صورتی است که توسط شخص حقیقی، سازمان یا مجموعه‌ای استخدام می‌شوید، احتمالا در روز امضای قرارداد کار از شما سفته ضمانت طلب خواهند کرد. امروزه دریافت سفته قرارداد کاری به عرفی در روابط استخدامی تبدیل شده است و تمام کارفرمایان از نیروی کار انسانی سفته دریافت می‌کنند و به قرارداد استخدامی آن‌ها ضمیمه خواهند کرد. البته با توجه به این مساله که ماهیت سفته، در واقع سندی است که عمل به تعهدات مالی را به عهده ارائه دهنده آن قرار می‌دهد، کارپذیران و کارمندان از ارائه سفته به کارفرما اطمینان خاطر ندارند و مساله سفته در قرارداد کار، برای قشر کارپذیر به یک مساله حساس و نگران کننده تبدیل شده است. در ادامه این مقاله به سوالات مختلف در رابطه با سفته قرارداد استخدام و مسائلی که موجب نگرانی کارپذیران شده است می‌پردازیم و درباره آن توضیح می‌دهیم. همچنین در خصوص دادن سفته به کارفرما بدون قرارداد نیز مطالبی را بیان خواهیم کرد.
در راستای موضوع این مقاله، پیشنهاد می‌کنیم با زدن روی لینک چک بابت ضمانت حسن انجام کار ، در خصوص استفاده از چک در قراردادهای استخدامی نیز اطلاعات کسب کنید. نکات مربوط به شرایط استفاده از چک در این قراردادها را در این مقاله توضیح داده‌ایم.
چرا باید به کارفرما سفته قرارداد کار بدهیم؟ آیا این درخواست کارفرما قانونی است؟
در مواجه با طلب سفته از کارپذیران، اولین سوالی که از جانب آن‌ها مطرح می‌شود این است که چرا باید به کارفرما سفته بدهیم؟ آیا کارفرما مطابق قانون حق دارد که از کارگر (یا کارمند) خود سفته بگیرد؟ کارفرما در چه مشاغلی می‌تواند طلب سفته کند؟
زمانی که از ارائه سفته به کارفرما صحبت می‌شود، کارپذیران با توجه به تعریف عمومی سفته، این سند را یک مدرکی قانونی برای پرداخت مبلغ معین در زمان مشخص می‌شناسند. به همین دلیل، این سوال برایشان پیش می‌آید که اصلا چه لزومی به ارائه سفته به کارفرما است و این کار نمی‌تواند قانونی و صحیح باشد. حتی ممکن است کارپذیران احساس کنند که در خطر هستند و با اجتناب از ارائه سفته، موقعیت کاری پیش آمده را از دست بدهند یا اگر مجبور به پذیرش این شرط هستند، نسبت به سفته‌ای که به کارفرما می‌دهند مشوش و نگران باشند. برای جلوگیری از این مسائل، کافی است به این مساله اشاره کنیم که کاربرد عمومی سفته در معاملات با کاربرد آن در انواع قرارداد کار متفاوت است.
باید بگوییم سفته‌ای که شما به کارفرما ارائه می‌دهید، با رعایت شرایطی، به منزله ضمانت یا تعهدی برای حسن اجرای کار، تعهد به حضور و تعهد به انجام وظایف خواهد بود.
در نظر داشته باشید که در واقعیت، قانون کار هیچ ماده مشخص یا تبصره‌ای را بیان نکرده است که به موجب آن، کارپذیر ملزم به ارائه سفته به کارفرما باشد. با این حال، دریافت سفته در عرف و میان کارفرمایان رایج شده است. کارفرمایان هدف خود از دریافت سفته را نگرانی از عدم تعهد کارپذیر اعلام می‌کنند. دریافت سفته نیز به نوع کار یا زمینه شغلی وابسته نیست.
استفاده از سفته قرارداد کار در موضوعات مختلف
تقریبا در هر شغلی ممکن است کارفرما از کارپذیر سفته بخواهد. اگرچه سفته قرارداد کار برای روابط کارگری و کارفرمایی (یا کارمندی) مورد استفاده قرار می‌گیرد اما بسیاری از اشخاصی که با یکدیگر توافق کاری دارند، ترجیح می‌دهند شروط قراردادی خود در رابطه با حسن انجام کار، محرمانگی و عدم افشای اطلاعات، محافظت از ابزار، وسایل، تجهیزات و به طور کلی محافظت از اموال و همچنین تعهد به رازداری و عدم رقابت را با دریافت سفته تضمین کنند.
برای کسب آگاهی بیشتر درباره ماهیت و اهمیت تضمین و ضمانت در روابط کاری، مقاله تضمین قرارداد کار را پیشنهاد می‌کنیم. با زدن روی لینک مشخص شده، می‌توانید به صفحه مقاله آن وارد شوید و مقاله را بخوانید.
ارائه سفته ضمانت کار بدون قرارداد صحیح است؟
در مواقعی مشاهده شده است که کارفرمایان از امضای یک قرارداد استخدام به صورت مکتوب خودداری می‌کنند و برای یک موقعیت شغلی به صورت شفاهی با شما توافق خواهند کرد اما با این حال، از کارپذیر انتظار دارند که به آن‌ها سفته حسن انجام کار بدهد. سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا ارائه سفته حسن انجام کار بدون قرارداد صحیح است و مشکل قانونی برای کارپذیران ایجاد نمی‌کند؟
در پاسخ به این سوال باید به صراحت اعلام کنیم که از دادن سفته به کارفرما بدون قرارداد خودداری کنید.
با اینکه ماده 7 قانون کار، قرارداد کار را یک توافق نامه شفاهی یا مکتوب می‌داند و با استناد به این ماده قانونی، توافقات شفاهی در روابط استخدامی نیز معتبر و صحیح هستند، باز هم ترجیح این است که برای ارائه سفته به کارفرما، حتما یک قرارداد مکتوب امضا کنید و در متن آن قرارداد، به ارائه شدن سفته اشاره داشته باشید. این اقدام از سوءاستفاده‌های احتمالی از سفته جلوگیری می‌کند و همچنین این امکان را ایجاد خواهد کرد که توضیحات و جزئیات تکمیلی شرایط استفاده از سفته به صورت مکتوب در قرارداد ثبت شود.
سفته قرارداد کار را چگونه بنویسیم؟ شیوه صحیح نوشتن این سند چگونه است؟
با توجه به توضیحاتی که تا به اینجای مقاله بیان کردیم، متوجه شدیم که ماهیت و کاربرد سفته قرارداد کار با انواع دیگر سفته متفاوت است. بنابراین، شیوه نوشتن و استفاده از آن نیز باید متفاوت باشد. در ادامه اصولی را بیان می‌کنیم که حتما باید در هنگام نوشتن سفته حسن انجام کار در نظر داشته باشید و آن‌ها را رعایت کنید:
- اگر کارفرما هستید، توجه کنید که صادر کننده سفته ضمانت، باید حتما سفته را مهر یا امضا کند؛
- مبلغی که برای ضمانت حسن انجام کار تعیین می‌کنید را به دقت، به حروف و عدد بنویسید؛
- کارپذیران و کارگران در نظر داشته باشند که در سفته قرارداد کار به هیچ وجه نباید تاریخ وصول سفته ذکر شود و فقط باید عبارت «جهت ضمانت حسن انجام کار» را بنویسید؛
- اگر از شما خواستند که سفته در وجه عامل باشد، به هیچ وجه نپذیرید. نام و مشخصات کارفرما، به عنوان فرد گیرنده سفته باید به صورت صحیح و دقیق نوشته شود؛
- به هیچ وجه سفته ضمانت را به صورت سفید امضا (امضا شده، بدون ذکر موارد لازم در آن) به کارفرما ندهید زیرا می‌توانند سفته را با هر محتوایی بنویسند و برای نقد کردن آن اقدام کنند؛
- حتما از سفته‌ای که به کارفرما می‌دهید یک کپی بگیرید و ته برگ سفته را نیز نزد خود نگه دارید.