آمارهای چاپ کتاب در ایران نیز حاکی از آن است که تنها در سال 1400 بیش از 103 هزار عنوان به چاپ رسیده است که نسبت به جمعیت ایران عددی بسیار بالا به شمار می‌رود. اگرچه ایران به لحاظ جمعیتی در رتبه هفدهم دنیا قرار دارد اما از نظر تعداد کتاب‌های چاپ شده در بین ده کشور نخست جهان قرار دارد و حتی در برخی سال‌های به رتبه‌های بالایی مانند رتبه هفتم رسیده است. همچنین برخلاف تصور بسیاری از افراد که سرانه مطالعه در ایران را بسیار کم می‌دانند، مردم ایران از این نظر نیز رتبه خوبی داشته و در بین بیست کشور اول دنیا از این نظر قرار دارند.
اما آمار بالای چاپ کتاب در ایران درحالی است که بسیاری از افراد کتابی نوشته یا ترجمه کرده‌اند اما به چاپ آن اقدام نکرده‌اند. دلیل چاپ نکردن کتاب توسط این افراد ناآشنا بودن با فرایند چاپ کتاب است و بسیاری از نویسندگان مترجمین چاپ کتاب را فرایندی طاقت فرسا می‌دانند. این درحالی است که به غیر از نوشتن یا ترجمه کتاب سایر کارهای چاپ کتاب عمدتاً توسط ناشر انجام می‌گیرد.
در این مقاله که توسط تیم نویسندگان انتشارات اندیشه آگاه نوشته شده است شما را با مراحل چاپ کتاب آشنا خواهیم کرد. آشنایی با این مراحل نشان می‌دهد که نویسنده یا مترجم کتاب پس از اتمام نگارش یا ترجمه کتاب خود نیاز به کار بیشتری ندارند و ناشر تمامی مراحل دیگر کار را انجام خواهد داد. هرچند در برخی از مراحل ممکن است نظرات نویسنده یا مترجم دریافت گردد اما بیشتر این فرایند بدون نیاز به انجام کاری توسط نویسنده و مترجم انجام می‌گیرد.
مراحل چاپ کتاب در انتشارات اندیشه آگاه
برای چاپ کتاب در انتشارات اندیشه آگاه دو مرحله اصلی وجود دارد. مرحله نخست توسط نویسنده یا مترجم انجام می‌گیرد که همان ترجمه یا تالیف کتاب و ادیت و ویرایش آن است. مرحله دوم نیز توسط ناشر انجام می‌گیرد که خود شامل چند مرحله فرعی است.
مرحله اول، تالیف یا ترجمه کتاب و ویرایش آن: در این مرحله نویسنده یا مترجم باید کتاب را تالیف یا ترجمه نماید. شاید این مرحله بسیار ساده به نظر برسد اما اصلی‌ترین بخش چاپ کتاب به شمار می‌رود. بسیای از نویسندگان و مترجمین پس از مدتی دچار خستگی می‌شوند و کتاب خود را نیمه کاره رها می‌کنند. دلیل این موضوع می‌تواند به آوردن فشار بیش از حد به خود در مراحل اولیه کار برگردد. برای این منظور بهتر است براساس یک الگوی ثابت به نوشتن یا ترجمه بپردازید. براساس تجربه نویسندگان معروف، نوشتن تعداد مشخصی از صفحات در هر روز بهترین گزینه است.
پس از اتمام نوشتن یا ترجمه کتاب باید آن را ویرایش کنید. ویرایش در مرحله انجام می‌گیرد. در مرحله نخست خود نویسنده یا مترجم کتاب را بازخوانی کرده و موارد مشکل دار را رفع می‌کند. بهتر است کتاب خود را چند بار بخوانید تا بهترین نسخه از آن را تهیه کنید. البته مشکل رایجی که در این زمینه وجود دارد وسواس بیش از اندازه است. برخی از نویسندگان و مترجمین در این مرحله گیر می‌افتند و نمی‌تونند بازخوانی و ویرایش کتاب را متوقف کنند و این موضوع نیز طبیعی است چون شما هرچند بار هم که کتاب را بخوانید باز مشکلاتی در آن خواهید یافت. بنابراین توصیه می‌شود که کمال‌گرایی بیش از حد را کنار بگذارید و پس از دو یا سه بار بازخوانی و ویرایش، دیگر به سراغ کتابتان نروید. همچنین توصیه می‌شود که کتاب را به یک نویسنده یا مترجم دیگر نیز بدهید تا نظراتش را قبل از چاپ کتاب با شما در میان بگذارد.
مرحله دوم، ویراستاری، صفحه‌آرایی، طراحی جلد، اخذ مجوزها و چاپ کتاب: مرحله دوم چاپ کتاب نیز خود شامل چندین زیرمرحله است اما به صورت کلی می‌توان آن را به سه بخش تقسیم کرد.
پس از دریافت کتاب از مترجم یا نویسنده، ناشر شما کتاب را برای ویراستاری ارسال می‌کند که می‌تواند تنها شامل ویراستاری نگارشی باشد یا اینکه ویراستاری ادبی یا علمی نیز با توجه به محتوای کتاب روی آن انجام گیرد. پس از انجام ویراستاری، صفحه‌آرایی کتاب صورت می‌گیرد و کتاب در یک قالب استاندارد همانند قطع رقعی، وزیری، رحلی، خشتی و یا سایر قطع‌های مرسوم قرار می‌گیرد. در نهایت نیز طرح جلد کتاب توسط طراح انجام می‌گیرد که در این مرحله از نظرات نویسنده یا مترجم نیز استفاده می‌شود.
در بخش دوم از این مرحله مجوزهای سه گانه کتاب اخذ می‌گردد. مجوز شابک از خانه کتاب، مجوز فیپا از کتابخانه ملی و مجوز انتشار از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته می‌شود. قبل از چاپ کتاب دریافت این مجوزها الزامی است و عدم دریافت آن‌ها می‌تواند پیامدهای حقوقی برای ناشر و صاحب اثر داشته باشد. همچنین دو مجوز طرح جلد و اعلام وصول نیز برای کتاب اخذ می‌گردد.
در بخش سوم نیز کتاب برای چاپ و صحافی به چاپخانه ارسال می‌گردد. این بخش تاثیر زیادی در کیفیت کتاب چاپ شده دارد و بیشتر هزینه کتاب نیز در این بخش صرف می‌شود. بنابراین داشتن همکاری بین نویسنده و مترجم با ناشر مهم خواهد بود تا در انتخاب جنس کاغذ، گرم کاغذ، نوع صحافی و هزینه چاپ و نشر با یکدیگر همکاری کنند.
سوالات رایج درباره چاپ کتاب در انتشارات اندیشه آگاه
هزینه چاپ کتاب در انتشارات اندیشه آگاه چقدر است؟ انتشارات اندیشه آگاه به دو صورت اقدام به چاپ کتاب می‌کند. در نوع اول این انتشارات بر روی کتاب سرمایه‌گذاری می‌کند و تمام هزینه‌ها را پوشش می‌دهد. در حالت دوم هزینه چاپ کتاب توسط نویسنده یا مترجم پرداخت می‌شود اما ناشر تمام تلاش خود را برای کاهش هزینه‌ها به کار می‌گیرد.
وظیفه اخذ مجوزهای کتاب با چه کسی است؟ تمامی مجوزها توسط انتشارات اندیشه آگاه گرفته می‌شود و در این مرحله هیچ کاری توسط نویسنده یا مترجم انجام نمی‌گیرد.
چرا باید با انتشارات اندیشه آگاه کتابم را به چاپ برسانم؟ انتشارات اندیشه آگاه در گزینش کتاب‌های چاپ شده خود دقت عمل دارد و به دلیل کیفیت بالای ویراستاری و چاپ کتاب‌هایش مورد اعتماد خوانندگان خود است. کتاب‌هایی مانند برتری خفیف و قدرت انضباط شخصی از این ناشر در صدر پرفروش‌ترین کتاب‌های الکترونیکی و صوتی ایران هستند.
چه مدت زمانی طول می‌کشد تا کتابم به چاپ برسد؟ به صورت معمول و در صورتی که اصلاحیه‌ای به کتاب توسط وزارت ارشاد وارد نشود یک کتاب در حدود یک الی دو ماه کاری به چاپ می‌رسد. چاپ کتاب به دلایلی مانند اصلاحیه وزارت ارشاد یا نیاز داشتن به ویراستاری سنگین ممکن است اندکی بیشتر طول بکشد.