الکترومیوگرافی یا نوار عصب و عضله روشی است برای تشخیص سلامت ماهیچه‌ها و سلول‌های عصبی که آن‌ها را کنترل می‌کنند. به کمک این روش می‌توان اختلال در عملکرد ماهیچه‌ها و عصب‌ها و انتقال پیام عصبی از عصب به ماهیچه‌ها را متوجه شد.
نورون‌های حرکتی پیام‌های الکتریکی که باعث انقباض ماهیچه‌ها می‌شوند را انتقال می‌دهند. در الکترومیوگرافی به کمک یک دستگاه کوچک که الکترود نامیده می‌شود این سیگنال‌ها را به خطوط گرافیکی، صوت و یا عدد تبدیل شده و سپس متخصص آن را تفسیر می‌نماید.
در طول الکترومیوگرافی سوزنی، سوزن‌های الکترودی به‌طور مستقیم درون ماهیچه قرار می‌گیرند و فعالیت‌های الکتریکی ماهیچه را ثبت می‌کنند.
برای بررسی نحوه انتقال پیام‌های عصبی، نوعی دیگری از الکترودها بر روی سطح پوست چسبیده و سرعت و قدرت انتقال یک پیام عصبی دو یا چند نقطه را اندازه می‌گیرند.
چرا تست نوار عصب و عضله انجام می‌شود؟
در صورت داشتن علائم نشاندهنده اختلالات عصبی ماهیچه‌ای پزشک توصیه می‌کند تا یک الکترومیوگرافی انجام دهید. این علائم شامل موارد زیر می‌شود:
- سوزن شدن
- بی‌حسی
- ضعف عضلانی
- گرفتگی یا درد عضلات
- درد در اندام‌های حرکتی
برای تشخیص و درمان برخی بیماری‌های خاص به انجام الکترومیوگرافی نیاز است. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختلالت ماهیچه‌ای مانند دیستروفی عضلانی و پلی میوزیت
- بیماری‌های که بر روی ارتباط عصب‌ها و ماهیچه‌ها تأثیر می‌گذارند از جمله میاستنی گراویس
- اختلال در عملکرد عصب‌های محیطی مانند سندروم تونل کارپال یا نوروپاتی‌های محیطی
- اختلالاتی که بر روی نورون‌های حرکتی در مغز یا نخاع تأثیر می‌گذارند ازجمله اسکلروز جانبی آمیوتروفیک و فلج اطفال
- اختلالاتی که بر روی ریشه عصب‌ها تأثیر می‌گذارند مثل فتق دیسک در ستون فقرات.
چگونه باید برای تست نوارعصب و عضله آماده شد؟
قبل از انجام الکترومیوگرافی باید:
- دوش بگیرید و لباس راحت و آزاد بپوشید.
- از مرطوب‌کننده، لوسیون و عطر بر روی پوست خود استفاده نکنید. کرم‌ها و لوسیون‌ها بر دقت تست تأثیر می‌گذارند.
- درخصوص استفاده از رقیق‌کننده‌های خون یا هرگونه دارو با پزشک خود صحبت نمایید.
داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین می‌توانند خطر خونریزی بعد از الکترومیوگرافی را افزایش دهند. با این‌حال بدون مشورت با پزشک مصرف داروهای خود را قطع نکنید.
الکترومیوگرافی چگونه عمل می‌کند و در طول این آزمایش چه رخ می‌دهد؟
الکترومیوگرافی به‌طور معمول شامل دو بخش می‌شود: 1) تست هدایت عصبی و 2) الکترومیوگرام
درطول بخش اول صفحات بسیار کوچکی بر روی پوست قرار داده می‌شوند تا عملکرد عصب‌ها را ثبت نمایند. سپس یک جریان الکتریکی خفیف به پوست وارد می‌شود تا بررسی کنند عصب‌ها چگونه این پالس‌های الکتریکی را به صفحات الکترودی منتقل می‌کنند. می‌توان گفت عصب‌ها در اینجا نقش سیم‌های الکتریکی را ایفا می‌نمایند. یک سیم آسیب‌دیده جریان الکتریکی را منتقل نکرده و نمی‌تواند دستگاهی که به آن متصل است را روشن کند. به‌همین طریق عصب‌های آسیب‌دیده نیز قادر نخواند بود پیام‌های الکتریکی را منتقل کرده و آن را به دیسک‌های الکترودی متصل به پوست برسانند.
در طول بخش دوم یک سوزن ظریف درون ماهیچه فرورفته تا به‌طور مستقیم عملکرد و سلامت آن را بررسی نماید. زمانی که سوزن درون ماهیچه فرو می‌رود ممکن است کمی احساس سوزش داشته باشید. در طول این بخش از آزمایش هیچ جریان الکتریکی به پوست وارد نشده و یا از طریق نوک سوزن به بدن تزریق نمی‌شود. می‌توان گفت سوزن درست شبیه به یک میکروفون عمل می‌کند و فقط وظیفه ثبت اطلاعات را برعهده دارد. این سوزن از طریق سیم به یک کامپیوتر متصل است و به پزشک اجازه می‌دهد تا عملکرد ماهیچه‌ها را در زمان استراحت و فعالیت بررسی کند.
انجام الکترومیوگرافی چقدر زمان می‌برد؟
الکترومیوگرافی بسته به شرایط فرد و نتایجی که به دست می‌آورد به‌طور معمول بین 30 تا 90 دقیقه زمان می‌برد. بعد از این گزارشی که حاوی نتایج آزمایش و تفسیر آن است برای پزشک ارسال خواهد شد.
بعد از الکترومیوگرافی باید انتظار چه چیزی داشت؟
ممکن است تا چند روز بعد از آزمایش در عضله خود احساس درد داشته باشید. این درد به‌طور معمول شدید نیست و در کم‌تر از یک هفته برطرف خواهد شد. همچنین ممکن است در قسمتی که سوزن‌ها فرورفته‌اند کمی کبودی ایجاد شود.
خطرات الکترومیوگرافی چیست؟
خطرات و ریسک الکترومیوگرافی بسیار پایین است. با این‌حال ممکن است در ماهیچه تحت آزمایش احساس درد داشته باشید. این درد ظرف مدت چند روز برطرف خواهد شد و درطول این مدت می‌توانید برای کاهش آن از مسکن‌هایی نظیر ایبوبروفن استفاده کنید.
در موارد نادر ممکن است در محل قرار گرفتن سوزن‌ها احساس سوزش، کبودی و ورم داشته باشید. درصورت شدیدتر شدن کبودی و درد حتماً این موضوع را با پزشک خود درمیان بگذارید.
نتایج الکترومیوگرافی به چه معنی است؟
ممکن است پزشک بلافاصله بعد از اتمام آزمایش نتایج آن را با شما بررسی و تفسیر نماید. با این‌حال درصورتی که پزشک دیگری انجام الکترومیوگرافی را برای شما تجویز کرده باشد برای اطلاع از نتیجه تست باید تا زمان مراجعه بعدی به مطب وی صبر کنید.
درصورتی که الکترومیوگرافی نشاندهنده هرگونه فعالیت الکتریکی ماهیچه در حال استراحت باشد ممکن است به بیماری‌های زیر مبتلا باشید:
- اختلال در ماهیچه‌ها
- اختلالاتی که بر ارتباط بین ماهیچه و عصب‌ها تأثیر می‌گذارد.
- التهاب ناشی از آسیب‌دیدگی
درصورتی که الکترومیوگرافی نشاندهنده فعالیت‌های الکتریکی غیرطبیعی در زمان انقباض ماهیچه باشد ممکن است به بیماری‌هایی نظیر فتق دیسک، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک و سندروم تونل کارپال مبتلا باشید.
بسته به نتیجه آزمایش، پزشک درخصوص دیگر آزمایش‌های موردنیاز و روش‌های درمانی با شما صحبت خواهد نمود.
آیا الکترومیوگرافی دردناک است؟
الکترومیوگرافی ممکن است باعث بروز درد خفیفی شود که می‌توان آن را بدون مصرف داروی مسکن به‌طور کامل تحمل کرد.
چه زمانی باید درخصوص الکترومیوگرافی به پزشک مراجعه نمود؟
درصورت بروز هریک از موارد زیر بعد از الکترومیوگرافی به پزشک مراجعه نمایید:
- خونریزی که متوقف نمی‌شود.
- درد و سوزش شدید در قسمتی که سوزن‌ها وارد ماهیچه شده‌اند.
- قرمزی، گرما، تورم و تب. تمامی این علائم بیان‌کننده عفونت هستند.
منبع: https://drdehghani.ir