اورتروتومی که با نام مشاهده‌ی مستقیم داخل مجرا (DVIU) نیز شناخته می‌شود، نوعی جراحی برای درمان بیماری تنگی مجرای ادرار است که با نام جراحی بسته تنگی مجرای ادرار نیز شناخته می‌شود است. این عمل نوعی جراحی سرپایی است که در آن از یورتروتوم یا چاقوی جراحی استفاده می‌شود و از سیستوسکوپ عبور داده می‌شود تا مجرای ادرار تنگ شده را باز کند. اساساً جراحی‌های اورتروتومی فقط برای مردان انجام می‌شوند، زیرا تنگی مجرای ادرار در خانم‌ها بسیار نادر است.
اهداف جراحی تنگی مجرای ادرار
اگر علائم ناراحت کننده‌ای مانند درد هنگام ادرار کردن، عفونت مجاری ادرار، وجود خون در ادرار، اسپری شدن ادرار و عدم توانایی تخلیه‌ی کامل مثانه دارید، ممکن است پزشک مشکوک به تنگی مجرای ادرار (لوله‌ای که ادرار را از مثانه خارج می‌کند) شود.
قدم بعدی این است که اطمینان حاصل شود مبتلا به بیماری تنگی مجرای ادرار هستید یا خیر، بیماری تنگی مجرای ادرار را می‌توان با کمک روش‌های زیر تشخیص داد:
- معاینه‌ی فیزیکی ساده
- عکس‌برداری اشعه‌ی ایکس یا سونوگرافی مجرای ادرار
- رتروگرید یورتروگرام (RUG)
- یورتروسکوپی
- سیستوسکوپی
- حجم ادرار باقی‌مانده (PVR)
تنها بعد از تشخیص است که پزشک توصیه خواهد کرد اورتروتومی انجام دهید.
آماده شدن
چون بیهوش خواهید شد به شما توصیه می‌شود که حداقل 6-8 ساعت قبل از عمل اورتروتومی چیزی نخورید و ممکن است فقط مجاز به نوشیدن مایعات رقیق تا 2 ساعت قبل از عمل باشید، این نکات را پزشک به شما خواهد گفت.
چنانچه دارویی را به‌طور روزانه مصرف می‌کنید، باید از پزشکتان سؤال کنید که در روز عمل این دارو را چگونه مصرف کنید. این عمل معمولاً حدود 30 دقیقه طول می‌کشد.
وسایلی که باید به همراه داشته باشید.
- بهتر است که لباس زیر گشادی به همراه داشته باشید، زیرا احتمالاً از کاتتری برای تسریع روند بهبود تنگی مجرای ادرار جلویی و تخلیه‌ی مثانه به مدت یک روز یا چند روز بعد از عمل استفاده خواهد شد که وصل خواهد بود.
- به‌منظور کمک به کنترل اضطراب باید لباس زیر تیره رنگی به جای لباس زیر رنگ روشن که باعث تشدید وضوح و شدت خونریزی بعد از عمل خواهد شد، به‌همراه داشته باشید.
- درصورت امکان، غذای سبک هم به همراه داشته باشید تا بعد از جراحی بخورید، زیرا احتمالاً چندین ساعت ناشتا بوده‌اید.
- اگر عینک یا سمعک دارید، بهتر است که برای آن جعبه‌ای به همراه داشته باشید.
حین عمل
عمل اورتروتومی معمولاً با بیهوشی عمومی یا بی‌حسی نخاعی انجام می‌شود، در برخی موارد خاص ممکن است از بی‌حسی موضعی استفاده شود.
باید انتظار موارد زیر را داشته باشید:
- به‌منظور کاهش خطر عفونت به شما آنتی‌بیوتیک قبل از عمل داده خواهد شد.
- از شما درخواست می‌شود که گن بپوشید.
- شما را راهنمایی خواهند کرد تا روی تخت سیستوسکوپی در اتاق عمل دراز بکشید. احتمالاً باید به حالت لیتوتومی دراز بکشید، که طاق باز می‌خوابید و ران‌ها را از هم دور می‌کنید و زانوها را بالا آورده و خم می‌کنید.
- بعد از اینکه خوابیدید و کاملاً بیهوش شدید، جراح یورتروتوم یا سیستوسکوپ را با چاقوی جراحی که به آن متصل است وارد مجرای ادرار شما خواهد کرد.
- قسمت‌های تنگ در قسمت‌های مشخصی با تیغ یا چاقو بریده خواهند شد.
- سپس جراح تنگی را بررسی خواهد کرد، اگر این قسمت باز باشد و بتوان به‌راحتی آن را بررسی کرد، نیاز به ایجاد برش‌های دیگر نیست.
- اگر هنوز به اندازه‌ی کافی باز نشده باشد، برش‌های بیشتری ایجاد خواهد شد.
- بعد از انجام این کار، ادرار موجود در مثانه کاملاً تخلیه خواهد شد و مثانه با مایع مخصوص پر می‌شود.
- کاتتری در مثانه قرار خواهد گرفت و برای تخلیه‌ی این مایع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- سپس به اتاق ریکاوری منتقل خواهید شد، که در آنجا خواهید ماند تا به‌هوش بیایید.
در اتاق ریکاوری
در زمانی که در اتاق ریکاوری هستید، وضعیت شما کنترل خواهد شد. ممکن است پرستار موارد زیر را در فواصل منظمی بررسی کند:
- علائم حیاتی، یعنی فشار خون، درجه حرارت، نبض و تنفس.
- شدت درد شما و میزان اثرگذاری داروی مسکنی که به شما داده شده.
- میزان ادرار شما و راحتی شما در ادرار کردن.
ممکن است به شما سرم داخل وریدی (IV) نیز داده شود که داروی مسکن (که اغلب لازم نیست) و مایعات را وارد خون شما خواهد کرد. همچنین ممکن است ماسک اکسیژنی هم برای کمک به تنفس داشته باشید. نهایتاً وقتی کاملاً بیدار و راحت بودید، باید کارهای ترخیصتان انجام شود.
بعد از عمل
اکثر افراد همان روزی که عمل شده‌اند مرخص می‌شوند، البته بسته به شرایط ممکن است یک روز بستری بمانید. چون این عمل با بیهوشی انجام می‌شود بسیاری از بیمارستان‌ها شما را ملزم خواهند کرد که فردی بزرگسال به همراه داشته باشید تا بعد از عمل شما را به منزل باز گرداند. به خاطر تأثیرات بیهوشی بهتر است که تا 24 ساعت بعد از عمل رانندگی نکنید و از ابزار سنگین استفاده نکنید.
قبل از اینکه مرخص شوید، باید درد یا ناراحتی خود را به جراح یا پرستار اطلاع دهید تا از روش بهتری برای تسکین درد شما استفاده کنند. ممکن است بعد از جراحی کمی احساس ناراحتی یا سوزش مجرای ادرار و همچنین نیاز فوری به ادرار کردن داشته باشید که طبیعی است.
عوارض احتمالی
عوارض و مشکلاتی هستند که ممکن است بعد از جراحی اورتروتومی رخ دهند، برخی از رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- درد مجرای ادرار: تا چند روز بعد از جراحی، سوزش و ناراحتی هنگام ادرار کردن طبیعی است.
- خونریزی: طبیعتاً مقداری خون در ادرار شما دیده خواهد شد. این مشکل باید خود به خود طی یک هفته بعد از عمل برطرف شود. اگر ادامه پیدا کرد و لخته دیدید، باید به پزشکتان اطلاع دهید.
- عفونت: اگر بعد از جراحی مشکوک به ابتلا به عفونت مجرای ادرار شدید، باید فوراً به پزشکتان اطلاع دهید. یکی از علائم آشکار عفونت، تب و لرز است.
- عود مجدد تنگی: احتمال اینکه مجرا مجدداً باریک یا دچار تنگی شود بسیار زیاد است. بسته به نتیجه یا مراجعات بعدی نزد پزشک، ممکن است لازم باشد تا جراحی باز تنگی مجرای ادراری انجام دهید.
برخی از عوارض نادر و جدی دیگر عبارتند از:
- خونریزی شدید
- تورم آلت تناسلی
- عدم توانایی ادرار کردن
درصورت بروز هر یک از این سه مورد، باید فوراً به پزشکتان اطلاع دهید. عواملی هستند که باعث بالا رفتن احتمال بروز عوارض بعد از عمل می‌شوند و سیگار کشیدن یکی از مهم‌ترین عوامل است. سیگار کشیدن می‌تواند تأثیرات منفی روی روند بهبود زخم داشته باشد. بهتر است که قبل از عمل درمان جایگزینی نیکوتین را آغاز کنید تا احتمال بروز عوارض و مشکلات جدی در شما کم شود. به هر حال، اگر سیگار می‌کشید، حتماً باید به پزشکتان اطلاع دهید تا بهترین راه را به شما بگوید.
عوامل دیگری که باعث افزایش احتمال بروز مشکلات در شما می‌شوند اختلالات خونریزی و مصرف داروهای رقیق کننده‌ی خون است. اگر اختلال لخته شدن خون دارید یا دارویی مصرف می‌کنید که به‌طور مستقیم یا غیر مستقیم (مانند آسپرین) توانایی لخته کردن خون را در بدن کاهش می‌دهد، حتماً به پزشکتان اطلاع دهید.