به گزارش روابط عمومی پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی، پژوهشگران این پژوهشکده موفق به انتشار دستورالعملی برای گزارش مطالعات مروری کتابسنجی در ادبیات علوم پزشکی و سلامت با نام اختصاری BIBLIO شدند.
از آنجاکه BIBLIO برای کمک به محققان و جامعه علمی و پژوهشی در گزارش شفاف مطالعات مروری کتابسنجی تدوین شده است، مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی SID به بازخوانی اجمالی آن پرداخته است. BIBLIO که انجام آن چهار سال به طول انجامیده، در شماره اخیر نشریه Systematic Reviews با عنوان Preliminary guideline for reporting bibliometric reviews of the biomedical literature (BIBLIO): a minimum requirements منتشر شده است. نشریهی Systematic Reviews دارای شاخص تأثیر 7/3 و چارک رتبهبندی اول در حوزهی موضوعی پزشکی است.
BIBLIO توسط پروفسور علی منتظری و با همکاری دکتر سمیرا محمدی و دکتر زهرا شیخی از همکاران جهاددانشگاهی، دکتر پریسا مختاری حصاری از دانشگاه وسترن کانادا، دکتر مرجان قائمی از دانشگاه علوم پزشکی تهران و دکتر هدیه ریاضی از دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی انجام گرفته است.
مطالعات مروری کتابسنجی نوعی از مطالعات مروری است که اخیراً بطور فزایندهای در مطالعات علوم پزشکی و سلامت همگانی موردتوجه محققان قرار گرفته است. مطالعات مروری کتابسنجی که ماهیت کمی و توصیفی دارند، با سازماندهی انبوه دادههای موجود پیرامون موضوعی خاص، به خلاصهسازی ادبیات منتشر شده و ترسیم الگوی انتشار علم و گسترش دانش کمک میکنند و نشان میدهند که یک موضوع خاص، چقدر موردتوجه محققان قرار گرفته است. ارائه و خلاصهسازی مطالعات به محققان اجازه میدهد تا از تحلیل کتابسنجی برای شناسایی ادبیات موجود، شناسایی روندهای جدید در انتشار مقاله، عملکرد مجلات، الگوهای همکاری و ساختار فکری یک حوزه خاص در ادبیات موجود، استفاده کنند. علاوهبر این، توصیف شواهد میتواند به سیاستگذاران، مدیران و سایر تصمیمگیران کمک کند تا عملکرد بهتری داشته باشند.
دستورالعملهای متعددی برای گزارش انواع مطالعات وجود دارد که به گزارش شفاف مطالعات کمک میکند. اما تاکنون دستورالعملی برای گزارش مطالعات مروری کتابسنجی در ادبیات علوم پزشکی و سلامت تدوین نشده بود، بنابراین BIBLIO اولین دستورالعمل موجود برای گزارش مطالعات مروری کتابسنجی در ادبیات علوم پزشکی و سلامت محسوب میشود که توسط پژوهشگران ایرانی تدوین شده است.
BIBLIO براساس راهنمای تدوین دستورالعمل گزارش مطالعات در EQUATOR Network و با استفاده از ادبیات موجود و تکنیک دلفی تدوین شده است، تا به بهبود کیفیت گزارش مطالعات مروری کتابسنجی کمک کند. همچنین به ویراستاران کمک میکند تا در مورد کیفت مطالعات جدید برای انتشار تصمیمگیری کنند.
استفاده از دستورالعمل BIBLIO مشابه با دستورالعملهای گزارشدهی انواع دیگر مطالعات است، و همانند دیگر دستوالعملهای گزارشدهی مطالعات شرح کاملی از شواهد در مورد ضرورت هر آیتم به خوانندگان را ارائه میدهد. اگرچه هنوز شواهدی که نشان دهد BIBLIO کیفیت گزارش مطالعات مروری کتابسنجی را افزایش میدهد وجود ندارد، اما بهکارگیری این دستوالعمل توسط جامعه علمی و بازخورد محققان و ویراستاران در مورد جزئیات و ساختار کلی این دستورالعمل میتواند کمک کننده باشد. امید است ویراستاران مجلات BIBLIO را موردتوجه قرار دهند و نویسندگان را تشویق کنند تا هنگام ارسال مقالات خود از BIBLIO استفاده کنند.