بررسی مقاله شناسایی عوامل تاثیرگذار بر انتقال و توسعه فناوری فضایی در ایران توسط SID

به مناسبت روز ملی فناوری فضایی ، خلاصه ای از مقاله شناسایی عوامل تاثیرگذار بر انتقال و توسعه فناوری فضایی در ایران توسط مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی ارائه شد.

به گزارش روابط عمومی مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی SID، به مناسبت فرارسیدن روز ملی فناوری فضایی در این پست، خلاصه‌ای از مقاله‌ی «شناسایی عوامل تاثیرگذار بر انتقال و توسعه فناوری فضایی در ایران» ارائه خواهد شد. این مقاله با همکاری چهار نویسنده درسال 1400 در مجله‌ی مدیریت نوآوری منتشر شده است.

نویسندگان این مقاله چنین بیان کرده‌اند که: باتوجه به انتقال فناوری که در سال‌های اخیر افزایش داشته و پژوهش‌هایی که توسط دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی در رابطه با این موضوع انجام شده است؛ نقش اصلی در فرآیند انتقال فناوری توسط ادارات انتقال فنآوری که به اختصار TTOs نامیده می‌شود، انجام می‌گردد و بر عهده‌ی مسئول ترویج انتقال دانش و فناوری و مسئول حفاظت و صدور مجوز مالکیت فکری سازمان تحقیقاتی است.

تکیه بر اقتصاد دانش بنیان و ارتباط بین مراکز پژوهشی و دانشگاه‌ها با صنایع الزامی است. در ایران طیف وسیعی از فناوری‌های پیشرفته در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی توسعه یافته وجود دارد که متأسفانه به‌ندرت تجاری‌سازی شده و یا کلاً به صنعت راه نمی‌یابند.

شکل 1، برخی از عوامل مؤثر بر انتقال فناوری را نشان می‌دهد.

سؤال کلی این مقاله این است که شناسایی و اولویت‌بندی عوامل تأثیرگذار بر انتقال و توسعه فناوری‌های فضایی در کشور کدام‌اند و نتیجه اثربخش فناوری‌های ایجاد شده از ساخت تجهیزات پیشرفته و پیچیده‌ای مانند ماهواره، بر صنعت کشور چه خواهد بود؟

سپس، شناسایی و بررسی عوامل تأثیرگذار بر انتقال و توسعه فناوری فضایی با استفاده از مبانی نظری, مصاحبه با خبرگان و سپس مدل‌سازی ساختاری-تفسیری (ISM) انجام شده است.

براساس نتایج این مقاله از مدل تفسیری ساختاری می‌توان چنین گفت که مهم‌ترین عوامل مؤثر بر انتقال و توسعه فناوری فضایی به عواملی شامل برنامه‌ریزی بلندمدت، اهمیت درآمدزا بودن مجموعه‌های دولتی، نگاه مأموریتی کوتاه‌مدت، اهمیت جریان‌های بین‌المللی غیر عمل‌گرایی، اهمیت ندادن به حوزه فضا، اهمیت خطرپذیری، بودجه‌بندی، چالش‌های ارتباط با حوزه دفاعی، نیروی انسانی نامناسب، مالکیت فکری و رقابت ناسالم مرتبط است.

از عوامل سطح اول هم، لزوم دخالت بخش خصوصی، انتقال فناوری مؤثر و ناکارآمدی بخش دولتی بیشترین تأثیرپذیری را دارند.

عوامل ارتباطات بین سازمانی، فقدان ساختار، مسئله وجود دره مرگ فناوری، مدیریت دانش، پایگاه دانشی از فناوری‌ها، نقص در اطلاع‌رسانی، نگاه میان رشته‌ای، قابلیت‌های ارتباط با حوزه دفاعی و فرار مغزها نیز به‌عنوان متغیرهای خودمختار دارای حداقل تأثیرگذاری و حداقل تأثیرپذیری هستند.

در مجموع این مقاله ارتباطات بین سازمانی، فقدان ساختار، مسئله وجود دره مرگ فناوری، مدیریت دانش، پایگاه دانشی از فناوری‌ها، نقص در اطلاع‌رسانی، نگاه میان رشته‌ای، قابلیت‌های ارتباط با حوزه دفاعی و فرار مغزها را به‌عنوان عواملی که بیشترین قدرت هدایتگری و نفوذ نسبت به دیگر عوامل دارند را مطرح می‌کند.

منبع:

محمدعلیها، محمدرضا، شاه ابراهیمی، سیدشهاب الدین، و بنیادی نایینی، علی. (1400). شناسایی عوامل تاثیرگذار بر انتقال و توسعه فناوری فضایی در ایران. مدیریت نوآوری، 10(2 )، 1-24. SID. https://sid.ir/paper/1039365/fa