مقاله ریترکت شده ، باز پس گرفته شده یا Retracted papers، به مقاله ای گفته می شود که به دلایلی ناشر یا نویسندگان مقاله تصمیم می گیرند آن را باز پس گرفته و انتشار آن را پس از چاپ در مقاله لغو کنند. سلب اعتبار یا باز پس گیری مقالات علمی در سال های اخیر افزایش داشته است. عربستان سعودی، پاکستان ، روسیه و چین کشورهایی هستند که بیشترین نرخ باز پس گیری مقالات را در دو دهه اخیر داشته اند.
بسیاری از محققان، دلایلی که باعث می شود تا مقاله ریترکت شود را نمی دانند. برخی اوقات ، بدون تقصیر محقق مقاله ریترکت می شود. باز پس گیری مقاله به دلیل اشتباهات متداول نیست. دستورالعمل های منصفانه ای در مورد بازپس گیری مقاله وجود دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
بازپس گیری مقاله خبر بدی برای محقق، برای ناشر و برای محققانی که به مقاله ی ریترکت شده استناد دادند و برای هر کسی که برای درمان، تحقیقات خود ، و برای تصمیم گیری از مقاله ی ریترکت شده استفاده کرده است.
مهم ترین دلایل ریترکت مقاله
دو دلیل اصلی برای ریترکت مقاله وجود دارد. اگر محققی صادق باشد، اما بعد از انتشار مقاله متوجه شود که مثلا در قسمت نتیجه گیری خطایی وجود دارد، خود محقق می تواند اعلام کند و مقاله را ریترکت کند.
اگر مشخص شود که تحقیق ، یا نتیجه گیری مقاله به روش متقلبانه انجام شده ، ممکن است هیات تحریریه مجله مقاله را باز پس بگیرد. از مهم ترین دلایلی که برای باز پس گیری مقاله وجود دارد شامل استفاده از داده های جعلی، سرقت علمی، ادعاهای نادرست نویسندگی، ارسال متعدد مقاله به مجلات مختلف و سوء رفتارهای مرتبط با قوانین اخلاق حرفه ای است.
به طور مشخص، تفاوت زیادی بین این دو مورد، یعنی باز پس گیری توسط خود نویسنده و بازپس گیری مقاله توسط هیات تحریریه مجله است. جهان علم تمایل به سمت باز پس گیری مقاله توسط نویسنده را دارد، حتی اگر دلیل انصراف بر اساس یک اشتباه سهوی باشد. بنابراین، اگر مقاله ای به دلیل تقلب یا دلایل اخلاقی و غیره ریترکت شود ، جامعه علمی این موضوع را فراموش نخواهد کرد و احتمالا بر اشتغال و آینده ، بودجه و البته شهرت محقق اثر خواهد گذاشت.
چگونه درخواست ریترکت مقاله‌ی مان را از مجله کنیم
البته ریترکت مقاله ، زمانی که به دلیل یک اشتباه صادقانه باشد ، از نظر احساسی کاری دشوار است. به دلیل اینکه، اغلب مجلات دستورالعملی برای فرایند بازپس گیری مقاله دارند. اگرچه ممکن است این دستورالعمل ها برای بازپس گیری مقاله متفاوت باشد اما باز پس گیری در موارد زیر مشترک است:
اول، باید به هر یک از نویسندگان در مورد خطای صورت گرفته در مقاله مکاتبه کنید و دلیل بازپس گیری مقاله را اعلام کنید.
دوم، با هیات تحریریه مجله و سردبیر مجله در مورد دلایل باز پس گیری مقاله مکاتبه کنید. اگر راهنمای خود باز پس گیری مقاله به صورت آنلاین در دسترس نبود، از سردبیر مجله راهنمایی بخواهید. در صورت لزوم ، ممکن است نیاز به مشاوره حقوقی داشته باشید.
اقداماتی که ناشران بزرگ در زمان درخواست باز پس گیری مقاله روبرو می شود:
برچسب retraction، را در کنار عنوان ، مقاله قرار می دهد که با امضای نویسندگان و سردبیر مجله در شماره ای از مجله منتشر می شود. در نسخه الکترونیکی مجله ، با لینکی به مقاله داده می شود.
در نسخه آنلاین مقاله ، صفحه ای قبل از عنوان مقاله با برچسب باز پس گیری مقاله قرار می گیرد. نمونه ای از مقاله ی ریتکت شده در عکس زیر ملاحظه می شود.
مقاله اصلی بدون تغییر باقی می ماند و واتر مارکی با عنوان retracted در تمام صفحات پی دی اف مقاله قرار می گیرد.
نسخه HTML مقاله از سایت مجله حذف می شود.
.png)
آیا می توان به مقاله ریترکت شده استناد داد؟
در پاسخ به این سوال به صورت کوتاه باید گفت: بله ، اما باید به نکات زیر توجه داشته باشید.
زمانی که به مقاله ریترکت شده استناد می کنید باید به صورت واضح در متن مقاله ی تان ذکر کنید که مقاله ریترکت شده است. برخی از محققان ارجاع به مقاله ی ریترکت شده را در بخش یافته های تحقیق شان، سودمند می دانند به دلیل اینکه یافته های مقاله شان بر خلاف مقاله ی ریترکت شده است.
برخی از مطالعات نشان داده که استناد به مقاله ی ریترکت شده باعث می شود تا مقاله 5 درصد کمتر از بقیه مقالات استناد دریافت کند. این موضوع نشان دهنده این است که استناد به مقاله ی ریترکت شده باعث می شود تا سایر محققان به یافته های مقالات شما شک کنند ، بنابراین باید از استناد به مقاله ی ریترکت شده اجتناب کرد. بهتر است قبل از ارسال مقاله برای فرآیند داوری از نبود مقاله ی ریترکت شده در منابع مقاله تان اطمینان حاصل کنید. خوشبختانه، ابزارهایی برای ارزیابی اینکه مقاله ای ریترکت شده یا نه وجود دارد، که لازم است شما در حین نگارش مقاله تان از آنها استفاده کنید و منابع مقاله ی تان را بررسی کنید.
اگر قصد دارید به مقاله ی ریترکت شده ای در مقاله تان استناد دهید، باید حتما در کنار آن عبارت retraction را قرار دهید. در مجموع می توان چنین نتیجه گرفت که باید زمانی به مقاله ی ریترکت شده استناد دهید که احساس می کنید لازم است تا با ارجاع به آن نشان دهید که مقاله شما با نتایج مقاله ی ریترکت شده متفاوت است و شما ارجاع دادن به آن را کاری لازم می دانید.
چگونه مقالات ریترکت شده را شناسایی کنیم؟
با مراجعه به وب سایت https://retractiondatabase.org عنوان مقاله را در باکس جستجو وارد کنید و اگر مقاله در این سایت یافت شد ، به معنای ریترکت شدن آن است.
منابع:
https://www.nature.com/articles/d41586-023-03974-8#:~:text=Among%20large%20research%2Dproducing%20nations,a%20Nature%20analysis%20has%20found.
https://scientific-publishing.webshop.elsevier.com/research-process/paper-retraction-meaning-and-main-reasons/