روند آنژیوگرافی چگونه است؟
در طی این عمل، ابتدا پزشک سوزن را وارد شریان فمورال می کند. این شریان، تمام نواحی بدن را پوشش می دهد. پس از قرار دادن سوزن، کاتترها و سیم های مخصوص از طریق سیستم شریان به محل آسیب دیدگی هدایت می گردند. تزریق ماده کنتراست در عمل آنژیو قلب باعث می شود خون موجود در رگ های خونی در اشعه ایکس قابل مشاهده شده و هر ناحیه باریک یا مسدود شده در رگ (گرفتگی رگ قلب) مشخص گردد. بسیاری از من می پرسند که آیا آنژیو قلب بیهوشی دارد؟
خیر در حین عمل طبیعتاً هوشیار هستید، اما درد خاصی حس نمی کنید. طی آنژیوگرافی پزشک با دقت شما را تحت نظر خواهد داشت تا از ثبات تنفس، ضربان قلب و فشار خون شما اطمینان حاصل شود. هدف پزشک در طول عمل، علاوه بر راحتی، سلامتی شماست. برای کاهش درد از بی حسی موضعی استفاده می شود.

چه زمانی از انژیوگرافی استفاده می شود؟
معمولاً زمانی که هر نوع مشکلی در گردش خون بیمار ایجاد می شود، پزشک برای بررسی های بیشتر و یافتن علت این مشکل، آنژیوگرافی را پیشنهاد می دهد. نتایج این آزمایش همچنین به انتخاب بهترین گزینه درمان برای بیماری شما کمک می کند.
به طور کلی، از آنژیوگرافی می توان برای تشخیص بیماری های شریانی مهمی استفاده نمود که می توانند منجر به مشکلات جدی مثل سکته مغزی، حمله قلبی و یا نارسایی اندام ها شوند. تصاویر حاصل از آنژیوگرافی عروق کرونر می تواند در انتخاب درمان های لازم برای بیماری هایی مثل آنژین صدری و حملات قلبی کمک کند.
انواع آنژیوگرافی
انواع مختلفی از آنژیوگرافی وجود دارند که برای تشخیص بیماری های مختلف به کار گرفته می شوند.
- آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری (CTA): در این آزمایش از اشعه ایکس، نرم افزار ها و سخت افزارهای خاصی برای دستیابی به تصاویر برش های افقی یا عمودی از عروق خونی استفاده میشود.
- آنژیوگرافی عروق کرونر: آنژیوگرافی عروق کرونر داخل عروق کرونر را به تصویر می کشد. این تصاویر می توانند انسداد یا تنگ شدن شریان هایی که سبب درد قفسه سینه و حتی حمله قلبی میشوند را به پزشک نشان دهد.

- آنژیوگرافی تفریق دیجیتالی (DSA): یک روش رادیولوژی مداخله ای است که برای تجسم واضح رگ های خونی در بافت ها استفاده می شود. از این روش اغلب برای تشخیص مشکل جریان خون در عروق مغز استفاده می شود.
- آنژیوگرافی رادیونوکلوئید: نوعی فرآیند پزشکی هسته ای است که در آن مقداری ماده رادیواکتیو (که رادیونوکلئید نامیده می شود) برای کمک به تشخیص بافت آسیب دیده به کار گرفته می شود. آنژیوگرافی رادیونوکلئید حرکت بطن های قلب در زمان استراحت را بررسی می کند.
- آنژیوگرافی ریوی: این آنژیوگرافی به بررسی عروق خونی ریه برای تشخیص بیماری هایی مانند استنوز و آنوریسم می پردازد.
- آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA): در این روش از عکسبرداری MRI و رنگ کنتراست، برای به تصویر کشیدن عروق خونی استفاده می شود. پزشکان اغلب این روش را به منظور بررسی قلب و سایر بافت های نرم و همچنین، ارزیابی جریان خون تجویز می کنند.
- آنژیوگرافی کلیه: این روش که آرتریوگرافی نیز نامیده می شود، تصاویری از رگ های خونی کلیه در اختیار پزشک قرار می دهد. پزشک به کمک این تصاویر هر گونه انسداد یا اختلال تأثیر گذار روی خونرسانی کلیه را تشخیص خواهد داد.
آنژیوپلاستی
در برخی موارد، طی آزمایش آنژیوگرافی روش های درمانی مثل آنژیوپلاستی یا استنت گذاری نیز انجام می شود. مداخله عروق کرونر از راه پوست (PCI) که با نام آنژیوپلاستی کرونر نیز شناخته می شود، یک روش غیر جراحی است که در آن، تنگی یا انسداد عروق کرونر رفع می گردد.

اختلال در جریان خون می تواند به دلیل تجمع پلاک شکل گرفته باشد. تجمع پلاک خطرات مختلفی ایجاد می کند. به عنوان مثال، جدا شدن پلاک ها از دیواره شریان می تواند سبب ایجاد لخته خون شود. لخته های خونی بزرگ ممکن است باعث انسداد شریان کرونر و در نتیجه حمله قلبی شوند. همچنین، تجمع پلاک ها به مرور زمان منجر به سفتی و تنگ شدن عروق کرونر خواهند شد.
مداخله عروق کرونر از راه پوست (PCI) باعث بازگشت خون به عضله قلب می شود. در طول این روش، پزشک لوله ی نازک و انعطاف پذیری به نام کاتتر را وارد شریان اصلی کرده و به کمک اشعه ایکس، آن را به ناحیه آسیب دیده هدایت می کند. این کاتتر مجهز به یک بالن کوچک است.
زمانی که کاتتر به ناحیه گرفتگی رگ رسید، بالن باد شده تا پلاک های روی دیواره شریان را فشرده کند. این کار باعث بازگشت جریان خون به شریان آسیب دیده می شود.
PCI باعث بهبود علائم بیماری کرونر از جمله آنژین شده و همچنین، آسیب های احتمالی وارده به عضله قلب را کاهش می دهد.
در طول PCI، پزشک می تواند یک استنت را وارد شریان کند. استنت در ناحیه مورد نظر قرار گرفته و سپس بالن باد می شود. این امر، پلاک ها را فشرده کرده و باعث گشاد شدن شریان و فیکس شدن استنت در ناحیه آسیب دیده می گردد. به این ترتیب، رگ آسیب دیده گشاد می شود و جریان خون به آن ناحیه باز می گردد.
پس از آن، بالن تخلیه شده و همراه کاتتر بیرون کشیده می شود. استنت در شریان باقی می ماند. با گذشت زمان، سلول های داخل شریان رشد کرده و سطح استنت را می پوشانند.
عوارض احتمالی
یکی از رایج ترین عوارض آنژیوگرافی، خونریزی یا کبودی ناحیه وارد شدن کاتتر به پوست است. همچنین برخی از بیماران ممکن است به کنتراست واکنش آلرژیک نشان دهند. در موارد نادر طی آنژیوپلاستی یا قرار دادن استنت، قسمتی از پلاک ها جدا شده و وارد جریان خون می شوند.
سؤالات رایج آنژیوگرافی
1- آیا در حین عمل هوشیار هستم؟
داروهای آرامبخش و بی حسی از طریق IV برای شما اعمال می گردد. در حین عمل طبیعتاً هوشیار هستید، اما درد خاصی حس نمی کنید. طی آنژیوگرافی پزشک با دقت شما را تحت نظر خواهد داشت تا از ثبات تنفس، ضربان قلب و فشار خون شما اطمینان حاصل شود. هدف پزشک در طول عمل، علاوه بر راحتی، سلامتی شماست. داروها معمولاً بر اساس سطح راحتی و علائم حیاتی شما تنظیم می شوند.
2-من قبلاً عملی مشابه داشته ام؛ آیا پزشک می تواند برای آنژیوگرافی بعدی نیز از همان شریان استفاده کند؟
بله، شریان پس از عمل بهبود می یابد. ممکن است در اطراف این نواحی زخم های ریزی وجود داشته باشد، اما پزشک با توجه به وضعیت سلامتی شما عمل را انجام می دهد. لطفاً در صورت انجام هر گونه روشی مثل وجود دستگاه یا جراحی های بای پس در نواحی مربوطه، پزشک خود را در جریان قرار دهید.
3-دوره ی بهبودی چقدر زمان می برد؟
ریکاوری در بیمارستان با توجه به نواحی برش از 2 تا 4 ساعت متغیر است. علم پزشکی بسیار پیشرفت کرده است. آنژیوگرافی جزء عمل های کم تهاجمی محسوب شده و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد. همچنین، خونریزی در این عمل بسیار کم است. پزشک در مورد زمان لازم برای ریکاوری در بیمارستان و مراقبت های پس از عمل، شما را راهنمایی خواهد کرد.
برای مشاوره با دکتر محمد حسین نجفی فوق تخصص آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی می توانید با شماره 02178135 تماس بگیرید و یا به آدرس زیر مراجعه کنید:
خیابان پاسداران، گلستان ششم ، پلاک41
*مسئولیت صحت و سُقم محتوای این پست برعهدهی سفارشدهنده است.*