یکی از نگرانیهای رایج والدین، سرد بودن پای نوزاد است. این موضوع معمولاً بیخطر به نظر میرسد، اما ممکن است دلایل خاصی داشته باشد که نیازمند توجه و مراقبت است. در این میان، پرستار نوزاد میتواند با ارائه آموزشهای لازم و نظارت بر وضعیت کودک، به والدین در مدیریت این نوع مشکلات کمک کند.
گاهی ممکن است متوجه سردی دست و پای نوزاد یا کودک خود شوید، در حالی که دمای بدن او در محدوده طبیعی قرار دارد و فقط اندامهای او سرد است. اگر این سردی دست و پا در نوزاد ادامهدار شود، میتواند به عنوان یک علامت خطر در نظر گرفته شود. با ما همراه باشید تا دلیل سرد بودن پای نوزاد را بررسی کنیم.
سرد بودن پا و دست نوزاد نشانه چیست؟
دمای طبیعی بدن کودکان، به ویژه نوزادان، به طور معمول بین 36.5 درجه سانتیگراد تا 37.5 درجه سانتیگراد قرار دارد. یکی از ویژگیهای طبیعی بدن نوزادان این است که دستها و پاهای آنان معمولاً کمی سردتر از ناحیه سر هستند. این موضوع به هیچ وجه نگرانکننده محسوب نمیشود و در واقع نشانهای از عملکرد طبیعی بدن آنان است. در نوزادان، مشاهده این اختلاف دما بین نواحی مختلف بدن کاملاً طبیعی است، به طوری که معمولاً قسمتهایی مانند شکم و سینه به مراتب گرمتر از دستها و پاها هستند.
سردی پای نوزاد به خودی خود نمیتواند نشاندهنده دمای دقیق بدن آنان باشد. به همین دلیل، برای بررسی دمای بدن نوزاد، بهترین روش این است که دست خود را بر روی قفسه سینه او قرار دهید. این روش به شما کمک میکند تا ارزیابی دقیقی از گرمای بدن نوزاد داشته باشید. در خصوص شیرخواران و نوزادان، تغییرات دمایی در نواحی مختلف بدن موضوعی عادی و طبیعی است.
در فصول سرد، توصیه میشود که برای حفظ گرمای بدن نوزاد، از دستکش، جورابهای ضخیم و کلاه نازک استفاده شود. برعکس، در فصول گرم، تنها کافی است که دمای کلی بدن نوزاد را کنترل کنید و نیازی به نگرانی در مورد دماهای جزئی در دستها و پاها نیست.
علت سرد بودن دست و پای نوزاد چیست؟
شما باید نوزاد خود را با دقت زیر نظر داشته باشید تا بفهمید علت سرد شدن دست و پای کودک چیست؟ عواملی که ممکن است باعث سردی دست و پای نوزاد شوند عبارتند از:
- تنظیم نبودن دمای بدن نوزاد: نوزادان به دلیل ناایمنی در حفظ دما، گرما را به راحتی از دست میدهند. به همین دلیل پوشاندن دستها و پاها برای جلوگیری از سردی آنها بعد از تولد بسیار مهم است، به ویژه در نوزادان کم وزن و نارس.
- سیستم گردش خون ناقص: به علت توسعه نیافتن سیستم گردش خون، خون نمیتواند به شکل مؤثری به دستها و پاها برسد که ممکن است باعث سردی آنها و حتی رنگپریدگی پوست شود. این وضعیت به نام آکروسیانوز شناخته میشود و معمولاً با سردی دستها و تغییر رنگ پوست در نواحی مانند گوشها و بینی همراه است.
- سپسیس: این وضعیت ناشی از عفونت بوده و شناسایی زودهنگام آن بسیار حیاتی است. سپسیس میتواند با سردی دستان همراه باشد و علائم دیگری نظیر تب پائین، تند شدن ضربان قلب و رنگ پریدگی پوست را نیز به دنبال دارد.
- تب: سردی دستها میتواند نشانهای از تب باشد. به طوریکه دمای بدن نوزاد بسیار بالا بوده و دستانش سرد است؛ در حالی که پیشانیاش گرم است. این وضعیت یکی از علائم رایج تب در نوزادان محسوب میشود.
- بیماری دست، پا و دهان (HFMD): این عفونت مسری معمولاً با علائم سرماخوردگی شروع میشود و سردی دستان و پاها میتواند از علائم آن باشد.
- مننژیت: التهاب پوشش مغز و نخاع که ممکن است با سردی دستها نیز همراه باشد. این بیماری علائم مشابه سرماخوردگی دارد؛ اما به سرعت بدتر میشود.
- فشار خون پایین و کمخونی: همچنین، مشکلاتی نظیر فشار خون پایین و کمخونی نیز میتوانند به سردی دستان منجر شوند.
خطرات سرد بودن دست و پای نوزاد
در اغلب موارد، سرد بودن دست و پای نوزاد نشاندهنده وجود یک بیماری جدی نیست. این پدیده معمولاً به دلیل ویژگیهای فیزیولوژیک و نارساییهای طبیعی سیستمهای بدن نوزادان بهوجود میآید. با این حال، اگر سردی دست و پا با علائم و نشانههای دیگری همراه باشد، ممکن است دلیلی برای نگرانی و نیاز به بررسیهای بیشتر باشد. در ادامه برخی موارد را بررسی میکنیم:
تغییر رنگ پوست
تغییر رنگ پوست نوزاد میتواند هشداری از یک مشکل جدی باشد. اگر دستها و پاهای نوزاد بهصورت مداوم رنگپریده، کبود یا بنفش باشند و این تغییر رنگ با گرم کردن بهبود نیابد، احتمال دارد که به اختلالاتی در سیستم گردش خون دچار شده باشد.
کاهش فعالیت یا بیحالی
اگر نوزاد بهطرز محسوسی بیحال به نظر برسد و کمتر از حد معمول حرکت کند، این احتمال وجود دارد که دچار کمخونی، مشکلات متابولیکی یا عفونت باشد. در این شرایط، کمبود انرژی نوزاد میتواند نشاندهنده وجود یک اختلال زمینهای باشد که نیاز به تحلیل و توجه ویژه دارد. بررسی علل این بیحالی ضروری است تا از بروز مشکلات جدیتر، جلوگیری شود.
مشکلات تنفسی
سردی شدید در دست و پا که با مشکلات تنفسی همراه باشد، میتواند نشانهای از بیماریهای خطرناکتری مانند عفونتهای شدید، مشکلات قلبی، یا اختلالات ریوی باشد. در صورت مشاهده این علائم، باید به سرعت به پزشک مراجعه کرد. مشکلات تنفسی ممکن است به تأثیر منفی بر روی عملکرد عمومی نوزاد و همچنین ظرفیت تنفسی او منجر شوند.
تب یا علائم عفونت
این نکته بسیار مهم است که تنها سردی دست و پا نمیتواند نگرانکننده باشد، بلکه در صورت وجود تب، بیاشتهایی، بیحالی یا استفراغ در نوزاد، باید جدیتر به این قضیه نگاه کرد. این علائم میتوانند نشانهای از عفونتهای باکتریایی یا ویروسی و یا سایر مشکلات پزشکی باشند که نیاز به درمان فوری دارند.
درمان سردی دست و پای نوزاد
در این بخش، به برخی از راههای درمانی برای سرد بودن دست و پای نوزاد میپردازیم. این روشهای درمانی عبارتند از:
پوشاندن دستها و پاها نوزاد
در صورتی که شما متوجه شدید دستهای نوزاد شما سرد است، اولین قدم بررسی وضعیت دمای قسمتهای مرکزی بدن مانند تنه و شکم اوست. اگر این نواحی گرم به نظر میرسند، معمولاً نیازی به نگرانی نیست. برای کمک به گرم نگهداشتن نوزاد، میتوانید سر او را با کلاهی مناسب بپوشانید و برای او لایههای اضافی لباس فراهم کنید. پس از گذشت 20 دقیقه، دوباره دستهای کودک خود را بررسی کنید تا ببینید آیا تغییر دما محسوس است یا خیر.
تنظیم دمای محیط
دما و شرایط محیطی که نوزاد در آن است، تأثیر مستقیم بر دمای بدن او دارد. دمای ایدهال برای اتاق نوزاد باید بین 68 درجه فارنهایت (حدود 20 درجه سانتیگراد) تا 72 درجه فارنهایت (حدود 22 درجه سانتیگراد) باشد. این دما به نوزاد کمک میکند تا در حالت راحتی باشد و از بروز مشکلات بهداشتی مانند کمبود گرما یا گرمازدگی جلوگیری میکند. همچنین مهم است توجه داشته باشید که گرمای بیش از حد نیز میتواند خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) را افزایش دهد.
قنداق کردن نوزاد
قنداق کردن نوزاد یکی از روشهای سنتی برای گرم نگهداشتن اوست. با استفاده از یک پتو نرم و مناسب، میتوانید کودک خود را قنداق کنید تا احساس امنیت و گرما کند. قنداق کردن نه تنها دمای بدن نوزاد را حفظ میکند، بلکه باعث آرامش او نیز میشود و به خواب بهتر او کمک میکند.
سخن پایانی
سردی دستها و پاهای نوزاد به طور کلی در بیشتر موارد ناشی از عواملی طبیعی و ناتوانی در تنظیم دمای بدن و سیستم گردش خون است. این موضوع معمولاً نگرانی خاصی ایجاد نمیکند، اما باید توجه داشته باشید که مراقبت بیشتری در مورد سایر علائم و نشانهها داشته باشید.
در صورتی که نگران وضعیت نوزاد خود هستید یا علائم غیرعادی دیگری را مشاهده کردید، مراجعه به پزشک برای اطمینان از سلامت نوزاد امری مهم و ضروری است. مراقبت صحیح و بهدقت از نوزاد میتواند به رشد سالم او کمک کند و والدین را در این مسیر مطمئنتر کند.
*مسئولیت صحت و سُقم محتوای این پست برعهدهی سفارشدهنده است.*