برای درد سیاتیک چه بخوریم: اثر رژیم غذایی و تغذیه در بهبود

برنامه غذایی سالم و حاوی موادغذایی ضدالتهاب و کم‌کالری، اگر در کنار سایر روش‌های درمان تخصصی در نظر گرفته شود، می‌تواند تا حدی در مدیریت درد و کاهش علائم سیاتیک مؤثر باشد. مصرف غذاهای ضدالتهابی مثل سبزیجات برگ‌دار، توت‌ها، و ماهی‌های چرب که سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند، می‌تواند التهاب اطراف عصب سیاتیک را کاهش دهد و به تسکین درد کمک کند. در مقابل، رژیم‌های غذایی که شامل غذاهای فرآوری‌شده، شیرین‌کننده‌ها، و چربی‌های ناسالم هستند، می‌توانند التهاب عمومی بدن را بالا ببرند و علائم سیاتیک را بدتر کنند.

مواد غذایی مفید برای درد سیاتیک

برای کاهش درد سیاتیک، مصرف غذاهایی که خاصیت ضدالتهابی دارند و به کاهش ورم اطراف عصب کمک می‌کنند، مفید هستند؛ همچنین غذاهایی که سرشار از مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها هستند، می‌توانند مواد مغذی لازم برای سلامت اعصاب و عضلات را تأمین کنند.

موادغذایی ضدالتهاب؛ کاهش‌دهنده درد سیاتیک

التهاب یکی از عوامل اصلی فشار بر عصب سیاتیک است. زمانی که بدن به دلیل آسیب، عفونت، یا استرس مزمن دچار التهاب می‌شود، بافت‌های اطراف عصب سیاتیک متورم می‌شوند و این تورم می‌تواند باعث درد شدید و طولانی‌مدت شود. مصرف منظم غذاهای ضدالتهاب می‌تواند در کاهش التهاب و بهبود علائم سیاتیک نقش داشته باشد.

• ماهی‌های چرب: ماهی‌های سالمون و ساردین حاوی امگا-3 هستند و سلامت سلول‌های عصبی را تقویت می‌کنند.

• سبزیجات برگ‌دار: اسفناج، کلم‌پیچ، و برگ چغندر غنی از آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که تورم و التهاب را کاهش می‌دهند.

• توت‌ها: تمشک، شاه‌توت و توت فرنگی حاوی آنتوسیانین‌ها هستند که مستقیماً بر کاهش التهاب و ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده تأثیر می‌گذارند.

• زردچوبه: کورکومین موجود در زردچوبه، التهاب را محدود می‌کند و با بهبود جریان خون، فشار روی عصب را کاهش می‌دهد.

موادغذایی سرشار از منیزیم؛ آرام‌بخش عضلات

در بسیاری از موارد، درد سیاتیک با گرفتگی عضلات اطراف عصب سیاتیک همراه است که فشار زیادی به رشته‌های عصب وارد می‌کند. این اسپاسم‌ها نه تنها دردناک هستند، بلکه باعث محدودیت حرکتی هم می‌شوند. مصرف منظم منیزیم می‌تواند تا حدی به تنظیم عملکرد ماهیچه‌ها و جلوگیری از اسپاسم‌های عضلانی کمک کند.

• سبزیجات برگ‌دار: اسفناج، برگ چغندر و کلم سبز سرشار از منیزیم هستند که می‌توانند در بلندمدت به کاهش اسپاسم‌های عضلانی کمک کنند.

• آجیل‌ها: بادام، بادام‌هندی، و گردو منیزیم بالایی دارند و به شل‌شدن عضلات کمک می‌کنند.

• دانه‌ها: تخم کدو، تخم کتان، و دانه چیا در تنظیم عملکرد ماهیچه‌ها مؤثر هستند.

• حبوبات: عدس، لوبیا سیاه، و نخود منیزیم بالایی دارند که عملکرد اعصاب و عضلات را بهبود می‌بخشند.

موادغذایی حاوی ویتامین C؛ بازسازی بافت اعصاب

آسیب به بافت‌های اطراف عصب سیاتیک، مثل پارگی‌های میکروسکوپی یا تحلیل بافتی، می‌تواند حساسیت عصب سیاتیک را افزایش دهد و درد را تشدید کند. ویتامین C می‌تواند به تولید کلاژن و در نتیجه ترمیم بافت‌ها کمک ‌کند. همچنین، این ویتامین به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی، از اعصاب در برابر آسیب‌های محیطی محافظت می‌کند.

• مرکبات: پرتقال، گریپ‌فروت، و لیمو منبع غنی از ویتامین C هستند و می‌توانند به تقویت بافت‌های اطراف عصب کمک می‌کنند.

• فلفل دلمه‌ای: فلفل قرمز و زرد علاوه بر ویتامین C، حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که به ترمیم بافت آسیب‌دیده کمک می‌کنند.

• کلم ‌بروکلی: غنی از ویتامین C است و به ترمیم بافت‌های عصبی کمک می‌کند.

• توت‌فرنگی و کیوی: هر دو حاوی مقادیر زیادی ویتامین C هستند که به کاهش التهاب و بازسازی بافت کمک می‌کنند.

موادغذایی حاوی ویتامین D؛ تقویت استخوان‌ها

درد سیاتیک گاهی به دلیل مشکلات استخوانی مانند تنگی کانال نخاع یا ضعف مهره‌ها ایجاد می‌شود که فشار بیشتری بر عصب سیاتیک وارد می‌کند. ویتامین D برای حفظ سلامت استخوان‌ها ضروری است و حتی به جذب کلسیم و تقویت ساختار استخوانی بدن هم کمک می‌کند. مصرف منظم ویتامین D از تحلیل رفتن استخوان‌ها جلوگیری می‌کند و در بلندمدت به کاهش درد کمک می‌کند.

• ماهی‌های چرب: سالمون و ماهی تن منابع سرشار از ویتامین D هستند که به حفظ سلامت استخوان‌ها کمک می‌کنند

• زرده تخم‌مرغ: زرده تخم‌مرغ میزان قابل توجهی ویتامین D دارد که در بلندمدت می‌تواند از تحلیل استخوان‌ها جلوگیری کند.

• قارچ‌ها: برخی از قارچ‌ها که در معرض نور خورشید پرورش پیدا می‌کنند، مقدار مناسبی ویتامین D دارند.

غذاهای سرشار از فیبر؛ پیشگیری از یبوست

یبوست، گرچه ممکن است بی‌ارتباط به نظر برسد، اما می‌تواند باعث افزایش فشار در ناحیه لگن و ستون فقرات شود و در نتیجه عصب سیاتیک را تحریک کند. افراد دارای سیاتیک ممکن است به دلیل کاهش فعالیت‌های فیزیکی، گاهی دچار یبوست شوند. غذاهای سرشار از فیبر با بهبود حرکات روده به پیشگیری از یبوست کمک می‌کنند.

• غلات کامل: جو دوسر، برنج قهوه‌ای، و نان سبوس‌دار حرکت روده را تنظیم می‌کنند و یبوست را کاهش می‌دهند.

• حبوبات: عدس، نخود، و لوبیا قرمز حاوی فیبر بالا هستند و عملکرد گوارشی را بهبود می‌بخشند.

• میوه‌ها: سیب، گلابی، و توت‌ها نه‌تنها فیبر بالایی دارند بلکه به تأمین آب بدن نیز کمک می‌کنند.

• سبزیجات: بروکلی، هویج، و کلم‌بروکسل برای افزایش حجم مدفوع و بهبود حرکت روده مفید هستند.

مواد غذایی مضر برای درد سیاتیک 

بعضی از انواع غذاها و مواد غذایی، هم باعث افزایش التهاب بدن و تشدید علائم سیاتیک می‌شوند و هم به دلیل کالری بالا، می‌توانند منجر به اضافه‌وزن و افزایش فشار بر عصب سیاتیک شوند.

• غذاهای فرآوری‌شده و فست‌فودها: غذاهای سرخ‌شده، بسته‌بندی و کارخانه‌ای سرشار از چربی‌های ترانس و اشباع‌شده هستند که مصرف آن‌ها در بلندمدت باعث افزایش التهاب و در نهایت آسیب به بافت‌های عصبی می‌شوند.

• شیرین‌کننده‌ها: مصرف زیاد شیرین‌کننده‌های مصنوعی و طبیعی باعث افزایش تولید مولکول‌های التهابی و کند شدن روند بازسازی اعصاب می‌شود.

• کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده: مصرف این دسته از مواد غذایی مانند نان سفید و برنج سفید، سطح قند خون را دچار نوسان می‌کنند و باعث تشدید التهاب عمومی در بدن می‌شوند.

• گوشت‌های فرآوری‌شده: مصرف مداوم سوسیس و کالباس که حاوی مواد نگهدارنده و ترکیبات مضر هستند، برای عصب‌ها از جمله عصب سیاتیک مضر هستند و سطح التهاب آن‌ها را بالا می‌برند.

اگر سیاتیک دارید، این توصیه‌های تغذیه‌ای رعایت کنید

گنجاندن مواد غذایی که گفته شد و پرهیز از مصرف غذاهای فرآوری‌شده و فست‌فودی، می‌تواند در تسکین علائم سیاتیک مؤثر باشند. علاوه بر آن‌ها، رعایت این توصیه‌های کلی در زمینه برنامه غذایی هم می‌تواند کمک‌کننده باشند.

• مایعات زیاد مصرف کنید: مصرف آب به حفظ سلامت دیسک‌های ستون فقرات و کاهش فشار روی عصب سیاتیک کمک می‌کند. البته علاوه بر مصرف حداقل 8 لیوان آب در روز، از نوشیدنی‌های شیرین، الکلی یا حاوی کافئین بالا و التهاب‌زا دوری کنید.

• تعادل اسیدهای چرب را در رژیم غذایی خود رعایت کنید: مصرف زیاد غذاهای فرآوری‌شده که سرشار از امگا 6 (روغن ذرت، آفتابگردان، سرخ‌کردنی) هستند، التهاب را افزایش می‌دهد. بعضی از این روغن‌ها اگرچه گیاهی هستند اما در بلندمدت ضرر دارند.

• مصرف چربی‌های سالم را افزایش دهید: لازم نیست چربی را از برنامه غذایی حذف کنید. منابع سالم روغن مثل روغن زیتون، آووکادو، و ماهی‌های چرب که امگا 3 بالایی دارند، هم به سلامت اعصاب کمک می‌کنند و هم سطح التهاب را پایین نگه می‌دارند.

آیا برنامه غذایی برای درد سیاتیک کافی است؟

داشتن برنامه غذایی سالم و حاوی مواد غذایی ضدالتهاب می‌تواند به طور عمومی به بهبود علائم سیاتیک کمک کند، اما به تنهایی کافی نیست. برنامه غذایی زمانی می‌تواند مؤثر باشد که در ترکیبی با سایر روش‌های درمانی تخصصی مورداستفاده قرار بگیرد.

درمان‌های تخصصی سیاتیک

درمان سیاتیک یا تسکین درد آن با روش‌های گوناگون، از دارو درمانی، فیزیوتراپی تا تزریق آمپول جراحی بسته و جراحی باز، امکان‌پذیر است. با انجام بررسی‌های اولیه و براساس شدت درد سیاتیک روش درمانی مناسب برای مراجعه‌کنندگان انتخاب می‌شود.

1. دارو درمانی

برای درمان سیاتیک در مراحل گوناگون، معمولاً از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (مثل ایبوپروفن و ناپروکسن) استفاده می‌شوند. در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است شل‌کننده‌های عضلانی یا داروهای خاص برای درد عصبی (مانند گاباپنتین یا آمی‌تریپتیلین) را تجویز کند که به‌صورت کوتاه‌مدت به کاهش سریع علائم کمک می‌کنند.

2. تزریق آمپول

در مواقعی که درد سیاتیک بسیار شدید است، تزریق مستقیم آمپول برای کاهش فوری درد و آغاز روند درمان انجام می‌شود. از بهترین آمپول‌ها برای درد سیاتیک می‌توان به آمپول پیروکسیکام، کتورولاک و دیکلوفناک اشاره کرد که هم به سرعت، درد و التهاب در ناحیه عصب سیاتیک را کاهش می‌دهند و هم ماندگاری بیشتری نسبت به سایر آمپول‌ها دارند.

3. فیزیوتراپی

در کنار دارو درمانی، معمولاً تمرینات فیزیوتراپی شامل تمرینات کششی و تقویتی که برای کاهش فشار روی عصب سیاتیک و بهبود انعطاف‌پذیری عضلات طراحی شده‌اند، توصیه می‌شوند. فیزیوتراپی در مراحل مختلف درمان سیاتیک کاربرد دارد و با کشش عضلات و تقویت عضلات پشتیبان ستون فقرات، می‌تواند فشار روی عصب را کم کند.

4. جراحی بسته کمر

جراحی بسته یک روش کم‌تهاجمی و بدون نیاز به برش بزرگ یا بیهوشی است. در این روش، پزشک با انجام تزریق‌های خاص، فشار روی عصب سیاتیک را کاهش می‌دهد. این روش معمولاً دارای عوارض نیست و دوره نقاهت بسیار کوتاه‌تری نسبت به جراحی‌های باز دارد.

5. جراحی باز

در موارد شدید و مزمن که درمان‌های دیگر مؤثر نبوده‌اند یا علائمی مانند ضعف عضلانی و مشکل کنترل ادرار و مدفوع در فرد وجود داشته باشد، جراحی توصیه می‌شود.

*مسئولیت صحت و سُقم محتوای این پست برعهده‌ی سفارش‌دهنده است.*