اپتومتری یا بینایی سنجی و چگونگی انجام آن

بینایی سنجی یک حرفه تخصصی در مراقبت های سلامت چشم است که شامل معاینه چشم ها برای تشخیص مشکلات متداول بینایی است. بینایی سنج یا اپتومتریست متخصصی است که مراقبت های کامل چشم را انجام می دهد. اپتومتریست با استفاده از تجهیزات پیشرفته، بینایی و سلامت را ارزیابی و در صورت لزوم عینک یا لنز تجویز می کند. برای حفظ سلامت چشم ها مراجعه منظم به بینایی سنجی هر 1 تا 2 سال یکبار توصیه می شود.

اپتومتری یا بینایی سنجی چیست؟

اپتومتری یا بینایی سنجی، علمی است که هدف آن حفظ و ارتقای سلامت بینایی است. اپتومتریست عملکرد اجزای مختلف چشم، از جمله قرنیه، عدسی و شبکیه چشم را به دقت بررسی می کند. در اپتومتری، متخصصان با استفاده از دانش خود در زمینه های اپتیک، فیزیولوژی و پاتولوژی، به تشخیص و درمان اختلالات بینایی می پردازند. این اختلالات می تواند شامل نزدیک بینی، دوربینی، آستیگماتیسم، تنبلی چشم و سایر مشکلات بینایی باشد.

یکی از مهمترین جنبه های اپتومتری، ارائه مراقبت های اولیه بینایی است. به این معنا که افراد با مشکلات بینایی یا سردرد های مرتبط با چشم، ابتدا به متخصصان اپتومتری مراجعه می کنند و در صورت نیاز به درمان های تخصصی، بینایی سنج بیمار را به چشم پزشک ارجاع می دهد.

بینایی سنجی چگونه انجام می شود؟

بینایی سنجی یک فرایند تخصصی است که توسط اپتومتریست ها (بینایی سنج ها) برای ارزیابی سلامت چشم و بینایی انجام می شود. مراحل کلی این فرایند شامل:

1. پرسش های اولیه

اپتومتریست از بیمار درباره سابقه پزشکی، مشکلات بینایی، علائم فعلی (مانند تاری دید، سردرد یا خستگی چشم) و سابقه خانوادگی بیماری های چشمی سؤال می کند. این اطلاعات به اپتومتریست کمک می کند تا بررسی های لازم را انجام دهد.

2. آزمایش حدت بینایی (visual acuity test)

از بیمار خواسته می شود تا حروف یا نمادهای روی نمودار اسنلن (Snellen chart) را از فاصله مشخصی بخواند. این تست بینایی سنجی میزان وضوح بینایی بیمار را اندازه گیری می کند و مشخص می کند که آیا بیمار به عینک یا لنز نیاز دارد یا خیر.

3. آزمایش انکسار نور (Refraction Test)

این تست برای تعیین نمره عینک یا لنز تماسی انجام می شود. اپتومتریست از دستگاه فوروپتر (Phoropter) استفاده می کند و لنز های مختلفی را مقابل چشم بیمار قرار می دهد تا بهترین وضوح بینایی را پیدا کند.

4. بررسی سلامت چشم

اپتومتریست با استفاده از ابزار هایی مانند افتالموسکوپ (Ophthalmoscope) یا اسلیت لامپ (Slit Lamp) ساختار های داخلی و خارجی چشم مانند قرنیه، عدسی، شبکیه و عصب بینایی را بررسی می کند. این بررسی ها به تشخیص بیماری هایی مانند آب مروارید، گلوکوم یا دژنراسیون ماکولا کمک می کند.

5. آزمایش فشار خون (Tonometry)

این تست برای اندازه گیری فشار داخل چشم انجام می شود و به تشخیص گلوکوم (آب سیاه) کمک می کند. روش های رایج شامل استفاده از دستگاه های غیر تماسی یا تماسی مانند تونومترگلدمن است.

6. آزمایش میدان بینایی (Visual Field Test)

این تست برای بررسی محدوده دید بیمار انجام می شود و به تشخیص مشکلاتی مانند گلوکوم یا آسیب های عصبی کمک می کند. بیمار باید به نقطه ای در مرکز نگاه کند و زمانی که نور یا شی در گوشه های دید ظاهر می شود، آن را گزارش دهد.

7. ارزیابی هماهنگی چشم ها و حرکات چشمی

اپتومتریست حرکات چشم و هماهنگی بین دو چشم را بررسی می کند تا مشکلاتی مانند انحراف چشم (استرابیسم) یا تنبلی چشم (آمبلیوپی) را تشخیص دهد.

8. تست رنگ بینایی

این تست برای بررسی توانایی تشخیص رنگ ها انجام می شود و به تشخیص کوررنگی کمک می کند. معمولاً از صفحاتی مانند تست ایشیهارا (Ishihara) استفاده می شود.

9. تست تطابق و تمرکز

این تست توانایی چشم برای تغییر فوکوس از اشیا دور به نزدیک و برعکس را بررسی می کند. مشکلات تطابق می تواند نشان دهنده عیوب انکساری یا مشکلات عضلانی چشم باشد.

10. نتیجه گیری و تجویز

پس از انجام تمام تست ها، اپتومتریست نتایج را تحلیل می کند و در صورت نیاز، عینک یا لنز تماسی تجویز می کند. اگر بیماری جدی تری مانند گلوکوم یا آب مروارید تشخیص داده شود، بیمار به چشم پزشک ارجاع داده می شود.

اپتومتریست یا بینایی سنج کیست؟

یک بینایی سنج (اپتومتریست) متخصص مراقبت از چشم است. اپتومتریست ها می توانند شایع ترین مشکلات مربوط به چشم و بینایی را تشخیص دهند و روند درمانی را شروع کنند. این متخصصان با استفاده از روش های مختلف، از جمله تجویز عینک و لنزهای تماسی، انجام تمرینات ویژه برای تقویت عضلات چشم و ارائه توصیه های بهداشتی، به بهبود کیفیت بینایی افراد کمک می کنند. در صورتی که برای حل مشکل بینایی نیاز به عمل جراحی باشد بینایی سنج شما را به یک چشم پزشک یا جراح ارجاع می دهد. بهتر است به محض مشاهده هر گونه تغییر در چشم ها یا بینایی خود به یک اپتومتریست مراجعه کنید.

آیا اپتومتریست ها دکتر هستند؟

اپتومتریست ها پزشک محسوب نمی شوند و مجوز تجویز دارو یا انجام جراحی را ندارند. بینایی سنج یا اپتومتریست ها دارای مدرک دکترای بینایی سنجی (OD) هستند و به جای دانشکده پزشکی، در دانشکده بینایی سنجی تحصیل می کنند. اگر چه بینایی سنج ها دکتر نیستند اما متخصصان مراقبت از چشم هستند که در حفظ و سلامت چشم و بینایی نفش مهمی ایفا می کنند. آنها با انجام معاینات دقیق، مشکلات چشمی و بینایی را شناسایی و برای درمان آنها اقدام می کنند.

وظایف یک بینایی سنج

تشخیص و درمان بیماری های چشم: بینایی سنج ها قادر به تشخیص و درمان بسیاری از بیماری های رایج چشمی مانند خشکی چشم، آب مروارید، گلوکوم هستند.

معاینه چشم: اپتومتریست ها با انجام معاینات جامع، مشکلات بینایی از جمله نزدیک بینی، دوربینی، آستیگماتیسم را تشخیص می دهند.

تجویز عینک و لنز: بینایی سنج ها با توجه به وضعیت بینایی شما، عینک و لنزهای تماسی مناسب را تجویز می کنند.

درمان آسیب های چشمی: بینایی سنج ها می توانند بسیاری از آسیب های شایع چشم را درمان کنند، اما در صورت نیاز به جراحی شما را به چشم پزشک ارجاع می دهند.

ارائه مشاوره: ارائه مشاوره در زمینه بهداشت چشم، پیشگیری از بیماری ها و انتخاب روش های مناسب برای اصلاح بینایی.

چه زمانی به بینایی سنج مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده هرگونه مشکل در بینایی یا احساس ناراحتی در چشم ها، مراجعه به بینایی سنج ضروری است. برخی از علائم هشدار دهنده عبارتند از: تاری دید، درد چشم، قرمزی چشم، خشکی چشم، حساسیت به نور، مشکل در دید در شب.

خدمات بینایی سنجی در اصفهان

مواقعی که لازم است به بینایی سنجی مراجعه کنید، باید به مراکزی مراجعه کنید که تجهیزات به روز و اپتومتریست های با تجربه داشته باشند. بینایی سنجی هایی که بتوانند خدمات جامع چشم مانند معاینه چشم، تعیین نمره چشم، تجویز لنز یا عینک و ساخت سریع عینک را داشته باشند گزینه های بهتری هستند. یکی از بینایی سنجی های خوب در اصفهان، بینایی سنجی نگاه اصفهان است که با بیش از 10 سال تجربه و داشتن اپتومتریست های توانا و پوشش بیمه ای مناسب، خدمات بینایی سنجی با کیفیت و قیمت مناسبی ارائه می کند. همچنین بینایی سنجی نگاه اصفهان امکان ساخت عینک در نیم ساعت را دارد و شما می توانید بعد از معاینه و در صورت لزوم، عینک مناسب خود را هم تهیه کنید.

تفاوت بینایی سنج (اپتومتریست) با چشم پزشک (افتالمولوژیست)

بینایی سنج و چشم پزشک هر دو در زمینه مراقبت از چشم فعالیت می کنند اما تخصص و وظایف آنها متفاوت است:

بینایی سنج (اپتومتریست)

متخصص در معاینه چشم، تشخیص و اصلاح مشکلات بینایی است.
دارای مدرک دکترای بینایی سنجی (OD) است.
می تواند عینک و لنز تجویز کند و برخی از بیماری های چشمی را درمان کند. 
جراحی چشم انجام نمی دهد.

چشم پزشک (افتالمولوژیست)

پزشک متخصص در زمینه چشم و جراحی آن است.
دارای مدرک  (MD)است و دوره تخصصی چشم پزشکی را گذرانده است.
می تواند جراحی چشم انجام دهد و تمام بیماری های چشمی را تشخیص و درمان کند.

نکات تکمیلی درباره بینایی سنجی

بینایی سنجی، فراتر از تشخیص مشکلات بینایی، نقشی حیاتی در پیشگیری از بیماری های چشمی ایفا می کند. معاینات منظم توسط اپتومتریست، حداقل هر 1 تا 2 سال یکبار، برای حفظ سلامت چشم ها ضروری است. 

شیوع مشکلات بینایی: بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، حدود 2.2 میلیارد نفر در جهان دارای مشکلات بینایی هستند که نزدیک به نصف این موارد قابل پیشگیری هستند.

نزدیک بینی: مطالعات نشان می دهد که تا سال 2050، حدود 50 درصد از جمعیت جهان ممکن است دچار نزدیک بینی شوند. این افزایش به دلیل تغییرات در سبک زندگی، مانند استفاده بیش از حد از صفحه های دیجیتال است.

گلوکوم (آب سیاه): گلوکوم دومین عامل اصلی نابینایی در جهان است و حدود 3 میلیون آمریکایی به آن مبتلا هستند، اما تنها نیمی از آنها از بیماری خود اطلاع دارند. بینایی سنجی می تواند بیماری های چشمی مانند گلوکوم، آب مروارید و دژنراسیون ماکولا را در مراحل اولیه شناسایی کند.

دیابت و بینایی: دیابت یکی از عوامل کاهش بینایی در بزرگسالان است. حدود 30 درصد از افراد مبتلا به دیابت نوع 2 دچار رتینوپاتی دیابتی (آسیب به شبکیه) می شوند. معاینات چشم می تواند نشانه هایی از بیماری های سیستمیک مانند دیابت و فشار خون بالا را آشکار کند.

*مسئولیت صحت و سُقم محتوای این پست برعهده‌ی سفارش‌دهنده است.*