دانشور رفتار
سال:1384 | دوره:12 | شماره:15 (ویژه مقالات علوم تربیتی 5) |تعداد مقالات:7

در این پژوهش با هدف تحلیل میزان توجه کتاب های درسی دوره راهنمایی کشور به انواع مولفه های فرهنگ کار و ابعاد سه گانه نگرش مذکور (شناختی، عاطفی و رفتاری) شش سوال اصلی پژوهش مورد بررسی واقع شده است. پژوهش حاضر توصیفی و از نوع تحلیل محتوا و جامعه پژوهش نیز کلیه کتاب های درسی دوره راهنمایی تحصیلی چاپ سال 81-82 بوده است. از جامعه مذکور پانزده کتاب آموزش حرفه و فن، تعلیمات اجتماعی، فرهنگ اسلامی (تعلیمات دینی)، ادبیات فارسی و علوم تجربی پایه های اول، دوم و سوم (جمعا 15 کتاب) با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده است. ابزار اندازه گیری، چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بوده و یافته های پژوهش نیز با بهره گیری از شاخص آماری توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. عمده ترین یافته های پژوهش از این قرار است:1-در مجموعه کتاب های دوره راهنمایی به ترتیب در کتاب حرفه و فن از 171 مرتبه توجه به مولفه های فرهنگ کار، تنها در 31 درصد موارد به همه ابعاد نگرش فرهنگ کار توجه شده است. فرایند مذکور در کتاب های تعلیمات اجتماعی از 316 مرتبه توجه تنها در 41 درصد و در کتاب های علوم تجربی از 45 مرتبه توجه فقط در 78 درصد موارد بوده است. در کتاب های فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی و همچنین فارسی به ترتیب 30 و 32 مرتبه به بعد شناختی مولفه های فرهنگ کار توجه شده و به سایر ابعاد نگرش مذکور (عاطفی و رفتاری) توجه نشده است.2-فرایند مذکور بر اساس سه پایه تحصیلی بیانگر آن است که در کتاب های پایه اول دوره راهنمایی از 206 مرتبه توجه به مولفه های فرهنگ کار، تنها در 30 درصد موارد، در کتاب های پایه دوم از 245 مرتبه توجه در 68.5 درصد موارد و در کتاب های پایه سوم از 146 مرتبه توجه تنها در 39 درصد موارد به طور کامل به همه ابعاد نگرش فرهنگ کار توجه شده است.3-در مجموع کتاب های دوره راهنمایی، 597 مرتبه به بعد شناختی نگرش فرهنگ کار، 389 مرتبه (65.1 درصد) به بعد عاطفی و 217 مرتبه (36.3 درصد) به بعد رفتاری نگرش مذکور توجه شده که در این راستا 226 مرتبه از توجهات شناختی (37.8 درصد) اشاره مستقیم و 367 مرتبه (60.9 درصد) اشاره غیرمستقیم بوده است. مولفه های رعایت بهداشت و ایمنی حرفه ای (132 مرتبه) و همدلی و همکاری گروهی (112 مرتبه) دارای بیش ترین توجه و مولفه های مشارکت در انجام فعالیت ها، صداقت در انجام کارها و ارایه انتقادات سازنده با یک مرتبه دارای کم ترین توجه بوده اند.

هدف از این پژوهش بررسی و مقایسه مهارت های ارتباطی در دانش آموزان دبیرستانی و دانشجویان دانشگاه بود. بدین منظور، آزمون مهارت های ارتباطی کوئین دام (2004) به 733 نفر، شامل 481 دانش آموز (198 پسر، 283 دختر) و 252 دانشجوی سال آخر دانشگاه های شهید باهنر و علوم پزشکی کرمان (93 پسر و 159 دختر) ارائه شد. نتایج حکایت از کارآیی آزمون مذکور در سنجش مهارت های ارتباطی داشتند. دانشجویان از لحاظ سطح کلی مهارت های ارتباطی در مقایسه با دانش آموزان نمرات بالاتری کسب کردند، لیکن تفاوت های دو گروه در خرده مهارت های ارتباطی-بجز در یک مورد - معنادار نبود. همچنین، دختران در مقایسه با پسران از لحاظ سطح کلی مهارت های ارتباطی نمرات بالاتری کسب کردند و بجز در دو خرده آزمون مربوط به مهارت در تنظیم عواطف و قاطعیت در ارتباط، در سایر خرده آزمون ها هم نمرات آن ها به طور معناداری بیش از پسران بود. یافته های این پژوهش در پرتو روند پژوهشی مربوطه به بحث گذاشته شده اند و پیشنهادهایی برای انجام پژوهش بیش تر ارائه شده است.

هدف اساسی پژوهش حاضر بررسی و مقایسه رشد اجتماعی دانش آموزان شاهد و غیر شاهد مقطع راهنمایی تحصیلی در شهر تهران بوده است. جامعه آماری دانش آموزان دوره راهنمایی مناطق 20 گانه شهر تهران در سال تحصیلی 1383-84 بوده اند، که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 104 نفر پسر و 96 نفر دختر به عنوان نمونه از میان آنان برگزیده شده اند. روش تحقیق توصیفی- پیمایشی بوده و به منظور آزمون فرضیه های تحقیق، پرسشنامه 27 سوالی آزمون رشد اجتماعی الیس وایتزمن بر روی آزمودنی ها به اجرا در آمده است و نتایج حاصل با استفاده از نرم افزار SPSS در دو سطح آمار توصیفی و روش های آمار استنباطی تحلیل واریانس یک راهه، آزمون «t» مستقل و تعقیبی توکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.یافته های حاصل از پژوهش نشان می دهد که:1. بین رشد اجتماعی دانش آموزان شاهد دوره راهنمایی با دانش آموزان غیر شاهد دوره راهنمایی شهر تهران تفاوت معناداری وجود ندارد.2. بین رشد اجتماعی دانش آموزان شاهد و غیر شاهد دوره راهنمایی شهر تهران که مادران شاغل دارند با دانش آموزان شاهد و غیر شاهد دوره راهنمایی شهر تهران که مادران خانه دار دارند تفاوت معنادار وجود دارد. و این نتیجه تایید گردید که دانش آموزان شاهد و غیر شاهد دوره راهنمایی که مادران شاغل دارند از رشد اجتماعی بیش تری نسبت به دانش آموزان دوره راهنمایی که مادران غیر شاغل دارند، برخوردارند.3. رشد اجتماعی دانش آموزان شاهد و غیر شاهد دوره راهنمایی شهر تهران رابطه مستقیم با سطح تحصیلات مادر داشته است. و تایید گردید که دانش آموزان شاهد و غیر شاهد دوره راهنمایی که مادرانشان دارای سطح تحصیلات بالاتری هستند، از رشد اجتماعی بیش تری برخوردارند.

توسعه پایدار، مشارکت همه جانبه نیروی انسانی را می طلبد. به زعم بسیاری از صاحبنظران علم مدیریت، مشارکت منابع انسانی نقش بسزایی در اثربخشی و کارایی سازمان دارد. هدف این پژوهش، شناسایی آن دسته از عوامل (عوامل سازمانی و مدیریتی، اجتماعی، فرهنگی، انگیزشی و بیولوژیکی) است که پذیرش مسوولیت های مدیریتی و ستادی زنان شاغل در سازمان آموزش و پرورش استان لرستان را با مشکل و مخاطره مواجهه کرده است. برای این کار از میان 13169 نفر از زنان شاغل در جامعه مورد مطالعه، تعداد 375 نفر به روش نمونه گیری تصادفی-طبقه ای انتخاب گردید. با انجام روش تحقیق پیمایشی و استفاده از پرسشنامه ای مرکب از 30 سوال باز و بسته پاسخ، داده های مورد نیاز جمع آوری گردید. نتایج تحلیل نشان داد عامل سازمانی و مدیریتی، عمده ترین مشکل در پذیرش مسوولیت های مدیریتی و ستادی است که این موضوع در بین افراد با سطوح تحصیلی بالا، بیش تر خود را نشان می دهد. عوامل اجتماعی، فرهنگی و انگیزشی به ترتیب در مرتبه های بعدی اولویت قرار داشته و زنان مجرد تمایل کم تری به پذیرش مسوولیت های مدیریتی و ستادی نشان داده اند. کم ترین مشکل مربوط به عامل جسمانی است که تنها در میان افراد با سنوات کاری بالا مطرح است. از نظر سایر متغیرهای سن، محل کار (از نظر جغرافیایی و مقطع تحصیلی) و مسوولیت یا عدم مسوولیت در مدیریت مدرسه نیز تفاوت معناداری مشاهده نگردید.

از جمله وظایف علم روان شناسی در حوزه پرورشی، بررسی، تحلیل و معرفی آن دسته از نظریه ها و قوانین یادگیری است که معلمان را در فرایند تدریس مدد خواهد رساند. پژوهش حاضر به بررسی میزان آشنایی معلمان دوره ابتدایی شهر اصفهان با نظریه های یادگیری و نحوه به کارگیری آن ها در فرایند تدریس پرداخته است. به همین منظور 170 نفر نمونه با روش نمونه گیری تصادفی ساده از بین جامعه معلمان دوره ابتدایی آموزش و پرورش شهر اصفهان انتخاب شدند و مورد مطالعه قرار گرفته اند. بخشی از نتایج به دست آمده حاکی است که میزان معلومات و آگاهی معلمان دوره ابتدایی شهر اصفهان (گروه نمونه) از نظریه های یادگیری در سطح پایین تر از متوسط بوده است. به عبارت دیگر، میانگین نمره های معلمان از آزمون سنجش نظریه های یادگیری کم تر از 10 بوده، بیش ترین میانگین نمره ها مربوط به حوزه نظریه رفتارگرایی با 8.78 و کم ترین میانگین ها نیز مربوط به حوزه نظریه فراشناخت با 6.38 بوده است.

چگونگی ارتباط کار یا حرفه با آموزش و پرورش، منجر به ارائه دیدگاه هایی در تاریخ تعلیم و تربیت غرب و نیز جهت گیری هایی در نظام های آموزشی شده است؛ از جمله نظریه تربیت آزاد (لیبرال) که ارزش کار را در کسب فراغت برای فعالیت های عقلانی می داند و تعلیم و تربیت را به عنوان خود زندگی و نه صرفا آماده سازی برای زندگی توصیف می کند؛ نظریه مارکسیسم که تمایل به ستایش و تمجید کار به خاطر خودش دارد و آموزش حرفه ای را بخش اساسی تعلیم و تربیت تلقی می کند و بالاخره عمل گرایی که کار را عامل رشد و تربیت عقلانی و اجتماعی می داند. این نوشتار که برگرفته از مطالعه ای اسنادی (کتابخانه ای) در زمینه کار و تربیت است، مبانی معرفت شناسی نظریه های مذکور و نقش آن ها در جهت گیری تربیت حرفه ای را مورد مطالعه قرار می دهد.