در این بررسی درجه حرارت و سایر عوامل هواشناسی در زمان رسیدن بذر بر ورنالیزه شدن و رابطه آن با بولتینگ و کمیت و کیفیت چغندرقند در سال دوم در مزارع دزفول مطالعه گردید. در دوره پنج ساله 76-1372 با استفاده از والدین یک رقم بذر مولتی ژرم مقاوم به بولتینگ هر ساله اقدام به تولید بذر در کرج (منطقه معتدل) و اردبیل (منطقه سردسیر) گردید و بذر تولیدی در پاییز همان سال در مرکز تحقیقات صفی آباد دزفول مورد آزمون قرار گرفت. به دلیل کثرت داده ها در تجزیه و تحلیل اطلاعات از میانگین پنج ساله استفاده گردید که شامل درصد بولتینگ، عملکرد ریشه، عیار قند، عملکرد قند سفید، میزان ازت، سدیم و پتاسیم بود. درصد بولتینگ در بذر تولیدی کرج به طور میانگین معادل 5.6 درصد و در بذر تولیدی منطقه اردبیل 8.12 درصد بود که تفاوت آنها از لحاظ آماری در سطح اعتماد پنج درصد معنی دار بود. میانگین عملکرد ریشه در بذر تولیدی کرج معادل 62.90 تن در هکتار و در بذر تولیدی اردبیل 60.67 تن در هکتار بود که اختلاف معنی داری نداشتند. میانگین درصد قند در بذر تولیدی سال های مختلف در کرج 14.75درصد بود که نسبت به بذر اردبیل با 14.55 درصد تفاوت معنی داری نداشت. میانگین عملکرد قند سفید بذر کرج 7.77 و بذر اردبیل 7.25 تن در هکتار بود که تفاوت آنها در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. از نظر ناخالصی که عمدتا مربوط به ذخیره ازت، سدیم و پتاسیم در ریشه است مناطق تولید بذر اختلاف معنی دار نشان ندادند. با در نظر گرفتن صفات درصد بولتینگ، عملکرد ریشه، درصد قند و عملکرد قند سفید، بذر تولیدی کرج نسبت به بذر تولیدی اردبیل در رقم مورد بررسی برتری نسبی داشت.

چغندرقند در استان کرمان منحصرا در فصل بهار کشت می گردد که در اثر شیوع آفات و بیماری ها در منطقه با مشکلات زیادی مواجه شده است. لذا به منظور توسعه کشت چغندرقند در استان و یافتن اقلیم های جدید آزمایشاتی در مورد امکان کشت پاییزه چغندرقند در دشت ارزوئیه صورت پذیرفت. به دلیل اهمیت تعیین تاریخ مناسب کاشت و برداشت در این آزمایش دو رقم DEZ و BRI در سه تاریخ کاشت (اول شهریور، بیستم شهریور و دهم مهرماه) و سه تاریخ برداشت (پانزدهم فروردین، پانزدهم اردیبهشت و پانزدهم خرداد) به صورت فاکتوریل، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1381 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که رقم DEZ عملکرد شکر سفید و عملکرد ریشه بیشتری نسبت به رقم BR1 در سطح احتمال %5 داشته و ناخالصی ریشه و درصد بولتینگ در رقم DEZ نسبت به رقم BR1 درسطح احتمال %1 کمتر است. بهترین تاریخ کاشت اول شهریور با عملکرد شکر سفید 9.46 تن در هکتار عملکرد ریشه 85.09 تن در هکتار و درصد قند خالص %11.44 بوده و بهترین تاریخ برداشت نیز پانزدهم خرداد با عملکرد شکر سفید 9.28 تن در هکتار می باشد. نتایج تحقیق کشت پاییزه را موفقیت آمیز دانسته و بهترین تاریخ کاشت و برداشت را به ترتیب دهم شهریور و نیمه اول اردیبهشت توصیه می کند.

رسول نخستین رقم ایرانی منوژرم هیبرید چغندرقند است که پس از 8 سال تلاش پژوهشی سرانجام در سال 1379 در موسسه تحقیقات و تهیه بذر چغندرقند توسعه داده شد. این رقم علاوه بر محصول بودن، مقوام به بولتینگ و بیماری لکه برگی چغندر قند می باشد و در اغلب نقاط چغندر کاری ایران نتایج قابل قبولی داده است. هدف پژوهش حاضر انجام برآوردی از نرخ بازده سرمایه گذاری دولت برای توسعه این رقم با بهره گیری از رهیافت مازاد اقتصادی و استفاده از داده های حاصل از مزارع نمونه می باشد. نتایج به دست آمده نان داد که نرخ بازده داخلی اجتماعی سرمایه گذاری برای توسعه این رقم برابر 117 درصد می باشد. صرفه جویی ارزی حاصل از نمعرفی این رقم در اثر کاهش واردات شکر، حدود 28.7 میلیون دلار برآورد گردید. نتایج حاصله نشان دهنده پر بازده بودن این سرمایه گذاری و وجود کم سرمایه گذاری در حوزه تحقیقات کشاورزی است.

در این تحقیق پس از ریز ازدیادی و تهیه کلون های کشت بافت حاصل از توده بذری Jot 18 (تترا پلوئید گرده افشان مقاوم به بولتینگ)، به مدت 12 و 15 هفته در سرمای 7 – 4 درجه سانتی گراد قرار گرفته و سپس به گلخانه با دمای 25 – 20 درجه سانتی گراد منتقل و درصد بوته های به ساقه رفته (بولتینگ) تعیین گردید.

به منظور بررسی اتر گزینش و خودگرده افشانی بر خصوصیات زراعی لاین های نتاجی حاصل از توده محلی پیاز بهبهان آزمایشی به مدت پنج سال (83-1378) در مزارع منطقه بهبهان و ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان انجام شد. در سال اول پانصد سوخ از دو مورفوتیپ غالب (سفید و قرمز) انتخاب و در انبار کنترل نشده نگهداری شدند. در سال دوم یکصد سوخ از هر مورفوتیپ که دارای خاصیت انباری مطلوبی بودند کاشته شدند. در زمان گلدهی خودگرده افشانی به وسیله ایزوله کردن چترهای هر سوخ درون کیسه پارچه ای انجام شد. در سال سوم بذرهای حاصل از اولین خودگرده افشانی کاشته شدند. در پایان سال سوم 57 لاین برتر انتخاب شدند. در سال چهارم سوخ های 57 لاین انتخابی برای خودگرده افشانی دوم کاشته شدند. در سال پنجم بذرهای حاصل از دومین خودگرده افشانی کاشته و 28 لاین برتر گزینش شدند. نتایج حاصل نشان داد که در اثر پس روی خویش آمیزی سرعت رشد نتاج کاهش یافت، به طوری که درصد خروج گیاهچه ها از خاک، درصد زنده ماندن نشاها، ارتفاع برگ، قطر و وزن متوسط سوخ در نسل های حاصل ازخودگرده افشانی اول و دوم به میزان قابل توجهی در مقایسه با توده اولیه کاهش یافت. خودگرده افشانی همچنین سبب طولانی شدن دوره رشد و نمو گیاهچه در خزانه شد ولی در اثر گزینش درصد بولتینگ و درصد دو قلویی به مفدار زیادی کاهش یافت و همچنین در نسل منتج از خودگرده افشانی دوم ناخالصی رنگ مشاهده نشد.

توسعه کشت پاییزه چغندرقند یکی از راه کارهای مهم جهت تامین شکر موردنیاز کشور محسوب می شود. رقم های جدید مقاوم به پدیده ساقه رفتن (بولتینگ)، امکان توسعه کشت پاییزه چغندرقند در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر کشور را فراهم می کند. به همین منظور، آزمایشی در سه زمان کاشت (اوایل مهر، نیمه مهر و اوایل آبان) و چهار تاریخ برداشت (اوایل خرداد، تیر، مرداد و شهریور) بر روی سه رقم (مقاوم، نیمه مقاوم و حساس به پدیده ساقه رفتن) به صورت آزمایش کرت های نواری خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال زراعی 88-1387 و 89-1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل (مغان) اجرا شد. نتایج نشان داد اثر رقم بر میزان ساقه رفتن در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. میزان ساقه روی رقم حساس (89.75 درصد) به طور معنی داری بیش از رقم های متحمل (12.23 درصد) و نیمه متحمل (41.78 درصد) به ساقه رفتن بود. اثر زمان کاشت بر عملکرد ریشه، شکر و شکر سفید معنی دار نشد. اثر زمان برداشت بر عملکرد ریشه، شکر، شکر سفید و عیار قند در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. تغییر زمان برداشت از اوایل خرداد به اوایل تیر موجب شد تا عملکرد ریشه، شکر و سفید توام با عیار قند افزایش یابد. رقم متحمل به ساقه رفتن چغندرقند در دو سال آزمایش عملکرد ریشه، شکر و شکر سفید بیشتری نسبت به دو رقم حساس و نیمه متحمل داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که کاشت رقم مقاوم به ساقه رفتن در تاریخ کاشت نیمه دوم مهر و برداشت در اوایل تیر کمترین درصد ساقه رفتن (1.32 درصد) و بیشترین عملکرد ریشه (49.81 تن در هکتار)، عملکرد شکر ( 7.36تن در هکتار) و عملکرد شکر سفید (6.26 تن در هکتار) در کشت پاییزه چغندرقند در منطقه مغان را داشت.

به منظور بررسی ترکیب پذیری عمومی و خصوصی مقاومت به لکه برگی سرکوسپورا، بولتینگ و برخی صفات مهم زراعی و تکنولوژیک چغندرقند، تعداد 36 هیبرید حاصل از تلاقی 9 والد -O تایپ چغندرقند به صورت یک دای آلل 9×9 به همراه چهار شاهد در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول در سال زراعی 88-1387 مورد بررسی قرار گرفتند. هیبریدها همراه با 9 والد در یک آزمایش 49 رقمی در قالب طرح لاتیس سه گانه در 3 تکرار کشت شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین تیمارها برای کلیه صفات به جز عیار قند، سدیم، شکر قابل استحصال و ضریب استحصال شکر تفاوت معنی دار وجود دارد. بر اساس نتایج تجزیه تلاقی دای آلل، ترکیب پذیری عمومی لاین ها برای کلیه صفات مورد بررسی در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. همچنین ترکیب پذیری خصوصی برای صفات عملکرد ریشه، عملکرد قند، عملکرد قند قابل استحصال و پتاسیم در سطح احتمال 1 درصد و برای صفت مقاومت به سرکوسپورا و مقاومت به بولتینگ در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. در مجموع اثرهای افزایشی و غیرافزایشی در کنترل مقاومت به سرکوسپورا و بولتینگ، عملکرد ریشه، عملکرد قند و عملکرد قند قابل استحصال دخالت داشتند، اما سهم اثرهای غیرافزایشی در کنترل صفات مقاومت به بولتینگ، عملکرد ریشه، عملکرد قند و عملکرد قند قابل استحصال بیشتر بود. بهترین والد برای مقاومت به سرکوسپورا و بولتینگ RR607 بود اما این لاین از لحاظ عملکرد ریشه مناسب نبود. بهترین هیبرید برای مقاومت به سرکوسپورا، عملکرد ریشه، عملکرد قند و عملکرد قند قابل استحصال از تلاقیRR607×452  بهترین هیبرید برای مقاومت به بولتینگ از تلاقیSB-FIROZ×261  و بهترین هیبرید از لحاظ مقاومت به سرکوسپورا و بولتینگ از تلاقی  RR607×436حاصل گردید.

به ساقه رفتن بوته های چغندر قند در اولین سال زراعت بولتینگ نامیده می شود. بولتینگ پدیده فیزیولوژیک ناخواسته ای است که اغلب در کشت پاییزه چغندر قند اتفاق می افتد. در این تحقیق سعی بر آن بود تا با استفاده از هورمون سایکوسل ساقه روی چغندر قند در کشت پاییزه تحت کنترل درآید. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در پائیز سال به اجرا در آمد. آزمایش دارای دو فاکتور شامل فاکتور اول محلول پاشی سایکوسل با 2 سطح صفر و 1000 میلی گرم بر لیتر و فاکتور دوم زمان محلول پاشی با 7 سطح در زمان کاشت بذر، پانزدهم آبان، پانزدهم آذر، پانزدهم آبان + پانزدهم آذر، بذر مال + پانزدهم آبان + پانزدهم آذر، پانزدهم اسفند و پانزدهم آبان + پانزدهم آذر + پانزدهم اسفند بود. نتایج حاصل از آزمایش حاکی از آن است که استفاده از سایکوسل درصد گلدهی را کاهش داده و روند آن را به تاخیر انداخت اما سرمای شدید زمستانه منطقه کرج تاثیر سایکوسل را تحت شعاع قرار داده و به طوریکه با افزایش روزهای پس از کاشت درصد گلدهی نیز افزایش یافت به گونه ای که در آخرین تاریخ یادداشت برداری تفاوت معنی داری بین تیمارهای سایکوسل و شاهد از نظر میزان ساقه روی(bolting)  مشاهده نشد. درصد گلدهی در تیمار شاهد 48.59 درصد و در تیمار سایکوسل 43.38 درصد بود. همچنین بهترین زمان محلول پاشی پانزدهم اسفندماه با کمترین میزان درصد گلدهی (39.2%) بود.

پژوهش حاضر به منظور بررسی امکان کاشت چغندرقند پاییزه در سال 1391-1390 در دشت مغان در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارها شامل تاریخ کاشت در سه سطح (اول مهرماه، بیستم مهرماه و دهم آبان ماه) و رقم در دو سطح، رقم خارجی مقاوم به بولت و رقم حساس به بولت بود. هر کرت آزمایشی شامل چهار خط هشت متری به مساحت 16 متر مربع بود. در آذر ماه پس از تنک نسبت شمارش اولیه بوته های هر کرت اقدام و مواظبت های زراعی لازم تا پایان دوره رشدی صورت گرفت. نتایج نشان داد اثر رقم بر میزان ساقه روی در سطح احتمال یک درصد و بر میزان قند خالص و شکر سفید در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. میزان ساقه روی رقم حساس 82 درصد و به طور معنی داری بیش از ارقام مقاوم (با ساقه روی 5 درصد) بود. درصد ساقه روی ارقام به شدت تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار داشت و با تاخیر در کاشت از میزان آن کاسته شد. بر اساس جدول مقایسه میانگین ها بیشترین درصد قند (15.50) در تاریخ کاشت سوم با رقم مقاوم حاصل شد. همچنین این تحقیق نشان داد که رقم مقاوم به ساقه روی در تاریخ کاشت سوم بیشترین عملکرد ریشه (53.64 تن در هکتار) و بیشترین محصول شکر سفید (6.689 تن در هکتار) را به خود اختصاص داد.

کاهو یکی از سبزیجات مهم برگی و سالادی دنیا و ایران به شمار می رود. شناسایی پتانسیل ژنتیکی ژرم پلاسم کاهو در ایران و استفاده از آن در برنامه های به نژادی از اهداف مهم به شمار می رود. بررسی و ارزیابی تنوع ژنتیکی 42 ژرم پلاسم کاهوی استان های مختلف کشور در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال 1389 انجام شد. هر ژنوتیپ بر روی یک پشته 3 متری کاشته شد. در این مطالعه ویژگی های مهم مورفولوژیک و فیزیولوژیک بر اساس دیسکریپتور IPGRI اندازه گیری و یادداشت برداری شد. نتایج آزمایش تنوع بالایی را در ژنوتیپ های مورد مطالعه نشان داد. در این بررسی سه تیپ برگی، ساقه ای و رومن درکاهوهای کشور شناسایی شد. عملکرد ژنوتیپ ها از 492.23 تا 1196 گرم در بوته متغیر بود. بین عملکرد بوته با طول برگ، عرض برگ، تعداد برگ و طول ساقه و همچنین بین طول دوره رشد تا شروع بولتینگ و گلدهی، همبستگی مثبت و معنی داری دیده شد. ژنوتیپ قمی و لاین های شماره 15 و 25 مازندران نسبت به بولتینگ حساس تشخیص داده شدند. تجزیه کلاستر، ژنوتیپ ها را در سه گروه قرار داد. در تجزیه به عامل صفات، هفده متغیر بررسی شده به شش عامل و با واریانس نسبی تجمعی 71.78 درصد کاهش یافت. با توجه به نتایج به دست آمده، از ژنوتیپ های با ارزش و دارای خصوصیات مطلوب مانند عملکرد بالا و مقاومت به بولتینگ می توان در برنامه های به نژادی بعدی برای بهبود صفات استفاده کرد.