0

به منظور انجام این پژوهش، سرشاخه های دارای جوانه از پایه های متعلق به رویشگاه های متفاوت سفیدپلت (4 ژنوتیپ مختلف) جمع آوری، سترون و در محیط کشتهای ACM، MS و WPM در غلظتهای متفاوت از هورمون (0.5 تا 2 میلیگرم برلیتر) مستقر گردیدند. تفاوتهای قابل مشاهده در ضریب ازدیاد، رشد طولی و سبزینگی شاخه ها در اثراین تیمارها، با انجام مقایسات آماری مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشانگر آن است که بهترین روش استریل بسته به فصل، محل برداشت و اندازه جوانه ها، عبارت از کاربرد محلول کلرورمرکوریک 0.1 درصد برای 2 تا 6 دقیقه بدنبال شستشوی نمونه ها با محلول الکلی 70 درصد در زمان 30 ثانیه بود. مناسبترین محیط کشت برای شاخه زایی ژنوتیپهای مختلف گونه مزبور عبارت از محیط MS با 1.2 غلظت نیترات و 0.5 میلیگرم بر لیتر از BA بود. در محیط کشت مزبور، در عین حفظ سبزینگی شاخه ها، از بروز ناهنجاریهای ریختی در آنها (از قبیل شیشه ای شدن و یا پژمردگی سرشاخه ها) نیز جلوگیری به عمل آمد. بالاترین درصد شاخه زایی و طولی شاخه، در این شرایط برای ریزنمونه های ژنوتیپ 3، حاصل گشت. ریشه زایی نمونه ها در محیط MS و در غلظت 0.5 میلی گرم بر لیتر IBA بدست آمد و سازگاری این گیاهان با شرایط طبیعی محیط نیز با موفقیت صورت پذیرفت.

در این بررسی جوانه های انتهایی و جانبی (قطعات گره دارای دو جوانه) از پایه های برتر موجود در رویشگاه طبیعی زیتون از جمله طارم، منجیل، رودبار و گرگان و نیز پایه های موجود در موسسه محل تحقیق در فصول مختلف سال برداشت شد و پساز اعمال تیمارهای ضدعفونی کننده با دو عامل کلرور مرکوریک و هیپوکلریت سدیم و نیز تلفیقی از آنها، روی دو محیط کشت پایه MS و OM استقرار یافتند. نمونه های مستقر شده جهت تحریک شاخه زایی به همان دو محیط پیشین حاوی BAP (1-3 میلی گرم در لیتر) منتقل شدند. پس از تولید تعداد کافی شاخه، شاخساره ها به دنبال یک مرحله زیرکشت در محیط MS فاقد هورمون به محیط ریشه زا که همان محیط MS با کاهش غلظت نیترات و مقادیری از دو اکسین IBA و NAA (0.5-2 میلی گرم در لیتر) است به طور جداگانه منتقل شدند. همزمان با شروع مرحله ریشه زایی و نیز کاربرد اکسین از تیمار تاریکی نیز استفاده شد. نمونه های ریشه دار شده به گلدانهای حاوی پرلیت، ورمیکولیت، شلتوک و ماسه بادی (1:1:1:1 حجمی) منتقل شدند. نتایج بدست آمده نشان دادند که بهترین زمان برای نمونه برداری اواسط پاییز و مناسبترین تیمار ضدعفونی کننده استفاده از کلرور مرکوریک 0.1% به مدت 2 دقیقه پس از دیپ الکلی و مسواک کشی با مایع ظرفشویی و شستشو در جریان مداوم آب به شمار می روند. در بررسی حاضر کاربرد قارچکشها اثری در کاهش آلودگی قارچی نشان ندادند. مناسبترین محیط جهت استقرار نمونه ها OM کامل حاوی 0.5ppm از BAP و محیط مطلوب شاخه زایی MS کامل حاوی 1ppm از BAP بود. مطلوبترین شرایط جهت ریشه زایی شاخساره ها، استفاده از محیط MS N/2 حاوی 1ppm از هورمون IBA و نگهداری آنها به مدت یک هفته در تاریکی مطلق بود. اگرچه کاربرد آنتی بیوتیکها جهت حذف آلودگیهای باکتریایی به حذف موقت آنها منجر شد، ولی رشد نمونه ها تحت تاثیر قرار گرفت (تیمار مناسب کاربرد کربنیسیلی باغلظت 300ppm بود). روش مناسب حذف آلودگی باکتریایی این گیاه، استفاده از جوانه های انتهایی و زیر کشتهای سریع در مراحل نخستین کشت بود.

در این پژوهش عوامل موثر در سترون سازی، شاخه زایی و ریشه زایی جوانه های درختان بالغ صنوبر لرزان مورد بررسی قرار گرفتند. به این منظور جوانه های انتهایی از پایه های بالغ انتخابی پس از برداشت در فصول مختلف سال، با تیمارهای متفاوت مستقر سترون سازی و در محیط کشت های WS و ACM شدند.تحقیقات انجام شده، نشان داد که جوانه های خواب زمستانه با استفاده از هیپوکلریت سدیم 1% به مدت 6 دقیقه و کلرور جیوه 0.1 درصد به مدت 10 ثانیه میزان 93 درصد سترون گشته و در محیط کشت ACM حاوی هورمون 6-BAP در غلظت 0.5 میلی گرم در لیتر مستقر شدند.در مرحله شاخه زایی، بهترین نتایج در محیط کشت ACM با ترکیب هورمونی BAP به میزان 0.5 میلی گرم در لیتر NAA به میزان 0.02 میلی گرم در لیتر بدست آمد.شاخه ها در محیط ACM حاوی اکسین های IBA (0.5 میلی گرم در لیتر) و NAA (0.1 میلی گرم در لیتر) پس از گذشت 7 روز به میزان 96% ریشه دار شدند.گیاهچه های ریشه دار پس از انتقال به گلدان های حاوی مخلوط پیت، ورمیکولایت، ماسه به نسبت (1:1:1) و طی مراحل مختلف سازگاری در (ژرمیناتور- گلخانه) به مزرعه منتقل گشتند. نهالها در مزرعه با 75% موفقیت مستقر شدند.

به هدف بررسی تکثیر گردوی ایرانی، جوانه انتخابی از پایه های بالغ موجود در رویشگاههای طبیعی گیاه و در تمامی فصول سال برداشت شد. عملیات سترون سازی در تیمارهای گوناگون، به دستیابی مناسبترین روش ممکن برای سترون کردن جوانه ها منجر گردید. این سترون سازی شامل غوطه ور کردن جوانه ها در محلول اتانل 70 درصد به مدت یک دقیقه و بعد استفاده از محلول کلرورمرکوریک 0.1 درصد به مدت 1.5 دقیقه بود. کشت جوانه ها در محیطهای واجد غلظتهای متفاوت هورمونی، مطلوبترین محیط را با مناسبترین ترکیب هورمونی برای استقرار و رشد جوانه ها تعیین نمود، به طوری که محیط کشت DKW با هورمون BA در غلظت یک میلیگرم در لیتر برای شاخه زایی جوانه های گردوی ایرانی به عنوان محیط کشت و هورمون برگزیده، مشخص گردید.برای فعال کردن جوانه های جانبی و افزایش درصد شاخه زایی ریز نمونه ها از محیطهای DKW, MS با هورمونهای BA و GA3 به میزان 0.5 و 0.25 میلیگرم در لیتر (به ترتیب)، استفاده شد. در ضمن کاربرد محیط پایه DKW بدون هورمون، در مرحله پیش تیمار ریشه زایی، در افزایش طول و مقاومت شاخه های گردو موثر بود.در مرحله ریشه زایی، تیمارهای مختلف و متعددی نظیر: استفاده از هورمونهای خانواده اکسین به تنهایی یا به طور تلفیقی، کاهش و افزایش غلظت املاح پرمصرف و قند در محیط کشت، کاربرد زغال فعال، ویتامینها و اسید آمینه های مختلف و ... در محیط صورت گرفت که به نظر می رسد تنها در دو مورد احتمال تمایز آوندی در بافت کالوس (تشکیل پریموردیوم ریشه) امکانپذیر شده است، ولی برای تکمیل نتایج فوق، لازم است تا بررسیهای کامل تشریحی، سلول شناختی درباره یاخته های بافت کالوس تشکیل شده در قاعده جداکشتهای به کار رفته در تیمارهای فوق و متمایز ساختن ریشه چه در نمونه های مزبور، صورت گیرد.

به منظور آگاهی از تغییرات احتمالی در ریخت و ساختار گیاه سفیدپلت در طی فرآیند ریزازدیادی و خودداری از تکثیر نمونه های جهش یافته، بررسیهای تشریحی به طور مقایسه ای بین نمونه های کشت شده در شیشه و پایه های مادری آنها با استفاده از روشهای مختلف بافت شناختی به عمل آمد. روش کار، عبارت از انجام بررسیهای تشریحی با برشگیری از برگ و دمبرگ، رنگ آمیزی، تثبیت و مطالعه میکروسکوپی برشها برای پی بردن به تفاوتهای ریخت شناسی بین پایه مادری و نمونه های کشت بافتی آنها می باشد. نتایج نشانگر آن است که نمونه های مربوط به رویشگاه طبیعی سفیدپلت (ژنوتیپهای 1 و 2) در مقایسه با نمونه های کاشته شده در باغ گیاهشناسی تهران (ژنوتیپ 3) دارای ضخامت کمتر کوتیکول در سطح اپیدرم بوده اند. در مورد تمام نمونه های بالغ (ژنوتیپ 1 و 2 و 3) دسته های متعدد آوندی چوب و آبکش با غلاف اسکلرانشیمی محیط بر آبکش دیده شد، ولی در نمونه های کشت شده در شیشه که واجد کوتیکول کمی بر سطح اپیدرمند دسته های آوندی نیز کوچک، محدود و فاقد غلاف اسکرانشیمی بودند.روزنه های تمام نمونه ها برجسته و انموسیتیک بوده و رسوب کریستالهای ستاره ای شکل اکسالات کلسیم در درون سلولهای کلانشیمی برگ و دمبرگ و پارانشیم مغزی دمبرگ تمام نمونه ها دیده شد. این نتایج، تاکیدی بر عدم وجود تفاوتهای معنی دار از نظر خواص مورفولوژیکی تعیین کننده در بین نمونه های کشت بافتی با پایه های مادری آنها بوده است.

بارانک یکی از گونه های درختی بسیار مفید موجود در جنگلهای شمال ایران است که به سبب ویژگیهای کم نظیر چوب آن بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این خصوصیات باعث بهره برداری و قطع بی رویه و کاهش شدید جمعیت آن شده است. به همین سبب توجه به تکثیر کلونی پایه های موجود، جهت حفظ ژنوتیپهای برتر از طریق ریزازدیادی ضروری است. در این بررسی پس از شناسایی پایه های برتر بارانک در مناطق جنگلی شمال (جنگلهای لوه گلستان، پاردکولا و فریم سنگده ساری) در سه فصل مختلف اقدام به نمونه برداری، ضد عفونی و استقرار آنها روی محیط کشت پایه MS شد. ریز نمونه هایی که با موفقیت استقرار یافتند به منظور شاخه زایی و پرآوری به محیط شاخه زا منتقل شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که مناسبترین شرایط ضد عفونی - پس از پیش تیمارهای بنومیل %1، مسواک کشی با مایع ظرفشویی و دیپ الکلی - بکارگیری کلرور مرکوریک %0.1 به مدت یک دقیقه می باشد. زمان مناسب جهت نمونه برداری اواسط پاییز و محیط کشت مطلوب، جهت استقرار ریزنمونه ها محیط پایه MS حاوی 0.5ppm از هورمون BAP بود. در مرحله شاخه زایی نیز محیط کشت مزبور با نصف میزان نیترات پایه و 1ppm از BAP مناسبترین نتیجه را داد. به طوری که به ازای هر یک از ریزنمونه های مستقر شده 8-3 شاخه به دست آمد. با بکارگیری هورمون GA3 به منظور افزایش فاصله میانگره و جلوگیری از رشد طوقه ای شاخه ها نتیجه مطلوبی حاصل نشد.

هوهوبا گیاهی کم نیاز و مقاوم به شرایط سخت زیست محیطی است. بذرهای این گیاه حاوی 50-60 درصد روغن گیاهی مایع بی نظیری است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به این که شرایط اقلیمی بسیاری از مناطق حاشیه کویری و اراضی بایر و غیرقابل کشاورزی ایران شبیه به رویشگاه طبیعی این گیاه است صاحب نظران معتقدند که از این گیاه می توان با اهداف جلوگیری از بیابان زایی، تثبیت خاک و تامین پوشش گیاهی چنین مناطقی استفاده کرد. در بررسی حاضر جوانه های انتهایی و جانبی دو پایه هوهوبای موجود در پارک جنگلی لار پس از ضد عفونی سطحی روی محیط کشت پایه MS مستقر شده و پس از آن تیمارهای شاخه زایی و ریشه زایی مناسب اعمال گردید. مناسب ترین تیمار ضد عفونی، به کارگیری متوالی اتانول 75 درجه 5) ثانیه( قارچ کش بنومیل %1 30) دقیقه( و هیپوکلریت سدیم %1 حجمی 20) دقیقه( و نیز افزودن 1-2 قطره مایع صابون بود. نسبت هورمونی مطلوب جهت شاخه زایی BA=4 PPm و IBA=0.01 PPm و در مورد ریشه زایی IBA=3 PPm و BA=0.1 PPm در محیط پایه MS بودند. نهال های حاصل از این بررسی طی دو مرحله به استان های فارس (ایستگاه تحقیقاتی جهرم) و کرمان (ایستگاه تحقیقاتی جیرفت) منتقل شدند.

در این تحقیق تکثیر پایه های GF677 از طریق کشت بافت مورد بررسی قرار گرفت، ابتدا مواد گیاهی از جوانه های جانبی و انتهایی در اوایل اردیبهشت ماه جمع آوری و سپس ریز نمونه های تهیه شده با استفاده از کلرید جیوه 0.1% به مدت 6 دقیقه استریل شدند. محیط های کشت (Murashig and Skoog, 1962) MS، MS 1.2 و محیط کشت Knop تغییر یافته که در ماکروالمنت ها تغییراتی داده شده بود در این آزمایش ها مورد بررسی قرار گرفتند. بهترین شاخه زائی با استفاده از محیط کشت Knop تغییر یافته شامل ساکارز 2%، بنزیل آدنین یک میلی گرم در لیتر بدون نفتالین استیک اسید به دست آمد که در این محیط در هر لوله آزمایش حدود 5 ریز قلمه تولید شد و در سطح 1% بین غلظت های هورمونی اختلاف معنی دار وجود داشت. شرایط اتاق رشد شامل 16 ساعت دوره نوری و دمای25 درجه سانتی گراد در روز و 24 درجه سانتی گراد در شب بود. رطوبت نسبی 45 درصد و شدت نور 3000-2500 لوکس تنظیم شد. در مرحله ریشه زائی استفاده از محیط کشت LS (Linsmaier and Skoog, 1965) با 0.3 میلی گرم در لیتر ایندول بوتیریک اسید IBA  ، 1.6 میلی گرم در لیتر تیامین و 7 روز دوره تاریکی بهترین نتیجه به دست آمده و 80 درصد نمونه ها ریشه دار شدند سپس گیاهان ریشه دار شده به محیط های خاکی شامل ترکیب 40% پیت و 60% ماسه یا گلدان های توربی فشرده(Jiffy)  منتقل شد که با استفاده از گلدان های توربی فشرده نتایج بهتری به دست آمد. به طور کلی نتایج حاصله نشان داد که استفاده از محیط کشتKnop  تغییر یافته برای ریزازدیادی هیبرید هلو × بادام بر سایر محیط های آزمایش شده مانند MS  وMS1/2  در مرحله شاخه زایی برتری داشته ولی در مرحله ریشه زایی برای به دست آوردن نتایج بهتر باید از محیط کشتLS  استفاده شود و نکته مهم این که برای ریشه زایی این پایه ها دوره تاریکی دارای اهمیت ویژه ای است.